Door Annelies Moors
Terecht is er veel aandacht voor de slachtoffers van de aanslagen in de Verenigde Staten. Maar het Westen kan zich blijkbaar makkelijker identificeren met slachtoffers in de VS dan met die in Irak of Libanon. Wordt het menselijk leed met twee maten gemeten?
De afgelopen weken zijn we getuige geweest van een ongekende solidariteit met de Verenigde Staten. Niet alleen kent de steunbetuiging door de Europese bondgenoten geen precedent (voor het eerst sinds het bestaan van de NAVO is artikel 5 in werking gesteld). Ook onder de bevolking is er sprake van een sterke betrokkenheid bij het lot van de slachtoffers in de Verenigde Staten en geeft men daar in velerlei vorm uiting aan. Zelfs landen die een gespannen verhouding met de VS hebben, zoals bijvoorbeeld Iran en Syrië, hebben op ondubbelzinnige wijze hun veroordeling van deze aanslagen uitgesproken, en hun leedwezen betuigd aan de slachtoffers ervan.
Een gedeeltelijke dissonant in dit koor van eenstemmigheid zijn de geluiden die her en der opkomen onder de bevolking in het Zuiden, in de 'Derde Wereld'. Hoewel een grote meerderheid daar ook zijn afschuw uitspreekt over het menselijk leed dat deze aanslagen hebben veroorzaakt, vraagt men tegelijkertijd aandacht voor enkele punten die in de discussies over de aanslagen naar de marge zijn verdwenen.
Om het cru uit te drukken: een conclusie die men zou kunnen trekken is dat de waarde van een mensenleven - en daarmee de aandacht die er is voor slachtoffers - vooral afhankelijk is van het werelddeel waar men woont. Terecht is er in de Derde Wereld veel aandacht voor de slachtoffers in de Verenigde Staten en leeft men met hen mee. Men ervaart het echter als bijzonder pijnlijk dat er vrijwel geen aandacht wordt besteed aan mensen elders in de wereld die in groten getale slachtoffer worden van politiek geweld. Laat staan dat daar in de vorm van een oproep tot rouw uiting aan wordt gegeven.
De meer dan 17.000 slachtoffers bijvoorbeeld van de Israëlische invasie in Libanon hebben nooit deze aandacht gehad. Dat geldt ook voor de vele Koerden die in de loop der tijd slachtoffer zijn geworden van extreem politiek staatsgeweld, of de honderdduizenden Irakese slachtoffers. Hoewel er in het algemeen weinig sympathie in het Westen is voor de bevolking in het Midden-Oosten, is dit toch een regio waar de media nog relatief veel aandacht aan besteden; elders worden de gevolgen van politiek geweld voor de burgerbevolking nog veel minder zichtbaar.
Kortom, zeker een deel van de publieke opinie in het Zuiden verwijt het Westen menselijk leed met twee maten te meten. Blijkbaar kan men zich in Europa veel gemakkelijker identificeren met de slachtoffers in New York en Washington dan met die in Irak of Libanon. Blijken van medeleven zijn in het eerste geval - terecht - vanzelfsprekend, in het tweede geval - ten onrechte - afwezig.
Een tweede kanttekening hangt hiermee samen. Een deel van het politiek geweld waarmee burgerslachtoffers geconfronteerd worden, is een gevolg van de Amerikaanse buitenlandse politiek. De ruim 830 Palestijnse doden en meer dan 15.000 gewonden (op een bevolking van ongeveer 3 miljoen), zijn niet alleen het slachtoffer van het Israëlische beleid. Zij lijden ook onder de vrijwel onvoorwaardelijke militaire en economische steun die de Verenigde Staten aan Israël geven. Het meest zichtbaar voor de Palestijnse slachtoffers zijn momenteel de Amerikaanse wapens, die Israël ook tegen burgers inzet.
In feite vergroot de huidige situatie, waarin de veiligheid en de bescherming tegen terreuraanslagen voor de inwoners van de Verenigde Staten centraal staat, de onveiligheid voor Palestijnse burgers.
Het centrale probleem is dat de Verenigde Staten met twee maten meet en verschillende criteria hanteert voor mensen in verschillende landen. Terwijl enerzijds vrijheid, democratie en mensenrechten als centrale waarden van het Amerikaanse systeem worden gedefinieerd, blijken deze in de Amerikaanse Midden-Oosten politiek van generlei waarde.
Tenslotte kan dit soort aanslagen niet los gezien worden van brede maatschappelijke ontwikkelingen. Enerzijds is er de afgelopen decennia sprake van een verdere polarisatie van arm en rijk op wereldschaal. Tegenover een haast obscene verrijking van bepaalde lagen van de wereldbevolking en van individuen zoals Bill Gates staat een toenemend aantal mensen dat in een situatie van uitzichtloosheid en hopeloosheid terechtkomt. De enorm toegenomen stroom van mensen en mediabeelden schept een situatie waarin mensen in het Zuiden steeds meer zien en horen van hoe het leven elders is. Het maakt de enorme verschillen in welvaart duidelijk en kan gemakkelijk een voedingsbodem vormen voor extremistische bewegingen.
De aanslagen in de Verenigde Staten hebben duidelijk gemaakt dat gevoelens van onveiligheid niet langer het alleenrecht zijn van het Zuiden. Amerikanen worden nu ook op een gruwelijke manier geconfronteerd met onzekerheid en angst. Met verwijzingen naar de ontwikkeling van betere veiligheidssystemen en het verlenen van grotere bevoegdheden aan veiligheidsdiensten wordt gepoogd deze angst te bezweren.
Als inderdaad zal blijken dat kringen rondom Bin Laden verantwoordelijk zijn voor de aanslagen, dan zijn er andere maatregelen nodig om een grotere veiligheid op wereldschaal te verwezenlijken. Onderdeel daarvan zal een buitenlandse politiek moeten zijn die de rechten van de mens serieus neemt, een beleid voert dat niet langer met twee maten meet, en zich inzet om de enorme verschillen in levenskansen te verminderen.
Annelies Moors is hoogleraar Universiteit van Amsterdam. Zij bezet de leerstoel van het Institute for the Study of Islam in the Modern World
© Rotterdams Dagblad.
Vrijdag 28 September 2001
-----
Ik denk dat het grotendeels wel klopt...
Ikzelf heb me kort na de aanslag ook verbaasd over de rare manier van medeleven met amerika.. terwijl iedereen weet wat amerika in vietnam heeft gedaan...
Owja het communisme bestreden 
Ik vind dat men een beetje redelijker moet gaan nadenken...
En de media eens een beetje laten dimmen.. want die fokken het volk op.. (usa, duitsland, nl?)
een aanslag als deze word toch niet alleen maar uit haat gedaan? en als haat een rol heeft gespeeld in het beramen van zo'n aanslag, zal die haat toch ergens vandaan komen..
Verplaats jezelf eens in iemand.. die in een arabischland leeft...
quote:Nee ze wilden Amerika een vriendendienst leveren. Voor de rest kwam die inlevingsvermogen omdat er al bijna zestig jaar lang geen 'oorlogsdaad' meer is gepleegd in het vrije politiek stabiele westen. Als er weer iemand omgekomen is in een burgeroorlog in Burkina Faso, is dat erg, maar het heeft totaal niets met ons te maken.
Op zaterdag 29 september 2001 14:10 schreef Lopat het volgende:
een aanslag als deze word toch niet alleen maar uit haat gedaan?
dus klopt niet helemaal wat je zegt speknek.
quote:Yeah right..
Op zaterdag 29 september 2001 14:16 schreef speknek het volgende:[..]
Nee ze wilden Amerika een vriendendienst leveren. Voor de rest kwam die inlevingsvermogen omdat er al bijna zestig jaar lang geen 'oorlogsdaad' meer is gepleegd in het vrije politiek stabiele westen. Als er weer iemand omgekomen is in een burgeroorlog in Burkina Faso, is dat erg, maar het heeft totaal niets met ons te maken.
quote:En over kortzichtige NIMBY's als jij gaat dit artikel nou.
Op zaterdag 29 september 2001 14:16 schreef speknek het volgende:[..]
Nee ze wilden Amerika een vriendendienst leveren. Voor de rest kwam die inlevingsvermogen omdat er al bijna zestig jaar lang geen 'oorlogsdaad' meer is gepleegd in het vrije politiek stabiele westen. Als er weer iemand omgekomen is in een burgeroorlog in Burkina Faso, is dat erg, maar het heeft totaal niets met ons te maken.
QED
V.
quote:???? nog geen tien jaar geleden werd Yoegoslavie, onder de rokken van Europa, uiteengereten door een bloedige burgeroorlog, onder het oog van o.a. nederlandse miliairen. ik hoor de laatste tijd dat wij als nederlanders getroffen zijn, omdat New York zich bij wijze van spreke om de hoek bevindt. mijn ouders namen mij vroeger mee op vakantie naar de Balkan. heeft die regio totaal niets met ons te maken?
Op zaterdag 29 september 2001 14:16 schreef speknek het volgende:[..]
Nee ze wilden Amerika een vriendendienst leveren. Voor de rest kwam die inlevingsvermogen omdat er al bijna zestig jaar lang geen 'oorlogsdaad' meer is gepleegd in het vrije politiek stabiele westen. Als er weer iemand omgekomen is in een burgeroorlog in Burkina Faso, is dat erg, maar het heeft totaal niets met ons te maken.
quote:Ik zei ook dat het wel klopt, dat artikel.
Op zaterdag 29 september 2001 14:10 schreef Lopat het volgende:
nipeng waarom is dit een naief artikel...
Dat we met twee maten meten was me al lang duidelijk.
Naief om dit soort verwijt alleen het westen te maken.
Dat bedoel ik.
Denk je dat de mensen in bijv. het midden-oosten wakker liggen als er weer duizenden sterven in Ethiopia/Bangladesh/etc?
Ik denk dat dit iets is wat de mens eigen is. Of dit een goede/slechte eigenschap is?
En voor dit meten met twee maten hoeven wel helemaal niet over de grens te kijken. Kijk maar eens hoe bepaalde "voetbalsupporters" elkaar demoniseren.
quote:ik denk dat mensen in bijvoorbeeld Lebanon, Palestina en Irak 's nachts inderdaad wel lekker door slapen zonder zich zorgen te maken over wat er in Ethiopie gebeurd.
Op zondag 30 september 2001 01:17 schreef nipeng het volgende:[..]
Denk je dat de mensen in bijv. het midden-oosten wakker liggen als er weer duizenden sterven in Ethiopia/Bangladesh/etc?
quote:Ik snap ook niet echt waarom je dit nu een naief artikel noemt.... Ja, dit gaat grotendeels voor het westen op.. En ze heeft voor een heel groot deel gelijk.
Op zaterdag 29 september 2001 13:54 schreef nipeng het volgende:
Wat een naief artikel, alsof dit alleen voor het westen opgaat. Natuurlijk heeft ze wel voor een deel gelijk. We meten alleen allemaal met twee maten.
Je bevestigd wel fijn dat we met twee maten meten, maar impliceert dat niet dat we daar dan ook maar beter mee kunnen ophouden?
quote:beter wel ja. maar ik het grijpt me nou eenmaal meer aan als twee straten verderop bij iemand wordt neergestoken , dan wanneer dat ergens in islamabad gebeurt.
Op zondag 30 september 2001 03:03 schreef FuTilE het volgende:Je bevestigd wel fijn dat we met twee maten meten, maar impliceert dat niet dat we daar dan ook maar beter mee kunnen ophouden?
quote:Ik zeg ook niet dat ze geen gelijk heeft. Maar dit is weer de vinger wijzen naar het westen (terecht) en doen voorkomen alsof dat dit alleen in het westen gebeurt.
Op zondag 30 september 2001 03:03 schreef FuTilE het volgende:[..]
Ik snap ook niet echt waarom je dit nu een naief artikel noemt.... Ja, dit gaat grotendeels voor het westen op.. En ze heeft voor een heel groot deel gelijk.
quote:Ja we meten toch met twee maten?
Je bevestigd wel fijn dat we met twee maten meten, maar impliceert dat niet dat we daar dan ook maar beter mee kunnen ophouden?
Waarom ontkennen? Ik probeer mezelf niet voor de gek te houden. Spreekt voor zich dat we ermee moeten ophouden, zou veel ellende schelen in deze wereld.
quote:Juist.
Op zondag 30 september 2001 03:16 schreef zodiakk het volgende:[..]
beter wel ja. maar ik het grijpt me nou eenmaal meer aan als twee straten verderop bij iemand wordt neergestoken , dan wanneer dat ergens in islamabad gebeurt.
quote:Is waar ja... toch nodig.
Op zondag 30 september 2001 03:19 schreef nipeng het volgende:[..]
Ik zeg ook niet dat ze geen gelijk heeft. Maar dit is weer de vinger wijzen naar het westen (terecht) en doen voorkomen alsof dat dit alleen in het westen gebeurt.
[..]
quote:Goed, dan meten we met twee maten... Maar waarom zal dat dan waarschijnlijk niet opgaan wanneer het gaat om Fundamentalistische aanslagen (op de democratie) en Amerikaanse aanslagen (op wat dan ook)?
Ja we meten toch met twee maten?
Waarom ontkennen? Ik probeer mezelf niet voor de gek te houden. Spreekt voor zich dat we ermee moeten ophouden, zou veel ellende schelen in deze wereld.
Er valt niets tussen te krijgen.....het is gewoon zo.
Mensen die het hier niet mee eens zijn, hebben een mening een andere dan de waarheid.
(zo!) Maar ja hypocriet zijn is ook weer een menselijke karaktereigenschap (helaas).
quote:Kan je deze wat toelichten? Waarom zal dit niet opgaan dan? Voor mij is het leven van een onschuldige burger in Kabul net zo veel waard als die van iemand in het westen.
Op zondag 30 september 2001 04:31 schreef FuTilE het volgende:
Goed, dan meten we met twee maten... Maar waarom zal dat dan waarschijnlijk niet opgaan wanneer het gaat om Fundamentalistische aanslagen (op de democratie) en Amerikaanse aanslagen (op wat dan ook)?
quote:[OT]Er is geen "de waarheid". Dit soort waarheid is subjectief.[/OT]
Op zondag 30 september 2001 04:35 schreef Nyrem het volgende:
100% mee eensEr valt niets tussen te krijgen.....het is gewoon zo.
Mensen die het hier niet mee eens zijn, hebben een mening een andere dan de waarheid. (zo!)
quote:[off-topic]
Op zondag 30 september 2001 05:46 schreef nipeng het volgende:[..]
[OT]Er is geen "de waarheid". Dit soort waarheid is subjectief.[/OT]
Ik geef je grotendeels gelijk, met een kleine kanttekening.
Ik ben religieus, maar ben er ook van overtuigd dat mijn geloof niet De Waarheid is: het is voor mij een waarheid, maar een ander kan een andere waarheid hebben. In deze is iedere waarheid dus subjectief.
Wel denk ik dat als je naar de absolute bases van alle religies kijkt, dat dat een gezamenlijke basis is, hetgeen ik dan "De Waarheid" zou willen noemen. Iedere religie is dan een interpretatie ervan, en vormt zo "een waarheid" voor de aanhangers van die religie.
"De Waarheid" bestaat wel, maar het overgrote deel van de mensheid kent die niet. En zeker niet de grote geestelijke volks(mis)leiders.
Imho is mijn waarheid voor mij prima, maar niet waard om een ander voor de harses in te rammen als die het anders ziet.
[/off-topic]
quote:Ik ben druk bezig een omnisciente Verbal te worden, maar helaas, ik ben ook maar mens.
Op zaterdag 29 september 2001 23:59 schreef Verbal het volgende:
En over kortzichtige NIMBY's als jij gaat dit artikel nou.QED
V.
quote:Wat jij zegt ook niet.
Op zaterdag 29 september 2001 14:47 schreef Lopat het volgende:
Maar usa is niet zo lief als europa (?)
dus klopt niet helemaal wat je zegt speknek.
|
|
