FOK!forum / Literatuur, Taal en Kunst / Wat is Mulisch toch een malloot (bash-topic).
zodiakkwoensdag 25 juni 2003 @ 15:55
Hoewel ik ontzettend heb gelachen om het hoofdstuk dat op hier te vinden is, is het ook kristalhelder geworden dat Harry Mulisch ook al in de jaren zeventig een kwakzalvende neuroot was met wuivend haar. Ik wil jullie niet onthouden wat deze pijpenroker - die zichzelf maar al te graag het toeval wil laten toe vallen - allemaal over Het Schrijven te vertellen heeft.

Als eerste (Koekepan opletten), over het schrijven zelf:

quote:
Ik schrijf een paar zinnen, verbeter ze, schrijf ze opnieuw. Dan haal ik er een streep door en begin opnieuw. Een woord bevalt me niet, ik streep het door, schrijf er een ander boven. En daarna: kijken, nog eens lezen, kijken. Het kan voorkomen dat ik me drie of vier uur zit af te vragen of ik een punt of een puntkomma zal zetten.
Ha! Drie of vier uur zitten nadenken over een punt of een puntkomma. Belachelijk. Als zit te fistfucken denk ik toch ook niet of ik mijn rechter- of linkervuist gebruik!

Een volgende passage:

quote:
Ik schrijf met de pen. Niet met de kroontjespen, daar schrijven alleen uiterst reactionaire proto-fascisten mee, en ik op m'n zesde jaar. Dat was in 1933, het jaar dat Hitler aan de macht kwam. Klopt dus precies.

Nee, ik schrijf met kostbare vulpennen. Een vulpen vind ik een mooi object, ik koop er regelmatig een. Ik heb altijd wel een excuus om een nieuwe pen te kopen. Is er bijvoorbeeld een roman uitgekomen, dan zeg ik tegen mijzelf: jij verdient een vulpen. Met dergelijk gezwets demp ik mijn schuldgevoelens. Aan schrijfmachines heb ik een gruwelijke hekel. Zelfs documentaires of journalistiek werk schrijf ik met de pen. Allereerst omdat ik veel verbeter, dus zo'n machine is onhandig. Dan moet je drie regels terugdraaien, tikken, en tussen de tekst de nieuwe zin wriemelen. Een simpele streep met de pen kost minder moeite. Maar belangrijker is dat de afstand tot het papier te groot is als je een machine gebruikt. Houd je een vulpen in je hand, dan wordt de inkt warm. De inkt komt net zo warm als je bloed op het papier, en dat moet je hebben. Ik zie direct of een boek op de schrijfmachine is geschreven of met de hand. Hermans typt, Wolkers ook. Claus schrijft.

Dostojewski dicteerde, als hij nu geleefd had zou hij getypt hebben. Ik lees Dostojewski omdat er zo'n ontzaglijk geweld in zijn boeken ontketend wordt, het blijft boeiend, maar je ziet dat het eruit geflapt is. Tolstoj schreef, voor mij is Tolstoj een groter schrijver dan Dostojewski. Je kunt schrijvers met componisten vergelijken. Een musicus zal direct horen of een orkeststuk aan de schrijftafel of aan de piano gecomponeerd is. Doorgaans zijn de symfonieën die aan de schrijftafel gemaakt zijn beter. Een ballpoint vind ik een minderwaardig instrument. De ballpoint is voor obers die fl 1,25 en fl 2,37 moeten optellen, niet voor schrijvers.


Dit soort pietluttig gezwam, dit soort hemeltergende bespiegelingen zijn als een dolk in het hart van ieder normaal en vroom mens. Een staak in het fatsoen van de literatuur! Het zou me niks verbazen als Dostojewski de boel gewoon heeft geschreven in een slaaphok uitkijkend op een stinkende binnenplaats op twee kilometer van het Pavlovskpaleis in St. Petersburg. Laat Mulisch met zijn vertroebelde genozem zijn waffel houden, .
quote:
Met een ballpoint kun je geen enkele nuance in de lijn aanbrengen. Niet dat ik calligrafeer, maar ik wil de ene keer dik en de ander keer dun kunnen schrijven. De ballpoint, dat is altijd die zelfde stomme driekwart millimeter dikte. Het potlood is miskend. Een passage waar ik onzeker over ben schrijf ik met het potlood, het echte HB-potlood. Bijvoorbeeld: ik wil op een gegeven moment een onweer laten uitbarsten, maar tegelijkertijd vraag ik mij af of dat niet een beetje te veel van het goede is. Zo'n passage schrijf ik met het potlood. Natuurlijk, ik kan de pen gebruiken en ik kan die passage later doorstrepen, maar dan staat zij er toch. Bovendien wordt het papier zwart en vies, terwijl het juist de bedoeling is dat het leesbaar blijft. Nee, het potlood. Bevalt die passage me een week later niet meer, dan gum ik haar weg. Het papier is dan weer schoon, en het onweer is definitief overgetrokken.
Potverdikkie, driekwart milimeter is ruim voldoende om te schrijven, alsof nuances in de lijnen zit! Wat zijn dit voor pompeuze frutsels, de man is een vermaledijde potloodschrijver! Een potlood, zeg ik je! Iedereen weet dat je met een potlood tekent, daar maak je grote lellen van cirkels mee, daar kras je schaduw mee in een vergezicht. Je gaat er in géén geval mee schrijven!
quote:
Ik prefereer de Zwitserse ruit boven de Franse. Ook in Frankrijk kun je vele soorten ruitjespapier kopen, maar de Franse ruit is te hard, te dik, te opdringerig. De Zwitserse ruit is zacht en fletsblauw van kleur. In West-Duitsland heb ik een stuk of tien schoolschriftjes gekocht, kleine schriftjes met een hardblauwe omslag. In de bovenste la van dat bureau liggen een paar cahiers die uit de Volksrepubliek China komen. Prachtige cahiers met een dikke kartonnen zwarte omslag, bij de Bijenkorf gekocht. Het papier is van goede kwaliteit, het is vrij dik. Boven aan de pagina loopt een dun rood golflijntje. Ook het formaat van het papier is belangrijk. In het ene geval moet het vel groot en breed zijn, zodat ik veel ruimte in de kantlijn overhoud om verbeteringen te schrijven, in het andere geval geef ik de voorkeur aan een klein formaat. Op het ogenblik ben ik aan een filosofisch werk bezig en daarvoor gebruik ik lange brede vellen zodat ik kan knoeien in de kantlijn. Gedichten schrijf ik in grote folioboeken. Soms laat ik papier maken. A3 papier. Dat is tweemaal A4 papier. A4 is het huidige standaardformaat, tussen het vroegere kwarto (breed en kort) en octavo (lang en smal) in. Leg je twee A4 vellen naast elkaar, dan krijg je A3, breed en lang papier dus. Voor mijn filosofisch werk het aangewezen formaat. Oude lucht heb ik bijvoorbeeld op ruitjespapier geschreven. Die verhalen gaan over symmetrie (één verhaal heet ook Symmetrie) en daarom leek ruitjespapier me het aangewezen soort. Het heeft iets mathematisch. Ik vind ruitjespapier überhaupt prettig om op te schrijven. In mijn boeken heb ik het vaak over zulke onprecieze dingen, dat ik zeer precies te werk moet gaan. Ik maak daarom schema's en ik schrijf bij voorkeur op ruitjespapier.
Rui-tjes-pa-pier. Neerlandsch meest gevierde schrijver, de man die met een jonge stoot het bed deelt, iemand die de verzinnebeelding is van Een Schrijver, die als culminatie wordt gezien van het Nederlandse taalgebied, schrijft op ruitjespapier! Kneuterige wiskunderuitjes. En dan bij voorkeur nog zachte ruitjes ook. Uit Zwitserland. De man is werkelijk doorgedraaid, zeg ik je.

Voel je vrij om Mulisch te bashen in dit topic. Hij verdient het, ja, het is ab-so-lúút geen toeval!

GRMBL!

[Dit bericht is gewijzigd door zodiakk op 25-06-2003 16:11]

nuk3woensdag 25 juni 2003 @ 16:05
Ik denk dat jij het niveau van de forums het beste wat lager kunt houden.
YPPYwoensdag 25 juni 2003 @ 16:05
Wat een theoriën heeft die man. Hij wordt duidelijk oud.
Ik vraag me nu wel af of er iemand full-time aan het werk is om alles over te tikken wat hij geschreven heeft.
eetomitwoensdag 25 juni 2003 @ 16:10
Laat die man gewoon gaan... Jezus.
Alsof Mulisch een bijzonder geval is, kijk om je heen.
MetalMessiahwoensdag 25 juni 2003 @ 16:12
quote:
Op woensdag 25 juni 2003 15:55 schreef zodiakk het volgende:
...Ha! Drie of vier uur zitten nadenken over een punt of een puntkomma. Belachelijk. Als ik zit te fistfucken denk ik toch ook niet of ik mijn rechter- of linkervuist gebruik!
Dat komt omdat jij een huis-tuin-en-keuken-neukertje bent. Mulisch's sex-equivalenten denken daar waarschijnlijk wel over na.

Gave vergelijking overigens

avdbreewoensdag 25 juni 2003 @ 16:15
Als ie in een openbare gelegenheid zit, zorgt ie er expres voor dat z'n naam wordt omgeroepen of dat er op de een of andere manier in ieder geval duidelijk wordt gemaakt aan de rest van de mensen aldaar dat "Meneer Mulisch" aanwezig is....
A-bombermanwoensdag 25 juni 2003 @ 16:16
Nou het spijt me beste jongen, maar die man kan op papier een stuk beter uit zijn woorden komen dan jij hier, waar nog bij komt dat hij ook nog zinnigere dingen weet te schrijven / vertellen...

Ik ken eigenlijk weinig kunstenaars / schrijvers niet niet , elk in hun eigen opzicht natuurlijk, excentriek waren. Misschien hoort het bij het vak, misschien word je van kunstuitingen wel gewoon gek..

Maar waarom zou je je daar druk over maken? Ik vind het lozer van jou dat je je zorgen gaat maken over hoe gek een schrijver doet over zijn papier, dan dat die schrijver gek doet over zijn papier. Als die man dat nodig heeft, laat hem dan.

Ik heb altijd genoeten van boeken van hem en van anderen, maakt me dan niet uit hoe ie ze schrijft of waarop, als ie het perse op een pimpelpaar kleedje, in z'n blote hol op antarctica wil doen met een glas eigeel in zijn linkerhad, so be it.. Ik lees het boek wel gewoon en reken de schrijver daar op af.

Jernau.Morat.Gurgehwoensdag 25 juni 2003 @ 16:18
quote:
Op woensdag 25 juni 2003 16:15 schreef avdbree het volgende:
Als ie in een openbare gelegenheid zit, zorgt ie er expres voor dat z'n naam wordt omgeroepen of dat er op de een of andere manier in ieder geval duidelijk wordt gemaakt aan de rest van de mensen aldaar dat "Meneer Mulisch" aanwezig is....
En dan als ober gewoon glashard omroepen dat er telefoon voor meneer Reve is .
Lucillewoensdag 25 juni 2003 @ 16:20
quote:
Op woensdag 25 juni 2003 15:55 schreef zodiakk het volgende:
Ha! Drie of vier uur zitten nadenken over een punt of een puntkomma. Belachelijk. Als zit te fistfucken denk ik toch ook niet of ik mijn rechter- of linkervuist gebruik!
Jij misschien niet, maar ik wel, Ik heb aan mijn linkerhand namelijk een ring zitten die niet echt glad is.
Bosbeetlewoensdag 25 juni 2003 @ 16:21
quote:
Op woensdag 25 juni 2003 16:20 schreef Lucille het volgende:

[..]

Jij misschien niet, maar ik wel, Ik heb aan mijn linkerhand namelijk een ring zitten die niet echt glad is.


zodiakkwoensdag 25 juni 2003 @ 16:26
quote:
Op woensdag 25 juni 2003 16:16 schreef A-bomberman het volgende:
Nou het spijt me beste jongen, maar die man kan op papier een stuk beter uit zijn woorden komen dan jij hier, waar nog bij komt dat hij ook nog zinnigere dingen weet te schrijven / vertellen...

Ik ken eigenlijk weinig kunstenaars / schrijvers niet niet , elk in hun eigen opzicht natuurlijk, excentriek waren. Misschien hoort het bij het vak, misschien word je van kunstuitingen wel gewoon gek..

Maar waarom zou je je daar druk over maken? Ik vind het lozer van jou dat je je zorgen gaat maken over hoe gek een schrijver doet over zijn papier, dan dat die schrijver gek doet over zijn papier. Als die man dat nodig heeft, laat hem dan.

Ik heb altijd genoeten van boeken van hem en van anderen, maakt me dan niet uit hoe ie ze schrijft of waarop, als ie het perse op een pimpelpaar kleedje, in z'n blote hol op antarctica wil doen met een glas eigeel in zijn linkerhad, so be it.. Ik lees het boek wel gewoon en reken de schrijver daar op af.


Welnee, Mulisch is een nageboorte overgevlogen uit Duitsland.
Philosocleswoensdag 25 juni 2003 @ 16:31
quote:
Op woensdag 25 juni 2003 15:55 schreef zodiakk het volgende:
[..]

Je ergert je er zo welbespraakt aan dat ik je er eigenlijk van verdenk dat gemiereneuk op de vierkante milimeter (en/of het geschrijf erover) van dhr. Mulisch stiekum toch te bewonderen.

julekeswoensdag 25 juni 2003 @ 18:46
Jeetje! Ruitjespapier!
Disorderwoensdag 25 juni 2003 @ 19:01
quote:
Op woensdag 25 juni 2003 16:26 schreef zodiakk het volgende:

[..]

Welnee, Mulisch is een nageboorte overgevlogen uit Duitsland.


Ik vind het ook maar een eng mannetje. Hij geilt op zichzelf.

SportsIllustrateddonderdag 26 juni 2003 @ 12:38
quote:
Op woensdag 25 juni 2003 16:16 schreef A-bomberman het volgende:
Ik ken eigenlijk weinig kunstenaars / schrijvers niet niet
Ja, wat is het nou?

Lof voor zodiakk die de egofiel op de korrel neemt.
De ''zeven-veld'' met zijn welgemikte schoten is nog te goed voor Mulisch.

Librisdonderdag 26 juni 2003 @ 12:46
quote:
Op woensdag 25 juni 2003 16:05 schreef YPPY het volgende:
Wat een theoriën heeft die man. Hij wordt duidelijk oud.
Ik vraag me nu wel af of er iemand full-time aan het werk is om alles over te tikken wat hij geschreven heeft.
Wel vreemd dat ie zegt dat ie alles met pen of potlood schrijft, want in "De Procedure" (ik denk hoofdstuk 2) staat dat de witte ijsbergen in de blauwe zee drijven (=Word Perfect) als de tekens verschijnen o.i.d. Maar het haat wel een beetje ver van dat ruitjespapier...
Ramesesdonderdag 26 juni 2003 @ 18:13
Jaloers?
#ANONIEMdonderdag 26 juni 2003 @ 19:40
quote:
Op donderdag 26 juni 2003 12:46 schreef Libris het volgende:

[..]

Wel vreemd dat ie zegt dat ie alles met pen of potlood schrijft, want in "De Procedure" (ik denk hoofdstuk 2) staat dat de witte ijsbergen in de blauwe zee drijven (=Word Perfect) als de tekens verschijnen o.i.d. Maar het haat wel een beetje ver van dat ruitjespapier...


Dat is dus fictie...
Ramesesvrijdag 27 juni 2003 @ 22:30
veel pennen, je kan natuurlijk ook leukere dingen doen met PENNEN.
zeker mulish kenende.
Libriszondag 29 juni 2003 @ 16:01
Zag net dat binnenkort "Discovery of Heaven" hier (Singapore) volgende week in premiere gaat. Ik ben benieuwd naar de recenties.
scarficationmaandag 7 juli 2003 @ 22:28
haha
JAMdinsdag 8 juli 2003 @ 03:47
quote:
Op vrijdag 27 juni 2003 22:30 schreef Rameses het volgende:
veel pennen, je kan natuurlijk ook leukere dingen doen met PENNEN.
zeker mulish kenende.
Dat was Reve.
volliedinsdag 8 juli 2003 @ 13:50
even oplezen met goed tempo + intonatie, en tadaa mulish = cabaretier

nee, ff serieus, boeit toch geen donder dat die vent is, als het product maar goed is.

Alcatrazwoensdag 9 juli 2003 @ 19:47
Jezus, mijn wereld staat op z'n kop en door de klap van de zwaartekracht heb ik daarbij een flinke buil opgelopen. Ik kan nooit meer een boek lezen zonder daarbij te denken aan dat verschrikkelijke apocalyptische beeld van Harry Mulisch al schrijvend met potlood op ruitjespapier. Brr..

#ANONIEMwoensdag 9 juli 2003 @ 20:25
Ik vind die Harry Mulisch eigenlijk wel een toffe peer.
Robertjuuhwoensdag 9 juli 2003 @ 23:36
quote:
Op woensdag 9 juli 2003 19:47 schreef Alcatraz het volgende:
Jezus, mijn wereld staat op z'n kop en door de klap van de zwaartekracht heb ik daarbij een flinke buil opgelopen. Ik kan nooit meer een boek lezen zonder daarbij te denken aan dat verschrikkelijke apocalyptische beeld van Harry Mulisch al schrijvend met potlood op ruitjespapier. Brr..


Met potlood op ruitjespapier schrijven is wel relax alleen zijn beargumentering slaat nergens op
I.R.Baboonwoensdag 9 juli 2003 @ 23:40
quote:
Op woensdag 25 juni 2003 16:05 schreef YPPY het volgende:
Wat een theoriën heeft die man. Hij wordt duidelijk oud.
Dit is oud gebral.

[Dit bericht is gewijzigd door I.R.Baboon op 09-07-2003 23:50]

Tyler.Durdendonderdag 10 juli 2003 @ 01:06
You are not your job?
Batuwu_Griekgriekdonderdag 10 juli 2003 @ 01:10
Grappig. Ik schrijf mijn bijdragen aan Raad-Je-Plaatje op precies dezelfde manier als Mulisch zijn boeken. Wat een held is het toch.
I.R.Baboondonderdag 10 juli 2003 @ 10:04
quote:
Op donderdag 10 juli 2003 01:10 schreef Batuwu_Griekgriek het volgende:
Grappig. Ik schrijf mijn bijdragen aan Raad-Je-Plaatje op precies dezelfde manier als Mulisch zijn boeken. Wat een held is het toch.
Heb jij ook een pijp, batuwu?
Gelliusdonderdag 10 juli 2003 @ 10:10
quote:
Op donderdag 10 juli 2003 10:04 schreef I.R.Baboon het volgende:

[..]

Heb jij ook een pijp, batuwu?


Dat kan ik bevestigen. Batuwu rookt een viriele, rechte, mannelijke pijp met heerlijk geurige, muskige tabak. Tevens draagt hij graag tweed pakken en een geruite pet.
zodiakkdonderdag 10 juli 2003 @ 10:28
quote:
Op woensdag 9 juli 2003 20:25 schreef beeer het volgende:
Ik vind die Harry Mulisch eigenlijk wel een toffe peer.
quote:
Op donderdag 10 juli 2003 01:10 schreef Batuwu_Griekgriek het volgende:
Grappig. Ik schrijf mijn bijdragen aan Raad-Je-Plaatje op precies dezelfde manier als Mulisch zijn boeken. Wat een held is het toch.
Sjongejonge, wat zijn we weer rebels, he? Twee half ingekakte RJP-users komen hier met hun gevierde kneuterigheid een lans breken voor de grootste ramp die ons taalgebied gekend heeft. Nee, heel fijn hoor, zo'n off-topic reactie in een topic zoals dit. Harry Mulisch een toffe peer, een held zelfs, waar gaat de wereld heen vraag ik jullie? Ik kan dat eigenlijk beter niet aan jullie vragen, omdat de wereld, klaarblijkelijk, niet aan jullie besteedt is. Ja, mensen zoals jullie houden zich bezig met kneuterige woordspelletjes en met humor die zo subtiel is dat je er nooit om zal kunnen schateren, nooit om zal kunnen bulderen. Alleen onhoorbaar kleine kutgniffeltjes doorklieven jullie wereldbeeld; niks verheffend, niets met grandeur, niets dat kleeft in de geest - het is enkel mensenschuwe humor. Hoe kan het dat men zich deze humor in onze tijd -in deze roerige, kolkende tijd-, eigen gemaakt heeft? Het enige wat mij te binnenschiet is dat de wereld om jullie heen niets meer is dan vederlicht piepschuim op een klassieke globe. De wereld is zwaar als lood zeg ik je, het draagt zichzelf met moeite en verdubbelt zijn gewicht voor de degene die het in verandering, in motie, wil brengen. Daarom, heren, wil ik jullie verzoeken om te verdwijnen uit dit topic, of om Mulisch een flinke veeg uit de pan te geven, zoals hij verdient.
Batuwu_Griekgriekdonderdag 10 juli 2003 @ 10:42
quote:
Op donderdag 10 juli 2003 10:04 schreef I.R.Baboon het volgende:
Heb jij ook een pijp, batuwu?
Ik heb een pijp, twee teckels en een ego nog groter dan dat van zodiakk.

sweekdonderdag 10 juli 2003 @ 11:44
Ik wil toch eens wat oud gebral van hem proberen...
#ANONIEMdonderdag 10 juli 2003 @ 19:04
quote:
Op donderdag 10 juli 2003 10:28 schreef zodiakk het volgende:

[..]


[..]

Sjongejonge, wat zijn we weer rebels, he? Twee half ingekakte RJP-users komen hier met hun gevierde kneuterigheid een lans breken voor de grootste ramp die ons taalgebied gekend heeft. Nee, heel fijn hoor, zo'n off-topic reactie in een topic zoals dit. Harry Mulisch een toffe peer, een held zelfs, waar gaat de wereld heen vraag ik jullie? Ik kan dat eigenlijk beter niet aan jullie vragen, omdat de wereld, klaarblijkelijk, niet aan jullie besteedt is. Ja, mensen zoals jullie houden zich bezig met kneuterige woordspelletjes en met humor die zo subtiel is dat je er nooit om zal kunnen schateren, nooit om zal kunnen bulderen. Alleen onhoorbaar kleine kutgniffeltjes doorklieven jullie wereldbeeld; niks verheffend, niets met grandeur, niets dat kleeft in de geest - het is enkel mensenschuwe humor. Hoe kan het dat men zich deze humor in onze tijd -in deze roerige, kolkende tijd-, eigen gemaakt heeft? Het enige wat mij te binnenschiet is dat de wereld om jullie heen niets meer is dan vederlicht piepschuim op een klassieke globe. De wereld is zwaar als lood zeg ik je, het draagt zichzelf met moeite en verdubbelt zijn gewicht voor de degene die het in verandering, in motie, wil brengen. Daarom, heren, wil ik jullie verzoeken om te verdwijnen uit dit topic, of om Mulisch een flinke veeg uit de pan te geven, zoals hij verdient.


Eigenlijk had ik hier inhoudelijk op willen reageren, zodiakk; vier uur lang afvragen of ik in plaats van die laatste puntkomma niet beter een punt had kunnen zetten deed mij daar echter van afzien.
RaisinGirldonderdag 10 juli 2003 @ 22:33
quote:
Op donderdag 10 juli 2003 10:28 schreef zodiakk het volgende:

[..]


[..]

Ja, mensen zoals jullie houden zich bezig met kneuterige woordspelletjes en met humor die zo subtiel is dat je er nooit om zal kunnen schateren, nooit om zal kunnen bulderen. Alleen onhoorbaar kleine kutgniffeltjes doorklieven jullie wereldbeeld; niks verheffend, niets met grandeur, niets dat kleeft in de geest - het is enkel mensenschuwe humor. Hoe kan het dat men zich deze humor in onze tijd -in deze roerige, kolkende tijd-, eigen gemaakt heeft? Het enige wat mij te binnenschiet is dat de wereld om jullie heen niets meer is dan vederlicht piepschuim op een klassieke globe. De wereld is zwaar als lood zeg ik je, het draagt zichzelf met moeite en verdubbelt zijn gewicht voor de degene die het in verandering, in motie, wil brengen. Daarom, heren, wil ik jullie verzoeken om te verdwijnen uit dit topic, of om Mulisch een flinke veeg uit de pan te geven, zoals hij verdient.


Tja, je hebt dit waarschijnlijk wel zien aankomen zodiakk, maar ik moet bekennen dat het toch wel eens voorkomt dat ik moet glimlachen om Batuwu en beeer, en soms moet ik zelfs hardop lachen om zo'n grapje van Batuwu. Dat moet je je voorstellen als een uitbarsting van honderden gnfflt-jes tegelijk, als in een orgasme van ultieme kneuterigheid, en daar is een ordinaire schaterlach echt niets bij. Je weet ook hoe ik denk over Mulisch en zijn gezever over toeval dat geen toeval mag zijn en de onderschikte rol die hij vrouwen vaak toebedeelt, maar nu dwing je mij toch bijna om op te merken: Mulisch is oké! .

Maar nee. God kijkt immers vanaf zijn hoge troon toe, en ooit zal de dag aanbreken dat je voor die troon zal moeten verschijnen en wat zal dan Zijn oordeel zijn? Als Hij dan vraagt: "en zodiakk, hoe lichtzinnig heb jij je gedragen op de aarde, waar de door mij geschapen onderkruipsels op meelijwekkende wijze hun onbeduidende leventjes leiden, wat heb jij temidden van die zielepoten gedaan om jezelf te verheffen?' Dan kun jij tenminste antwoorden dat jij, zodiakk, Mulisch een lul vond. En wat zal Hij glimmen van trots. Ik zie het al voor me. .

.

Drinkemaatjemaandag 14 juli 2003 @ 12:56
Welke andere Nederlandse schrijver heeft een zo rijk, veelzijdig en erudiet ouvre gepuliceerd?

Ik heb veel respect voor Mulisch.

Gelliusmaandag 14 juli 2003 @ 13:13
quote:
Op maandag 14 juli 2003 12:56 schreef Drinkemaatje het volgende:
Welke andere Nederlandse schrijver heeft een zo rijk, veelzijdig en erudiet ouvre gepuliceerd?
Louis Couperus. En dan leesbaar.

[Dit bericht is gewijzigd door Gellius op 14-07-2003 13:19]

WillyWonkamaandag 14 juli 2003 @ 17:47
quote:
Op maandag 14 juli 2003 13:13 schreef Gellius het volgende:

[..]

Louis Couperus. En dan leesbaar.


En intellectueel zeer verantwoord.
Whatmaandag 14 juli 2003 @ 18:06
quote:
Op maandag 14 juli 2003 12:56 schreef Drinkemaatje het volgende:
erudiet
Mulisch.
Erudiet en Mulisch in 1 post.
Claudia_xdinsdag 15 juli 2003 @ 09:47
quote:
Op maandag 14 juli 2003 13:13 schreef Gellius het volgende:

Louis Couperus. En dan leesbaar.


Leesbaar?

Van een man die een novelle schreef over vallen uit een flatgebouw en enkele verdiepingen later weer naar binnen waaien, kun je niets dan goeds zeggen.

shmoopydinsdag 15 juli 2003 @ 09:50
Zijn jongste dochter was een collega van me.
Die vertelde dat ze wel eens dingen aan hem vroeg, dingen over hem wilde weten, waarop zijn antwoord dan was: "Als je iets over me wil weten, moet je mijn boeken maar lezen."

Dan ben je best een malloot.

Koekepandinsdag 15 juli 2003 @ 16:50
quote:
Op maandag 14 juli 2003 12:56 schreef Drinkemaatje het volgende:
Welke andere Nederlandse schrijver heeft een zo rijk, veelzijdig en erudiet ouvre gepuliceerd?
Mulisch is NIET rijk, NIET veelzijdig en -- dit is een groot misverstand -- NIET erudiet.
Hij heeft er alleen een handje van om "filosofische groentensoep" (de term is meen ik van Rudy Kousbroek) te brouwen om die daarna als delicatesse op te dissen.
Rameseswoensdag 16 juli 2003 @ 02:14
quote:
Op maandag 14 juli 2003 12:56 schreef Drinkemaatje het volgende:
Welke andere Nederlandse schrijver heeft een zo rijk, veelzijdig en erudiet ouvre gepuliceerd?

Ik heb veel respect voor Mulisch.


Disiderius Erasmus

toch is mulish zeer goed

JAMwoensdag 16 juli 2003 @ 02:16
De Feestneus.
RedDevil085woensdag 16 juli 2003 @ 02:20
quote:
Op woensdag 25 juni 2003 15:55 schreef zodiakk het volgende:
--knip blah knip--

Ik heb geen problemen met Mulish, maar ik vind: Als je iemand afkraakt, moet je het ook goed doen....

En jij bent een pro... Bis Bis

larrioswoensdag 16 juli 2003 @ 02:55
Of zoals De Volksschrijver zelf al zei:

Het werk van Mullis, is niks als vullis
Het werk van Reve, dat is leve.

Ryan3woensdag 16 juli 2003 @ 12:25
Ik had altijd behoorlijk wat Mullis gelezen totdat ik in de grote stad A in een tweedehandswinkeltje Het woord bij de daad op de kop tikte. Harpij verheerlijkte hierin het regime van Castro nadat hij met wat andere "intellectuelen" (precies zoals in De ontdekking van de hemel staat beschreven) een bezoek bracht aan Cuba anno 1967. Onbegrijpelijke dingen vloeiden van Harpij's pen in dit boekwerkje. -Als ik het boek kan vinden, waard om stukjes uit te citeren zelfs.- Inclusief nog een photo waarop hij staat te sparren in een boksring, geloof ik, met "de Baard" himself. Goed, jeugdzonde, zoals hijzelf later ook toegaf, dacht ik. We kunnen alleen niet echt spreken over jeugdzonde als de auteur 40 is, zoals Harpij in 1967. Niettemin heb ik daarna nooit meer wat van Harpij gelezen, behalve eerder genoemde De ontdekking van de hemel. (In de filmwereld noemt men dat een jumping the shark-moment).

Verder is Harpij zo'n beetje de meest gespotte Bekende Nederlander van Amsterdam in de jaren 80. Op de voet gevolgd door H. Brood. Op gegeven moment dacht ik dat waar ik naar toeging, Harpij door bovennatuurlijke schikking ook naar toegezonden werd. Een vingerwijzing Gods. In toeval gelooft Harpij immers niet en WF Hermans en De Grote Volksschrijver kwam ik nooit tegen. Ik werd er gek van en op de lange duur ben ik dus maar uit Amsterdam verdwenen.

Ringovrijdag 18 juli 2003 @ 13:22
quote:
Op dinsdag 15 juli 2003 16:50 schreef Koekepan het volgende:
Mulisch is NIET rijk, NIET veelzijdig en -- dit is een groot misverstand -- NIET erudiet.
Hij heeft er alleen een handje van om "filosofische groentensoep" (de term is meen ik van Rudy Kousbroek) te brouwen om die daarna als delicatesse op te dissen.
En dat is precies wat een Groot Schrijver behoort te doen: de boel vernachelen.
Ringovrijdag 18 juli 2003 @ 13:41
quote:
Op woensdag 16 juli 2003 12:25 schreef Ryan3 het volgende:
Ik had altijd behoorlijk wat Mullis gelezen totdat ik in de grote stad A in een tweedehandswinkeltje Het woord bij de daad op de kop tikte. Harpij verheerlijkte hierin het regime van Castro nadat hij met wat andere "intellectuelen" (precies zoals in De ontdekking van de hemel staat beschreven) een bezoek bracht aan Cuba anno 1967. Onbegrijpelijke dingen vloeiden van Harpij's pen in dit boekwerkje. -Als ik het boek kan vinden, waard om stukjes uit te citeren zelfs.- Inclusief nog een photo waarop hij staat te sparren in een boksring, geloof ik, met "de Baard" himself. Goed, jeugdzonde, zoals hijzelf later ook toegaf, dacht ik. We kunnen alleen niet echt spreken over jeugdzonde als de auteur 40 is, zoals Harpij in 1967.
Bijna de gehele intellectuele kudde uit de jaren zestig heeft met rode boekjes lopen evangeliseren. De bloedelozen onder hen hebben die periode stilzwijgend als een trauma in een donker hoekje van hun ego weggestopt en doen alsof het kapitalisme altijd al hun favoriete religie is geweest. Mulisch, daarentegen, zal zich, hooguit, glimlachend op een jeugdzonde betrappen (vergeet niet dat-ie sinds 1945 altijd achttien is gebleven) maar heeft een broertje dood aan zelfverloochening. Ja, hij heeft het erg naar zijn zin gehad op Cuba en Fidel was best een toffe peer, toentertijd. Geen vuiltje aan de lucht daar in de tropen.

En zo hoort het. Verbeelding verdraagt geen moraal, kan er hooguit een scheppen.

Dethronedvrijdag 18 juli 2003 @ 19:13
quote:
Op woensdag 25 juni 2003 15:55 schreef zodiakk het volgende:

-edit-

[b]GRMBL!


Geweldig ! Ben het met je eens dat het allemaal overtrokken word, maar denk niet dat ie dit serieus meent
Seborikzaterdag 19 juli 2003 @ 16:44
quote:
Op dinsdag 15 juli 2003 09:50 schreef shmoopy het volgende:
Zijn jongste dochter was een collega van me.
Die vertelde dat ze wel eens dingen aan hem vroeg, dingen over hem wilde weten, waarop zijn antwoord dan was: "Als je iets over me wil weten, moet je mijn boeken maar lezen."

Dan ben je best een malloot.


Dat heeft'ie ook maar gejat van enkele grootheden voor hem.
zodiakkzondag 20 juli 2003 @ 01:22
quote:
Op vrijdag 18 juli 2003 13:41 schreef Ringo het volgende:
...
Gaan we nog bashen of hoe zit dat?
casparclaasenmaandag 21 juli 2003 @ 14:05
Barry Mulisch, ach gos...

iedereen die een borstbeeld van zichzelf laat maken is, jawel, waarlijk een eikel...

ouwe pijpzuiger

-Wepeel2-maandag 21 juli 2003 @ 15:31
quote:
Op maandag 21 juli 2003 14:05 schreef casparclaasen het volgende:
iedereen die een borstbeeld van zichzelf laat maken is, jawel, waarlijk een eikel...
Kut...
larrioszaterdag 6 september 2003 @ 00:02
Afrekening

Het nieuwe prachtboek van de intellectueel H.M.
gaat niet over God, niet over de Liefde,
niet over de Dood.
Het gaat over een zeepbel die uiteenspat.
Men noemt dit werk: 'sterk autobiografies.'

Gerard Reve

zodiakkvrijdag 12 september 2003 @ 14:29
Weet je wat ook vervelend is? De pure omvang van een Mulisch-boek. Zo ben ik weliswaar al een tijdje bezig in "De Ontdekking Van De Hemel", maar vertik ik het om dit boek ergens anders dan binnenshuis te lezen. Het liefst dan ook nog onder de dekens met een kleine zaklamp, diep in de nacht. Het gaat niemand aan wat ik lees.
Ik heb het geweten toen ik dat onzalige geschrift meenam in de trein. Ik verveelde me stierlijk aan het saaie Hollandse landschap en na een innerlijke strijd pakte ik vol schaamte het pompeuze boek uit mijn tas en begon te lezen. Maar zodra ik het boek opensloeg drongen er allerlei spookbeelden zich aan mij op, als rondfladderende demonen bestookten ze me. Ik zag het meisje schuin tegenover al denken "Goh, hij leest Mulisch". Ik zie het gezin aan de andere kant van het gangpad minzaam naar me kijken, zelfs de herkauwende runderen in het weiland keken me scheef aan. En dat komt omdat het een gigantisch boek is dat op geen enkele beschaafde wijze valt te verhullen. Ik haat het gewoon, het is alsof Harry Mulisch je een tweede keer in het gezicht mept; niet aleen dwingt hij jou als lezer om te erkennen dat je hem leest, maar ook vind hij zijn ultieme gelijk in het feit dat zelfs zijn grootste hater de publieke vernedering trotseert om hem (hem!) te lezen.
Normaliter zijn boeken van een redelijk formaat, niet al te dik, makkelijk op te bergen. Maar boeken van Mulisch zijn gi-gan-tisch. Elke vorm van privacy wordt hierdoor afgeschoten -'ik kan mijn vingers niet over de titel schuiven, help!' dacht ik nog -, de vadsige pagina's met de aanduiding van het hoofdstuk obstinaat midden bovenaan de pagina. Bah! Ik wil dat niet. Ik wil intellectueel overkomen zonder dat het woord 'Mulisch' op ieders lippen bestorven ligt.
Sindsdien neem ik het boek nooit meer ergens mee naartoe, maar lees ik het enkel als ik de absolute zekerheid hebt dat niemand mij ziet. Ok, ik zou het boek kunnen kaften maar dat druist tegen mijn edele principes in, het is dan net alsof je je moet unsubscriben van een spamlijst waar je jezelf nooit voor hebt ingeschreven. Boeken hoor je stiekem te lezen, de inhoud die je leest moet enkel aan jou, de lezende lezer, zijn betekenis prijsgeven. Het moet niet zo zijn dat anderen, buitenstaanders, betrokken worden in het leesproces en het door hun verderfelijke aanwezigheid perverteren. Mulisch-boeken zijn een reflectie van zijn egotripperij: altijd een maatje groter, altijd wat dikker, net even wat grotere letters, bah. Hij compenseert natuurlijk hiermee de voor hem ondraaglijke gedachte dat hij een slappe schrijver is.
De-oneven-2vrijdag 12 september 2003 @ 14:36
quote:
Op vrijdag 12 september 2003 14:29 schreef zodiakk het volgende:
Weet je wat ook vervelend is? De pure omvang van een Mulisch-boek.
Nou ja, het voordeel daarvan is natuurlijk wel dat je makkelijker overal bij kan.
Of bent u niet zo klein van stuk ?
Meneer_Aartvrijdag 12 september 2003 @ 17:58
quote:
Op zaterdag 6 september 2003 00:02 schreef larrios het volgende:
Afrekening

Het nieuwe prachtboek van de intellectueel H.M.
gaat niet over God, niet over de Liefde,
niet over de Dood.
Het gaat over een zeepbel die uiteenspat.
Men noemt dit werk: 'sterk autobiografies.'

Gerard Reve


Heeft hij dit echt geschreven?

larriosdinsdag 16 september 2003 @ 23:08
quote:
Op vrijdag 12 september 2003 17:58 schreef Meneer_Aart het volgende:

[..]
Heeft hij dit echt geschreven?


Het gedicht komt uit de bundel 'Zangen van strijd' (1962-1978). Lang geleden geschreven, maar natuurlijk nog steeds toepasselijk.

In 'Dronkemansgedichten' (1963-1976) vond ik het volgende gedicht nog, hoewel deze wat minder leuk is.

Lethe

Als ik teveel gedronken heb, pis ik des nachts in bed.
Wat een schande voor een man van twee en vijftig.
Toch maakt het weinig uit:
later weet niemand meer behalve God
- als Hij mij niet verwart
met kippeneuker Drolkers of kafeenicht Mulles -
wie ik geweest ben.

Gerard Reve

okee6donderdag 18 september 2003 @ 02:06
Ik begin te zeggen dat ik een WFH Hermans fan ben * basht er super op los

Mulisch maakt het er naar:

Een filosoof die verwonderd onderzoekt hoe de kosmos in elkaar zit doet me altijd denken aan een lamp die zich verbaasd afvraagt hoe het komt dat de kamer zo mooi verlicht is [Harry Mulisch]

Mulisch is filosoof

toch er flink wat gelezen

zodiakkmaandag 3 november 2003 @ 21:18
Omdat ik niet de slechtste ben en ik het mezelf nooit zou kunnen vergeven als ik Mulisch compleet ongefundeerd aan mijn zwaard rijg, heb ik in een woeste worsteling met onze grijsaard 'De Ontdekking Van De Hemel' uitgelezen. Zoals men al wel is opgevallen, gezien mijn benarde ervaringen in de trein (of 'gele worm' in Mulischiaans idioom), ben ik geen fan van boeken die een absurd formaat hebben. Maar het was niet alleen daardoor dat de 'Ontdekking Van De Hemel' mij maar slechts mild kon boeien, het was ook de pedante schrijfstijl van de heer Mulisch. Als een zwaarlijvige letterfetisjist oreert hij op allerlei lagen over Goethe, Machiavelli en Jezus en flaneert terloops ook nog eens even met zijn kennis van Latijnse vervoegingen. De OvdH is topzwaar, het is alsof de opgeblazen kop van Mulisch als een heliumballon naar de hemel wil rijzen maar ondertussen vergeet dat een klein kind hem aan de kade heeft vastgeknoopt. Daarom blijft OvdH vastzitten in laag-bij-de-grondse pogingen om de wereld om de auteur heen te laten draaien, en niet om die arme Quinten, die daarom plichtmatig als een kartonnen playboy zijn hoofdstukjes doorloopt tot aan zijn noodlot.
Toch, ik ben de slechtse niet, moet ik Mulisch complimenteren in zijn poging er een boeiend alomvattend verhaal van te maken. Ik heb genoten van de sprankelende dialogen van Onno met Max (want het is toch zeker Onno die langer in mijn hoofd bleef hangen), was aangenaam verrast over een aantal passages die in een sterk beeld in mij opriepen, en aangedaan doorde bewoners op Groot-Rechteren die treffend en met plezier omschreven waren. Op die momenten sprankelt Mulisch (wat een niet geringe prestatie is voor zo'n ouwe zak) en weerklinkt een berustende geamuseerdheid over De Wereld door in zijn zinnen.
Niettemin blijft het nog steed een arrogante klootzak die godverdomme moet stoppen na 400 pagina's en niet na 900. 900 pagina's zijn enkel gerechtvaardigd voor de waarlijke Grote Vertellers -zoals bijvoorbeeld Dostojewski- en niet voor die modernistische hondenkeutel die uit het Oosten is komen overwaaien.

[Dit bericht is gewijzigd door zodiakk op 03-11-2003 21:30]

#ANONIEMmaandag 3 november 2003 @ 23:02
Toevallig heb ik ook sinds gisteren de OdvH uit. Het einde vond ik wat minder, de nadrukkelijke pogingen van Mulisch om erudiet over te komen en werkelijk overal een diepere betekenis in de dubbele bodem te leggen ook, maar die negerend was het best een aangenaam boek - zij het inderdaad te lang.

Al vond ik sommige 'intelligente knipogen' wel weer amusant. De moeder van Max die als Auschwitz-nummer 31415 heeft bijvoorbeeld (voor de echte alfa: 3,1415 is dus pi).

CosmoKramermaandag 3 november 2003 @ 23:10
quote:
Op woensdag 25 juni 2003 15:55 schreef zodiakk het volgende:

GRMBL!


Geweldig toch! Kunstenaars zijn altijd excentriek in die opzichten. Ik weet zeker dat ik van al jouw favoriete schrijvers ook wel dit soort argumenten kan oprakelen.

Volgens mij komt het stuk waaruit je gequote hebt uit het jaar kruik, want er wordt nergens de computer in vermeldt, alleen de schrijfmachine.

Buiten het feit of hij nou gek is of niet en drie uur nadenkt over een punt of punt-komma, heb ik je niets horen zeggen over het einderesultaat. Dat is meestal, voornamelijk zijn laatste romans toch wel geniaal te noemen, maar daarover kunnen we beter niet in discussie gaan want dat blijft een verschil van smaak denk ik.

Ryan3maandag 3 november 2003 @ 23:16
quote:
Op maandag 3 november 2003 23:02 schreef k_man het volgende:
Toevallig heb ik ook sinds gisteren de OdvH uit. Het einde vond ik wat minder, de nadrukkelijke pogingen van Mulisch om erudiet over te komen en werkelijk overal een diepere betekenis in de dubbele bodem te leggen ook, maar die negerend was het best een aangenaam boek - zij het inderdaad te lang.

Al vond ik sommige 'intelligente knipogen' wel weer amusant. De moeder van Max die als Auschwitz-nummer 31415 heeft bijvoorbeeld (voor de echte alfa: 3,1415 is dus pi).


Wat een snaakse vent is die Mulisch toch hè?
OllieAdinsdag 4 november 2003 @ 00:23
quote:
Op maandag 3 november 2003 21:18 schreef zodiakk het volgende:
Omdat ik niet de slechtste ben heb ik in een woeste worsteling met onze grijsaard 'De Ontdekking Van De Hemel' uitgelezen.
De aanslag is ook een heel fijn boek!
julekesdinsdag 4 november 2003 @ 09:22
quote:
Op maandag 3 november 2003 23:02 schreef k_man het volgende:
Toevallig heb ik ook sinds gisteren de OdvH uit. Het einde vond ik wat minder, de nadrukkelijke pogingen van Mulisch om erudiet over te komen en werkelijk overal een diepere betekenis in de dubbele bodem te leggen ook, maar die negerend was het best een aangenaam boek - zij het inderdaad te lang.

Al vond ik sommige 'intelligente knipogen' wel weer amusant. De moeder van Max die als Auschwitz-nummer 31415 heeft bijvoorbeeld (voor de echte alfa: 3,1415 is dus pi).


De ware beta weet dat de correcte waarde van pi: 3.14159265 is, hetgeen afgerond wordt tot 3,1416. Wat is Mulisch toch een prutser.
#ANONIEMdinsdag 4 november 2003 @ 11:11
quote:
Op dinsdag 4 november 2003 09:22 schreef julekes het volgende:
De ware beta weet dat de correcte waarde van pi: 3.14159265 is, hetgeen afgerond wordt tot 3,1416. Wat is Mulisch toch een prutser.
Annastaciadinsdag 4 november 2003 @ 18:23
Mulisch is wat opa noemt een semi- intellectueel. Echt slim is hij niet, en dat probeert hij te verbloemen door heel veel beeldspraak en weetjes over ons uit te storten, zodat het lijkt alsof hij heel slim is.
Hij geilt inderdaad op zichzelf (mijn opa en oma kenden hem vrij goed, want hij had verkering met de zus van mijn oma).
Het is overigens een uitstekende schrijver, ik heb genoten van de Ontdekking van de hemel en de Aanslag. Maar zijn boeken zijn ook goed als hij al die onzinfeitjes eens weg;liet!
Pepper_25donderdag 6 november 2003 @ 13:11
Een Mulisch-bashtopic!!
Geil

Dat Harry een aftandse prutser is die uitsluitend schrijft om zijn via Teleac-cursussen opgedane populair-wetenschappelijke kennis ten toon te spreiden lijkt me duidelijk. Ik heb ooit een poging gedaan om M.'s obscure broddelwerkje Het Zwarte Licht te lezen maar ben al na de eerste drie zinnen afgehaakt.

De enige echte coryfee die zijn generatie heeft voortgebracht is natuurlijk de onvolprezen W.F. Hermans.

Ringodinsdag 11 november 2003 @ 16:18
Een echte Polderschrijver is Mulisch natuurlijk niet. Het zij hem vergeven; zijn wortels liggen verspreid over de ganse aardkloot.
Zoals we hem zelf uittentreure hebben mogen horen vertellen.

Een echte Polderschrijver waagt zich niet aan intellectuele veelweterij.
Een echte Polderschrijver haalt het niet in zijn hoofd om te strooien met dure citaten, indrukwekkende namen en ingewikkelde theorieën die ons vlakke denklandschap maar moeilijk kan verdragen.

Een echte Polderschrijver murmelschrijft, in een duidelijke doch verheven domineestaal, het liefst over onbelangrijke, niet ter zake doende, individueel-psychologische liflafjes "die voor iedereen van waarde kunnen zijn".
Onze gelijkheidsmentaliteit (dat gif van gewoon-doen, geïnstitutionaliseerd sinds de Beeldenstormers met bruut geweld het podium van onze cultuur hebben beklommen) stelt dat

1. iedereen moet kunnen begrijpen wat je schrijft
2. je vooral niet moet denken dat je een soort God bent.

Welaan, daar wringt de schoen. Mulisch is ganz nicht interessiert in lezers die nauwelijks de moeite nemen om (al is het voor de literaire lol) over wereldomvattende filosofische terzijdes na te denken. Het is hem worst, dat gemakzuchtige leesgepeupel.
Bovendien ziet hij zichzelf (of de Schrijver zoals een schrijver behoort te zijn) welzeker als een opportune godheid, die schept en daar de wereld vol trots kond van doet.

Mulisch gebruikt het Nederlands omdat het Lot hem daartoe heeft gedwongen. Verder heeft hij van de kaas niets gegeten.

Vahltozondag 16 november 2003 @ 15:57
quote:
Op maandag 3 november 2003 21:18 schreef zodiakk het volgende:
Omdat ik niet de slechtste ben en ik het mezelf nooit zou kunnen vergeven als ik Mulisch compleet ongefundeerd aan mijn zwaard rijg, heb ik in een woeste worsteling met onze grijsaard 'De Ontdekking Van De Hemel' uitgelezen. Zoals men al wel is opgevallen, gezien mijn benarde ervaringen in de trein (of 'gele worm' in Mulischiaans idioom), ben ik geen fan van boeken die een absurd formaat hebben. Maar het was niet alleen daardoor dat de 'Ontdekking Van De Hemel' mij maar slechts mild kon boeien, het was ook de pedante schrijfstijl van de heer Mulisch. Als een zwaarlijvige letterfetisjist oreert hij op allerlei lagen over Goethe, Machiavelli en Jezus en flaneert terloops ook nog eens even met zijn kennis van Latijnse vervoegingen. De OvdH is topzwaar, het is alsof de opgeblazen kop van Mulisch als een heliumballon naar de hemel wil rijzen maar ondertussen vergeet dat een klein kind hem aan de kade heeft vastgeknoopt. Daarom blijft OvdH vastzitten in laag-bij-de-grondse pogingen om de wereld om de auteur heen te laten draaien, en niet om die arme Quinten, die daarom plichtmatig als een kartonnen playboy zijn hoofdstukjes doorloopt tot aan zijn noodlot.
Toch, ik ben de slechtse niet, moet ik Mulisch complimenteren in zijn poging er een boeiend alomvattend verhaal van te maken. Ik heb genoten van de sprankelende dialogen van Onno met Max (want het is toch zeker Onno die langer in mijn hoofd bleef hangen), was aangenaam verrast over een aantal passages die in een sterk beeld in mij opriepen, en aangedaan doorde bewoners op Groot-Rechteren die treffend en met plezier omschreven waren. Op die momenten sprankelt Mulisch (wat een niet geringe prestatie is voor zo'n ouwe zak) en weerklinkt een berustende geamuseerdheid over De Wereld door in zijn zinnen.
Niettemin blijft het nog steed een arrogante klootzak die godverdomme moet stoppen na 400 pagina's en niet na 900. 900 pagina's zijn enkel gerechtvaardigd voor de waarlijke Grote Vertellers -zoals bijvoorbeeld Dostojewski- en niet voor die modernistische hondenkeutel die uit het Oosten is komen overwaaien.
. Hulde!

Ik heb hier NIETS aan toe te voegen...