‘Warmte hoort goedkoper te zijn dan gas, niet duurder’

quote:

Dit is waarom vaste klanten van stadswarmte boos zijn: ‘Warmte hoort goedkoper te zijn dan gas, niet duurder’

“Veel te duur!” Hans en zijn partner wonen al 45 jaar in Capelle-Schollevaar en zijn onderhand een kapitaal kwijt aan wat hij noemt die “verd*** stadsverwarming". Hij voelt zich gevangen in een systeem zonder keuze en ziet de politiek te traag reageren. “Dat je verplicht vastzit, dat deugt van geen kant.”

Hans is niet de enige met dat gevoel. Ook Theo uit Rotterdam-Zevenkamp, al 31 jaar warmteklant, mailt over het prijsverschil dat hij nu pas goed begrijpt. “Ik dacht lange tijd dat andere vormen van energie net zo duur waren. Maar sinds de energiecrisis ben ik echt gaan vergelijken. Het voelt nu slecht, omdat wij 'veroordeeld' zijn tot stadsverwarming, zonder enige mogelijkheid van een alternatief.”

De ervaringen van Hans en Theo waren aanleiding voor Rijnmond om dieper in de werkelijke kosten van stadswarmte te duiken. Meerdere warmteklanten gaven vertrouwelijk inzage in hun jaarnota's.

Wat blijkt: vaste warmteklanten betalen de hoofdprijs. Meer dan nieuwe klanten – én meer dan huishoudens op aardgas, los van cv-onderhoudskosten. Dat verschil kan jaarlijks oplopen tot honderden euro’s. En die verschillen blijven jarenlang bestaan, tot 2043. “Goed dat Rijnmond dit aankaart,” zegt Hans, “zeker nu er in de regio nog veel meer warmtenetten komen.

Rotterdamse warmtekorting maar niet voor iedereen
Nieuwe warmteklanten in aardgasvrije wijken in Rotterdam en Schiedam krijgen een fikse korting op het vaste deel van hun warmterekening. De ‘Rotterdam-korting’ is het gevolg van afspraken tussen gemeenten en warmteleveranciers. Die afspraken gelden voor jaren – en oude klanten profiteren er niet van.

Warmtebedrijven zeggen dat hoe meer klanten op het net zijn aangesloten, hoe goedkoper het op termijn wordt. Maar klanten van het eerste uur geloven daar niets van. Ze zien het niet terug op hun rekening.

Oude klanten voelen zich gestraft
“Dat is gelul van een dronken aardbei,” zegt Alex uit Capelle-Schollevaar. “Het warmtenet ligt hier al sinds 1982. De eerste renovatie was pas na 40 jaar nodig. Maar de prijs is voor mij de afgelopen 10 jaar alleen maar gestegen.”

Ron, eveneens uit Capelle-Schollevaar en al 45 jaar op stadswarmte, wist niet van het grote prijsverschil. “Belachelijk. Ik zou met terugwerkende kracht gelijkgesteld moeten worden aan het Rotterdamse kortingstarief.”

Ronald uit Barendrecht spreekt van een “volstrekt onbegrijpelijke situatie. Waarom betalen klanten van het eerste uur de hoofdprijs, terwijl de kosten ooit collectief zijn gedragen?” Inmiddels verwarmt hij zijn appartement deels met een airco. “De stroom daarvoor is goedkoper dan stadswarmte. Alleen voor warm water zit ik nog vast aan Eneco, en betaal ik alsnog 610 euro per jaar aan vaste kosten.”

Lange geschiedenis, stijgende lasten
In wijken als Hoogvliet, Kop van Zuid, Oosterflank, Zevenkamp, Nesselande en in Capelle-Schollevaar, liggen al tientallen jaren warmtenetten. In de beginjaren, zo rond de jaren 80, was het pionieren maar ook duur, herinneren bewoners zich.

Annet uit Oosterflank woont er al 45 jaar. “We betaalden toen 450 gulden per maand, dat was als jong stel echt veel geld. Ik heb me daar wel eens zorgen over gemaakt.” Nu is haar maandbedrag gedaald naar 181 euro. “Iets minder dan toen, maar nog altijd niet goedkoop.” Ze vindt het niet eerlijk dat anderen nu veel minder betalen, maar maakt zich er maar niet boos over. “Voor je het weet heb je een maagzweer.”

Anderen zijn uitgesprokener. “De beginjaren waren desastreus,” zegt Ron. “Onbetrouwbare meters, hoge voorschotten. En nu nog steeds zijn de vaste kosten veel te hoog. De prijs is verdubbeld, terwijl ik bijna geen onderhoud zie.”

Warmte is top, maar rekening rammelt
Ronald uit Barendrecht beaamt dat. “Alleen de warmtewisselaar en meter zijn ooit vervangen. De aanleg was destijds al betaald. Waarom dan nog zulke hoge vaste kosten?”

Ook Corrie uit Rotterdam-Nesselande vindt het verwarrend. “De levering is echt super, daar heb ik niets over te klagen,” zegt ze. “Maar je betaalt veel voor iets dat er al lang ligt. En ik heb geen idee waar die kosten precies uit bestaan.”

Hoewel restwarmte zelf bijna niets kost, maken het uitkoppelen en transporteren van de warmte van de haven naar de stad het alsnog prijzig. “Daarvoor is dure hardware en infrastructuur nodig", zegt Eneco.

Geen beloning voor zuinig stoken
Opvallend: klanten die hun verbruik flink omlaag brengen, worden daar niet voor beloond. Alex heeft zijn verwarming zo ver omlaag geschroefd dat hij nog maar 10 gigajoule per jaar verbruikt. “Onder de 14 graden gaat hij niet aan,” zegt hij. “Dat is niet ideaal, het risico op schimmel en klachten wordt groter. Maar financieel zie ik geen andere optie.”

Gasgebruikers krijgen bij een laag verbruik van minder dan 500 kuub aardgas een korting van zo’n 100 euro. Warmteklanten niet. En dat steekt. “Dan word je dus dubbel gepakt,” zegt Alex. Hij overweegt te verhuizen naar een woning zonder warmtenet.

Dominique uit Hoogvliet hoort voor het eerst van de korting. Zij valt zelf in de regeling, maar vindt de kosten alsnog hoog. “Het is eigenlijk te koud in huis. Maar ik moet wel besparen.” Ze heeft last van reuma, en stoken op comforttemperatuur is voor haar eigenlijk noodzakelijk.

Belastingvrij – maar niet heus
Op warmte wordt geen energiebelasting geheven. Maar dat voordeel zie je niet terug op de rekening. Bijna de helft van de gasprijs bestaat uit energiebelasting en dat mag van de ACM worden meegerekend bij de warmteprijs.

AVR, de afvalverbrander, levert veel warmte voor het Rotterdamse net en daar is weinig aardgas voor nodig. Maar klanten betalen alsnog tarieven die even hoog of zelfs hoger liggen dan bij gas.

Warmte hoort goedkoper te zijn dan gas, niet duurder
“Als AVR bespaart op milieukosten door restwarmte te leveren, dan moet die milieuwinst niet met een verdekte energiebelasting op ons worden afgerekend", vindt Ronald. “Warmte hoort goedkoper te zijn dan gas, niet duurder.”

Ronalds oproep aan de politiek is helder: onteigen de warmteleveranciers. “De fout is gemaakt door energievoorziening te privatiseren. Als je echt beleid wilt voeren richting minder gasgebruik en meer warmtenetten, dan moet je het zelf in handen hebben. Anders ben je overgeleverd aan commerciële belangen.”

De klanten die het volle tarief betalen hopen dat de nieuwe warmtewet – waar de Tweede Kamer komende week over stemt – van warmte weer een aantrekkelijk alternatief maakt waarbij het maatschappelijk belang boven het winstbejag gaat.