Artsen staan machteloos
Zorg om vorm van super-tbc
DEN HAAG, dinsdag
In Nederland heerst op dit moment een nagenoeg onbehandelbare vorm van tuberculose.
Voor zover bekend zijn nu zeker zes Nederlanders geïnfecteerd met een ´multiresistente´ tuberkelbacterie, die niet of althans zéér moeilijk reageert op behandeling met antibiotica. Twee van de besmetten zijn ziek en hebben longtuberculose. Het tuberculosefonds KNCV in Den Haag en GGD Nederland bevestigen deze zorgwekkende feiten tegenover De Telegraaf en spreken van „een grote uitbraak”.
Ongevoelig
Het is voor het eerst dat Nederland met een multiresistente vorm van deze infectieziekte wordt geconfronteerd, waarbij de bacterie ongevoelig is voor de belangrijkste bestrijdingsmiddelen ertegen.
De zes Nederlanders, wier identiteit strikt wordt afgeschermd, zijn geïnfecteerd door een Oost-Europese tuberculosepatiënt, die mogelijk op zijn of haar beurt ook is besmet met de vrijwel ongevoelig geraakte ziekteverwekker.
Multiresistente tuberculose ontstaat vooral door een onvolledige of onzorgvuldige behandeling.
Twee van de zes besmetten liggen, naar eerst nu bekend is, al geruime tijd in het ziekenhuis.
Hoewel nieuwe ziektegevallen niet kunnen worden uitgesloten, zo zegt de KNCV, is door ingrijpen van de betrokken GGD´en de uitbraak inmiddels onder controle.De GGD heeft het onderzoek naar de contacten tussen de zes met hun omgeving eerst willen afronden, alvorens de feiten over deze tbc-uitbraak wereldkundig te maken.
Volgens KNCV-directeur J.F. Broekmans zijn de zes patiënten niet te helpen met de twee krachtigste antibiotica die ´standaard´ worden ingezet tegen de ziekte: de middelen isoniazide en rifampicine. De bacterie heeft zich immers tegen deze bestrijdingsmiddelen gewapend.
„Daarom worden zij nu behandeld met andere, zwaardere middelen, die veel toxischer (giftiger) zijn dan de standaardmiddelen, veel meer bijwerkingen kunnen geven, en een aanmerkelijk langer gebruik van anderhalf tot twee jaar vergen. Bovendien zijn deze middelen zeer kostbaar. De behandelkosten van de recente Nederlandse uitbraak lopen op tot honderdduizenden euro´s.”
Wanneer de zes patiënten in Oost-Europese landen of op het Afrikaanse continent zouden hebben gewoond, dan zou de kans op uitblijven van behandeling groot zijn geweest en zouden zij vrijwel zeker gestorven zijn, stelt Jaap Broekmans. „De middelen die wij voor een dergelijke situatie achter de hand hebben, zijn daar niet of nauwelijks beschikbaar.”
In september 2003 waarschuwden het KNCV Tuberculosefonds en GGD Nederland via deze krant al voor de hoge aantallen (multiresistente) tuberculose in nieuwe EUlidstaten en -buurlanden. Beide organisaties drongen aan op een versterking van de Nederlandse tuberculosebestrijding en aandacht voor de opbouw van de tuberculosebestrijding in Oost-Europa.
„De huidige ontwikkeling confronteert de Nederlandse tuberculosebestrijding met een gevaarlijk precedent”, stelt Broekmans. „De Nederlandse uitbraak illustreert de alarmerende situatie in die regio.” De KNCV sluit niet uit dat ons land in de naaste toekomst vaker zal worden geconfronteerd met uitbraken van multiresistente tbc.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) spreekt vandaag op haar beurt, aan de vooravond van Wereldtuberculosedag 24 maart, haar zorg uit over het hoge aantal patiënten met multiresistente tuberculose in Oost-Europa en de Russische Federatie. In deze regio hebben tuberculosepatiënten tien keer meer kans op het ontwikkelen van multiresistentie dan patiënten elders in de wereld. De Baltische Staten hebben elk meer dan honderd geregistreerde patiënten met multiresistente tuberculose per jaar, Rusland vele duizenden. Nederland telde tot nog toe jaarlijks vijf tot tien geisoleerde gevallen van multiresistente tuberculose, bijna alle van buitenlandse afkomst.
Naast de hoge aantallen in Oost-Europa en de Russische Federatie signaleert de WHO een sterke toename van multiresistente tuberculose in China, Ecuador, Israël en Zuid-Afrika. Het totale aantal patiënten is naar schatting 300.000. De WHO presenteert het rapport met de nieuwe gegevens over multiresistentie vandaag gelijktijdig in New York, Londen, Berlijn, Genève en Brussel.