Column SunChaser: Durf je te leven zonder labeltje

Labeltjes, ze zijn echt de uitvinding van eind vorige eeuw. Ze plakken niet alleen lekker, je kunt er ook iemand mee in een hokje stoppen. Ben je wat drukker dan de rest? Hup, plakken maar, jij hebt ADHD. Kun je niet zo goed overweg met je medemens? Nog een label, jij hebt Borderline. En is een label alleen niet genoeg, dan stoppen we je wel vol met Ritalin, Oxazepam of Xeroxat.

Het begint al op de kleuterschool. De juf krijgt van elk kind een dik pakket met gebruiksaanwijzingen mee. Milene heeft kleurstofallergie en mag niet vingerverven, Pascal heeft een zwakke maag en mag absoluut geen gluten en Laurens krijgt acuut een ADHD-aanval als je het woord fruitsuikers alleen al noemt.

Als ik mezelf thuis zat te vervelen werd ik gewoon door mijn moeder naar buiten getrapt waar ik moest gaan spelen met mijn vriendjes. Gooi je energie eruit in de buitenlucht, was haar devies. Het zou nooit in haar hoofd opkomen mijn energie in te dammen met pillen.

Elke puber denkt wel eens na over zelfmoord. 15 jaar terug zei men: kijk eens wat minder tv, ga bewegen. Nu word je meteen doorgestuurd naar een mentor die je aan zijn hand meeneemt naar een kinderpsycholoog.

De Kindertelefoon moest er onlangs mee ophouden. Hier kon je anoniem met een iemand over je problemen praten, net zolang als je zelf wilde en gratis. Er was alleen geen geld meer om het te financieren, want dat wordt nu gestoken in praat- en andere vage werkgroepjes. Lekker anoniem iets van je afkletsen kan niet meer, want je wordt meteen gelabeld en afgeserveerd. Wel handig voor de ouders, dan kunnen ze met de buren beter over hun kinderen praten. 'Mijn zoon heeft last van automutilatie. Erg hè? Wat heeft jouw dochter?' Kortom, als je kind geen vlekje heeft hoor je er als ouder niet meer bij.

Labels plakken blijkt ook een favoriete bezigheid van kinderen zelf geworden. Al die veertienjarige pubers met gierende hormonen in hun lijf waar ze geen raad mee weten, hebben het plakken al vroeg in de vingers. Ze lezen op Fok! of een andere internetsite over krassen en branden, en denken, 'hey die gedachtes heb ik soms ook' en labelen zichzelf bijkans een dwangbuis in.

Dat is ook meteen het probleem hier op Fok! Want als er weer een huilend pubertje komt vragen om hulp krijgt die meteen allemaal lieve woordjes toegefluisterd door tientallen amateur-psychologen en zogenaamde ervaringsdeskundigen. En niemand die eens roept: Hallo, je stelt je aan, ga eens weg bij die computer en maak een lange wandeling over het strand.

Ik wil niet zeggen dat iedereen meteen de pillen door de wc moet spoelen. Want sommigen zijn wel degelijk gebaat bij pillen, therapie en een dwangbuis. Maar die betuttelde houding van ouders, leraren en overgesubsidieerde geitenwollensokken amateur-therapeuten moet vandaag nog ophouden.

Iedereen heeft wel iets. Leer er mee leven. En belangrijker, gun iemand anders er mee te leren leven, zonder er meteen een label op te plakken.

Een goed voorbeeld van iemand die zich niets aantrok van labels was Edit Piaf. Ze groeide op zonder moeder, was alcoholist, drugsverslaafde, ze trouwde met een twintig jaar jongere man en stierf op 48-jarige leeftijd aan kanker. Maar veertig jaar later is haar faam nog zo groot dat niemand het waagt allemaal labels op haar graf te plakken.

De kunst van het leven is misschien wel dat je durft te leven, ondanks je fouten of tekortkomingen.
Edit Piaf wist precies hoe het werkte. Ze zei: Use your faults, use your defects. Then you'll be a star. En als anderen jou geen ster vinden, zorg er dan in ieder geval voor dat je een ster in je eigen leven bent.

Edith Piaf: haalde alles uit het leven zonder zich iets aan te trekken van labels.