FOK!forum / Planes, Trains & Automobiles / Koploper
Blommetjevrijdag 16 mei 2003 @ 12:13
Leute,

al heel lang reis ik op en neer van Enschede naar Deventer(en de rest van het land) en wat me opvalt bij iedere trein rit is een geluidje!

Steeds als de trein wegrijdt, hoor je een monotoong hoog frequentie geluid, voor zolang als de trein accelereert. Eerst hoor je een onderdeel onder (blijkbaar) behoorlijke spanning staan aangezien het metaal 'kreunt' en dan komt dat geluid er voor in de plaats.

Je hoort het met name in deze coupe's:
kop+wagon - wagon - wagon+kop
(hier)
kop+wagon - wagon - wagon - wagon+kop
(hier)

Wat is dit geluid en waardoor wordt het veroorzaakt?

Cheironvrijdag 16 mei 2003 @ 12:15
Ah, dit is al een paar keer langsgekomen.. ben alleen vergeten wat het was...
Foxlvrijdag 16 mei 2003 @ 12:16
Euhm, door de electro-motor?
mabitvrijdag 16 mei 2003 @ 12:17
Wat ik ook leuk vindt is dat de nieuwere treinstellen bij het wegrijden en halve fanfare afspelen.. Het lijkt wel muziek als ze wegrijden...
Jozvrijdag 16 mei 2003 @ 12:19
quote:
Op vrijdag 16 mei 2003 12:13 schreef Blommetje het volgende:
Leute,

al heel lang reis ik op en neer van Enschede naar Deventer(en de rest van het land) en wat me opvalt bij iedere trein rit is een geluidje!

Steeds als de trein wegrijdt, hoor je een monotoong hoog frequentie geluid, voor zolang als de trein accelereert. Eerst hoor je een onderdeel onder (blijkbaar) behoorlijke spanning staan aangezien het metaal 'kreunt' en dan komt dat geluid er voor in de plaats.

Je hoort het met name in deze coupe's:
kop+wagon - wagon - wagon+kop
(hier)
kop+wagon - wagon - wagon - wagon+kop
(hier)

Wat is dit geluid en waardoor wordt het veroorzaakt?


in welke trein heb je dat? zeker die 'nieuwe' dubbeldekkers (regiorunners), die makken idd zo'n piep geluidje (veroorzaakt door de electromotor)
Reintjevrijdag 16 mei 2003 @ 12:20
Stabiliteitssysteem toch???
Blommetjevrijdag 16 mei 2003 @ 12:20
ja met die dubbeldekkers / DD-IRM (heten ze meen ik). Volgens mij is dat het schakelen van spoelen ofzo?

Het is idd geen diesel nee dat snap ik ook Waar het mij omgaat is dat doet dat ding? Moet zijn trein echt zo mega veel stroom trekken als ie wil versnellen?

Joz: zie titel!

[Dit bericht is gewijzigd door Blommetje op 16-05-2003 12:21]

Napalmmmvrijdag 16 mei 2003 @ 12:21
quote:
Op vrijdag 16 mei 2003 12:13 schreef Blommetje het volgende:
Leute,

al heel lang reis ik op en neer van Enschede naar Deventer(en de rest van het land) en wat me opvalt bij iedere trein rit is een geluidje!

Steeds als de trein wegrijdt, hoor je een monotoong hoog frequentie geluid, voor zolang als de trein accelereert. Eerst hoor je een onderdeel onder (blijkbaar) behoorlijke spanning staan aangezien het metaal 'kreunt' en dan komt dat geluid er voor in de plaats.

Je hoort het met name in deze coupe's:
kop+wagon - wagon - wagon+kop
(hier)
kop+wagon - wagon - wagon - wagon+kop
(hier)

Wat is dit geluid en waardoor wordt het veroorzaakt?


Ik hoorde het laatst ook, een ZEER irritant geluid...zal idd wel van de motor afkomen
ook_gekvrijdag 16 mei 2003 @ 12:21
ik dacht altijd dat het jim was die aan het zingen was
Foxlvrijdag 16 mei 2003 @ 12:23
quote:
Moet zijn trein echt zo mega veel stroom trekken als ie wil versnellen?
Lijkt me wel, zo'n trein weegt nogal wat... En als je ziet hoe gemakkelijk hij optrekt, dan moet zo'n motortje toch flink wat kracht zetten...
rkloegvrijdag 16 mei 2003 @ 12:23
quote:
Op vrijdag 16 mei 2003 12:21 schreef ook_gek het volgende:
ik dacht altijd dat het jim was die aan het zingen was
LOL dude ik merkte dat als 2jaar terug zuigt
Blommetjevrijdag 16 mei 2003 @ 12:28
ja maar 1 keer rollend gaat het wel. Volgens mij moet een koploper met 1 minuut op de 120 zitten, dat haalt ie makkelijk!
Kijk met spanning uit naar nog meer ideeen!
MrTorturevrijdag 16 mei 2003 @ 12:31
Heeft te maken met het omzetten van wisselstroom naar gelijkstroom of omgekeerd en met een verschil in frequentie. Niet alle stroom wordt omgezet, dus een gedeelte wordt afgevoerd ofzo...
Foxlvrijdag 16 mei 2003 @ 12:32
Zit er niet een apart soort transformator in ofzo...
Chupvrijdag 16 mei 2003 @ 12:35
volgens mij heeft het iets met versnellingen te maken.....
Nagtvrijdag 16 mei 2003 @ 12:37
quote:
Het geluid is afkomstig van de spoelen. Die spoelen zijn onderdeel van de zogenoemde "chopper"-installatie. Die installatie wordt gebruikt om bij de omzetting van gelijkstroom (van de bovenleiding) naar wisselstroom (gebruikt in de motor van de trein) te voorkomen dat reststromen die afvloeien via de rails storing geven bij seinen, wissels en overwegen.

Simpel gezien is een trein (in Nederland) een elektromotortje dat batterij-achtige stroom gebruikt. De bovenleiding is de plus-pool en de rails zijn de min-pool van de batterij. Oude treinen hebben dan ook een (eenvoudige) gelijkstroommotor. Met de komst van wisselstroom-, ookwel draaistroom-, motoren moest de gelijkstroom van de bovenleiding omgezet worden in wisselstroom voor de motor. Zoals misschien bekend is, heeft wisselstroom een bepaalde frequentie. Voor de stroom uit het stopcontact thuis is dat 50 Hz.

De omzetting gebeurt in de locomotief of het treinstel met behulp van een techniek die ik ook niet helemaal begrijp. Het effect van die techniek is echter dat er wisselstroom ontstaat met een bepaalde frekwentie. Deze stroom wordt "gebruikt" door de motor en vloeit af via de wielen en de rails. Echter niet altijd wordt alle stroom "gebruikt", het wil nog wel eens gebeuren dat er stroom via de rail weglekt, de zogenaamde lekstroom (reststroom?). Dat is een heel normaal fenomeen. Die lekstroom heeft nu echter een frekwentie en daar zit de adder onder het gras. De rails waardoor die lekstroom wegloopt worden ook gebruikt om signalen door te geven aan wissels en seinen met behulp van stroom met een bepaalde frekwentie. Over het algemeen is de lekstroom zodanig gering dat de wissel en sein signalen niet gestoord worden. Dit is het geval met één 1600 locomotief. Worden er echter twee 1600's achter elkaar geplaatst en beiden worden gebruikt als trekkracht dan kan de gecombineerde lekstroom effect hebben op de bediening van wissels en seinen. Daarom zul je ook nooit twee 1600's (of 1800's) tandem zien rijden. Deze problemen doen zich meestal voor bij het optrekken, omdat op dat moment de meeste energie gebruikt wordt. Dit probleem was bekend voor de aanschaf van de 1700 serie, daarom is in die serie een oplossing van dit probleem geintroduceerd.

De 1700 locomotieven hebben een zogenaamde "chopper". Dit is een apparaat dat onderdeel uitmaakt van het systeem dat de omzetting van gelijk- naar wisselstroom verzorgt. De chopper zorgt ervoor dat de opgewekte wisselstroom niet één frequentie heeft maar steeds van frequentie wisselt, de stroom wordt als het ware ge-"chopped". Het effect is dat de lekstroom steeds een andere frequentie heeft en dat is uiteraard zo uitgedokterd dat niet de probleem-frequentie gebruikt wordt.

In de "Regiorunner" (de jongste dubbeldekker van de NS) is deze techniek ook gebruikt, alleen zitten er nu reizigers vlakbij de omzetter en de motor van de trein. Als je wel eens vlak naast een optrekkende 1700 loc hebt gestaan zal je ongeveer dezelfde geluiden horen.

Overigens zou dit hele probleem zich niet voordoen als we wisselstroom zouden gebruiken via de bovenleiding, zoals in Duitsland en Frankrijk (dan heb je weer andere problemen, maar dat terzijde).


[Dit bericht is gewijzigd door Nagt op 16-05-2003 12:38]

MrTorturevrijdag 16 mei 2003 @ 12:37
quote:
Op vrijdag 16 mei 2003 12:35 schreef Chup het volgende:
volgens mij heeft het iets met versnellingen te maken.....
Nee, gewoon effe zoeken in PTA is al een paar keer eerder uitgelegd. Zie mijn uitleg
Blommetjevrijdag 16 mei 2003 @ 12:56
Nagt, bedankt voor je stukje echter gaat dit over een steeds wisselend geluid wat je hebt bij dubbeldekkers (het lijkt wel op schakelen).
Ik heb het over Koplopers, zouden die dna ook last hebben van een dergelijk chopper idee. Omdat er daar namelijk niet over gesproken wordt. Daarnaast zijn er treinen van 5 koplopertreinstellen dat zou betekenen dat het ding moet storen als de nete bij seinen en wissels. Echter ik ga opzoek!
Nagtvrijdag 16 mei 2003 @ 12:59
Oh, ik ging er gemakshalve vanuit dat je Dubbeldekkers en Koplopers door elkaar haalde. Sorry. Ik heb het geluidje nog nooit gehoord in Koplopers eigenlijk. Als je meer weet over jouw 'fenomeen', laat het dan maar weten
MrTorturevrijdag 16 mei 2003 @ 13:45
quote:
Op vrijdag 16 mei 2003 12:59 schreef Nagt het volgende:
Oh, ik ging er gemakshalve vanuit dat je Dubbeldekkers en Koplopers door elkaar haalde. Sorry. Ik heb het geluidje nog nooit gehoord in Koplopers eigenlijk. Als je meer weet over jouw 'fenomeen', laat het dan maar weten

Oeps, ik zag dat niet eens Mijn uitleg geldt ook voor de Dubbeldekker. Niet voor de koploper.

Blommetjevrijdag 16 mei 2003 @ 14:31
hehhe, dat vermoeden had ik al
Echter nog steeds geen antwoord! Ik ben eigelnijk nu wel erg nieuwsgierig... maandag maar NS eens bellen misschien dat zij mee dat kunnen vertellen!

Door wie wordt eigenlijk de koploper gemaakt? Misschien dat zij het weten? Talbot?

Blommetjemaandag 19 mei 2003 @ 12:20
*kick*

Weet iemand welke firma de Koplopertreinstellen maakt?
Of op zijn minst de electriek?

michiel1225maandag 19 mei 2003 @ 12:35
Volgens iemand op deze site:
http://www.treinen.demon.nl/htm/4200.htm
wordt het electrische deel gemaakt door holec...
michiel1225maandag 19 mei 2003 @ 12:39
en nog meer info over treintjes.....
waaronder degene die jij zo mooi vind

http://www.geocities.com/CapeCanaveral/Launchpad/1978/e_stel/e_stel.htm

Blommetjemaandag 19 mei 2003 @ 15:21
quote:
Op maandag 19 mei 2003 12:39 schreef michiel1225 het volgende:
en nog meer info over treintjes.....
waaronder degene die jij zo mooi vind
Gracias m8, alleen vind hem niet alleen mooi maar wil ook wel weten waar het geluidje vandaan komt
KGBBeriamaandag 19 mei 2003 @ 15:36
Mijn vermoeden is dat het óf uit de thyristors onder de bak komt of de chopperinstallatie...Het geluid ontstaat namelijk in de wat ralle treinstellen pas nadat er een grote klap onder de coupe vandaan komt wat op een relais oid kan duiden. De thyristors zijn toch die grote cylindervormige dingen die in een batterij achter een rooster zitten?

Ik bedoel dus de 6e en 8e bak apparatuur van links

[Dit bericht is gewijzigd door KGBBeria op 19-05-2003 15:41]

Blommetjedinsdag 20 mei 2003 @ 09:19
quote:
Op maandag 19 mei 2003 15:36 schreef KGBBeria het volgende:
Mijn vermoeden is dat het óf uit de thyristors onder de bak komt of de chopperinstallatie...Het geluid ontstaat namelijk in de wat ralle treinstellen pas nadat er een grote klap onder de coupe vandaan komt wat op een relais oid kan duiden. De thyristors zijn toch die grote cylindervormige dingen die in een batterij achter een rooster zitten?

[afbeelding]

Pzies dat bedoel ik nu ook, want die klap kan idd wel duiden op een relais ja! Maar wat doet een thyristor? Het zegt me nl geen drol...

Ik bedoel dus de 6e en 8e bak apparatuur van links


Duveldinsdag 20 mei 2003 @ 21:35
quote:
Op maandag 19 mei 2003 15:36 schreef KGBBeria het volgende:
Mijn vermoeden is dat het óf uit de thyristors onder de bak komt of de chopperinstallatie...
De thyristoren zijn een onderdeel van de chopperinstallatie. En het gezoem is volgens mij idd de chopper. Mijn favoriete geluid, ik zit altijd 't liefst in de motorbakken!
quote:
Het geluid ontstaat namelijk in de wat ralle treinstellen pas nadat er een grote klap onder de coupe vandaan komt wat op een relais oid kan duiden.
Wat die dreun + trilling is voor het wegrijden weet ik ook niet, 't zijn schakelaars volgens mij die worden ingeschakeld op het moment dat de machinist de tractie inschakelt: dreun -> zoem.
quote:
De thyristors zijn toch die grote cylindervormige dingen die in een batterij achter een rooster zitten?
Ik bedoel dus de 6e en 8e bak apparatuur van links
Dat lijkt me eerder iets met lucht te maken hebben? In de 1700 zijn de thyristoren in elk geval niet rond
Blommetjewoensdag 28 mei 2003 @ 09:46
Goed het hoge woord is eruit, Holec bevestigt:

weliswaar zitten de Holec-plaatjes nog steeds in de treinen en trams, maar deze activiteiten behoren niet meer tot het programma van Eaton Holec.

De verschijnselen die u beschrijft kunnen de volgende oorzaak hebben:
- inschakeling van de hoofdstroomschakelaar, cq het onder spanning zetten van de regeling
- die regeling is een thyristorgestuurde frequentieregeling het geluid dat u hoort wordt veroorzaakt door de smoorspoelen in het systeem die de 1500 volt gelijkspanning van de bovenleiding omzetten in de geleidelijk toenemende spanning. Bij aanzetten is de frequentie laag en geleidelijk stijgt de regelfrequentie.
Een dergelijk effect treedt ook op in een dimmer voor lampen in de huiskamer, het geluid is dan veel zachter maar wel waarneembaarr

Groeten
Meneer van Eaton Holec

Waarvoor dank, de heren die het bij het juiste eind hebben kunnen hun taart komen ophalen

Duvelwoensdag 28 mei 2003 @ 21:26
quote:
Op woensdag 28 mei 2003 09:46 schreef Blommetje het volgende:
Goed het hoge woord is eruit, Holec bevestigt:
Holec te Hengelo dus (te zien aan Eaton Holec). Oorspronkelijke installatie is van (destijds) Holec Ridderkerk, daarna Traxis, en nu Alstom.
quote:
weliswaar zitten de Holec-plaatjes nog steeds in de treinen en trams, maar deze activiteiten behoren niet meer tot het programma van Eaton Holec.
Inderdaad
quote:

Waarvoor dank, de heren die het bij het juiste eind hebben kunnen hun taart komen ophalen
Hoeveel procent moet je goed hebben?
contrawoensdag 28 mei 2003 @ 21:52
Koplopers hebben geen choppers!!! Koplopers kunnen alleen op gelijkstroom rijden en hebben dus geen choppers nodig, de dubbeldekkers die deze wel hebben (dat concert bij het optrekken) kunnen naast gelijkstroom ook op 25 kV wisselstroom rijden, toekomst; hanzelijn bijvoorbeeld. Deze treinen kunnen daar dan ook 200 km/h halen.

Het geluid komt simpelweg voort uit de electromotoren. Een driewagons koploper jaagt er bij maximaal optrekken ongeveer 1400 kW door (ter vergelijking 1400 stofzuigers van 1000 watt), hiermee kunnen ze ook aardig vlot wegkomen. Als ze eenmaal op snelheid zijn kunnen de motoren zachter worden gezet en valt het geluid zo goed als weg, zeker samen met geruis hoor je het bijna niet meer. Als een trein na een wat langzamere bocht weer wegtrekt kun je het vaak weer even (zacht) horen.

Je kunt het geluid alleen horen in wagons waaronder aangedreven assen zitten. Bij driewagons koplopers (serie 4000) zijn dit alle assen onder de wagon met de stroomafnemer (totaal twee assenstelsels van de zes). Bij vierwagons koplopers (serie 4200) zijn dit ook alle assen onder de wagon met afnemer, plus één van de twee stelsels van de aangrenzende wagon en wel het stelsel dat er direct aan grenst (totaal drie van de acht stelsels aangedreven).

contrawoensdag 28 mei 2003 @ 21:54
ok, ik wordt wakker: er is ook een pagina twee met daarop de uitleg
Duvelwoensdag 28 mei 2003 @ 22:24
quote:
Op woensdag 28 mei 2003 21:54 schreef contra het volgende:
ok, ik wordt wakker: er is ook een pagina twee met daarop de uitleg
Je haalt in je vorige post choppers en inverters door elkaar. M.a.w.: een chopper heeft juist niets te zoeken in een aandrijving voor AC-motoren, en deste meer in een DC-omgeving.

Als je trouwens 25kV op een DD-IRM zet, gaat ie stuk (nee, niet proberen op de Havenspoorlijn!)

contrawoensdag 28 mei 2003 @ 22:42
quote:
Op woensdag 28 mei 2003 22:24 schreef Duvel het volgende:

[..]

Je haalt in je vorige post choppers en inverters door elkaar. M.a.w.: een chopper heeft juist niets te zoeken in een aandrijving voor AC-motoren, en deste meer in een DC-omgeving.

Als je trouwens 25kV op een DD-IRM zet, gaat ie stuk (nee, niet proberen op de Havenspoorlijn!)


En omdat die treinen op beide systemen kunnen rijden hebben ze een chopper. (Ik had het over de hanzelijn trouwens; niet een havenlijn). Even gegraven en kwam dit topic tegen Het NS dubbeldekker piepjesraadsel
quote:
De 1700 locomotieven hebben een zogenaamde "chopper". Dit is een
apparaat dat onderdeel uitmaakt van het systeem dat de omzetting van
gelijk- naar wisselstroom verzorgt. De chopper zorgt ervboor is dat de
opgewekte wisselstroom niet een (1) frekwentie heeft maar steeds van
frekwentie wisselt, de stroom wordt als het ware ge-"chopped". Het
effect is dat de lekstroom steeds een andere frekwentie heeft en dat is
uiteraard zo uitgedokterd dat niet de probleem-frekwentie gebruikt
wordt.
In de "Regiorunner" (de jongste dubbeldekker van de NS) is deze techniek
ook gebruikt, alleen zitten er nu reizigers vlakbij de omzetter en de
motor van de trein. Als je wel eens vlak naast een optrekkende 1700 loc
hebt gestaan zal je ongeveer dezelfde geluiden horen.
zie verder de post van sphere en DerHanzl en bovengenoemd topic
Duveldonderdag 29 mei 2003 @ 09:17
quote:
Op woensdag 28 mei 2003 22:42 schreef contra het volgende:

[..]

En omdat die treinen op beide systemen kunnen rijden hebben ze een chopper. (Ik had het over de hanzelijn trouwens; niet een havenlijn). Even gegraven en kwam dit topic tegen Het NS dubbeldekker piepjesraadsel
[..]


Maar de Hanzelijn ligt er voorlopig nog niet, en de Havenspoorlijn wel, en daar is een stuk met 25kV geëlektrificeerd. Dus mocht je destructieve beproevingen willen doen... Maar IRM is momenteel nog niet geschikt voor 25kV. In de verlengde treinstellen is ruimte gereserveerd voor een 25kV installatie, maar die zit er dus nog niet in.
quote:
zie verder de post van sphere en DerHanzl en bovengenoemd topic
Dit verhaal klopt niet helemaal: een chopper maakt geen wisselspanning van een gelijkspanning, maar maakt van een hoge gelijkspanning een lagere gelijkspanning. De locs 1600, 1700 en 1800 hebben gelijkstroommotoren. De chopper hakt in de spanning (het ding heet in België dan ook een "hakker"), maar dan krijg je een pulserende gelijkspanning, die met een filter weer enigszins wordt afgevlakt.

In de IRM zitten asynchrone motoren. Deze worden gevoed met een 3-fase wisselspanning. Omdat er alleen gelijkspanning beschikbaar is (1500V-systeem), moet deze worden omgezet naar een geschikte wisselspanning, dat is wat de inverter doet. Volgens mij zit er voor de inverter in de IRM ook nog een up-chopper, die een hogere gelijkspanning maakt die aan de ingang van de inverter wordt aangeboden, maar dat weet ik niet zeker.

Ha, fijn lekker technisch doen op de vroege morgen

Blommetjewoensdag 4 juni 2003 @ 09:18
quote:
Op woensdag 28 mei 2003 21:52 schreef contra het volgende:
Koplopers hebben geen choppers!!! Koplopers kunnen alleen op gelijkstroom rijden en hebben dus geen choppers nodig,...
Goed, tot mijn stomme verbazing werd ik gister opgebeld door een meneer van de Traxis, waarvoor dank!
Wat schetst mijn verbazing: Koplopers hebben choppers. Maar (er is natuurlijk een 'maar' in het verhaal - een klein stukje voor de fanatici) de ICM versies 0 en 1, dat zijn de treinstellen 4001-4007 en 4010-4050 hebben idd geen choppers. De overige treinstellen (ICM 3,4 en 5) hebben wel choppers. De choppers worden bij 80 km/h uitgeschakeld.

Het geluid is idd zoals hierboven ook al door de Holec meneer verteld

Ik dacht toch nog een brokje nuttige informatie!

Duvelvrijdag 20 juni 2003 @ 23:10
quote:
Op woensdag 4 juni 2003 09:18 schreef Blommetje het volgende:

[..]

Goed, tot mijn stomme verbazing werd ik gister opgebeld door een meneer van de Traxis, waarvoor dank!
Wat schetst mijn verbazing: Koplopers hebben choppers. Maar (er is natuurlijk een 'maar' in het verhaal - een klein stukje voor de fanatici) de ICM versies 0 en 1, dat zijn de treinstellen 4001-4007 en 4010-4050 hebben idd geen choppers. De overige treinstellen (ICM 3,4 en 5) hebben wel choppers. De choppers worden bij 80 km/h uitgeschakeld.

Het geluid is idd zoals hierboven ook al door de Holec meneer verteld

Ik dacht toch nog een brokje nuttige informatie!


Gaaf dat Traxis je belt! Ik snap alleen niet helemaal dat de choppers bij 80km/h worden uitgeschakeld. Draaien de motoren dan misschien op de volle (of per twee in serie, dus halve) spanning? Shit, weer een nieuw probleem erbij
KonnieKipkevrijdag 20 juni 2003 @ 23:19
..
Dr_Flashvrijdag 20 juni 2003 @ 23:41
quote:
Op vrijdag 20 juni 2003 23:19 schreef KonnieKipke het volgende:
..

Ik heb nog nooit in Koplopers een dergelijk geluid gehoord. Wel heel vaak in de nieuwe IRMs, maar dat is toch iets anders? Ik bedoel, dat geluid had toch een andere oorzaak?

Duvelzondag 22 juni 2003 @ 20:08
quote:
Op vrijdag 20 juni 2003 23:41 schreef Dr_Flash het volgende:

[..]
Ik heb nog nooit in Koplopers een dergelijk geluid gehoord. Wel heel vaak in de nieuwe IRMs, maar dat is toch iets anders? Ik bedoel, dat geluid had toch een andere oorzaak?


Het geluid in de IRM heeft inderdaad een heel andere oorzaak (zie betreffend topic of ergens hier gequote). Is het anderen hier trouwens ook opgevallen dat in de nieuwe motorbak van de IRM-zessen dit geluid vrijwel tot nul is gereduceerd?
Lucskemaandag 23 juni 2003 @ 19:09
quote:
Op zondag 22 juni 2003 20:08 schreef Duvel het volgende:

[..]

Het geluid in de IRM heeft inderdaad een heel andere oorzaak (zie betreffend topic of ergens hier gequote). Is het anderen hier trouwens ook opgevallen dat in de nieuwe motorbak van de IRM-zessen dit geluid vrijwel tot nul is gereduceerd?


Klopt, bij VIRM2 en VIRM3 is een andere techniek toegepast. Is dus niet alleen bij de zessen.