https://www.bnr.nl/nieuws(...)-door-datacenterstopquote:Nederlandse economie loopt miljarden mis door datacenterstop
Auteur: ANP | 7-10-2025
De Nederlandse economie dreigt miljarden euro's mis te lopen doordat de groei van datacenters tot stilstand komt in ons land. Daarvoor waarschuwt ING in een nieuw rapport, schrijft De Telegraaf.
Miljarden
Zo mogen er door het volle stroomnet in Amsterdam tot 2035 geen nieuwe datacenters meer worden gebouwd en juist daar klopt het hart van de digitale infrastructuur. Volgens ING verdwijnen zonder de bouw van nieuwe datacenters op termijn banen, investeringen en kennis naar het buitenland. Dat kost miljarden.
Vooral bedrijven die werken met kunstmatige intelligentie (AI) hebben veel rekenkracht nodig en kunnen gaan uitwijken naar landen waar nog wél ruimte is. ING pleit voor meer regie vanuit de overheid om nieuwe datacenters te koppelen aan duurzame energiebronnen, zodat Nederland zijn digitale voorsprong en verdienvermogen behoudt.
meer: https://nos.nl/artikel/25(...)rijven-op-wachtlijstquote:File op stroomnet alleen maar langer: 14.000 bedrijven op wachtlijst
NOS Nieuws | gisteren, 10:33 | Aangepast gisteren, 15:47
Het aantal bedrijven dat wacht op een zwaardere aansluiting voor stroom is in een paar maanden tijd sterk toegenomen. In april ging het nog om 11.000 bedrijven. Inmiddels wachten 14.000 bedrijven op een aansluiting. Dat blijkt uit een brief aan de Tweede Kamer van het demissionaire kabinet.
Bedrijven en huishoudens hebben steeds meer stroom nodig. Daarom zijn er, naast transformatorhuisjes en extra hoogspanningskabels, meer zware stroomaansluitingen nodig. Dat levert een wachtlijst op en ondanks eerdere maatregelen lukt het niet om die terug te dringen.
Het ministerie heeft het over extra maatregelen. Zo moeten consumenten verleid worden om op andere momenten dan ze gewend zijn hun apparaten aan- of uit te zetten. Ook moeten er vier verschillende tarieven komen waarin stroom duurder of goedkoper is.
Liever een datacenter dan en Tata steel.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:06 schreef Jaeger85 het volgende:
Als je ziet welke nare neveneffecten alle datacenters hebben in de VS op de lokale burgers, namelijk sterk stijgende electriciteit en waterprijzen, het constant wegvallen van waterdruk en geluidsoverlast, dan weet ik niet of we hier zo rouwig om moeten zijn.
Bekijk deze YouTube-video
https://www.bloomberg.com(...)-electricity-prices/
Het is weer een geval de lusten en winsten voor de ultra rijken, de lasten voor de samenleving.
Wat heel Nederland staat vol met Tata steel fabrieken? Wat een gekke vergelijking.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:14 schreef Cruzinats het volgende:
[..]
Liever een datacenter dan en Tata steel.
Wie denk je dat er financieel op vooruit gaat als deze datacenters hier komen?quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:15 schreef Alpha0 het volgende:
Juist doordat zo’n data center aan het internet hangt maakt het weinig uit waar zo’n center fysiek zit. Vind de conclusie van ING dan ook erg overtrokken. Ik neem ‘reaearch’ uit het bedrijfsleven sowieso nooit zo serieus. Dit is daar geen uitzondering op.
Nou, daar werkt nu nog steeds 9000 mensen (zijn er veel meer geweest). Een datacenter werkt hooguit een m/v of 9.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:14 schreef Cruzinats het volgende:
[..]
Liever een datacenter dan en Tata steel.
dat is een beetje als zeggen dat een snelweg enkel de banen van wegwerkers creëert...quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:35 schreef 215 het volgende:
Een datacenter werkt hooguit een m/v of 9.
En het eigendom plus inkomsten zijn dan vaker in het buitenland dan in eigen land.
Bij Tata Steel werken tenminste nog mensen. Nu elektriciteit schaars is vraag ik mij zeer af of extra datacenters nu echt het meeste bijdragen aan economische groei. Het idee dat we als Nederland "macht" verliezen als dat centrum in Duitsland komt te staan heb ik niet zo'n moeite mee. EU enzoquote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:14 schreef Cruzinats het volgende:
[..]
Liever een datacenter dan en Tata steel.
Voor welk onderzoek van bedrijven hebben ze een ping van 5<Ms nodig?quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:38 schreef gwn_een_user het volgende:
[..]
dat is een beetje als zeggen dat een snelweg enkel de banen van wegwerkers creëert...
Welke banen creert een data center in de omgeving dan? Volgens mij is dat beperkt tot gebouw onderhoud, schoonmakers en iemand die zo nu en wat geheugen kan bijprikken in een server.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:38 schreef gwn_een_user het volgende:
[..]
dat is een beetje als zeggen dat een snelweg enkel de banen van wegwerkers creëert...
Het maakt voor het werk dat gebruik maakt van een datacenter toch geen reet uit of dat ding in NL of Duitsland staat?quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:38 schreef gwn_een_user het volgende:
[..]
dat is een beetje als zeggen dat een snelweg enkel de banen van wegwerkers creëert...
zoals ik al aangaf in de OP. de economie van vandaag draait op data. de waarde van een datacenter zit 'm in de economische infrastructuur die het creëert en de compute die het beschikbaar stelt voor innovatie. het is als een snelweg of een haven: de meeste mensen werken er niet, maar ze zijn wel de motor achter een veel grotere economische activiteitquote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:45 schreef 215 het volgende:
[..]
Welke banen creert een data center in de omgeving dan? Volgens mij is dat beperkt tot gebouw onderhoud, schoonmakers en iemand die zo nu en wat geheugen kan bijprikken in een server.
Ik heb begin deze eeuw een paar maanden in een datacenter gewerkt. In de praktijk waren we vooral bezig met back-up tapes van klanten te vervangen. Naast eens een draadje anders in pluggen en iemand een nieuwe kast te laten vullen. Dat vullen en vervangen zal nog steeds fysiek moeten, die andere taken zullen vast anders opgelost zijn en geen mensen ter plaatse nodig hebben. Dat kan prima gedaan worden door een goedkoper en slimmer iemand in India.
We hebben gigantische problemen op stroomnet waardoor een hoop bouwprojecten vertraging oplopen (zowel woningen als bedrijfspanden).quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:57 schreef gwn_een_user het volgende:
[..]
zoals ik al aangaf in de OP. de economie van vandaag draait op data. de waarde van een datacenter zit 'm in de economische infrastructuur die het creëert en de compute die het beschikbaar stelt voor innovatie. het is als een snelweg of een haven: de meeste mensen werken er niet, maar ze zijn wel de motor achter een veel grotere economische activiteit
het is niet het één of het ander. we hebben zowel nieuwe woningen nodig als meer datacenters. niet dat dat veel uitmaakt want bouwprojecten in NL zowel voor woningen als bedrijven lopen vast op meerdere fronten.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 12:00 schreef Frozen-assassin het volgende:
[..]
We hebben gigantische problemen op stroomnet waardoor een hoop bouwprojecten vertraging oplopen (zowel woningen als bedrijfspanden).
De vraag is dan; wat heb je liever? Dat mensen hun woning kunnen betrekken of een datacenter?
Het geld wordt verdiend door bedrijven die de cloud gebruiken en waarde kunnen toevoegen. Die bedrijven kunnen net zo goed in Spanje of de VS staan. Datacenters kosten de gemeenschap eigen geld.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:57 schreef gwn_een_user het volgende:
[..]
zoals ik al aangaf in de OP. de economie van vandaag draait op data. de waarde van een datacenter zit 'm in de economische infrastructuur die het creëert en de compute die het beschikbaar stelt voor innovatie. het is als een snelweg of een haven: de meeste mensen werken er niet, maar ze zijn wel de motor achter een veel grotere economische activiteit
Ja, dat heb je al verteld maar je kan nog steeds niet beantwoorden om welke banen het dan gaat. Wat is de impact op lokale banen als je dat zelfde datacenter 250 km verderop zet?quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:57 schreef gwn_een_user het volgende:
[..]
zoals ik al aangaf in de OP. de economie van vandaag draait op data. de waarde van een datacenter zit 'm in de economische infrastructuur die het creëert en de compute die het beschikbaar stelt voor innovatie. het is als een snelweg of een haven: de meeste mensen werken er niet, maar ze zijn wel de motor achter een veel grotere economische activiteit
In tegenstelling tot een haven of snelweg maakt het niet zoveel uit of het datacenter 200km verderop staat.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:57 schreef gwn_een_user het volgende:
[..]
zoals ik al aangaf in de OP. de economie van vandaag draait op data. de waarde van een datacenter zit 'm in de economische infrastructuur die het creëert en de compute die het beschikbaar stelt voor innovatie. het is als een snelweg of een haven: de meeste mensen werken er niet, maar ze zijn wel de motor achter een veel grotere economische activiteit
Dit klopt gewoon niet. De problemen in zowel het stroomnet als met de stikstof zijn begonnen onder Balkenende en Rutte heeft ook zijn oortjes dichtgehouden tot het acuut werd.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 12:15 schreef gwn_een_user het volgende:
[..]
het is niet het één of het ander. we hebben zowel nieuwe woningen nodig als meer datacenters. niet dat dat veel uitmaakt want bouwprojecten in NL zowel voor woningen als bedrijven lopen vast op meerdere fronten.
je kunt ze opdelen in drie grote knelpunten. netcongestie is er één, maar dat is vooral een recent probleem. wat al veel langer speelt is het juridische knelpunt van de stikstofuitstoot.
de stikstofuitspraak van de RvS uit 2019 heeft voor veel onzekerheid en vertraging gezorgd bij bouwprojecten.
en dan hebben we natuurlijk het probleem van het nederlandse vergunningsproces, die nog altijd heel traag en complex is.
die laatste twee problemen spelen al veel langer en daar had ook veel sneller wat aan gedaan moeten worden.
dit zijn problemen die de politiek moet oplossen, maar de politiek in nederland is al jaren een totale grap.
klopt, dat bedoel ik eigenlijk met 'recent'. het probleem speelt al langer maar vooral de afgelopen jaren lees je er bijna non-stop over in het nieuws. omdat de vraag heel hard is toegenomen. nu is er echt een harde stop bereikt.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 12:32 schreef Glazenmaker het volgende:
[..]
Dit klopt gewoon niet. De problemen in zowel het stroomnet als met de stikstof zijn begonnen onder Balkenende en Rutte heeft ook zijn oortjes dichtgehouden tot het acuut werd.
Dat legt ING hier uit https://www.ing.nl/zakeli(...)ar-tegen-welke-prijsquote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:48 schreef Ludachrist het volgende:
Het maakt voor het werk dat gebruik maakt van een datacenter toch geen reet uit of dat ding in NL of Duitsland staat?
quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:42 schreef Glazenmaker het volgende:
[..]
Voor welk onderzoek van bedrijven hebben ze een ping van 5<Ms nodig?
denk aan aanbieders van digitale diensten, softwareontwikkeling, cloudbeheer, cybersec, data-analyse, ai-ontwikkeling, medisch/farmaceutisch onderzoek, banen in de financiële sector: datacenters ondersteunen de systemen die worden gebruikt voor HFT, risico-analyse, fraude-detectie, etc etcquote:Op dinsdag 7 oktober 2025 12:22 schreef 215 het volgende:
[..]
Ja, dat heb je al verteld maar je kan nog steeds niet beantwoorden om welke banen het dan gaat. Wat is de impact op lokale banen als je dat zelfde datacenter 250 km verderop zet?
Graag gewoon met voorbeelden en niet in vage algemeenheden antwoorden.
goed artikel!quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 12:46 schreef nostra het volgende:
[..]
Dat legt ING hier uit https://www.ing.nl/zakeli(...)ar-tegen-welke-prijs
quote:Ludo Baauw, CEO van IMG-Intermax Group verwoordde deze zorgen als volgt:
Datacentercapaciteit is in Nederland nauwelijks voor startups beschikbaar. Dat is zonde voor de BV Nederland, want innovatieve bedrijven kiezen hierdoor vaker voor andere landen en daardoor zijn er straks in andere landen mooie ondernemingen die ook in Nederland hadden kunnen zitten.
Oke de conclusie is dus dat ze geen idee hebben of en hoe nadelig het echt is en de vraag of beperkte stroomcapaciteit beter naar andere bedrijven kan gaan voor meer groei is al helemaal niet meegenomen.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 12:46 schreef nostra het volgende:
[..]
Dat legt ING hier uit https://www.ing.nl/zakeli(...)ar-tegen-welke-prijs
We staan al als klein landje in de top 8 van landen met de meeste datacenters en hebben zelfs de meeste datacenters per capita in de wereld.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 12:15 schreef gwn_een_user het volgende:
[..]
het is niet het één of het ander. we hebben zowel nieuwe woningen nodig als meer datacenters. niet dat dat veel uitmaakt want bouwprojecten in NL zowel voor woningen als bedrijven lopen vast op meerdere fronten.
je kunt ze opdelen in drie grote knelpunten. netcongestie is er één, maar dat is vooral een recent probleem. wat al veel langer speelt is het juridische knelpunt van de stikstofuitstoot.
de stikstofuitspraak van de RvS uit 2019 heeft voor veel onzekerheid en vertraging gezorgd bij bouwprojecten.
en dan hebben we natuurlijk het probleem van het nederlandse vergunningsproces, die nog altijd heel traag en complex is.
die laatste twee problemen spelen al veel langer en daar had ook veel sneller wat aan gedaan moeten worden.
dit zijn problemen die de politiek moet oplossen, maar de politiek in nederland is al jaren een totale grap.
Er staat werkelijk geen enkel voorbeeld tussen waarvoor je ooit op zaal moet komen. Toepassingen die super eisen stellen aan verbindingen zijn er niet zoveel en als dat al zeer kritisch is dan hou je die toch al in huis.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 12:47 schreef gwn_een_user het volgende:
[..]
[..]
denk aan aanbieders van digitale diensten, softwareontwikkeling, cloudbeheer, cybersec, data-analyse, ai-ontwikkeling, medisch/farmaceutisch onderzoek, banen in de financiële sector: datacenters ondersteunen de systemen die worden gebruikt voor HFT, risico-analyse, fraude-detectie, etc etc
en voor de meeste van het bovengenoemde heb je echt wel behoefte aan een zo laag mogelijke latentie en hoge verwerkingssnelheid
nederland wil zo graag een kenniseconomie zijn, dan is die noodzaak er wel degelijkquote:Op dinsdag 7 oktober 2025 12:56 schreef Jaeger85 het volgende:
[..]
We staan al als klein landje in de top 8 van landen met de meeste datacenters en hebben zelfs de meeste datacenters per capita in de wereld.
https://www.visualcapital(...)e-most-data-centers/
Die noodzaak van meer zie ik helemaal niet.
Die ambitie wordt ingehaald door de realiteit dat we een klein land zijn met schaarste.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 13:28 schreef gwn_een_user het volgende:
[..]
nederland wil zo graag een kenniseconomie zijn, dan is die noodzaak er wel degelijk
Dat ze zelf, eventueel gedeeltelijk, voor hun energie gaan zorgen ben ik het zeker mee eens. Echter, kerncentrales zijn economisch niet rendabel.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:40 schreef Captain_Ghost het volgende:
Stel dat ik de een van deze bedrijf met eigen datacenter was, zou ik lekker een eigen elektriciteitscentra naast bouwen, eventueel ook hele dak vol met zonnepanelen. Bespaart zelf enorme energie rekening.
Kan ik lekker doorgaan met geld verdienen. Overheid krijgt ook wat graantje mee!
Dat zou ik wel doen als ik Tata steel was. Kerncentrale bij bouwen. Op 1 voorwaarde dat Tata steel deels energie op net mag verkopen (bijverdienen). En Subsidie hiervoor ontvangen.
In dat artikel stellen ze inderdaad dat het voor het meeste werk geen reet uitmaakt of het datacenter hier of in Duitsland staat.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 12:46 schreef nostra het volgende:
[..]
Dat legt ING hier uit https://www.ing.nl/zakeli(...)ar-tegen-welke-prijs
En wat leveren zonneparken op per m2?quote:AI-overzicht
Het energieverbruik per vierkante meter voor een datacenter is erg variabel, maar een serverruimte kan ongeveer 3.000 kWh per jaar verbruiken
Oei, het blijkt dus dat je maar liefst zeven tot acht datacenters met panelen moet bedekken om er slechts een van energie te voorzien. Mijn huis heeft nog niet eens de helft van het dakoppervlak bedekt met panelen en daar hield ik al energie van over.quote:AI-overzicht
De gemiddelde jaarlijkse opbrengst van een zonnepark ligt tussen 125 en 175 kWh per m²
En dat datacentrum zet je dan 's avonds uit of werkt men met megabatterijen?quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 17:44 schreef 215 het volgende:
Tja, leuk om het dak van een datacentre vol te leggen met zonnepanelen maar eh, is dat voldoende?
[..]
En wat leveren zonneparken op per m2?
[..]
Oei, het blijkt dus dat je maar liefst zeven tot acht datacenters met panelen moet bedekken om er slechts een van energie te voorzien. Mijn huis heeft nog niet eens de helft van het dakoppervlak bedekt met panelen en daar hield ik al energie van over.
Of te wel, datacenters horen niet thuis in een dicht bevolkt land met gebrek aan energie-infrastructuur. En de idioot die bij voorbaat voor vele jaren de windenergie in de Wieringermeer voor een prikkie heeft verkocht aan een datacentre mogen ze van mij het land uitzetten.
Juist wel. Tech bedrijven stoppen miljarden in kernenergie. Microsoft gaat een oude reactor weer heropenen.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 13:41 schreef Niels0Kurovski het volgende:
[..]
Dat ze zelf, eventueel gedeeltelijk, voor hun energie gaan zorgen ben ik het zeker mee eens. Echter, kerncentrales zijn economisch niet rendabel.
denk aan het aantal FTE dat hiemee aan het werk kan blijvenquote:Op dinsdag 7 oktober 2025 19:08 schreef MichaelScott het volgende:
Het bbp is natuurlijk heilig in Nederland, fuck het welzijn van de bevolking.
Ze slurpen niet veel water, dat is een mythe. Zie hier bijvoorbeeld:quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 19:22 schreef Telefoonvork het volgende:
Ik vind de vraag "wat levert het de Nederlandse maatschappij op?" veel belangrijker.
Een datacenter kan je overal bouwen. De afzichtelijke gebouwen die veel water en electriciteit slurpen
De conclusie van dat artikel:quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 19:40 schreef MoreDakka het volgende:
[..]
Ze slurpen niet veel water, dat is een mythe. Zie hier bijvoorbeeld:
https://www.construction-(...)ut-data-center-water
quote:Conclusion
So to wrap up, I misread the Berkeley Report and significantly underestimated US data center water consumption
Dat is het begin van de conclusie. Als je ook de rest quote:quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 19:54 schreef Ludachrist het volgende:
[..]
De conclusie van dat artikel:
[..]
Ter vergelijking:quote:However, the methods used to produce these estimates are debatable, and seem to have been chosen to give the maximum possible value for data center water consumption. If you exclude the water “consumed” by hydroelectric plants via reservoir evaporation, you get something closer to perhaps 275 million gallons per day.1 And if you take into account the fact that lots of data center operators use renewable energy PPAs (mostly from wind and solar sources), my guess is that you get something closer to 200-250 million gallons per day (though I haven’t run a detailed calculation here).
Leuk geprobeerd, maar lees het even helemaal door voortaanquote:I give these figures in the original article, but for comparison golf courses in the US use around a billion gallons of water a day, and cotton production uses around 2.5 billion gallons of water a day.
Klopt. In het kort; drinkwater gebruikt men voor de koeling, slechts een klein deel verdampt.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 19:40 schreef MoreDakka het volgende:
[..]
Ze slurpen niet veel water, dat is een mythe. Zie hier bijvoorbeeld:
https://www.construction-(...)ut-data-center-water
Ja, dus?quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 19:55 schreef MoreDakka het volgende:
[..]
Dat is het begin van de conclusie. Als je ook de rest quote:
Jeetje. Nog erger: huishoudens gebruiken 27.4 miljard gallons (of iets van 90 miljard liter water) per dag. Dat is pas veel. Ook daarom zijn datacenters zuiniger dan huishoudens.quote:Ter vergelijking:
quote:Leuk geprobeerd, maar lees het even helemaal door voortaan
Wat hij oorspronkelijk dacht is niet relevant. Dat is gewoon weinig in vergelijking met andere dingen. Ik pakte deze er juist uit omdat het zeldzaam is dat iemand zijn fout toegeeft en zijn conclusie aanpast.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 20:03 schreef Ludachrist het volgende:
[..]
Ja, dus?
Als je alles compenseert wat hij daarboven zegt kom je op 200-250 miljoen liter (edit: gallons) water per dag. Dat is 4x zoveel als zijn eerste inschatting. Conclusie: het is significant meer dan hij oorspronkelijk dacht. Dan is het raar om te zeggen 'dus het is eigenlijk heel weinig'.
Maar dat blijkt niet uit dat artikel he. Dat artikel zegt juist: 4x meer dan gedacht. Dan is zeggen 'zie je wel, dit is weinig' een rare interpretatie.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 20:06 schreef MoreDakka het volgende:
[..]
Wat hij oorspronkelijk dacht is niet relevant. Dat is gewoon weinig in vergelijking met andere dingen. Ik pakte deze er juist uit omdat het zeldzaam is dat iemand zijn fout toegeeft en zijn conclusie aanpast.
Het punt is: het is een mythe dat datacenters veel water slurpen.
Omdat het weinig is. Ik snap dat je graag moeilijk wil doen maar: het is weinig.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 20:08 schreef Ludachrist het volgende:
[..]
Maar dat blijkt niet uit dat artikel he. Dat artikel zegt juist: 4x meer dan gedacht. Dan is zeggen 'zie je wel, dit is weinig' een rare interpretatie.
quote:I give these figures in the original article, but for comparison golf courses in the US use around a billion gallons of water a day, and cotton production uses around 2.5 billion gallons of water a day.
Hangt ervanaf he. Als dit twee datacenters zijn en 1 miljoen golfbanen is het alsnog veel, als het 1 miljoen datacenters en twee golfbanen zijn is het andersom.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 20:14 schreef MoreDakka het volgende:
[..]
Omdat het weinig is. Ik snap dat je graag moeilijk wil doen maar: het is weinig.
Ter vergelijking:
[..]
Het is wel een nietszeggend stukje "research" inderdaad. Als men nou echt gedegen onderzoek had gedaan naar het effect van de concentratie van data centers en de mate van start-ups die daarvan afhankelijk zijn om het vermeende derde-orde effect op waarde te schatten, dan was dat wellicht nog interessant geweest. Nu is het een beetje handje wuiven. Ja het feit dat Amsterdam al vroeg een belangrijk internetknooppunt was heeft geholpen voor veel bedrijven, maar data centers? Ik heb mijn twijfels. Kent Ierland disproportioneel veel succesvolle startups die veel behoefte hebben aan rekenkracht of opslag bijvoorbeeld?quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 17:29 schreef Ludachrist het volgende:
[..]
In dat artikel stellen ze inderdaad dat het voor het meeste werk geen reet uitmaakt of het datacenter hier of in Duitsland staat.
Ik ga er van uit dat jij dit al weet, maar er zijn dus mensen die geld verdienen met die latency. Heel bizar fenomeen.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 20:36 schreef Monolith het volgende:
[..]
Het is wel een nietszeggend stukje "research" inderdaad. Als men nou echt gedegen onderzoek had gedaan naar het effect van de concentratie van data centers en de mate van start-ups die daarvan afhankelijk zijn om het vermeende derde-orde effect op waarde te schatten, dan was dat wellicht nog interessant geweest. Nu is het een beetje handje wuiven. Ja het feit dat Amsterdam al vroeg een belangrijk internetknooppunt was heeft geholpen voor veel bedrijven, maar data centers? Ik heb mijn twijfels. Kent Ierland disproportioneel veel succesvolle startups die veel behoefte hebben aan rekenkracht of opslag bijvoorbeeld?
Het enige wat echt extreem lage latency vereist is doorgaans flitshandel, maar dan is het vooral zaak om zo snel mogelijk bij de servers van de beurs te komen, niet zo zeer om data centers nabij te hebben.
Ja vandaar dat ik flitshandel aanhaal, maar dat heeft met de locatie van datacenters weinig van doen.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 20:39 schreef Straatcommando. het volgende:
[..]
Ik ga er van uit dat jij dit al weet, maar er zijn dus mensen die geld verdienen met die latency. Heel bizar fenomeen.
Nee, niets.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 20:40 schreef Monolith het volgende:
[..]
Ja vandaar dat ik flitshandel aanhaal, maar dat heeft met de locatie van datacenters weinig van doen.
meer: https://www.bright.nl/nie(...)-er-aan-de-hand.htmlquote:Opnieuw slurpen Nederlanders volop mobiele data: dit is er aan de hand
Vandaag om 19:19
Onderweg appen en internetten is dit jaar wederom een stuk populairder dan bellen of sms’en. Nederlanders maken in 2025 volop gebruik van hun mobiele databundels: honderden miljoenen gigabytes werden al verslonden door abonnementhouders in ons land.
Dat is de uitkomst van de meest recente Telecommonitor van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Het instituut dat toezicht houdt op marktpartijen, maar ook consumentengedrag onderzoekt, zag in het tweede kwartaal van dit jaar maar liefst 719 miljoen gigabyte aan mobiel dataverbruik onder Nederlanders. Dat is een stijging van 16 procent tegenover het eerste kwartaal; de laatste forse toename in het verbruik zagen we in het eerste kwartaal van 2023, toen een percentage van 20 procent werd gemeten.
ACM zegt in een persbericht dat het mobiele dataverbruik in de afgelopen jaren steeds om de drie jaar verdubbeld is. Dat tegenover een structurele daling van het aantal telefoontjes en sms-berichten in de afgelopen kwartalen, al neemt bellen en sms’en in dit kwartaal wel lichtjes toe. Onder aanbieders van telecommunicatie ziet de ACM minder verschil: KPN en Odido zijn nog altijd marktleiders.
De moderne kassen en varkensboeren.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:04 schreef LXIV het volgende:
Veel ruimtebeslag, veel belasting op het stroomnet, weinig kwalitatieve werkgelegenheid.
Eerst investeren in onderwijs voor de kenniseconomie, daar lopen we achter. Datacenters lopen we voorop dus dat mag nu even stil staan. Een goede kenniseconomie is een wisselwerking. Als we qua datacenters al voorop lopen, moeten eerst de minder lopende onderdelen verbeterd worden.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 13:28 schreef gwn_een_user het volgende:
[..]
nederland wil zo graag een kenniseconomie zijn, dan is die noodzaak er wel degelijk
We leven natuurlijk niet in een planeconomie. Waarom zou wat de overheid investeert in onderwijs wederzijds uitsluitend zijn met wat de markt zou willen investeren in datacenters?quote:Op woensdag 8 oktober 2025 09:57 schreef Knipoogje het volgende:
[..]
Eerst investeren in onderwijs voor de kenniseconomie, daar lopen we achter. Datacenters lopen we voorop dus dat mag nu even stil staan. Een goede kenniseconomie is een wisselwerking. Als we qua datacenters al voorop lopen, moeten eerst de minder lopende onderdelen verbeterd worden.
Het ging mij meer om het kenniseconomie-argument om de boel hier vol te plempen met datacenters terwijl we blijkbaar al de hoogste dichtheid hebben. Die dingen leveren in principe weinig op. Als je ze al graag hier neerzet is het om de data-opslag binnen NL te houden. Iets wat ik als strategisch wenselijk zou zien. Maar dan alleen voor veiligheids-kritische data.quote:Op woensdag 8 oktober 2025 10:19 schreef Monolith het volgende:
[..]
We leven natuurlijk niet in een planeconomie. Waarom zou wat de overheid investeert in onderwijs wederzijds uitsluitend zijn met wat de markt zou willen investeren in datacenters?
Het gaat hier eerder om bottlenecks op het energienet bijvoorbeeld. Dus dan is de keuze eerder nieuwe woonwijken of meer datacentra.
Het ING 'rapport' is dan ook echt flinterdun waar het aankomt op de vermeende derde-orde effecten van datacenters. Ja dat je als je datacenters bouwt werk genereert voor de bouwsector is evident, maar daar zou je sowieso opportunity costs in moeten meenemen.quote:Op woensdag 8 oktober 2025 10:55 schreef Knipoogje het volgende:
[..]
Het ging mij meer om het kenniseconomie-argument om de boel hier vol te plempen met datacenters terwijl we blijkbaar al de hoogste dichtheid hebben. Die dingen leveren in principe weinig op. Als je ze al graag hier neerzet is het om de data-opslag binnen NL te houden. Iets wat ik als strategisch wenselijk zou zien. Maar dan alleen voor veiligheids-kritische data.
Fantastisch idee, denk je dat het ook realistisch uitvoerbaar is in Nederland?quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:40 schreef Captain_Ghost het volgende:
Stel dat ik de een van deze bedrijf met eigen datacenter was, zou ik lekker een eigen elektriciteitscentra naast bouwen, eventueel ook hele dak vol met zonnepanelen. Bespaart zelf enorme energie rekening.
Kan ik lekker doorgaan met geld verdienen. Overheid krijgt ook wat graantje mee!
Dat zou ik wel doen als ik Tata steel was. Kerncentrale bij bouwen. Op 1 voorwaarde dat Tata steel deels energie op net mag verkopen (bijverdienen). En Subsidie hiervoor ontvangen.
Is je vraag waarom commerciële partijen graag datacenters willen bouwen in Nederland? Dat heeft ten dele te maken met het feit dat we hier zeer goede connectiviteit hebben met een van de grote internetknooppunten in Amsterdam. Een datacenter an sich doet geen ruk natuurlijk zonder dat er ook gemakkelijk en snel veel dataverkeer in en uit kan komen.quote:Op woensdag 8 oktober 2025 13:38 schreef BEFEM het volgende:
Niemand die zich afvraagt waarom dat datacentra in Nederland willen komen waar de energie duur is en er netcongestie is in plaats van ergens op in een hutje op de hei te zitten waar het tegenovergestelde is? Wat is daar de reden achter?
Maar die kabels kan je toch ook op andere plaatsen leggen? Het lijkt mij in Nederland niet de goedkoopste optie in ieder geval.quote:Op woensdag 8 oktober 2025 14:58 schreef Monolith het volgende:
[..]
Is je vraag waarom commerciële partijen graag datacenters willen bouwen in Nederland? Dat heeft ten dele te maken met het feit dat we hier zeer goede connectiviteit hebben met een van de grote internetknooppunten in Amsterdam. Een datacenter an sich doet geen ruk natuurlijk zonder dat er ook gemakkelijk en snel veel dataverkeer in en uit kan komen.
quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:14 schreef Cruzinats het volgende:
[..]
Liever een datacenter dan en Tata steel.
Het gaat niet om wat kabels, ik heb het over AMS-IX:quote:Op woensdag 8 oktober 2025 15:26 schreef BEFEM het volgende:
[..]
Maar die kabels kan je toch ook op andere plaatsen leggen? Het lijkt mij in Nederland niet de goedkoopste optie in ieder geval.
Bijdragen aan het BBP prima, maar een datacenter gaat momenteel ten koste van andere partijen die bijvoorbeeld ook stroom nodig hebben, en ten koste van andere zaken zoals drinkwater en bouwgrond die je ook voor woningen kan gebruiken. Dan zou ik niet zeggen dat we koste wat kost meer datacenters nodig hebben voor dat schamele 1.5 miljardje BBP.quote:Op woensdag 8 oktober 2025 13:16 schreef Pajanus het volgende:
Datacentra gebruiken zeer veel stroom, in NL is stroom momenteel een groot probleem.
Hoe meer stroom er verbruikt wordt des te meer schaalvoordelen je kan behalen.
Ligt er maar net aan hoe het aangevlogen gaat worden.
Feit is dat er de komende jaren sowieso extreem geinvesteerd moet gaan worden in stroom, dan is het toch positief dat dit terugverdiend kan gaan worden? Wat zijn de meerkosten bij het aanleggen van al die kilometers kabels om hier ook een factor voor datacentra in op te slaan?
Of zeg ik nu iets heel raars?
in NL als rijk land zijnde moeten we blij zijn dat wij die kansen krijgen ipv een bangladesh. Even gejat van de ING
'Een datacenter is een industrieel, hoog beveiligd pand, gebouwd met één doel: zorgen dat computerservers met digitale applicaties altijd blijven draaien. Nederland kent circa 189 datacenters (2023) die goed zijn voor 1,5 Mld. BBP (Nederlandse Economie: 1.068 Mld. BBP). Er zijn 11.000 FTE in en rondom de Nederlandse datacenters aan het werk (direct en indirect). (bron: DDA ).'
Lijkt toch een welkome aanvulling aan het BBP ?
Alleen al het feit dat dit omloopt in de economie is gunstig.
Ja dat ken ik maar wat maakt dat uit voor een datacenter? Er staan meer datacentra in Europa. Ze hebben ook op meer plaatsen internet in Europa.quote:Op woensdag 8 oktober 2025 15:34 schreef Monolith het volgende:
[..]
Het gaat niet om wat kabels, ik heb het over AMS-IX:
https://en.wikipedia.org/wiki/Amsterdam_Internet_Exchange
Indirecte banen is altijd grote onzin. Waarschijnlijk zijn het een paar honderd directe banen en gaat 80% van de investering naar Nvidia ivm de chips.quote:Op woensdag 8 oktober 2025 13:16 schreef Pajanus het volgende:
Datacentra gebruiken zeer veel stroom, in NL is stroom momenteel een groot probleem.
Hoe meer stroom er verbruikt wordt des te meer schaalvoordelen je kan behalen.
Ligt er maar net aan hoe het aangevlogen gaat worden.
Feit is dat er de komende jaren sowieso extreem geinvesteerd moet gaan worden in stroom, dan is het toch positief dat dit terugverdiend kan gaan worden? Wat zijn de meerkosten bij het aanleggen van al die kilometers kabels om hier ook een factor voor datacentra in op te slaan?
Of zeg ik nu iets heel raars?
in NL als rijk land zijnde moeten we blij zijn dat wij die kansen krijgen ipv een bangladesh. Even gejat van de ING
'Een datacenter is een industrieel, hoog beveiligd pand, gebouwd met één doel: zorgen dat computerservers met digitale applicaties altijd blijven draaien. Nederland kent circa 189 datacenters (2023) die goed zijn voor 1,5 Mld. BBP (Nederlandse Economie: 1.068 Mld. BBP). Er zijn 11.000 FTE in en rondom de Nederlandse datacenters aan het werk (direct en indirect). (bron: DDA ).'
Lijkt toch een welkome aanvulling aan het BBP ?
Alleen al het feit dat dit omloopt in de economie is gunstig.
Vanwege de nabijheid van één van de vijf grootste internetknooppunten ter wereld (AMS-IX).quote:Op woensdag 8 oktober 2025 18:22 schreef BEFEM het volgende:
[..]
Hoe werkt dat technisch dat ze blijkbaar speciaal hier willen zitten terwijl het een stuk duurder is.
Ja dat is al gezegd. Maar wat is daar het technisch voordeel van?quote:Op woensdag 8 oktober 2025 18:49 schreef Telefoonvork het volgende:
[..]
Vanwege de nabijheid van één van de vijf grootste internetknooppunten ter wereld (AMS-IX).
Beter blijven ze inderdaad weg, iig totdat we die voorzieningen weer (eerst voor ons zelf) op orde hebben.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:04 schreef LXIV het volgende:
Veel ruimtebeslag, veel belasting op het stroomnet, weinig kwalitatieve werkgelegenheid.
Ga fietsen met die rommelquote:Op dinsdag 7 oktober 2025 12:15 schreef gwn_een_user het volgende:
[..]
het is niet het één of het ander. we hebben zowel nieuwe woningen nodig als meer datacenters. niet dat dat veel uitmaakt want bouwprojecten in NL zowel voor woningen als bedrijven lopen vast op meerdere fronten.
je kunt ze opdelen in drie grote knelpunten. netcongestie is er één, maar dat is vooral een recent probleem. wat al veel langer speelt is het juridische knelpunt van de stikstofuitstoot.
de stikstofuitspraak van de RvS uit 2019 heeft voor veel onzekerheid en vertraging gezorgd bij bouwprojecten.
en dan hebben we natuurlijk het probleem van het nederlandse vergunningsproces, die nog altijd heel traag en complex is.
die laatste twee problemen spelen al veel langer en daar had ook veel sneller wat aan gedaan moeten worden.
dit zijn problemen die de politiek moet oplossen, maar de politiek in nederland is al jaren een totale grap.
Dat is kapot bezuinigd door de overheid .quote:Op woensdag 8 oktober 2025 09:57 schreef Knipoogje het volgende:
[..]
Eerst investeren in onderwijs voor de kenniseconomie, daar lopen we achter. Datacenters lopen we voorop dus dat mag nu even stil staan. Een goede kenniseconomie is een wisselwerking. Als we qua datacenters al voorop lopen, moeten eerst de minder lopende onderdelen verbeterd worden.
Voor lange termijn: Economische/Politieke stabiliteit, vrijwel geen kans op natuurrampen, geen grote elektriciteit storingen, en idd dicht bij grote Netwerk knooppunten.quote:Op woensdag 8 oktober 2025 18:58 schreef BEFEM het volgende:
[..]
Ja dat is al gezegd. Maar wat is daar het technisch voordeel van?
Er zijn meer internetknooppunten in Europa. Daarnaast staan de datacentra in Amerika volgens mij ook niet aansprakelijk de kust bij hun knooppunten.
Cruciale Infrastructuur. Overigens weet ik niet of het nog steeds zo is, maar de Telegraaf hoste ook heel veel Porn op hun servers, die hadden altijd al flinke infrastructuur maar omdat ze hier s'nachts overcapaciteit hadden gebruikte ze dat om Amerikaanse Porno sites te hosten. Niet voor niets was de Telegraaf de enige website tijdens 9/11 die in de lucht bleef.quote:Op donderdag 9 oktober 2025 06:46 schreef spectrumanalyser het volgende:
Een datacenter vlakbij Schiphol is voor 90% gevuld met pr0n.
Veel belasting op het waternet ook. In de VS komt er nauwelijks water uit de kraan in plaatsen.quote:Op dinsdag 7 oktober 2025 11:04 schreef LXIV het volgende:
Veel ruimtebeslag, veel belasting op het stroomnet, weinig kwalitatieve werkgelegenheid.
Ok, sommige klinkt logisch andere weer niet (politieke stabiliteit, heb je in wel meer landen in Europa). Kan je zo'n paring niet ergens anders maken/uitbreiden of is dat bijna niet te doen omdat je dan gelijk grote schaal moet hebben?quote:Op donderdag 9 oktober 2025 06:51 schreef raptorix het volgende:
[..]
Voor lange termijn: Economische/Politieke stabiliteit, vrijwel geen kans op natuurrampen, geen grote elektriciteit storingen, en idd dicht bij grote Netwerk knooppunten.
Op kortere termijn: West Europe (Middenmeer) en Dublin vormen een zogenaamde regional Pairing, technisch betekent dat het elkaars uitval zones zijn, daarnaast garandeert zo een pairing een zekere uptime bijvoorbeeld omdat updates nooit tegelijk op beide regions worden gedaan. Nu heb je zo uit mijn hoofd nog 2 van dit soort pairs in Frankrijk en Duitsland, maar die zijn qua capaciteit veel kleiner en kunnen niet altijd alles aanbieden. Kortom er is heel veel vraag naar capaciteit in Nederland omdat het feitelijk het beste data center is om te hosten. Qua kosten zit dat wel anders, op compute instances betaal je hier een stuk meer vanwege de hogere stroom prijzen.
Water is zeer afhankelijk van de temperatuur, alleen boven de 25 graden gaat men over tot koeling met water, overigens zijn ze daar ook mee aan mee experimenteren of dat omhoog kan.quote:Op donderdag 9 oktober 2025 06:59 schreef Beathoven het volgende:
[..]
Veel belasting op het waternet ook. In de VS komt er nauwelijks water uit de kraan in plaatsen.
En van die beloofde miljarden gaan we niets terugzien.
Nouja, zo een region pair heeft als vereiste dat het minimaal 450 kilometer uit elkaar moet liggen, dus dan is het makkelijker om een bestaande uit te breiden, dan iets nieuws op te zetten. Bovendien speelt al langere tijd mee dat alle grote Cloud Providers, en met name Microsoft ernstig te kort aan capaciteit heeft. Kortom het is ook een korte termijn oplossing. Men kijkt wel nu veel bewuster wat men waar aanbied, om een voorbeeld te geven, alle AI specifieke machines probeert men zoveel mogelijk aan te bieden in bijvoorbeeld Zweden waar men gebruik maakt van Waterkracht energie, sowieso is het verkrijgen van AI machines in de cloud al lastig, daarvoor moet je tegenwoordig een aparte aanvraag doen, terwijl als ik een normale machine wil ik die binnen 10 minuutjes heb draaien.quote:Op donderdag 9 oktober 2025 07:13 schreef BEFEM het volgende:
[..]
Ok, sommige klinkt logisch andere weer niet (politieke stabiliteit, heb je in wel meer landen in Europa). Kan je zo'n paring niet ergens anders maken/uitbreiden of is dat bijna niet te doen omdat je dan gelijk grote schaal moet hebben?
Daarnaast, maakt het dicht bij het knooppunt zoveel uit alsl je ziet dat ze dat in Amerika niet doen? Of is daarom het internet in Amerika zo ruk?
In Louisiana wil Meta het project Hyperion neerzetten. Een 'Manhattan sized' data center. Dus dat zijn een beetje de moderne ambities die we in de toekomst kunnen verwachten.quote:Op donderdag 9 oktober 2025 07:13 schreef raptorix het volgende:
[..]
Water is zeer afhankelijk van de temperatuur, alleen boven de 25 graden gaat men over tot koeling met water, overigens zijn ze daar ook mee aan mee experimenteren of dat omhoog kan.
Naar mijn weten en inschatting zijn de Datacenters van Meta verre van efficiënt, ik schat dat als ze fatsoenlijke techniek zouden gebruiken ze eigen wel met 2 a 3 datacenters zouden afkunnen. De AI bubel klapt op korte termijn zeer zeker, maar je kunt dat vergelijken met de .COM bubbel van de jaren 2000, de bubbel was dood, maar internet niet, AI zal met Quantum Computing een enorme verandering zijn voor de mensheid, ik voorspel groter als de Industriële revolutie omdat het ieders leven ingrijpend gaat veranderen, een grote vraag zal zijn: Gaan we er breed van profiteren, of krijgen we een situatie waarbij een paar tech Triljonairs zullen ontstaan, ik ben bang voor het laatste.quote:Op donderdag 9 oktober 2025 08:04 schreef Beathoven het volgende:
[..]
In Arizona wil Meta het project Hyperion neerzetten. Een 'Manhattan sized' data center. Dus dat zijn een beetje de moderne ambities die we in de toekomst kunnen verwachten.
[ afbeelding ]
Zuckerberg lijkt ook al rekening te houden met een knappende AI-bubbel. Gaf recent aan rekening te houden met miljarden aan weggegooid geld. Maar ja.. de aandeelhouders he, the show must go on.
Ik ben het eens met je veronderstellingen.quote:Op donderdag 9 oktober 2025 08:09 schreef raptorix het volgende:
[..]
Naar mijn weten en inschatting zijn de Datacenters van Meta verre van efficiënt, ik schat dat als ze fatsoenlijke techniek zouden gebruiken ze eigen wel met 2 a 3 datacenters zouden afkunnen. De AI bubel klapt op korte termijn zeer zeker, maar je kunt dat vergelijken met de .COM bubbel van de jaren 2000, de bubbel was dood, maar internet niet, AI zal met Quantum Computing een enorme verandering zijn voor de mensheid, ik voorspel groter als de Industriële revolutie omdat het ieders leven ingrijpend gaat veranderen, een grote vraag zal zijn: Gaan we er breed van profiteren, of krijgen we een situatie waarbij een paar tech Triljonairs zullen ontstaan, ik ben bang voor het laatste.
|
|
| Forum Opties | |
|---|---|
| Forumhop: | |
| Hop naar: | |