Tom Lehrer (97) overleden

quote:

Muzikaal satiricus Tom Lehrer (97) overleden, bekend van The Elements-song

De Amerikaanse satiricus en wiskundige Tom Lehrer is op 97-jarige leeftijd overleden. Met zijn opgewekte liedjes over sombere onderwerpen fileerde hij sardonisch de tijdgeest en sociale mores van de Koude Oorlog. Hoewel hij uiteindelijk de piano weer verruilde voor het schoolkrijtje, bleef hij een inspiratie voor andere komische artiesten als Al Yankovic en nerds wereldwijd.

De in 1928 te New York geboren Lehrer blonk als kind al uit in twee velden: wiskunde en piano. Hij richtte zich aanvankelijk op dat eerste talent: als 15-jarige mocht hij al aan de Harvard Universiteit gaan studeren. Na cum laude te zijn afgestudeerd, rolde hij tijdens vervolgstudies de entertainmentwereld in.

In 1951 werkte hij aan een revuevoorstelling op de universiteit en twee jaar later gaf hij zelf zijn eerste album uit, in 1959 gevolgd door een tweede. Lehrers universitaire opleiding klonk door op beide platen, met verwijzingen naar de Griekse mythologie in het nummer Oedipus Rex, een lofzang op wiskundige Nikolaj Ivanovitsj Lobatsjevski en een razendsnelle opsomming van alle chemische elementen in The Elements.

Lehrer bleek echter ook een meester in het vilein analyseren van de tijdgeest. Op lichtvoetige toon schreef hij liedjes met een serieuze ondertoon over soa's, het Tweede Vaticaans Concilie, nucleaire proliferatie en drugsgebruik. Dit paste feilloos in de tijd van Mad Magazine en Lenny Bruce, die Amerika ook schaamteloos een spiegel voorhielden.

In het cynische Wernher von Braun zet hij bijvoorbeeld vraagtekens bij de carrière van die nazi-raketgeleerde, die van de VS probleemloos de leiding kreeg over het Amerikaanse maanprogramma. Voor hem waren de V2-raketten blijkbaar moeiteloos inwisselbaar voor NASA-missies, spotte de Joodse Lehrer. "Als de raketten eenmaal gelanceerd zijn, wat maakt het dan uit waar ze neerkomen?"

Behalve dergelijke serieuze thema's kon Lehrer ook uit de voeten met wrange absurditeit, vaak met bloemrijke woorden en inventieve rijmschema's. Zo beschrijft hij in Poisoning Pigeons in the Park zogenaamd zijn favoriete tijdverdrijf in de lente, en is The Masochism Tango een opsomming van een letterlijk slopende liefde.

In de jaren zeventig keerde Lehrer weer terug naar zijn andere grote passie: wiskunde. Hij was vaker als docent in universiteitslokalen te vinden dan op het podium. "Ik wil niet dat mensen denken dat ik dit moet doen om rond te komen", grapte hij eens tijdens een concert. "Ik kan met lesgeven makkelijk 3000 dollar per jaar verdienen."

Lehrer zag zijn afscheid uit de showbusiness als een natuurlijke overgang. "Mensen vragen wel eens waarom ik niet doorging als ik het zo leuk vond. Dan zeg ik dat ik ook heb genoten van mijn middelbare school, maar ook dat niet nog eens zou willen overdoen."

Hoewel hij zichzelf dus weer vooral als wiskundige zag, ontdekte een nieuwe generatie zijn materiaal. Hij bleef te horen in de invloedrijke radioshow van Doctor Demento en voor parodieartiest Al Yankovic was Lehrer een muzikaal voorbeeld.

Absurdistisch en ongegeneerd nerdy bleek zijn werk ook ideaal voor het opkomende internet. Zo bleef The Elements opduiken, van de bijna feilloze versie door Harry Potter-acteur Daniel Radcliffe tot in de sitcom The Big Bang Theory.

Op sociale media reageren fans met weemoed op de dood van Lehrer, al zijn er door zijn hoge leeftijd ook verschillende reacties van mensen die nu pas ontdekken dat hij blijkbaar nog leefde. Al Yankovic prijst "de grote, grote Lehrer" in een reactie als "mijn laatste levende held, die helaas niet meer leeft".

https://nos.nl/artikel/2576649