Op vrijdag 29 april 2005 13:47 schreef ChildOfBodom het volgende:Vond deze:
Zoroastrisme en Zarathushtra:
Nog voordat het Oude Testament werd gecanoniseerd met de terugkeer van de Joden uit Babylon, was een man geboren, welke de komende religies, van de Islam tot het Christendom naar de Grieken heeft beïnvloed. Deze originele religie/ filosofie is bijna uitgeroeid, en heeft op dit moment over de gehele wereld nog maar 200.000 volgers. Toch is deze filosofie meer praktisch, en meer van toepassing dan welk geschrift dan ook, met name als je ziet dat het zijn basis ontleent aan drie wetten:
• Good Thoughts
• Good Words
• Good Deeds
Achtergrond
Om deze filosofie, want dat is het meer dan een religie, te begrijpen is het nodig om in de geschiedenis van het oude Iran te duiken, de plek waar het allemaal begon. Zarathushtra werd daar geboren maar niemand weet precies meer waar en wanneer. Sommigen leggen zijn geboorte duizenden jaren voor Christus, sommigen zeggen dat het 628 voor Christus was. Op dat moment was er in het oude Iraneze polytheïsme. Deze kwam voort uit de oude Indo-Europeze geloven van de Ariërs. Rond deze tijd werd het Perzische rijk beheerst door de Achaemenid Dynasty dat zich uitbreidde ten koste van Babylonië en Egypte. Cyrus the Great, die de Joden in ballingschap in Babylonie liet terugkeren naar hun land en de tweede tempel liet herbouwen, was een volger van het Zoroastranisme. Zijn naam; The Great, verkreeg hij door zijn visie op bestuur. Hij veroverde landen maar liet deze in hun waarde. Mensen hadden vrijheid van geloof, en een grote mate van zelfbestuur.
Zoals gezegd bracht Zarathushtra een nieuwe religie, filosofie. Niet volledig nieuw, want zijn wortels liggen in de oude Arische volksgeloven, en antieke geschriften hebben veel overeenkomsten met de Veda’s van de Hindoes. (de Arische bewoners van rond de Zwarte Zee waren al in 1800 BC richting India getrokken, en waren een multi-etnische groep, dus niet te verwisselen met de ariërs van Hitler). De Persians (en ook Cyrus the Great noemde zich Ariërs, en de trek van 1800 heeft verbazend veel overeenkomsten in de gebieden van het Midden-Oosten en India achtergelaten. De Vedische geloven en het Zorastranisme stammen dan ook vanuit dezelfde oorsprong, ook te zien aan een aantal zelfde benamingen voor godheden. Deze oude Arische geloven bestonden uit het aanbidden van populaire goden, alsmede het aanbidden van natuurelementen zoals vuur. Daarnaast geloofden ze in morele krachten en de eeuwige wetten van de natuur.
Aan de basis van dit alles stonden twee soorten goden; zogezegd de goeden en de slechten. Zarathushtra gaf de goede god alle krachten in één en de slechte goden werden door hem duivels genoemd. Hij veranderde in deze het gehele scheppingsbeeld en maakte van polytheïsme monotheïsme. Al het goede kwam van Ahura Mazda, degene die altijd was, de vader zelf. Al het slechte kwam van Angra Mainy. Dit lijkt meer dualistisch, maar uiteindelijk zal de overwinning zijn aan Ahura Mazda. Bovendien, maar dat zal later blijken is de status van Ahura iets veranderd in de tijd, eerst kwam hij namelijk meer overeen met het Godsbeeld van de Christenen.
Ondanks dat Zarathushtra de mensheid oproept om mee te doen aan het gevecht tussen de twee, zal de mensheid de uiteindelijke uitkomst niet beslissen, maar zal een messias, genaamd de Saoshyant, dit na zesduizend jaar bewerkstelligen (drieduizend jaar waren al geweest). Volgens de verhalen was er eerst een schepper, die de goede en slechte geest had voortgebracht, maar later is de schepper (Ahura) gelijkgesteld aan de goede geest, een degradatie van een supervisor, tot iemand die meedoet. Onder Zoroastrisme worden ook de oude goede goden uit het Arische rijk verlaagd tot slechte verleiders, hun priesters en volgelingen tot de waarlijk vijanden van het mensdom.
Het Arische geloof werd ook wel Mithra geloof genoemd, deze godheid werd door Zarathustra gedegradeerd tot de link tussen Ahura Mazda en de aarde. Een leider van de goede godheden die allemaal voortkwamen uit Ahura Mazda. Daarvoor had hij een belangrijkere rol als op zichzelf staande Godheid, maar in de nieuw gevormde religie was hij de leider van de goede krachten, en de beschermer van zielen op weg naar het paradijs (een Persisch woord overigens). Dit werd overigens niet origineel geleerd door Zarathusthra maar hij bleef bestaan in de volksmond.
Schepping en strijd tussen goed en kwaad
De aarde is een slagveld. Sinds het begin van de tijd bestaan er een goede en een slechte geest, Ahura Mazda (of Ormazd) en Ahriman. Deze zijn in constante strijd en de ziel van de mens is de inzet. Ormazd schepte de mens vrij, zodat wanneer zij kozen voor het kwaad, zij verantwoordelijk gehouden konden worden voor deze keuze. Na de dood worden de goede en slechte daden van de persoon afgewogen en daar waar de meter blijft staan, dat zal de uiteindelijke straf of beloning zijn. Hierin zie je al het Jodendom, en het Christendom naar voren komen, met het duale goed en slecht systeem. Overigens is het vagevuur ook nog van toepassing. Mensen die in balans waren in hun goede en slechte daden, worden in een soort tussenfase gezet, afwachtend op de dag des oordeels.
De strijd van de mens
Alhoewel het anders lijkt, ziet Zarathushtra niet echt een duivel in de wereld, die is er later bijgekomen, in de ontwikkeling van zijn religie. Gezien bovenstaande is het namelijk slechts onze eigen schuld als we voor de ‘Dark Side’ kiezen (onze vrije wil), en is er niet het soort verleiding zoals de Christenen dat prediken. Dit is te verduidelijken met het originele scheppingverhaal. De twee tegengestelde geesten komen elkaar tegen in hun ‘creatieve’ activiteiten en tegelijk begint het altijd durende conflict. De geschiedenis van de wereld is de geschiedenis van het conflict. Een grote streep wordt getrokken en al het gecreëerde wordt gescheiden in twee wegen, die van Ahura en die van Ahrirnan. Echter, deze geesten vechten niet zelf in persoon, maar laten het gevecht voeren door de creaties die ze in het ‘slagveld’ sturen.
In het midden van dit slagveld staat de mens, zijn ziel is het uiteindelijke doel van de oorlog. De mens is een creatie van Ahura, deze creëerde ons met vrije wil. Hierdoor zijn wij toegankelijk voor de invloeden van ‘slechte’ krachten. Goede daden geven kracht aan het goede, slechte daden aan het slechte. Door onze keuzes kunnen we dus ook de beloning krijgen die Ahura voor ons heeft.
Het leven van de mens kent dan ook twee delen. Voor en na de dood. Het leven na de dood is de consequentie van de acties op aarde. Hier komt het boek des levens al naar voren, waarin alles wordt opgeschreven. Slechte daden kunnen niet worden teruggedraaid, maar enkel opgelost met goede daden (karma?). De goeden gaan direct naar het Paradijs, de slechten direct naar de hel. De gebalanceerde blijven in een soort vagevuur, maar geen offer kan hen helpen, uiteindelijk is de wet, de wet, waar zelfs God niets aan kan doen.
De mens is getroffen door blindheid en onwetendheid. Hij weet niet meer van de eeuwige wetten of wat hem te wachten staat na de dood. Hij laat zich makkelijk voor het karretje van het slechte spannen die zijn toekomst kunnen ruineren. Hij eerst valse goden, en kan waarheid en leugen niet onderscheiden. Ormazd, in zijn genade heeft dan ook besloten om een profeet te sturen die de ogen van de mensheid zou openen, en ze de juiste weg zou wijzen. In dat geval was hij dat.
Dit lijkt dualistisch, echter dit komt door latere reformaties. Origineel was er 1 vader (Ahura Mazda) die twee geesten de keuzen van leven of niet leven gaf. Het begin van goed en kwaad. Later is Mazda dus zelf het goede geworden en gelijkgesteld aan zijn tegenstander. Toch overwint hij, dus monotheïstisch blijft van toepassing.
Zijn prediking is profetisch, er zijn maar weinig rituelen in de Gathas (de bijbel van Z) te vinden. Openbaringen en vertrouwen in de overwinning van het goede, geschreven in tal van variaties. Zarathushtra geloofde dat het eind in zicht was, en de laatste slag tussen goed en kwaad nabij, en het koninkrijk van het goede, op hemel en aarde, bijna gerealiseerd. Het slechte, tezamen met zijn volgers zal in de put van de hel worden gegooid, waar hij geen macht meer zal hebben.
Religie op een hoger vlak
Volgens Zarathushtra kreeg hij opdracht van God zelf om de religie te zuiveren. Dit resulteerde in een moreel hogere religie, dan die op dat moment gewoon was. Dierenoffers en aanbidding van godheden was er niet meer bij, althans in de verschrikkelijke vorm zoals die op dat moment heerste. In plaats daarvan werd de religie gecentreerd rondom de acties van de mens zelf. Centraal in Zoristranism staan dan ook de drie waarden: Goede gedachten, Goede woorden, Goede daden.
Keuze
De mens heeft een keuze, maar vanwege de wet van oorzaak en effect is daar ook verantwoordelijkheid aan gebonden. Aangezien wij allen goddelijke aspecten bezitten zijn wij van onszelf niet slecht, maar enkel de keuzes die wij maken, maken ons slecht.
Dualisme
Volgens Zarathushtra laat Ahura Mazda aan ons de keuze voor het goede of het slechte. Dit is meer een moreel dualisme. Doen we goed, dan krijgen we goed, doen we slecht dan zal het ons slecht bekomen. Zo werkt het morele universum, waarin complete vrije wil is.
Levensdoel
Om onder degenen te zijn die de wereld vernieuwen, om de wereld richting perfectie te sturen.
Geluk
Geluk is een bijproduct van een manier van leven. En geluk is bestemd voor degenen die leven om anderen gelukkig te maken.
De zes aspecten
Later werden deze aspecten voorgesteld als een soort engelen hiërarchie, maar volgens Zarathushtra is de wereld geschapen op de volgende principes, die onderdeel uitmaken van de Schepper en van elke creatie in de schepping.
Vohu Mano – De geest van de goed verstand
Asha – De geest van waarheid en recht
Khshatra – De geest van heilige soevereiniteit
Spenta Armaiti – De geest van onderdanige toewijding en liefde
Haurvatat – De geest van perfectie en bereidheid tot het goede
Ameretat – De geest van onsterfelijkheid
Ahura creëerde eerst Vohu Mano, waardoor hij een blauwdruk maakte voor het universum. Deel van dit plan was de software waarop de wereld zou opereren, in dit geval Asha. De daadwerkelijke fysieke scheppingactie en manifestatie is bedacht door Khshatra en uitgevoerd door Spenta Armaiti. Het universum is geschapen in perfectie (Haurvatat) en het universum is tijdloos (Ameretat)
Hoe te handelen
Allemaal hebben wij het Goddelijke in ons en het is onze taak om dit te herkennen en daarna te handelen. Dit doen we door te handelen als Ahura Mazda. Denk na bij elke keuze, en maak deze in de geest van de goede gedachte. Respecteer natuurlijke en morele wetten als de drijvende kracht van het universum. Gedraag je met waardigheid, liefde en geloof (vertrouwen). Op deze manier maken we perfecte keuzes en vervullen we ons doel.
Hemel en Hel
Volgens Zarathushtra zijn de hemel en hel geen fysieke plaatsen maar soorten bewustzijn. Fysieke plaatsen zijn er in latere Zorastranistische stromingen bijgekomen.
Basis gedachten
• Humata, Hukhta, Huvarshta, Goede gedachten, goede woorden, goede daden
• Er is maar één weg, en dat is de weg van de Waarheid.
• Doe juist, omdat het het juiste is om te doen. Alle beloningen komen dan vanzelf naar je toe.
Morele Humane Overleveringen
Een deel van zijn doctrine zou later in het Westen weer populair worden, niet vanwege het magische dat hem in tussentijd was aangeschreven, maar vanwege de logica en de humaniteit van de leringen. Bijvoorbeeld de goede gedachte doctrine. In Zoroastranisme is dat de bron van het menselijke gedrag maar tegelijk onderdanig aan cultuur. Als een doctrine tegen de huidige kennis van de mensen is, kan hij genegeerd worden, waardoor een humaan stelsel van godsdienstvrijheid ontstaat. De principes van Zarathustra’s vonden dan ook gretig aftrek onder de 18e eeuwse filosofen die buiten de Christelijke kerk een verlichte en humane geest vonden. Voorbeelden zijn de volgende leringen:
* Gelijkheid van man en vrouw
* Het nut van een schoon milieu (water en landzuiverheid)
* Geen slavernij
* De verafschuwing van luiheid. Voordeel nemen van iemand andersmans goederen of grond wordt beschouwd als een teken van oppressie. Iedereen zou moeten plukken van zijn eigen arbeid.
* Geen verafgoding; Gods huis kan niet gemaakt worden door stenen en modder, het zit in de harten van de mensen.
* Geen onmenselijke dier offeringen meer, dit is een misdaad tegen de dieren
Kant zag hem als voorbeeld, Voltaire schreef een toneelstuk over hem. Mozart en Strauss waren geïnspireerd.
Zarathushtra
Zoals gezegd is zijn geboortedatum een mysterie. Eerdere Griekse bronnen zeiden 6000 BC maar dat wordt als nonsens gezien. Rond 600 BC leek een goede optie aangezien een bron hem plaatste als geboren 300 jaar voor Alexander de Grote. Dit leverde een probleem met de gevonden teksten, die geschreven waren in een taal die op dat moment al dood was. Tenzij deze gebruikt werd zoals Latijn voor heel lang is gebruikt (als dode taal van de wetenschap) zou hij dus niet toen geboren kunnen zijn. Dit lijkt echter onwaarschijnlijk door de gepoëtiseerde verzen, en de onderzoekers plaatsen hem dus meestal tussen 1700 en 1000 BC.
Er zijn veel verhalen over zijn geboorte, wat een wonder leek. Mensen waren bang van zijn krachten en probeerden hem te doden, wat uiteraard niet lukte. Deze verhalen zijn waarschijnlijk later verzonnen. Waarheid is dat hij rond zijn dertigste de oproep kreeg die hem tot profeet maakte (zien wij de overeenkomsten met Jezus en Herodus).
Hij krijgt volgelingen en weet de koning te overtuigen hem tot hofprofeet te maken. (koningVishtaspa, niet de vader van Darius de Grote, gezien de tijdlijn die wij aanhouden, maar een eerdere koning met dezelfde naam). Hij stierf op een leeftijd van 77. Bekend was dat hij in ieder geval 1 dochter had, maar geschreven staat ook drie zonen en drie dochters. (gezien de zes aspecten, kan dit symbolisch zijn geweest)
Geschriften
Literatuur wordt gevonden in de Avesta, welke is samengesteld van oudere materialen in de periode tussen 224 – 640 AC. De eerste sectie, de Gathas, is één van de weinig overgebleven stukken die waarschijnlijk van hemzelf komen. Een van de redenen dat er zo weinig over hem bekend is zijn de oorlogen die eerder plaatsvonden. Xerxes had namelijk de Atheense tempels in brand gestoken, en Alexander van Macedonië deed hetzelfde met de bibliotheken en tempels van Perspolis, de thuisbasis van de Perzen. Dit gebeurde allemaal tegen het einde van het Achaemenidische rijk. Ook de latere vervolgingen door Molsims en de genocide ten aanzien van de Zoroastristen heeft veel origineel materiaal vernietigd. Mondelinge overleveringen heeft veel laten verdwijnen cq toegevoegd.
Latere ontwikkelingen
Zarathushtra was dus pertinent tegen aanbidding alsmede veel ceremoniële rituelen, die op dat moment de religie bepaalden, en de priesters macht gaven. Hij ontnam de priesters deze macht door de mensheid de handvaten te geven die ze nodig hadden om tot God te komen. Hiermee kwamen de priesters buitenspel te staan. Na zijn dood probeerden zij oude gebruiken en geloven weer terug te brengen zodat Godheden als Mithra weer aanbeden werden, en er rituelen werden ondergaan ter verering van zijn naam.
Dat verering weer terug kwam, kwam ten dele omdat de doctrines van Zarathushtra zeer abstract en spiritueel waren. Het volk had godheden nodig, met visuele representaties, en zo kwamen deze weer terug in de latere Avesta, tesamen met nog meer Goden. Ook komen er beschermengelen bij kijken die niet in de Gathas staan vermeldt.
Deze nieuwe doctrine zorgde weer voor een groot priesterdom en kerkelijke macht die wetten maakte, systematiek bracht in doctrine en talloze andere bijverschijnselen. Uiteindelijk was het enkel de priesters gerechtigd om de rituelen te verrichten.
Ook in uiteindelijke overleveringen kwamen veranderingen, een nieuwe verlosser zou komen, geboren uit het zaad van een profeet, de doden zoude weder opstaan en een nieuwe wereld zou beginnen. Dit alles is niet toe te schrijven aan de originele leringen, maar dat valt uiteraard niet te bewijzen.
Het verval van het Achaemenidische rijk en de latere vervolgingen door Moslims zou zorgen voor het uiteindelijke verval van Zorastranisme.