Doorgeschoten Westers triomfalisme?

Er waaide dus even wat stof op hier op WFL. Aanleiding: een topic over het bij de pakken neer gaan zitten van columnist Cliteur.

AIVD meldde dat uitlatingen van opinileiders zoals Cliteur er de oorzaak van zijn dat jonge moslims in de armen worden gedreven van moslimfundamentalisten. Het is zelfs voor de apologeten van Cliteur niet moeilijk je in te leven in een jonge moslim die de hele dag te horen krijgt dat alles waar hij, zijn familie en zijn voorvaderen voor staan achterlijk en minderwaardig is aan de Westerse beschaving. Op gegeven moment knakt er wat in je... Wat zijn die ideeën van Cliteur nu eigenlijk???

Kort en goed komt het gewraakte gedachtengoed van Cliteur erop neer, dat uit alles blijkt dat de seculiere Westerse samenleving en alles waarvoor zij staat (democratie, vrijheid van meningsuiting, scheiding van kerk en staat, persvrijheid e.d.) in feite superieur zijn aan zo'n beetje alle andere vormen van samenleving. In principe is dit een aloud denkbeeld. Deed voor het eerst van zich spreken tijdens de eerste expansie van Europa en later weer tijdens de periode van het moderne imperialisme. Als gevolg hiervan werd zowat de halve wereld opgedeeld tussen de grote Europese mogendheden. Gevolg was dat in het Westen, via de White men's burden en de mission civilatrice, een psychologie van suprioriteit werd aangekweekt. Echter als je succes van een organisatiemodel kunt aflezen aan bijv. welvaart door industrialisatie, bestaanszekerheid, veiligheid etc. dan zat er ook zeker wel een behoorlijke mate van waarheid in de bewering dat het Westen superieur was. Als je andere maatstaven erin betrok dan kon je daarover twijfelen. Het succes van het Westen ging gepaard aan de knechting van meer dan de helft van de wereldbevolking. En Europa zelf (en daardoor de wereld) was in de loop van de 20ste eeuw het toneel van twee verwoestende oorlogen, volkerenmoord, dictaturen en tot slot een Koude Oorlog. Na de tweede wereldoorlog werd de aanspraak op superioriteit dus heel wat discutabeler. Het cultureel relativisme kwam in de mode en die bepaalde dat je, geheel in lijn met wat Herodotes van Halicarnassus in de Griekse oudheid al meende, in het geheel niet kunt spreken van superioriteit of inferioriteit tussen naties en volkeren. Dat ging zo een tijdje min of meer "goed", totdat uiteindelijk de Koude Oorlog tussen de "vrij wereld" en de communistische wereld doodbloedde in het onvermogen van de communisten om nog langer deel te nemen aan de wapenwedloop. Onderliggende reden was natuurlijk dat de economie niet in staat was om het draagvlak hiervoor in stand te houden. De conclusie die men vervolgens in het Westen trok was dat nu toch echt het bewijs werd geleverd, aan het Hegeliaanse einde van de geschiedenis, dat de Westerse liberale-democratie superieur was aan al het andere. In deze waan leefden we eigenlijk tot aan 11 september 2001. Door de aanslagen op het WTC te New York en het Pentagon te Washington werden wij wreed wakker geschud uit onze zelfgenoegzaamheid. In de eerste plaats was de geschiedenis nog lang niet ten einde gekomen. In de tweede plaats werd het duidelijk dat wij ineens aan de vooravond stonden van een clash of civilizations. Deze clash of civilizations, tussen Westen en Islam, kreeg nader gestalte door het feit dat door arbeidsmigratie miljoenen moslims tegenwoordig woonachtig zijn in het Westen. Ondertussen staan Cliteur c.s., oiv de gebeurtenissen na 2001 en de constatering dat er sprake is van een clash of civilizations, pal voor de superioriteitsideologie van de seculiere Westerse samenleving.

Op zich zou je kunnen volhouden dat ook dit een vorm van fundamentalisme is. Voortkomend uit doodsangst door de bedreiging van een al dan niet terecht getergd Islamitisch fundamentalisme. Gekoppeld aan het idee dat moslims zich met miljoenen tegelijk, met alle al lange tijd voortslepende problemen van dien, in onze landen gevestigd hebben en dus eigenlijk een soort 5de kolonne (sjuuun!) vormen indien push to shuffle komt. Indien fundamentalistisch van aard kan dit superioriteisgevoel zich transformeren naar onverdraagzaam, hetgeen juist niet Westers humanistisch gedachtengoed is. Of moeten we zeggen juist wel Westers gedachtengoed? De Israëlische historicus Lev Sternhall beweerde dat in het geïndustrialiseerde Westen indien bijv. in economische malaise of anderszins in nood verkerend als het ware van nature gereageerd wordt met intolerantie. Ook de opkomst van het fascisme (ook voor een belangrijk deel een superioriteitsleer) beziet hij vanuit dit perspectief. Wie zal het zeggen.

Iig kunnen we concluderen dat veel Westerlingen zich bedreigd voelen en bang zijn voor bijv. een overname van hun beschaving door moslims. De ideeën van Cliteur lijken nog het meest op deze doorgeschoten vorm van Westers triomfalisme en zijn koren op de molen van onze angst.



[ Bericht 0% gewijzigd door Ryan3 op 31-03-2004 03:11:00 ]

quote:

Op woensdag 31 maart 2004 02:00 schreef aphx het volgende:
Ok. Allereerst, zegt men wel eens dat je teveel nadenkt? Respect

Mijn gedachtes:

quote:Iig kunnen we concluderen dat veel Westerlingen zich bedreigd voelen en bang zijn voor bijv. een overname van hun beschaving door moslims

Westerlingen voelen zich over het algemeen niet bedreigd denk ik. Waarom zouden we? We drinken er geen biertje minder en leiden geen honger en ondanks alle huidige technieken blijft het echte wereldje klein. Misschien wel kleiner dan die van "de moslim".

Cliteur is een verpersoonlijking van bepaalde ideeen, net als PF dat misschien wel was. Ik juich alle discussie toe, laat men er maar over nadenken, zolang men maar probeert zelf na te denken.

Over de zogenaamde superioriteit van onze cultuur durf ik geen uitspraak te doen, ik ben er te erg door beinvloed, natuurlijk klinken onze waarden zoals hierboven opgesomt zeer logisch en rechtvaardig, maar wie zijn wij om te bepalen wat goed of slecht is?

Cliteur doet een oprechte poging duidelijkheden te verschaffen, doch zijn meningen zijn uiterst subjectief m.i.

In werkelijkheid weet ik niet of veel mensen zich bedreigd voelen. Het heeft er schijn van dat het wel zo is. Hier op Fok! althans.

Mijn punt is dat het triomfalisme niet werkbaar is in de situatie waarin we verkeren én dat het zelfkritiek totaal uitsluit. Ik bedoel hoe komt het dat Europa overspoeld wordt door asielzoekers??? Globalisering/liberalisering van de wereldeconomie leidt tot grotere regionale verschillen ipv deze te verkleinen.

quote:

Op woensdag 31 maart 2004 02:20 schreef Vlens_de_Vos het volgende:
Ryan! .

?

Vlens, ik heb helaas al een schatje hè.

quote:

Op woensdag 31 maart 2004 02:53 schreef Tropos het volgende:
Ryan: waar wil je het nu over hebben in je topic? Over 'triomfalisme' of over globalisering of over liberalisering? Het lijken mij heel verschillende discussies? Globalisering herkennen we op deze schaal niet uit het verleden. 'Triomfalisme' en liberalisering daarentegen zijn zo oud als (misschien wel) Europa (krijg je toch een beetje gelijk) oud is, maar kennen beide een zeer verschillende uitkomst.

Over het doorgeschoten triomfalisme gaat dit. Ik wilde er nog 1 en ander aankoppelen, maar dan werd de text te groot. Triomfalisme sluit de ogen voor allerlei vormen van zelfkritiek. Waarom is het fundamentalisme ontstaan??? In eerste instantie als uitkomst van het moderne imperialisme en de situatie na WO1. Door de invloed van het westen dus. Tegenwoordig krijgt het impulsen door de globalisering/liberalisering die niet alleen zorgt voor de toevloed van asielzoekers, maar ook de regionale verschillen ipv te verkleinen juist lijkt te vergroten. Verder zijn wij in staat als ons systeem dus zo goed werkt, dit te exporteren? Nou blijkbaar toch niet of alleen als er wat aan te verdienen valt voor ons. Het succesvol verspreiden van de seculiere samenleving mislukt vaak, omdat de (economische) basisvoorwaarden die ook voor het westen gold ontbreken...

quote:

Op woensdag 31 maart 2004 03:18 schreef Tropos het volgende:
Het fundalisme is helemaal niet de laatste jaren ontstaan. Wat een onzin om dat alleen in de 20ste of 21ste eeuw te plaatsen. Dat bestond al lang. Door onze educatie lijkt het misschien alleen in Europa (en later VS) te bestaan, maar Japen kende hetzelfde honderden jaren geleden.

Bovendien kan je globalisering niet gelijk stellen aan liberalisering; kijk naar ons eigen land 300 jaar geleden en de VS slechts 80 jaar geleden.

We hebben het over het moderne Islamitisch fundamentalisme, de worstels daarvan liggen na WO1. Uiteraard heb je allerlei vormen van fundamentalisme in bijna alle religies en politieke stromingen.

Globalisering behelst meer dan liberalisering alleen, maar vormt er wel de kern van...

quote:

Op woensdag 31 maart 2004 03:28 schreef Megumi het volgende:
Het moderne Islamitisch fundamentalisme is een reactie op het westers imperialisme wat door de Vs wordt gebezigt. Ik vindt dat je de huidige VS aardig kan koppelen aan de begin jaren van de Romeinse republiek. Een jong rijk wat zijn grenzen aan het verkennen is.

Het ontstond, ik meen, eerst na WO1 toen de heilige plaatsen onder geallieerd bestuur kwamen. Van toen loopt er een lijn rechtstreeks naar nu. Het typische is dat de Islam van oorsprong in het geheel niet afwijzend stond tegenover het Westen. Niet in het toen nog kalifaat Egypte in het eerste deel van de 19de eeuw, niet in het Turkije van AtaTürk, niet na WO2 in landen als Afghanistan, Iran, Irak en het Egypte van Sadat. Door idd vooral door de politiek van de VS tijdens de koude oorlog en zelfs nog onder Jimmy Carter, die humanisme hoog in het vaandel droeg: het rücksichtslos achter de vaak corrupte regimes/dictaturen staan, heeft het fundamentalisme een belangrijke impuls gekregen. Geld verdienen met het bestaande regime was belangrijker dan de verspreiding van onze Westerse waarden, waar wij zo prat op gingen. Uiteraard vormde de instelling van de theocratie van Khomeiny de belangrijkste impuls voor het zelfbewustzijn van het fundamentalisme en werd het virulent toen de Sovjetunie in dat zelfde jaar Afghanistan binnenviel. Ergens zou je deze twee gebeurtenissen, dus Khomeiny en Afghanistan als de belangrijkste herijkings punten kunnen zien voor het tegenwoordige Islamitische fundamentalisme.

quote:

Op woensdag 31 maart 2004 03:35 schreef Tropos het volgende:
Aldus blijkt het fundamentalisme een kleine tegenslag in de globaliserings-oorlog die we nu kennen. Kent elke oorlog geen slachtoffers? En is Cliteur nou echt een verlies in die oorlog?


Of kunnen we misschien beter niet over globalisering praten? Maar beter over een Global Village?

Dat is dus de vraag. Globalisering zou gepaard moeten gaan aan de verspreiding van onze Westerse waarden dan, maar dat gebeurt niet. Doordat in de rest van de wereld de profit van de liberalisering niet ten goede komt aan de gehele bevolking, kan er niet een zelfbewuste middenlaag, vooralsnog, ontstaan die dezelfde rechten opeist als de middenklassen hier deden en aldus de democratie e.d. naderbij brengen. Dit zorgt ervoor dat ondanks economische ontwikkeling de stroom van asielzoekers/gelukszoekers naar het Westen toeneemt. En de bedreiging van bijv. het Islamitisch fundamentalisme, dat bestaat voor een belangrijk deel dankzij armoede, niet geringer wordt. Alleen als in bijv. Islamitische landen sprake zal zijn van een economische ontwikkeling waardoor een middenklasse ontstaat die rechten eist, zullen die regimes veranderen en zal welvaart beter verdeeld kunnen worden en de voedingsbodem voor fundamentalisme kunnen afnemen en ook onze gevoelens van angst voor een clash of civilizations. Vooralsnog zit het economische systeem dat het Westen oplegt aan de wereld zo in elkaar dat men liever de snelle winst neemt, en dus niets doet aan de economische ontwikkeling van Derde Wereldlanden, dan, zoals de VOC eertijds deed, nu genoegen nemen met minder en op de lange termijn veel grotere winst, voor iedereen...

O, ja en door het Westerse triomfalisme worden dit soort overwegingen en processen nooit duidelijk gemaakt (geen zelfkritiek dus), maar staart men zich slechts blind op zulke toevalligheden als zou de welzijnswerkersideologie van de P.v.d.A verantwoordelijk zijn voor alle problemen in bijv. ons land...

quote:

Op woensdag 31 maart 2004 03:58 schreef Megumi het volgende:

[..]

Dat ben ik gedeeltelijk met je eens. Maar je kan het begin ook het Palastijns en Isreal conflict noemen. En de oorlog in Libanon.

Ja, dat is een conflict dat dus ook ontstaat nadat het Osmaanse rijk ten onder is gegaan (door WO1), Engeland het er voor het zeggen krijgt en de Balfour declaration. Is dus rond dezelfde tijd dat de heilige plaatsen in handen komen van het Westen (ook weer doordat Osmaanse rijk ineenstort). Die heilige plaatsen, goes without saying, zijn erg belangrijk en deze in handen van ongelovigen vormde het begin van het moderne fundamentalisme.

quote:

Op woensdag 31 maart 2004 03:58 schreef Megumi het volgende:

[..]

Dat ben ik gedeeltelijk met je eens. Maar je kan het begin ook het Palastijns en Isreal conflict noemen. En de oorlog in Libanon.

Oorlog in Libanon 1975 en 1982 hebben idd er ook toegedaan... Voor het zelfbewustzijn echter waren twee genoemde gebeurtenissen van grotere waarde. De val van de Sjah en de verzetsstrijders van de Mujehaddin, die typisch Koude Oorlog, gesteund werden door de VS. Ook dhr. Laden heeft in dit conflict zijn politieke en religieuze volwassenheid beleefd.

quote:

Op woensdag 31 maart 2004 03:58 schreef Tropos het volgende:
Dus aan de ene kant zien we Amerikaanse steun aan de Afghaanse fundamentalistische Islam en aan de andere kant zien we oorlog van de Amerikanen met de Iraanse fundamentalistische Islam.

Dat gaat niet om triomfalisme. Het gaat ook niet om het westerse imperialisme.

Het gaat om het zeker stellen van eigen waarden en normen in eigen huis. Het is navel staren van de VS, alleen dan met een rare twist die het navel staren alleen mogelijk maakt als je alle andere ideeën buiten houdt.

Steun aan de Mujehaddin kwam voort uit het Koude Oorlog denken idd en dat ging idd om het veilig stellen van de eigen normen en waarden, onder een kernwapenparaplu als ultieme waarborg voor die veiligheid.