Maar welke rol speelt ervaring?

Je ziet vaak dat mensen van mening veranderen als ze eenmaal iets aan den lijve hebben ondervonden. Romantische puberfantasiën over de liefde worden ingehaald door de werkelijkheid, die vaak niet zo rooskleurig blijkt te zijn als ooit gehoopt. Realiteitsbesef dus, zou je zeggen.

Maar hoe zit het met de vrouw die haar hele leven tegen de doodstraf was, tot op een dag haar gezin wordt doodgereden door een dronken automobilist? Heeft zij nu meer recht van spreken? Heeft zij nu "meer gelijk" dan voor de tragedie? Of is haar mening juist bevooroordeeld en minder objectief geworden - en heeft zij dus juist minder gelijk?
Ervan uitgaande dat er uberhaupt zoiets bestaat als "gelijk hebben".

"Wacht maar tot je zo oud bent als ik," zei mijn vader regelmatig tegen mij toen ik nog thuis woonde - en volgens mij denkt hij het nog steeds af en toe, al spreekt hij het tegenwoordig niet meer uit. Ik vond het een drogreden, en dat vind ik nog steeds. Ik geloof niet in wijze oude mannen, ik geloof in argumenten. Ervaring leidt vooral tot generaliseren, en het verheffen van je eigen particuliere tegenslagen tot norm.

quote:

---

Op zondag 4 januari 2004 22:43 schreef Kwark het volgende:
(...) Een mening hoort (naar mijn mening) (...)

---

levenservaring is handig als je over bepaalde dingen wilt spreken zoals kinderen krijgen enz maar tegenwoordig is het altijd maar zo van jij bent 16 dus jij weet er niks van en je mot je bek houden... ik vind dat leeftijd er niet altijd toe doet tot op een zekere hoogte van ervaringen dan

Verschillende visies vanuit een ander perspectief
relatief relativerend maar toch zuiver subjectief
want je referentiekader wordt toch altijd nog bepaald
door persoonlijke ervaringen en hoe je die vertaald
in een algemene visie, een kijk op het geheel
gevoelsmatig objectief, maar slechts op basis van een deel
van de feiten, de zogenaamde realiteit
objectief beredeneerd blijft toch altijd nog een feit
dat je visie slechts gevormd wordt op basis van beleving
van alledaagse zaken in je eigen omgeving
persoonlijke bevindingen, getrokken conclusies
soms op basis van feiten, maar vaker op illusies
want zonder dat je het je eigenlijk realiseert
zijn de schijnbaar onbelangrijkheden hetgeen waarvan je leert
dat een echte objectieve kijk een utopie blijkt
die slechts op basis van principes de ware waarheid lijkt

quote:

---

Op zondag 4 januari 2004 22:43 schreef Kwark het volgende:
"Wacht maar tot je zo oud bent als ik," zei mijn vader regelmatig tegen mij toen ik nog thuis woonde - en volgens mij denkt hij het nog steeds af en toe, al spreekt hij het tegenwoordig niet meer uit.

---

quote:

---

Op zondag 4 januari 2004 22:43 schreef Kwark het volgende:
Een mening hoort (naar mijn mening) tot stand te komen op basis van een rationele afweging van argumenten. Feitelijke kennis van de materie is dus onontbeerlijk.

---

Bijvoorbeeld: Iemand wiens gezin op brute wijze vermoord is zal misschien vlak na het incident op emotionele gronden een mening omtrent de doodstraf vormen. Maar als ze al haar hele leven leven principieel tegen de doodstraf is en de moord op het hele gezin is lang geleden gebeurt waardoor emotionele gronden verwaterd zijn, dan kan zo'n iemand denk ik rationeler oordelen over de doodstraf dan iemand anders.

de eerste kun je overtuigend onderbouwen met argumenten, bijvoorbeeld: 'ik vind dat bush naief is', maar de tweede niet.... zoals... 'ik vind dat palestina recht heeft op heel jeruzalem'
(de laatste is zo moeilijk overtuigend te onderbouwen omdat er ook een heleboel tegenargumenten zijn die niet zo goed te weerleggen vallen...)

vaak vallen generaliserende opmerkingen onder de 2e categorie... maar aangezien generalisaties meestal niet kloppen boeit dat niet.

quote:

---

Op zondag 4 januari 2004 22:43 schreef Kwark het volgende:
Ervaring leidt vooral tot generaliseren, en het verheffen van je eigen particuliere tegenslagen tot norm.

---

_{Lekker goed beargumenteerd!
Is dit ook zo'n wijsheid waar jij in de loop van de jaren hebt achter bent gekomen?}

Zo ken ik er ook nog wel een paar:
"Ervaring leidt tot het beter kunnen oordelen aan de hand van feiten, omdat je eerder patronen kunt herkennen, etc bladieblablablabla....."

Zou het niet misschien afhankelijk zijn van de manier waarop een persoon zichzelf in de loop v/d jaren 'schoolt'?

Overigens is er een reden dat mensen bij het classificeren, oordelen of komen tot een gedachtengang komen gebruik maken van 'shortcuts' in 't hoofd (zogenaamde 'judgmental heurstics'). Als je voor elke stap die we zouden nemen eerst een zo objectief mogelijk onderzoek zou moeten doen, zou het volgens mij niet echt opschieten. Als je jezelf meerdere malen pijn doet aan scherpe voorwerpen, kijk je op een gegeven moment wel uit bij een ander, maar overeenkomstig voorwerp.

Naar mate men ouder wordt, ervaart men ook steeds meer, en heeft men dus ook meer ervaringen (samples) om patronen tussen te vinden en generalisaties over te maken en voila, weer stuk wijsheid erbij..... Ware het niet dat men, zeker doordat degelijk onderzoek in dit soort gevallen vaak ontbreekt, ook generalisaties maakt in veel gevallen waar dit eigenlijk helemaal niet mogelijk is omdat de 'samples' niet representatief, of verkeerd* zijn (dit noemt men 'biased sampling'). Misschien een beetje zoals jij zelf doet in het stukje dat ik gequote heb.

Maar goed, om terug te komen op jouw stelling:
We hebben hier dus het aantal 'samples' (ervaringen) dat toeneemt, naarmate men ouder wordt, maar aan de andere kant het risico dat generalisaties uit deze samples fout kunnen zijn, omdat de samples niet goed of niet goed generaliseerbaar waren.

Stel, we hebben een persoon die wel de juiste samples op de juiste manier weet te generaliseren, dan zou je kunnen stellen dat deze persoon aan de hand van een toenemend aantal ervaringen, er WEL wijzer op is geworden.

Hebben we een persoon die alle samples klakkeloos generaliseert, dan zal het per situatie verschillen hoe deze persoon onzin blaat en hoe vaak de persoon iets zinnigs zegt.

En zo zul je nog wel meerdere varianten hebben, aangezien de mate waarop iemand ervaringen generaliseert zal verschillen, het soort ervaringen dat iemand heeft, zal verschillen, het type ervaringen dat een persoon geneigd is wel of niet te generaliseren zal verschillen, en de manier waarop men patronen in de verschillende ervaringen ontdekt zal verschillen.

*voorbeeld verkeerd sample:
Wie weet was hetgeen dat telkens de pijn bij jou veroorzaakte niet het scherpe voorwerp, maar iets anders. Of misschien was het wel dat voorwerp, maar was de scherpte niet hetgeen de pijn veroorzaakte.

-edit-
Voorbeeld scherp voorwerp even aangepast. Net onder de douche bedacht ik me dat
Dus even ter verduidelijking: het is (over het algemeen) niet zo dat men aan de hand van een ervaring een generalisatie maakt. Nee men speurt de verschillende ervaringen af naar patronen om zo generalisaties te kunnen doen. (Natuurlijk weten sommige mensen de gekste patronen te vinden, maar dat even ter zijde )

[Dit bericht is gewijzigd door KreKkeR op 05-01-2004 00:44]

quote:

---

Op zondag 4 januari 2004 23:50 schreef KreKkeR het volgende:

[..]

Want

_{Lekker goed beargumenteerd!
Is dit ook zo'n wijsheid waar jij in de loop van de jaren hebt achter bent gekomen?}

-lap tekst-

---

Interessant stukje tekst, trouwens. De vetgedrukte regel sluit aan bij waar ik eigenlijk op doelde: elke sample is als unieke, particuliere ervaring nooit helemaal representatief voor de algemene norm, en het vereist dus wel een bepaalde mate van abstract denkvermogen om die persoonlijke sentimenten eruit te filteren.

Mijn neiging te denken dat de mens daartoe slechts met moeite in staat is, is dan weer een fraai staaltje biased sampling van mijn kant .

Ik moet dit even laten bezinken, geloof ik .

quote:

---

Op zondag 4 januari 2004 23:13 schreef Simple_Mind het volgende:
er is volgens mij een scheiding tussen meningen die je op basis van feiten vormt, en meningen die je je wel op basis van ervaringen moet vormen.

---

Een ervaring kan immers net zo goed een feit zijn, en een ervaring net zo goed een feit.
Ook is het ook goed mogelijk om aan de hand van feiten de meest stompzinnige mening te vormen. En omgekeerd om aan de hand van ervaringen een prima mening te vormen.

Gaat het er niet eerder om of het feit of de ervaring wel of niet op de juiste manier gebruikt wordt bij het vormen van een mening.
En daaraan te grondslag ligt in veel gevallen weer hetgeen ik met de vorige post probeerde aan te kaarten: het wel of niet kunnen maken van goede generalisaties. Want dat is wat men in veel gevallen gebruikt bij het vormen van een mening. Generalisaties.

Afhankelijk van het type feitelijke informatie zou je zogenaamde 'feiten' misschien beter kunnen generaliseren dan ervaringen. Maar waarom ik aankaart dat ik het verschil tussen 'feiten' en 'ervaringen misschien niet eens zo heel erg relevant vind, is omdat 'het feit zijn' opzich niet automatisch betekent dat het meteen op alle mogelijke manieren generaliseerbaar is.

Voorbeeld 1 (ervaring):
Ik kan nadat ik op een bepaald stuk 3x een boete heb gekregen zeggen:
"Op dat stuk heb ik 3x een boete gekregen. Ik denk dat de kans groot is dat ze hier vaker controleren dan op andere plekken waar ik regelmatig rij".

Lijkt me een prima mening niet waar?

Zeg ik:
"Op dat stuk heb ik 3x een boete gekregen. Hier controleren ze vaker dan op andere plekken!"

Dan wordt het alweer een wat minder kloppende opmerking.

Voorbeeld 2 ('feiten'):
Na uit betrouwbare bron gehaald te hebben dat ze in week 52 op een bepaald stuk op de A2 deze week vaker gecontroleerd hebben kan ik zeggen
"Deze week is op die en die plek op de A2 vaker gecontroleerd dan normaal."

Prima opmerking.

Maar, zeg ik aan de hand van deze informatie
"Ze hebben 2003 op de A2 een stuk vaker gecontroleerd dan normaal"

Dan is dit een opmerking, gebaseerd op feiten, die totaal niet hoeft te kloppen.

[Dit bericht is gewijzigd door KreKkeR op 05-01-2004 00:21]

quote:

---

Op maandag 5 januari 2004 00:04 schreef Kwark het volgende:

[..]

De vetgedrukte regel sluit aan bij waar ik eigenlijk op doelde: elke sample is als unieke, particuliere ervaring nooit helemaal representatief voor de algemene norm

---

Wel interessant onderwerp overigens. Past het niet veel beter in Wetenschap, Filosofie & Levensbeschouwing ?