Grote zorgen om aardbevingsslachtoffers Afghanistan, en dan vooral om vrouwenBijna veertig uur na de aardbeving in het noordoosten van Afghanistan is het aantal doden opgelopen tot meer dan 1400. Zeker 3200 mensen raakten gewond, bijna tienduizend huizen zijn verwoest. Hoewel de noodhulp op gang lijkt te komen, maken hulpinstanties zich zorgen. Hetzelfde geldt voor Afghaanse Nederlanders.
De Afghaans-Nederlandse Fereshta Wahedi heeft familie en kennissen in het land. Twee van hen zijn vanuit Kabul naar het rampgebied vertrokken om te helpen. "De aardbeving was tot in in de hoofdstad voelbaar, 240 kilometer verderop", zegt ze.
"Ik ben bang dat hulp te laat komt. Landen zijn terughoudender om te helpen nu de Taliban aan de macht zijn. Maar hun hulp is echt nodig", zegt Wahedi. Onder meer China, Pakistan en Rusland hebben hulp toegezegd.
Zorgen om medische hulp aan vrouwen
Een probleem is dat medische hulp aan vrouwen in het rampgebied wordt tegengewerkt door de fundamentalistisch-islamitische Taliban. Zo mogen vrouwen er alleen door vrouwen worden geholpen. Maar door alle beperkingen die de Taliban hebben opgelegd, zijn er nog maar heel weinig vrouwelijke hulpverleners over.
Sinds de Taliban weer aan de macht zijn, worden vrouwen en meisjes in het isolement gedrongen en zijn ze praktisch rechteloos geworden. Ze mogen maar kort naar school en ook mogen ze geen opleiding volgen. Ze mogen ook niet op straat, tenzij onder begeleiding van een man die toezicht houdt.
Hulporganisatie CARE hoort van zijn mensen in het rampgebied en van andere hulpverleners dat de situatie zorgwekkend is voor vrouwen en meisjes. "Bij eerdere aardbevingen in Afghanistan zoals in Herat in 2023, bleek een ruime meerderheid van de slachtoffers vrouw of kind. Nu zijn er signalen dat zij nog harder geraakt zijn", schrijven zij in een reactie aan NOS.
Ook schrijven zij dat de aardbeving plaats vond in een zeer "conservatieve regio", en dat het vaker gebeurt dat vrouwen uit soortgelijke regio's later dan mannen naar het ziekenhuis worden gebracht of moeten wachten tot familie hen daarnaartoe kan brengen. "Bij de aardbeving in Paktika in 2022 zagen we ook dat het aantal gewonde vrouwen pas na twee dagen zichtbaar werd in ziekenhuizen."
Culturele obstakels
De Afghaans-Nederlandse Fereshta Wahedi zegt dat hulporganisaties samenwerken met lokale gemeenschappen om "deze uitdagingen" te overwinnen, maar dat dat lastig is.
"De getroffen provincies Kunar en Nangarhar zijn niet te vergelijken met de hoofdstad Kabul, of provincies als Herat. In de getroffen gebieden is het nog veel ongebruikelijker dat vrouwen door mannelijke zorgverleners worden geholpen", zegt Wahedi.
"Vrouwen zijn in Afghanistan altijd de dupe van hun geslacht. Voor mij, iemand die zich tientallen jaren heeft ingezet om vrouwen weerbaarder te maken door onderwijs in het land mogelijk te maken, voelt dit als een ramp op een ramp."
Correspondent Zuid-Azië Devi Boerema:
"Ik denk dat je nu echt de gevolgen ziet van de politieke situatie, waarbij de Taliban zich niets heeft aangetrokken van internationale druk om het beleid dat vrouwen tweederangsburgers heeft gemaakt te herzien. Daardoor zijn ze heel veel fondsen kwijtgeraakt.
Internationale hulporganisaties konden ook niet meer volledig hun werk doen, omdat vrouwen niet meer aan het werk mochten. Amerikaanse fondsen zijn gestopt. Daar zijn de mensen nu de dupe van, want alleen al in deze twee provincies, Kunar en Nangahar, hebben meerdere gezondheidsklinieken de deuren moeten sluiten vanwege geldtekorten. Juist bij dit soort grote rampen zijn dat soort klinieken nodig om snel hulp te kunnen bieden."
Eerder hielpen Amerikaanse fondsen bij dit soort rampen via door hulporganisaties opgezette klinieken, zegt Wahedi. "Toen de Taliban weer aan de macht kwamen, zijn dit soort instanties vertrokken. Dat heeft drastisch invloed op de hulp die geboden kan worden en het leidt ook tot minder vrouwelijke hulpverleners. Nu heb je alleen de lokale ziekenhuizen."
Wahedi is wel gelukkig dat internationale hulporganisaties niet aan alle voorschriften van de Taliban hoeven te voldoen. Het Rode Kruis laat weten dat zij er voor iedereen zijn en ook vrouwen helpen, ook al is de hulpverlener een man.
'Winter kan voor catastrofe zorgen'
In Afghanistan kunnen de weersomstandigheden de ramp nog verergeren. Wahedi: "In oktober begint het koud te worden, en later valt er een dik pak sneeuw, vooral in de berggebieden", zegt ze.
Het wordt dan lastig de slachtoffers in het afgelegen gebied te bereiken. "De wegen zijn al slecht en als die helemaal onbegaanbaar worden, raken de dorpen geïsoleerd."
Volgens Fereshta Wahedi hebben de Taliban meer dan een miljoen dollar uit eigen middelen voor hulp beschikbaar gesteld. Ook maken ze gebruik van helikopters. Veel Afghanen doneren bloed. "Maar het is niet toereikend", denkt Wahedi. "Er zijn geen machines om mensen onder het puin uit te halen en ziekenhuizen zijn slecht uitgerust."