Cameraploeg Al Jazeera in Limburgs "Lonsdale dorp".

quote:

Dorpsracisme in Noord-Limburg

In dorpen in Noord-Limburg is het merk Lonsdale populair bij jongeren. Het staat voor haat tegen buitenlanders.

HELDEN, 24 NOV. De deuren van de Hema gaan dicht en de laatste klanten verlaten de Markt in het centrum van het Noord-Limburgse Helden. Het is avond. Kort na sluitingstijd is het stalen bankje voor het warenhuis in beslag genomen door veertien jongens en meisjes die hun jacks openritsen om zich te identificeren. 'Lonsdale' staat er in panfluitmotief op hun truien. Het merk staat in hun ogen symbool voor extreem-rechts gedachtegoed.

,,We zijn voor het blanke ras'', zegt Chiel. Aan zijn hals hangt het Keltische kruis. Ze zijn vijftien en zestien jaar en overmoedig, al willen ze niet met hun achternaam in de krant. De meesten zitten in de derde en vierde klas van het vmbo van het Bouwens van der Boijecollege in Panningen, een dorp verderop.

Ze luisteren naar gabbermuziek uit een gettoblaster, ze bouwen onhandig een joint op de zitting van een scooter en ze hebben het over 'boetenlanders'. Daar gaat het al de hele week over, sinds op 13 november de plaatselijke moskee van Turkse en Marokkaanse moslims in brand is gestoken. ,,Ik weet wie het gedaan heeft'', zegt Remco (15), en hij kijkt alsof hij een mop vertelt. ,,Sinterklaas - er stonden zoveel schoenen buiten.'' Het blijft stil, iedereen kent hem al.

De jongens van de Hema hebben erover nagedacht. Ze hebben argumenten. ,,Ik ben niet tegen buitenlanders'', zegt Bram. ,,Als ze maar werken, normaal doen, Nederlands leren, geen bijstand trekken. Anders moeten ze oprotten.'' Zijn vriendin Nicole: ,,Niet zij, maar wij worden gediscrimineerd, omdat we Lonsdale dragen.'' Remco: ,,Ik ben niet tegen buitenlanders uit Hélden, maar wel tegen die uit Blerick. Die zijn erg.'' ,,Ze kwamen hier omdat het onveilig was in hun eigen land'', zegt een lange jongen met een beugel serieus. ,,Nu is het weer veilig, nu kunnen ze terug.''

In januari dit jaar werd een ruit van de moskee aan de Ruijsstraat ingegooid. In april gooiden jongens in Lonsdalekleding een brandbom gemaakt van een in plastic verpakte tennisbal door de ruit van het gebedshuis. De aanslag mislukte, zes Lonsdale-jongens uit Helden en Panningen werden aangehouden.

Tijdens de kermis in Reuver in augustus ontstond er een vechtpartij tussen de Heldense jongens en jonge Marokkanen. Begin oktober bekladden drie jongens uit Maasbree en Helden zo'n zestig gebouwen en standbeelden in Helden met hakenkruisen, white power-tekens en Sieg heil-leuzen. ,,Gelukkig hebben we een bedrijf dat graffiti binnen twee minuten kan verwijderen'', zegt burgemeester Nol Kleijngeld.

De jongens werden opgepakt, twee van hen droegen een Lonsdale-trui. Op 7 oktober sprak John van den Bongard, coördinator vmbo-bovenbouw van het Bouwens van der Boijecollege, tijdens de ouderavond over het lokale dorpsracisme als 'een besmettelijk virus'.

Op 11 november verijdelde de politie nog een poging tot brandstichting bij een moskee in Venray. Twee dagen later ging de moskee in Helden toch in vlammen op. ,,De moord op Van Gogh'', verklaart de burgemeester. De brandstichters zijn niet gevonden.

Drie dagen na de brandstischting in Helden brak er in buurdorp Venray een straatgevecht uit tussen Marokkaanse jongens en Lonsdalers, nadat een van hen een Marokkaanse vrouw met een steen had bekogeld.

Uit een onderzoek dat de politie in Venlo deze zomer presenteerde, blijkt dat een harde kern van 120 jongeren, voornamelijk jongens, van 13 tot 23 jaar verantwoordelijk is voor vernielingen en geweld. Van hen komen er 39 uit Venlo en 38 uit Helden en Panningen, dat met 20.000 inwoners vijf keer zo klein is als Venlo. ,,Lonsdale heeft een dorps karakter'', zegt districtschef Wim van Amerongen. De jongeren komen uit sociaal zwakkere, maar ook uit middenklassemilieus.

Volgens het onderzoek ontbreekt het de leden van de harde kern aan ideologie en een georganiseerd verband. Het criminele gedrag zou voortvloeien uit verveling. ,,Hun zelfreflecterend vermogen is niet erg goed ontwikkeld'', zegt Van Amerongen. ,,Het gaat hen om aanzien en geld.''

De hardekernjongens in Noord-Limburg hebben een eigen idioom ontwikkeld van steeds nieuwe tekens en symbolen. Ze vertalen de Amerikaanse merknaam Lonsdale - dat eind jaren '80 het handelsmerk werd van Duitse neo-nazi's - als: Laat Ons Nederlanders Samen De Allochtonen Langzaam Elimineren. Als zij hun jack open laten hangen, zijn op hun trui de letters NSDA zichtbaar, een verwijzing naar de nationaal-socialistische partij van Adolf Hitler. Witte veters in zwarte kistjes betekent: het blanke ras is superieur aan het zwarte. Rode veters betekenen: ik heb een buitenlander in elkaar geslagen.

Op het gemeentehuis in Helden hangt een crisissfeer. Al Jazira loopt met een cameraploeg door het dorp. Burgemeester Kleijngeld wil de Lonsdalers niet stigmatiseren, ,,maar als er sprake is van brandstichting moeten we ook zoeken in deze groep.'' Op de kamer van wethouder Arno Timmermans (VVD, welzijn) zijn de gordijnen gesloten. Onder zijn raam staat een groep Lonsdalers. Als hij het gordijn opzij schuift, steekt een van de jongens een middelvinger op. ,,Hulp verlenen aan die jongens? Kom nou, hoe ver moet de tolerantie nog gaan? De zweep erover!''

Naast de Hema-jongens op de Markt staan twee Turkse jongens met hun Nederlandse vriendinnen. Erhan Sahin (18) haalt zijn neus op voor de ,,racistische Lonsdalers''. Hij vertelt over de ,,talloze'' vechtpartijen waarbij hij was betrokken - vriendendiensten voor Turkse vrienden die zich gediscrimineerd voelden.

Kort voor de brandstichting in de moskee werd Sahin op de fiets achterna gezeten door ,,een groepke Lonsdalers''. Thuis belde hij zijn broer die met zijn vrienden in twee auto's te hulp schoot. ,,We hebben die kinderen een paar vuisten uitgedeeld'', zegt Sahin.

Volgens de Venlose politiechef Van Amerongen is de groep van jonge Marokkanen en Turken in Helden ,,weerbaar''. ,,Zij willen ook aanzien. Ze zeggen: ik wil respect en status, ik heb geen zin om mijn hele leven met mijn broodtrommel achterop mijn fiets naar de fabriek te fietsen.''

Volgens directeur onderwijs Harry Jacobs van het Bouwens van der Boijecollege reageren Marokkaanse en Turkse leerlingen fel op de scheldwoorden van de Lonsdalers. ,,Als een Lonsdaler langs het allochtonenhoekje in de kantine loopt, gaat er een gesis op.''

,,We doen aan symptoombestrijding'', erkent Jacobs. ,,We proberen het gedrag van twintig tot dertig Lonsdalers dragelijk te houden.'' Leerlingen die Lonsdale dragen krijgen wel het advies dat niet te doen. Jacobs peinst er niet over om het merk te verbieden. ,,Als je vandaag Lonsdale verbiedt, verbied je morgen het hoofddoekje. We verbieden het gedachtegoed.''

De onmacht van leraren is volgens Jacobs een groot probleem. ,,Zij vragen zich af: waar ligt de grens en ben ik in staat om die te stellen?'' Sinds dit schooljaar krijgen zij les in surveilleren. ,,Ze leren niet in de lucht te kijken als ze iets zien wat ze niet willen zien. Ze leren te vragen: 'waarom scheld je hem uit?' en 'waarom draag je Lonsdale-kleding?'''

Een Lonsdale-jongen uit 4-vmbo bedreigde een groepje allochtonen. Eerst verbaal, later duwde hij. De jongen werd een dag geschorst, bij herhaling zou hij van school worden verwijderd.

Zijn ouders kwamen praten. ,,Gelukkig waren zij gevoelig voor autoriteit'', zegt Jacobs. ,,Het heeft geholpen.'' Het komt vaker voor dat ouders hun kind in bescherming nemen. ,,Dan gaat het om jongens die vanwege hun racistische ideeën en agressie al in aanraking zijn geweest met de politie en met Halt. Bij doorvragen blijkt dat hun ouders ook zo denken.''

Vmbo-coördinator John van den Bongard voert wekelijks gesprekken met Lonsdalers en af en toe met hun ouders. ,,De ouders zeggen: ik heb het wel gehad met de buitenlanders. Die mensen kijken niet verder dan hun eigen horizon. Dit is geen schoolprobleem meer, maar een maatschappelijk probleem.''