Racismemeldingen voetbal topje van de ijsberg

quote:

Racismemeldingen voetbal topje van de ijsberg: jeugdspelers wekelijks uitgescholden

Het aantal meldingen bij de KNVB over racisme in het amateurvoetbal is maar een fractie van het daadwerkelijke aantal incidenten. Dat valt op te maken uit gesprekken die de NOS de afgelopen weken voerde met 36 jeugdspelers.

Gevraagd naar hun ervaringen het voorbije seizoen kwamen meer dan 140 incidenten omhoog waarin racisme een rol speelde. Hoofdverantwoordelijk daarvoor waren tegenspelers en toeschouwers. Enkele spelers waren zelfs wekelijks slachtoffers van racisme, en dat meerdere keren per wedstrijd. De KNVB spreekt in een reactie van "verschrikkelijke verhalen".

Trekken aan hoofddoekje

Soms waren het de ouders van teamgenoten of medespelers zelf die spraken over "die zwarte". Of die aan een 16-jarige Chinese Nederlander vroegen of hij weleens vleermuis of hond eet.

De meeste negatieve ervaringen komen van een meisjesteam van Elinkwijk uit Utrecht. Volgens de speelsters is dat vooral omdat sommigen van hen een hoofddoek dragen. Niet alleen worden deze meisjes daardoor veelvuldig uitgescholden; in één geval werden de moeders van het team bekogeld met plastic flesjes. Een meisje werd tijdens een wedstrijd aan haar hoofddoek getrokken.

Meldingsapp van de KNVB

Het gaat om opvallend veel signalen als je bedenkt dat de KNVB in hetzelfde seizoen 230 meldingen binnenkreeg van discriminatie, bij 800.000 wedstrijden en 67.000 voetbalteams in competitie. Daaronder vallen bij de KNVB ook onder meer homodiscriminatie en vrouwonvriendelijkheid.

De bond onderkent de 'ondermelding' van discriminatie al langer en probeert er iets aan te doen. Onder andere via een speciale app, die in het seizoen 2024/2025 veertig meldingen opleverde. Ook begon afgelopen voorjaar de anti-discriminatiecampagne 'Discriminatie=Kansloos'.

'Melden is zonde van de energie'

In geen van de voorbeelden die in de interviews naar boven kwamen, is melding gedaan bij de voetbalbond. Zelfs het eigen clubbestuur wordt over het algemeen niet op de hoogte gebracht. "Je komt niet op het idee", zegt een speler van Alexandria '66 uit Rotterdam. "Je wil zo snel mogelijk vergeten wat er is gezegd. In het uiterste geval vecht je het na afloop uit op de parkeerplaats, maar je gaat in elk geval niet klagen bij het bestuur."

"Als je er werk van gaat maken, wordt het er niet beter op", is de ervaring van een 18-jarige voetbalster van Elinkwijk. "Ik probeer überhaupt niets meer terug te zeggen. Je geeft alleen maar voeding aan het vooroordeel dat Turken en Marokkanen een 'agressief volk' zouden zijn." Een teamgenoot sluit zich bij haar aan: "Zonde van de energie, er is toch niets aan te doen."

Jeugdsecretaris Ankie Vermeer van Elinkwijk benaderde vorig seizoen wel een andere club toen er bij een wedstrijd van meisjes onder 11 jaar was geroepen dat zij "terug naar hun eigen land" moesten. "Het enige wat dat opleverde, was dat ik de bal kreeg teruggespeeld: het zouden juist onze meiden zijn geweest die zich schuldig hadden gemaakt aan racisme."

Contactsport

De incidenten in het voetbal staan niet op zich; alle melders vertellen dat zij ook in het dagelijks leven met discriminatie te maken hebben. Dat het in het voetbal vaker gebeurt, komt volgens hen door het feit dat het om een contactsport gaat die veel emotie kan oproepen.

Volgens bestuurslid Rob de Vries van Alexandria '66 uit Rotterdam komen bij zijn club racistische ervaringen vaak pas omhoog als iemand uit het veld is gestuurd en moet uitleggen waarom hij zo boos was geworden. "Dan pas hoor je opeens dat hij eerst is uitgescholden voor iets vreselijks. De scheidsrechter heeft dat dan niet gehoord." Martin Fluit van FC Abcoude heeft dezelfde ervaringen bij zijn club.

Real-speler als inspirator

Directe aanleiding voor de gesprekken met de 36 jeugdvoetballers, trainers en bestuursleden was een ernstig incident vorige maand in het betaalde voetbal. In Leeuwarden werd Willem II-aanvaller Samuel Bamba racistisch bejegend tijdens de uitwedstrijd van zijn nieuwe club tegen SC Cambuur (2-2). Aanhangers van de tegenstander maakten 'apengeluiden' bij zijn wissel.

De meeste jeugdspelers kennen dit voorbeeld niet, maar een aantal spreekt wel zijn bewondering uit voor de zwarte Braziliaanse voetballer Vinicius Júnior van Real Madrid. Die barstte vorig jaar tijdens een persconferentie in tranen uit toen hij vragen kreeg over racisme in het Spaanse voetbal. Vinicius geldt voor veel van deze jonge voetballers als een voorbeeld vanwege zijn strijd tegen racisme in de sport.

Reactie KNVB

"Dit zijn verschrikkelijke verhalen. Discriminatie of uitsluiting staan haaks op waar het voetbal voor staat: miljoenen uiteenlopende mensen samenbrengen. Het beschadigt mensen en het voetbal.

Dit bevestigt ons al eerder geuite vermoeden dat helaas niet alle incidenten worden gemeld. Met onze huidige campagne via onder andere reclameblokken op tv willen we de meldingsbereidheid vergroten, zodat wij actie kunnen ondernemen. Bruikbare meldingen worden of tuchtrechtelijk opgevolgd, of de KNVB neemt contact op met de betrokken vereniging. Melden kan onder meer via de app Discriminatiemelder."

Verantwoording

De NOS benaderde dertien multiculturele amateurclubs in het hele land met de vraag of wij met jeugdvoetballers konden praten. Drie werkten mee: Alexandria '66 uit Rotterdam, Elinkwijk uit Utrecht en FC Abcoude. De 36 spelers die wij persoonlijk spraken, waren allen 15 jaar of ouder. Daarnaast spraken wij met vier bestuursleden en drie trainers van de betreffende clubs.

Niet alle spelers die wij spraken, hebben een migratie-achtergrond of maakten persoonlijk racisme mee; sommigen hoorden vorig seizoen alleen discriminerende opmerkingen tegen anderen of hadden überhaupt niets te melden op dit vlak. Veel van de 140 gemelde incidenten konden we controleren aan de hand van andere bronnen, maar niet allemaal. Ook was niet altijd nauwkeurig te controleren wat de complete context was van het incident.

quote:

Racisme in het jeugdvoetbal: 'De eerstvolgende keer stappen we van het veld'

Ibrahim speelt in de JO17-1 van Alexandria '66, een Rotterdams voetbalteam van 15- en 16-jarigen dat op een behoorlijk hoog niveau speelt. Het afgelopen seizoen werd hij zeker drie keer uitgescholden. Zo was er die tegenstander die tijdens de wedstrijd tegen hem zei dat hij "terug moest naar Marokko".

Hij probeerde nog uit te leggen dat hij in Nederland is geboren. "Net als die jongen zelf dus. Maar dat leek hij niet te horen. Na afloop heb ik hem nog mijn hand aangeboden, maar die weigerde hij. Nou ja, zijn probleem, ik heb wel ergere dingen meegemaakt."

Erger vond Ibrahim die toeschouwer bij een andere wedstrijd die riep dat hij een "fietsendief" was. "Puur kennelijk vanwege mijn Marokkaanse achtergrond. Een ouder iemand, van wie je verwacht dat hij iets langer nadenkt. Ik zeg op dat soort momenten tegen mezelf: boeien, hij is zielig, niet ik. Maar in eerste instantie voel je je toch wel even vies."

De generaties voor ons zouden toch het goede voorbeeld moeten geven? - Milas, spits bij Alexandria '66

De Turks-Nederlandse spits Milas deelt dat gevoel. Een tegenstander die "kankerbuitenlander" tegen hem zegt in het heetst van de strijd, daar kan hij met enige moeite nog zijn schouders over ophalen. "Maar van mensen die dertig jaar ouder zijn dan ik verwacht ik iets anders. De generaties voor ons zouden toch het goede voorbeeld moeten geven?"

Niet dat het Milas echt verbaast. "Ik ben een jongen uit Rotterdam-Zuid, ik maak van alles mee. Ook buiten het veld. Laatst ging ik na het voetbal nog even snel wat halen bij de supermarkt. Zegt iemand zomaar 'straatjunk' tegen mij. Hij zou eens moeten weten: ik sport zeven keer per week, mijn hele leven bestaat uit discipline. Zo'n man weet helemaal niks van mij, maar heeft wel zijn mening klaar, alleen op basis van mijn uiterlijk."

23 spelers maar liefst kent de selectie van de JO17-1, met heel verschillende achtergronden. Er zijn witte Nederlanders die Guus of Max heten, maar ook spelers met Surinaamse, Antilliaanse, Marokkaanse, Turkse en zelfs Colombiaanse wortels. Desondanks vormen zij een hechte groep, samen met hun trainer Kevin en zijn assistent Yusuf.

Discriminatie is een issue voor ze; de meesten hebben er direct of indirect ooit weleens mee te maken gehad. Dat geldt zelfs voor Jay-Jay. Hij mag dan een witte Nederlander zijn; kennelijk zorgen zijn donkere krullen en bruine ogen voor misverstanden. Zelfs hij werd recentelijk een aantal keer voor "kutmarokkaan" uitgemaakt.

Discriminatie uit frustratie

Niet altijd komt dit voort uit onvervalst racisme, weten de jongens. Fanatiek beoefend is voetbal een zeer fysieke sport met veel emoties, waarin soms sowieso nare dingen tegen elkaar worden gezegd. Ben je wat zwaarder, dan heet je al snel "bolle". Zeker na bijvoorbeeld een stevige tackle kan het goed misgaan.

Een speler van een ander team, Ibtissam van de meisjes onder 20 van Elinkwijk, heeft daar een rake omschrijving voor: "Discriminatie uit frustratie."

De maatschappelijke spanningen lijken alleen maar groter te worden, hoeveel erger gaat dit nog worden? - Achmed, trainer bij FC Abcoude

Maar helaas hebben ook zij en haar medespelers, net als hun trainer Achmed, geregeld te maken met nog ernstiger zaken. Vooral bij bepaalde clubs die zelf weinig of geen minderheden in hun teams hebben. Met als dieptepunt moeders met een hoofddoek die bij een uitwedstrijd werden bekogeld met plastic flesjes energiedrank.

"Ik voel het soms al als ik bij een uitwedstrijd het terrein op kom: dit zou weleens een ongezellige middag kunnen worden", zegt Achmed. "En dat klopt dan eigenlijk altijd helaas. Ik maak me daar wel zorgen over, met het oog op de politieke discussies van dit moment. De maatschappelijke spanningen lijken alleen maar groter te worden, hoeveel erger gaat dit nog worden?"

'Je vuisten mag je niet gebruiken'

Over één ding zijn alle spelers en begeleiders het eens: woedend worden heeft op dat soort momenten geen zin, wat voor vreselijke dingen er ook tegen je worden gezegd. Ryan, van de huidige JO19-2 van FC Abcoude, is dat in het verleden weleens overkomen: hij kwam met zijn tegenstander in een vechtpartij terecht.

"Allebei werden we een aantal wedstrijden geschorst door de KNVB. En dat snap ik ook wel: je mag in het voetbal je vuisten gewoon niet gebruiken, daar bereik je niks mee. Onze trainers hebben dat destijds best goed opgelost, ik heb later nog een ontmoeting met die andere speler gehad - ouders erbij."

Maar trainer Kevin van Alexandria '66 heeft er kortgeleden met zijn spelers nog over gesproken: inmiddels vinden ze het wel genoeg geweest. De eerstvolgende keer dat een van zijn jongens zich dit seizoen racistisch bejegend voelt, stapt het hele team van het veld. "Gewoon om een daad te stellen."

(Sommige (voor)namen in dit artikel zijn op verzoek van de spelers veranderd.)

quote:

Op zaterdag 11 oktober 2025 20:53 schreef Bill_Hillie het volgende:
Maar TS als het waar is, is het toch wel gewoon behoorlijk treurig natuurlijk.

Toen ik vroeger voetbalde (in een nogal multicultureel team) heb ik er eigenlijk nooit wat van gemerkt. Wil niet zeggen dat het er niet is natuurlijk.

quote:

Op zaterdag 11 oktober 2025 20:53 schreef Jahr00n het volgende:
Je gaat nooit met plezier naar een club vol mocro's. Is altijd vechten en gedoe bij.

quote:

Op zaterdag 11 oktober 2025 21:04 schreef Bill_Hillie het volgende:

[..]
Maar wat is er dan precies selectief aan de verontwaardiging. Als hier sprake van is dan mag men hier toch met recht verontwaardigd over zijn? Wat heeft dat met 'selectief' te maken?

quote:

Op zaterdag 11 oktober 2025 21:09 schreef Fok-it het volgende:
De usuals alweer ingerukt om maar even te benadrukken dat de andere kant van de medaille de enige relevante kant is