Ik wil vandaag een hypothese met jullie delen die de kern raakt van wie wij zijn als mens.
De klassieke visie stelt dat cultuur (muziek, kunst, taal) slechts een bijproduct is van onze mooie, grote hersenen. Wat als dat omgekeerd is? Wat als cultuur een actieve kracht is die onze intelligentie en ons bewustzijn heeft gevormd?
De 'Reflexieve catalyse hypothese' stelt dat culturele fenomenen geen epifenomenen zijn, maar evolutionaire agenten. Muziek, taal en rituelen creëerden symbolische geheugenbanken die invloed hadden op de evolutie van ons brein.
Bewustzijn en cultuur zijn co-evolutionair: ze hebben elkaar versterkt in een voortdurende dans van cognitieve verfijning.
Onze unieke menselijke complexiteit, het vermogen om abstract te denken, om kunst en wetenschap te beoefenen en complexe samenlevingen op te bouwen, komt niet alleen voort uit biologische evolutie maar ook uit deze reflexieve culturele processen.
Door de recursieve feedback tussen onze geesten en de symbolische structuren die wij creëerden, hebben we een zelfversterkend systeem van cognitieve intensivering opgebouwd: een symfonie van de geest die zich over millennia heeft ontvouwd.
.
Domeinen van Reflexieve Catalyse
• Muziek: Auditieve patroonvoorspelling, sociale binding, fijne motoriek, emotionele regulatie
• Taal: Abstract denken, theory of mind, planning, sociale coördinatie
• Kunst: Visuele verwerking, symbolisch denken, emotionele nuance
• Ritueel: Groepsidentiteit, emotionele synchronisatie, normversterking
• Wiskunde: Patroonherkenning, abstractie, werktuigconstructie, metacognitie
• Technologie: Probleemoplossend denken, causale redenering, motorische innovatie, planning
Er zijn natuurlijk veel meer van deze domeinen, bijvoorbeeld: mythologie, sport en spel, dans, gastronomie, wetenschap.
.
Evolutionaire geschiedenis
Vroege Homo Sapiens (~300.000 jaar geleden)
• Ritmische synchronisatie (zoals gezamenlijk trommelen of dansen) versterkt groepscohesie en verhoogt de kans op overleving tijdens jacht, verdediging en migratie.
• Proto-taal ontwikkelt zich uit complexe vocale communicatie, wat efficiëntere samenwerking en kennisoverdracht mogelijk maakt.
• Beginnende symbolische expressie: vondsten zoals gegraveerde okerstukken (Blombos-grot, Zuid-Afrika, ca. 100.000 jaar geleden) wijzen op vroege abstracte representatie.
• Begrafenisrituelen (bijv. begravingen met grafgiften, 100.000-70.000 jaar geleden) duiden op een beginnende spirituele of symbolische dimensie.
• Vroege werktuigculturen (zoals de Moustérien- en Acheuléenculturen) laten zien dat complexe vaardigheden werden aangeleerd en overgedragen: tekenen van cumulatieve cultuur.
Culturele vaardigheden (talen, rituelen, samenwerking) begonnen natuurlijke selectie te sturen: individuen die beter waren in leren, communiceren en samenwerken hadden evolutionair voordeel.
Neolithische revolutie (~10.000 jaar geleden):
• Sedentair leven vereist versterkte sociale regulatie (rituelen, wetten).
• Symbolische kunst, geformaliseerde muziek en complexe mythen ontstaan.
Ontstaan van beschavingen (~5.000 jaar geleden):
• Schrift externaliseert geheugen en gedachte.
• Wiskunde maakt architectuur en astronomie mogelijk.
• Muziek, kunst en filosofie bloeien als middelen voor identiteit en transcendentie.
Moderne tijd:
• Wetenschap en wereldwijde cultuur versnellen de reflexieve feedbacklussen.
• Technologieën zoals internet en AI versterken cognitieve lussen digitaal.
.
Conclusie
De 'Reflexieve catalyse hypothese' stelt dat cultuur niet alleen onze cognitieve functies stimuleerde, maar ook actief selectiedruk uitoefende op onze biologische evolutie.
Mensen die beter waren in muzikale synchronisatie, symbolisch denken, taal verwerken en complexe sociale rituelen begrijpen, hadden een aanzienlijk voordeel op sociaal, seksueel en overlevingsvlak. Cultuur werkt zo als een zichzelf versterkend evolutionair filter.
Wie de evolutie van het menselijk brein en bewustzijn echt wil begrijpen, moet niet alleen de biologie bestuderen, maar vooral ook deze culturele feedbacklussen die ons en ons brein blijven vormen.
[ Bericht 1% gewijzigd door Perrin op 29-04-2025 13:17:36 ]
Het is mijn eigen theorie, ik klets soms met ChatGPT over allerlei onderwerpen. ChatGPT wel gebruikt om dat alles een beetje samen te vatten idd. Wat vind je er inhoudelijk van?quote:
Op gast, leg dit eens uit aan iemand die mbo level 2 heeft gedaanquote:Op maandag 28 april 2025 22:00 schreef Perrin het volgende:
De 'Reflexieve catalyse hypothese' stelt dat culturele fenomenen geen epifenomenen zijn, maar actieve evolutionaire agenten.
niet iedereen is hooggeleid hier
Landsgrenzen, hoogtegraad/breedtegraad, klimaat, voedselzekerheid, historie, genen, magnetisme, religie, afkomst, ervaringen...
Ik denk dat je cultuur verward met evolutie, al is cultuur wel evolutionair.
Volgens mij klopt het allemaal, maar cultuur is een verlengstuk van natuur, of anders: cultuur is geëvolueerde natuur, en dan komen we toch weer gewoon op "survival of the fittest" uit, of niet?quote:
[..]
Het is mijn eigen theorie, ik klets soms met ChatGPT over allerlei onderwerpen. ChatGPT wel gebruikt om dat alles een beetje samen te vatten idd. Wat vind je er inhoudelijk van?
Zeker, alleen de specifieke focus op de evolutionaire dynamiek tussen onze cultuur en de evolutie van onze hersenen is wat ik er interessant aan vind.quote:
[..]
Volgens mij klopt het allemaal, maar cultuur is een verlengstuk van natuur, of anders: cultuur is geëvolueerde natuur, en dan komen we toch weer gewoon op "survival of the fittest" uit, of niet?
Vaak wordt cultuur gezien als een bijproduct van onze hersencapaciteit en hersenarchitectuur. En niet als een sterke vormgever van de evolutie van onze hersenen.
Wat betreft 'survival of the fittest': er zijn idd allerlei factoren die selectiedruk uitoefenen op onze hersenen, ook dieet, ziektes en roofdieren. Alleen deze culturele factoren en niet de omgevingsfactoren hebben dit zelf-versterkend effect waarbij cultuur zowel werkt als externe opslag van kennis en gedragspatronen maar ook helpt evolutionair te selecteren op cultureel succes van een brein en dus zichzelf.
Je kunt zo alle aspecten van cultuur zien als bronnen van evolutionaire ontwikkeling van onze hersenen, specifieke hersengebieden en hun onderlinge verbanden, in plaats van enkel als gedragingen die een soort "cheesecake” zijn: Lekker, maar niet essentieel voor evolutie.
Ik vertelde haar dat religie vaak invloed heeft op hoe we tegen dingen aan kijken en wat voor gewoontes we er op na houden en wat voor bijgeloof we krijgen. (correlatie versus causatie, maar uiteraard heb ik het wat eenvoudiger uitgelegd aan zo'n 8-jarige!
)Dan is dat wel een leuk inzicht ja, dat mensen dus eigenlijk, zij het in beperkte mate, invloed hebben op hetgeen waarop survival of the fittest van toepassing is.quote:
[..]
Zeker, alleen de specifieke focus op de evolutionaire dynamiek tussen onze cultuur en de evolutie van onze hersenen is wat ik er interessant aan vind.
Vaak wordt cultuur gezien als een bijproduct van onze hersencapaciteit en hersenarchitectuur. En niet als een sterke vormgever van de evolutie van onze hersenen.
Wat betreft 'survival of the fittest': er zijn idd allerlei factoren die selectiedruk uitoefenen op onze hersenen, ook dieet, ziektes en roofdieren. Alleen deze culturele factoren en niet de omgevingsfactoren hebben dit zelf-versterkend effect waarbij cultuur zowel werkt als externe opslag van kennis en gedragspatronen maar ook helpt evolutionair te selecteren op cultureel succes van een brein en dus zichzelf.
Je kunt zo alle aspecten van cultuur zien als bronnen van evolutionaire ontwikkeling van onze hersenen, specifieke hersengebieden en hun onderlinge verbanden, in plaats van enkel als gedragingen die een soort "cheesecake” zijn: Lekker, maar niet essentieel voor evolutie.
In beperkte mate, want mocht het systeem ooit instorten, en de cultuur vervaagt, dan staan we op dat vlak opeens met lege handen.
Namelijk, een dichter, een muzikant, maar ook een boekhouder of baliemedewerker, zou ik dan minder overlevingskans geven dan een boer of boswachter. Of anders gezegd: dat wat dicht bij de cultuur staat is dan meer rigide en kwetsbaar, en dat wat dicht bij de (oorspronkelijke of oer-) natuur staat is dan meer solide en weerbaar (tenzij meteorietinslag uiteraard).
En dan nog even daargelaten of zelfs een boer of boswachter überhaupt kans maakt op het scoren van een hert om op te eten, als de voedseldistributieketen niet langer werken en heel Nederland opeens op de Veluwe staat, op zoek naar voedsel ;-)
Is het niet eerder zo dat religie ons geweten vormt? Of onze moraal? Dat dit niks te maken hoeft te hebben met cultuur?quote:Op maandag 28 april 2025 22:00 schreef Perrin het volgende:
Beste denkers,
Ik wil vandaag een hypothese met jullie delen die de kern raakt van wie wij zijn als mens.
De klassieke visie stelt dat cultuur (muziek, kunst, taal) slechts een bijproduct is van onze mooie, grote hersenen. Wat als dat omgekeerd is? Wat als cultuur een actieve kracht is die onze intelligentie en ons bewustzijn heeft gevormd?
De 'Reflexieve catalyse hypothese' stelt dat culturele fenomenen geen epifenomenen zijn, maar evolutionaire agenten. Muziek, taal en rituelen creëerden symbolische geheugenbanken die invloed hadden op de evolutie van ons brein.
Bewustzijn en cultuur zijn co-evolutionair: ze hebben elkaar versterkt in een voortdurende dans van cognitieve verfijning.
Onze unieke menselijke complexiteit, het vermogen om abstract te denken, om kunst en wetenschap te beoefenen en complexe samenlevingen op te bouwen, komt niet alleen voort uit biologische evolutie maar ook uit deze reflexieve culturele processen.
Door de recursieve feedback tussen onze geesten en de symbolische structuren die wij creëerden, hebben we een zelfversterkend systeem van cognitieve intensivering opgebouwd: een symfonie van de geest die zich over millennia heeft ontvouwd.
.
Domeinen van Reflexieve Catalyse
• Muziek: Auditieve patroonvoorspelling, sociale binding, fijne motoriek, emotionele regulatie
• Taal: Abstract denken, theory of mind, planning, sociale coördinatie
• Kunst: Visuele verwerking, symbolisch denken, emotionele nuance
• Ritueel: Groepsidentiteit, emotionele synchronisatie, normversterking
• Wiskunde: Patroonherkenning, abstractie, werktuigconstructie, metacognitie
• Technologie: Probleemoplossend denken, causale redenering, motorische innovatie, planning
Er zijn natuurlijk veel meer van deze domeinen, bijvoorbeeld: mythologie, sport en spel, dans, gastronomie, wetenschap.
.
Evolutionaire geschiedenis
Vroege Homo Sapiens (~300.000 jaar geleden)
• Ritmische synchronisatie (zoals gezamenlijk trommelen of dansen) versterkt groepscohesie en verhoogt de kans op overleving tijdens jacht, verdediging en migratie.
• Proto-taal ontwikkelt zich uit complexe vocale communicatie, wat efficiëntere samenwerking en kennisoverdracht mogelijk maakt.
• Beginnende symbolische expressie: vondsten zoals gegraveerde okerstukken (Blombos-grot, Zuid-Afrika, ca. 100.000 jaar geleden) wijzen op vroege abstracte representatie.
• Begrafenisrituelen (bijv. begravingen met grafgiften, 100.000-70.000 jaar geleden) duiden op een beginnende spirituele of symbolische dimensie.
• Vroege werktuigculturen (zoals de Moustérien- en Acheuléenculturen) laten zien dat complexe vaardigheden werden aangeleerd en overgedragen: tekenen van cumulatieve cultuur.
Culturele vaardigheden (talen, rituelen, samenwerking) begonnen natuurlijke selectie te sturen: individuen die beter waren in leren, communiceren en samenwerken hadden evolutionair voordeel.
Neolithische revolutie (~10.000 jaar geleden):
• Sedentair leven vereist versterkte sociale regulatie (rituelen, wetten).
• Symbolische kunst, geformaliseerde muziek en complexe mythen ontstaan.
Ontstaan van beschavingen (~5.000 jaar geleden):
• Schrift externaliseert geheugen en gedachte.
• Wiskunde maakt architectuur en astronomie mogelijk.
• Muziek, kunst en filosofie bloeien als middelen voor identiteit en transcendentie.
Moderne tijd:
• Wetenschap en wereldwijde cultuur versnellen de reflexieve feedbacklussen.
• Technologieën zoals internet en AI versterken cognitieve lussen digitaal.
.
Conclusie
De 'Reflexieve catalyse hypothese' stelt dat cultuur niet alleen onze cognitieve functies stimuleerde, maar ook actief selectiedruk uitoefende op onze biologische evolutie.
Mensen die beter waren in muzikale synchronisatie, symbolisch denken, taal verwerken en complexe sociale rituelen begrijpen, hadden een aanzienlijk voordeel op sociaal, seksueel en overlevingsvlak. Cultuur werkt zo als een zichzelf versterkend evolutionair filter.
Wie de evolutie van het menselijk brein en bewustzijn echt wil begrijpen, moet niet alleen de biologie bestuderen, maar vooral ook deze culturele feedbacklussen die ons en ons brein blijven vormen.
quote:Embodied cognition represents a diverse group of theories which investigate how cognition is shaped by the bodily state and capacities of the organism. These embodied factors include the motor system, the perceptual system, bodily interactions with the environment (situatedness), and the assumptions about the world that shape the functional structure of the brain and body of the organism. Embodied cognition suggests that these elements are essential to a wide spectrum of cognitive functions, such as perception biases, memory recall, comprehension and high-level mental constructs (such as meaning attribution and categories) and performance on various cognitive tasks (reasoning or judgment).
In sommige theorieën gaan ze een stapje verder, waarbij media (als in gereedschap, informatiedragers en technologie) en onze interactie daarmee, voor een groot deel ons denken vormt.quote:By using the term embodied we mean to highlight two points: first that cognition depends upon the kinds of experience that come from having a body with various sensorimotor capacities, and second, that these individual sensorimotor capacities are themselves embedded in a more encompassing biological, psychological and cultural context.
Een duidelijk voorbeeld daarvan is bijvoorbeeld de computer, waarin het werken van een computer geprojecteerd wordt op het functioneren van ons lichaam, en de wereld.
[ Bericht 4% gewijzigd door Cockwhale op 03-05-2025 19:25:59 ]
Alvorens te antwoorden, zal ik eerst mijn PhD halen op dit terrein. Tot over 8-10 jaar.quote:
Beste denkers,
Ik wil vandaag een hypothese met jullie delen die de kern raakt van wie wij zijn als mens.
De klassieke visie stelt dat cultuur (muziek, kunst, taal) slechts een bijproduct is van onze mooie, grote hersenen. Wat als dat omgekeerd is? Wat als cultuur een actieve kracht is die onze intelligentie en ons bewustzijn heeft gevormd?
De 'Reflexieve catalyse hypothese' stelt dat culturele fenomenen geen epifenomenen zijn, maar evolutionaire agenten. Muziek, taal en rituelen creëerden symbolische geheugenbanken die invloed hadden op de evolutie van ons brein.
Bewustzijn en cultuur zijn co-evolutionair: ze hebben elkaar versterkt in een voortdurende dans van cognitieve verfijning.
Onze unieke menselijke complexiteit, het vermogen om abstract te denken, om kunst en wetenschap te beoefenen en complexe samenlevingen op te bouwen, komt niet alleen voort uit biologische evolutie maar ook uit deze reflexieve culturele processen.
Door de recursieve feedback tussen onze geesten en de symbolische structuren die wij creëerden, hebben we een zelfversterkend systeem van cognitieve intensivering opgebouwd: een symfonie van de geest die zich over millennia heeft ontvouwd.
.
Domeinen van Reflexieve Catalyse
• Muziek: Auditieve patroonvoorspelling, sociale binding, fijne motoriek, emotionele regulatie
• Taal: Abstract denken, theory of mind, planning, sociale coördinatie
• Kunst: Visuele verwerking, symbolisch denken, emotionele nuance
• Ritueel: Groepsidentiteit, emotionele synchronisatie, normversterking
• Wiskunde: Patroonherkenning, abstractie, werktuigconstructie, metacognitie
• Technologie: Probleemoplossend denken, causale redenering, motorische innovatie, planning
Er zijn natuurlijk veel meer van deze domeinen, bijvoorbeeld: mythologie, sport en spel, dans, gastronomie, wetenschap.
.
Evolutionaire geschiedenis
Vroege Homo Sapiens (~300.000 jaar geleden)
• Ritmische synchronisatie (zoals gezamenlijk trommelen of dansen) versterkt groepscohesie en verhoogt de kans op overleving tijdens jacht, verdediging en migratie.
• Proto-taal ontwikkelt zich uit complexe vocale communicatie, wat efficiëntere samenwerking en kennisoverdracht mogelijk maakt.
• Beginnende symbolische expressie: vondsten zoals gegraveerde okerstukken (Blombos-grot, Zuid-Afrika, ca. 100.000 jaar geleden) wijzen op vroege abstracte representatie.
• Begrafenisrituelen (bijv. begravingen met grafgiften, 100.000-70.000 jaar geleden) duiden op een beginnende spirituele of symbolische dimensie.
• Vroege werktuigculturen (zoals de Moustérien- en Acheuléenculturen) laten zien dat complexe vaardigheden werden aangeleerd en overgedragen: tekenen van cumulatieve cultuur.
Culturele vaardigheden (talen, rituelen, samenwerking) begonnen natuurlijke selectie te sturen: individuen die beter waren in leren, communiceren en samenwerken hadden evolutionair voordeel.
Neolithische revolutie (~10.000 jaar geleden):
• Sedentair leven vereist versterkte sociale regulatie (rituelen, wetten).
• Symbolische kunst, geformaliseerde muziek en complexe mythen ontstaan.
Ontstaan van beschavingen (~5.000 jaar geleden):
• Schrift externaliseert geheugen en gedachte.
• Wiskunde maakt architectuur en astronomie mogelijk.
• Muziek, kunst en filosofie bloeien als middelen voor identiteit en transcendentie.
Moderne tijd:
• Wetenschap en wereldwijde cultuur versnellen de reflexieve feedbacklussen.
• Technologieën zoals internet en AI versterken cognitieve lussen digitaal.
.
Conclusie
De 'Reflexieve catalyse hypothese' stelt dat cultuur niet alleen onze cognitieve functies stimuleerde, maar ook actief selectiedruk uitoefende op onze biologische evolutie.
Mensen die beter waren in muzikale synchronisatie, symbolisch denken, taal verwerken en complexe sociale rituelen begrijpen, hadden een aanzienlijk voordeel op sociaal, seksueel en overlevingsvlak. Cultuur werkt zo als een zichzelf versterkend evolutionair filter.
Wie de evolutie van het menselijk brein en bewustzijn echt wil begrijpen, moet niet alleen de biologie bestuderen, maar vooral ook deze culturele feedbacklussen die ons en ons brein blijven vormen.
[ Bericht 1% gewijzigd door Ali_Kannibali op 04-05-2025 02:27:30 ]
Het klopt weer eens niet wat je beweert. Je bent wel hardleers zeg. Reflexieve systemen zijn namelijk vaak thermodynamisch fragiel: de stabiliteit van zo'n netwerk is moeilijk te handhaven in een dynamische omgeving zoals de prebiotische Aarde. Ze vereisen een continue toevoer van grondstoffen en energie om zichzelf in stand te houden, wat niet gegarandeerd is in natuurlijke settings. En wat je ook vergeet (bewust?) is dat reflexieve katalyse veronderstelt dat een systeem moleculen bevat die niet alleen elkaar, maar ook zichzelf direct of indirect produceren. Dit vereist een hoge mate van chemische complexiteit die niet vanzelfsprekend is in vroege Aarde-condities. Het is dus moeilijk voorstelbaar dat een dergelijk systeem kan ontstaan zonder enige vorm van genetische informatie of selectiemechanisme.quote:
Mijn eerste gedachte is dat al deze 'bijproducten' veel te veel energie zouden kosten en ruimte in onze hersenen innemen om door een evolutionair proces tot stand te zijn gekomen. Als pure overleving de voornaamste motor achter evolutie is, zijn al dit soort functies luxeproducten die pas in stand zouden blijven zodra de mens in een maatschappij zou leven die vanuit deze hogere functies is ontwikkeld. Dus dan zit je met een paradox waarbij functies bestaan waarvan we mogen verwachten dat ze pas zouden ontstaan als de condities zijn gecreëerd waarvoor de functies nodig zijn.
Dus jouw gedachte is maar een ondeskundige mening. Of heb je op wetenschappelijk niveau hiervoor gestudeerd? Wie was je professor dan? Ach nee, je haat wetenschap en je haalt uitsluitend je kennis uit de bijbel.
Dus laat maar zitten.
Overigens, met dank aan ChatGPT voor de korte samenvatting over de belangrijkste problemen met de theorie van de reflexieve catalyse.
[ Bericht 15% gewijzigd door Bassie48 op 04-05-2025 13:23:08 ]
Interessant is de vraag of de discrepantie in de culturele ontwikkeling tussen groepen een verschil zou moeten laten zien in de mate van 'cognitieve verfijndheid'. Of hebben alle groepen, al dan niet op een ander moment in de tijdlijn, dezelfde domeinen in dezelfde mate aangeraakt?
Vanuit ons huidige oogpunt was er wel een enorm verschil in cultuur tussen verschillende volken maar het meeste daarvan is relatief recent, ik denk te recent om veel evolutionaire invloed te hebben gehad. En de huidige wereldwijde cultuur en communicatiemethoden vereffenen die verschillen in rap tempo.
En idd, het is een logische manier van er tegenaan kijken maar de nadruk op de vormende, actieve rol van cultuur in de evolutie van de architectuur van ons brein is toch niet veel beschreven en genoemd naar wat ik heb begrepen. Er zijn best veel mensen die cultuur beschouwen als een 'opmerkelijke bonus' van onze cognitieve capaciteiten in plaats van als een emergent fenomeen dat daadwerkelijk een essentiële causatieve rol had.
[ Bericht 2% gewijzigd door Perrin op 04-05-2025 10:16:33 ]
De simpele verklaring is dat het brein niet geëvolueerd is, maar zo geschapen.quote:
Het is in ieder geval opmerkelijk dat er geen cultuurloze mensen bestaan en bestonden de afgelopen duizenden jaren. Het is bijna onmogelijk om je een cultuurloze mens voor te stellen.
Vanuit ons huidige oogpunt was er wel een enorm verschil in cultuur tussen verschillende volken maar het meeste daarvan is relatief recent, ik denk te recent om veel evolutionaire invloed te hebben gehad. En de huidige wereldwijde cultuur en communicatiemethoden vereffenen die verschillen in rap tempo.
En idd, het is een logische manier van er tegenaan kijken maar de nadruk op de vormende, actieve rol van cultuur in de evolutie van de architectuur van ons brein is toch niet veel beschreven en genoemd naar wat ik heb begrepen. Er zijn best veel mensen die cultuur beschouwen als een 'opmerkelijke bonus' van onze cognitieve capaciteiten in plaats van als een emergent fenomeen dat daadwerkelijk een essentiële causatieve rol had.
Net zoals het menselijke ademhalingssysteem ontworpen is om als een muziekinstrument te fungeren bijvoorbeeld.
Omdat we ontworpen zijn om glorie aan onze schepper te geven via onze creativiteit en onze stem.
Als er geen in de cognitie significant verschil opmerkbaar is, terwijl er wel grote culturele verschillen geweest zijn, dan is de invloed *vanaf een bepaalde mate van (culturele) ontwikkeling waarschijnlijk ook niet significant geweest. Als ik naar de chronologie kijk, dan is het waarschijnlijk dat de meeste sapiens dezelfde (basale) culturele elementen hebben geuit, maar voor deze, de eerste culturele uitingen zoals omschreven onder 'vroege homo sapiens', kan je je afvragen of deze niet een expressie waren van genen gevormd uit de tijd van (in aanloop van) pre-cultuur (vóór de tijd van ritmische synchronisatie, proto-taal, symbolische expressie).quote:
Het is in ieder geval opmerkelijk dat er geen cultuurloze mensen bestaan en bestonden de afgelopen duizenden jaren. Het is bijna onmogelijk om je een cultuurloze mens voor te stellen.
Vanuit ons huidige oogpunt was er wel een enorm verschil in cultuur tussen verschillende volken maar het meeste daarvan is relatief recent, ik denk te recent om veel evolutionaire invloed te hebben gehad. En de huidige wereldwijde cultuur en communicatiemethoden vereffenen die verschillen in rap tempo.
En idd, het is een logische manier van er tegenaan kijken maar de nadruk op de vormende, actieve rol van cultuur in de evolutie van de architectuur van ons brein is toch niet veel beschreven en genoemd naar wat ik heb begrepen. Er zijn best veel mensen die cultuur beschouwen als een 'opmerkelijke bonus' van onze cognitieve capaciteiten in plaats van als een emergent fenomeen dat daadwerkelijk een essentiële causatieve rol had.
Waar de ene stil begon te staan, en de ander verder ging, begint volgens bij de ontwikkeling van werktuigen. De opsplitsing ging vanaf dien verder, met perioden van terugvallen en herpakken voor alle groepen, maar het is duidelijk dat een aantal groepen significant 'verder' ontwikkelden. Vooral de verschillen in de mate van complexiteit binnen de domeinen zoals wiskunde, kunst, abstract denken, etc., zijn erg significant geweest. Het enige mitigerende argument dat ik kan bedenken is dat elke groep met een weinig cultureel-ontwikkelde achtergrond, afstamt van een groep die ergens in het verleden (langdurig genoeg) deel is geweest van een hogere dan de 'basis' cultuur ('vroege homo sapiens').
Maar goed, het is lastig. Grote delen van de wereld hebben lang zonder schrift gedaan, maar in delen waar het schrift was, was het goeddeel van de bevolking ongeletterd. Toch kan de aanwezigheid van schriften, een invloed hebben gehad op de gehele bevolking. Dito wat betreft de wiskunde, filosofie, etc. Anderzijds zijn grote vermogensverschillen op individueel niveau zichtbaar. Als het klopt dat er een significant verband bestaat, dan moet dat ook een verklaringsmodel zijn voor de cognitieve verschillen bínnen groepen; de lijn van beoefenaars/verfijners van de culturele uitingen vs de niet-verfijners.
Deze ontwikkeling zie ik ook nog wel een tegengesteld effect hebben; energie wordt in de regel bespaard, waar het bespaard kan worden. Wanneer AI het denken voor ons over kan nemen, dan is het waarschijnlijk dat je te maken krijgt met cognitieve deflatie.quote:• Technologieën zoals internet en AI versterken cognitieve lussen digitaal.
[ Bericht 1% gewijzigd door Akathisia op 06-05-2025 14:26:32 ]
Dit is inderdaad wel zo. Dat past ook bij het populaire idee dat we sinds 300.000. jaar geleden niet slimmer zijn geworden. Volgens mij is dat idee vooral gebaseerd op schedelgrootte? Geen idee eigenlijk.quote:
En idd, het is een logische manier van er tegenaan kijken maar de nadruk op de vormende, actieve rol van cultuur in de evolutie van de architectuur van ons brein is toch niet veel beschreven en genoemd naar wat ik heb begrepen. Er zijn best veel mensen die cultuur beschouwen als een 'opmerkelijke bonus' van onze cognitieve capaciteiten in plaats van als een emergent fenomeen dat daadwerkelijk een essentiële causatieve rol had.
Dat kan niet want er is geen schepper die iets geschapen heeft. Alleen menselijke fantasie dankzij geëvolueerde hersenprocessen kan een dergelijk beeld voortbrengen. Voeg nog wat culturele en psychologische elementen toe en je hebt een godsdienstwaanzinnige kijk op de werkelijkheid geschapen.quote:
[..]
De simpele verklaring is dat het brein niet geëvolueerd is, maar zo is geschapen.
Schedelgrootte schijnt niet hele grote invloed te hebben op de mate van intelligentie. Neurologische functies worden meer bepaald door de organisatie van de hersenen dan door het volume. Tenminste dat is wat de stand van zaken is van de wetenschappelijke inzichten.quote:
[..]
Dit is inderdaad wel zo. Dat past ook bij het populaire idee dat we sinds 300.000. jaar geleden niet slimmer zijn geworden. Volgens mij is dat idee vooral gebaseerd op schedelgrootte? Geen idee eigenlijk.
Klopt, het aantal neuronen in bepaalde hersengebieden, de aan/afwezig- of gevorderheid vd cortex, e.d. Er is nog wel sprake van twijfel over de lichaam-brein verhouding iets kan zeggen. Met name wegens de energieverdeling.quote:
[..]
Schedelgrootte schijnt niet hele grote invloed te hebben op de mate van intelligentie. Neurologische functies worden meer bepaald door de organisatie van de hersenen dan door het volume. Tenminste dat is wat de stand van zaken is van de wetenschappelijke inzichten.
https://www.smithsonianma(...)g-answers-180963176/
Heb even gezocht, hier is wel een grappige onderzoeksmethode gebruikt voor het "bepalen"van de intelligentie van de prehistorische mens.
Een fantastisch voorbeeld hoe wetenschap te werk gaat al lijkt mij dat de vergelijkingsmethode (de hersenactiviteit meten van huidige mensen en vergelijken met de schedelomvang van de prehistorische mens) een bron van discussie is. Maar wie ben ik? In ieder geval is dit 100x plausibeler dan de overtuiging van de godsdienstdwaze creationist die beweert dat Adam&Eva hebben bestaan en die 6.000 jaar geleden 'zo maar' op aarde werden gezetquote:
[..]
Klopt, het aantal neuronen in bepaalde hersengebieden, de aan/afwezig- of gevorderheid vd cortex, e.d. Er is nog wel sprake van twijfel over de lichaam-brein verhouding iets kan zeggen. Met name wegens de energieverdeling.
https://www.smithsonianma(...)g-answers-180963176/
Heb even gezocht, hier is wel een grappige onderzoeksmethode gebruikt voor het "bepalen"van de intelligentie van de prehistorische mens.
Kannibalenstammen hebben die norm niet, maar zodra ze het evangelie hebben aangenomen transformeert het geheel tot iets wat wij normaal vinden. True story.
Als iemand die dre jaar neuropsychologie heeft gehad: de prefrontale cortex is verantwoordelijk voor de hogere cognitieve functies. Die is bij mensen veel groter dan bijv. bij apen en andere dieren.quote:
[..]
Klopt, het aantal neuronen in bepaalde hersengebieden, de aan/afwezig- of gevorderheid vd cortex, e.d. Er is nog wel sprake van twijfel over de lichaam-brein verhouding iets kan zeggen. Met name wegens de energieverdeling.
https://www.smithsonianma(...)g-answers-180963176/
Heb even gezocht, hier is wel een grappige onderzoeksmethode gebruikt voor het "bepalen"van de intelligentie van de prehistorische mens.
Verder is intelligentie niet per se een kwestie van volume, maar ook van de hoeveelheid verbindingen tussen neuronen. Het brein is als een spier die je kunt trainen.
Ook spelen erfelijke factoren en omgevingsfactoren een rol, zoals aanleg voor bepaalde talenten, invloed van fysiek trauma en gifstoffen (alcohol enz.), stress, of je in een stimulerende of niet-stimulerende omgeving opgroeit, sociale factoren, enz.
Het is dus niet te vatten in 'schedelomvang' of 'breinvolume'. Maar er is geen reden om aan te nemen dat de prehistorische mens en die daarna minder intelligent was dan wij. In tegendeel, als we naar hun cultuur en geschriften kijken, zien we dat zij niet veel anders van ons lijken te zijn geweest. We zien dit ook in taal bijvoobeeld, die van veel complexer naar veel simpeler is geworden. Er lijkt eerder een achteruitgang in intelligenti en hogere cognitieve vaardigheden te hebben plaatsgevonden, dan een vooruitgang. Het enige verschil is dat wij voortbouwen op duizenden jaren aan ontwikkeling, en zij alles nog moesten ontwikkelen, met hout en stenen.
De prehistorische mens had geen geschriften.quote:
[..]
Als iemand die dre jaar neuropsychologie heeft gehad: de prefrontale cortex is verantwoordelijk voor de hogere cognitieve functies. Die is bij mensen veel groter dan bijv. bij apen en andere dieren.
Verder is intelligentie niet per se een kwestie van volume, maar ook van de hoeveelheid verbindingen tussen neuronen. Het brein is als een spier die je kunt trainen.
Ook spelen erfelijke factoren en omgevingsfactoren een rol, zoals aanleg voor bepaalde talenten, invloed van fysiek trauma en gifstoffen (alcohol enz.), stress, of je in een stimulerende of niet-stimulerende omgeving opgroeit, sociale factoren, enz.
Het is dus niet te vatten in 'schedelomvang' of 'breinvolume'. Maar er is geen reden om aan te nemen dat de prehistorische mens en die daarna minder intelligent was dan wij. In tegendeel, als we naar hun cultuur en geschriften kijken, zien we dat zij niet veel anders van ons lijken te zijn geweest. We zien dit ook in taal bijvoobeeld, die van veel complexer naar veel simpeler is geworden. Er lijkt eerder een achteruitgang in intelligenti en hogere cognitieve vaardigheden te hebben plaatsgevonden, dan een vooruitgang. Het enige verschil is dat wij voortbouwen op duizenden jaren aan ontwikkeling, en zij alles nog moesten ontwikkelen, met hout en stenen.
Dat weet ik, dat is de definitie van 'prehistorisch'. Daarom staat er: 'de prehistorische mens en die daarna'. Dus logischerwijs verwijst het stukje over 'geschriften' dan naar de mens 'daarna', de mens na de prehistorische mens.quote:
[..]
De prehistorische mens had geen geschriften.
In dat geval ontbreekt de reden dat er geen reden zou zijn om aan te nemen dat de prehistorische mens minder intelligent was dan wij.quote:
[..]
Dat weet ik, dat is de definitie van 'prehistorisch'. Daarom staat er: 'de prehistorische mens en die daarna'. Dus logischerwijs verwijst het stukje over 'geschriften' dan naar de mens 'daarna', de mens na de prehistorische mens.
Ik kan me wel een paar redenen bedenken hoor. Dus die zijn er wel.quote:
[..]
In dat geval ontbreekt de reden dat er geen reden zou zijn om aan te nemen dat de prehistorische mens minder intelligent was dan wij.
Ik zit zelf te denken aan de manier hoe men met elkaar omging. De sociale structuren. Het wijzer worden door ervaring. Het beheersen van de kunst van het overleven. De verschillende kunstvoorwerpen en de daarin gebruikte symboliek. Het oorlog voeren met wapens. Het vervaardigen en het gebruiken van handwerktuig.quote:
[..]
Ik kan me wel een paar redenen bedenken hoor. Dus die zijn er wel.
Allemaal tekenen dat ze in de prehistorie al slim waren.
Vul maar aan als je dat wil.
Wat ik interessant vind is dat het met sommige dingen erop lijkt dat de mens plotselinge stappen heeft gemaakt. Het lijkt erop dat de mens opeens kon tellen, opeens beelden uit kon houwen en opeens kon schrijven. Dit soort vaardigheden lijken niet geleidelijk aan aangeleerd te zijn.
Hmm, het schrift iswel 1 van de belangrijkste dingen die ooit is uitgevonden en van het cijferstelsel weet ik dat het heel lang heeft geduurd voordat het cijfer 0 erin kwam. Eerder ging het van 9 naar 11. Uit mn hoofd is dat een islamitische "uitvinding", de 0.quote:
[..]
Ik zit zelf te denken aan de manier hoe men met elkaar omging. De sociale structuren. Het wijzer worden door ervaring. Het beheersen van de kunst van het overleven. De verschillende kunstvoorwerpen en de daarin gebruikte symboliek. Het oorlog voeren met wapens. Het vervaardigen en het gebruiken van handwerktuig.
Allemaal tekenen dat ze in de prehistorie al slim waren.
Vul maar aan als je dat wil.
Wat ik interessant vind is dat het met sommige dingen erop lijkt dat de mens plotselinge stappen heeft gemaakt. Het lijkt erop dat de mens opeens kon tellen, opeens beelden uit kon houwen en opeens kon schrijven. Dit soort vaardigheden lijken niet geleidelijk aan aangeleerd te zijn.
Maar we hebben ook vaak niet een volledig overzicht van de relevante ontwikkelingen. Bovendien lijkt het vaak "plotseling" omdat we op zoek zijn naar één oorzaak, terwijl het vaak een samenkomst van verschillende oorzaken heeft, zoals bij de wetenschappelijke revolutie hier in Europa.quote:
Wat ik interessant vind is dat het met sommige dingen erop lijkt dat de mens plotselinge stappen heeft gemaakt. Het lijkt erop dat de mens opeens kon tellen, opeens beelden uit kon houwen en opeens kon schrijven. Dit soort vaardigheden lijken niet geleidelijk aan aangeleerd te zijn.
Trouwens, bij mijn eigen kinderen zie ik met name taalontwikkeling ook met sprongen gaan, waarbij ik me ook regelmatig afvraag waar ze bepaalde kennis en uitspraken vandaan hebben gehaald.
En wat zeggen ze als je daarnaar vraagt? Doe je dat? Want dat is wel een interessante.quote:
Trouwens, bij mijn eigen kinderen zie ik met name taalontwikkeling ook met sprongen gaan, waarbij ik me ook regelmatig afvraag waar ze bepaalde kennis en uitspraken vandaan hebben gehaald.
Ik zie dat ook bij mn neefje.
Mmh, in evolutionair perspectief wordt taalontwikkeling meestal gezien als een langzaam en gradueel proces, waarbij symbolisch denken zich stapsgewijs uitbreidde. Het is geen plotselinge sprong geweest van "geen taal" naar "volledige taal", maar eerder een geleidelijke opbouw van cognitieve, neurologische en sociale vermogens die taal mogelijk maakten. Het begon met gelaatsuitdrukkingen en lichaamstaal, miljoenen jaren later met een begin van symbolisch denken en een begin van taal zo'n 50.000 tot 100.000 jaar geleden.quote:
Wat ik interessant vind is dat het met sommige dingen erop lijkt dat de mens plotselinge stappen heeft gemaakt. Het lijkt erop dat de mens opeens kon tellen, opeens beelden uit kon houwen en opeens kon schrijven. Dit soort vaardigheden lijken niet geleidelijk aan aangeleerd te zijn.
Ja, de oudste kan dat nu wel uitleggen (opvang/school/...), maar de jongste nog niet.quote:Op dinsdag 6 mei 2025 12:01 schreef Mijk het volgende:
[..]
En wat zeggen ze als je daarnaar vraagt? Doe je dat? Want dat is wel een interessante.
Ik zie dat ook bij mn neefje.
Maar goed, ik benoem het omdat het onder historici en filosofen ook nog steeds niet volledig duidelijk is hoe b.v. de wetenschappelijke revolutie is ontstaan, en welke factoren daar een rol in hebben gespeeld.
Van de oudste wellicht?quote:
[..]
Ja, de oudste kan dat nu wel uitleggen (opvang/school/...), maar de jongste nog niet.
Maar ik merk bij neefje ook dat dat heel hard is gegaan ja, vooral tussen 6-8
I learn more from a 3 minute youtube-video then I will ever learn in school (vrij naar Bruce Springsteen / Born to Run)quote:
[..]
En wat zeggen ze als je daarnaar vraagt? Doe je dat? Want dat is wel een interessante.
Ik zie dat ook bij mn neefje.
Ja, dat denken mensen wel es, hé. In de praktijk valt dat dan wel es tegen.quote:
[..]
I learn more from a 3 minute youtube-video then I will ever learn in school (vrij naar Bruce Springsteen / Born to Run)
Indien dit een serieuze vraag is, leg ik je dit met alle liefde uit. Zonder betutteling.quote:
[..]
gast, leg dit eens uit aan iemand die mbo level 2 heeft gedaan
niet iedereen is hooggeleid hier
De 'Reflexieve catalyse hypothese' stelt dat culturele fenomenen geen epifenomenen zijn, maar actieve evolutionaire agenten.
Stel je voor: je hebt een idee. Bijvoorbeeld: samen muziek maken, of geloven in iets, of een taal spreken. Dat idee hoort bij een cultuur.
Sommige mensen zeggen: dat soort ideeën zijn gewoon bijproducten – een beetje bijzaak. Ze zijn er wel, maar doen er niet echt toe in hoe de mens zich ontwikkelt.
Maar deze 'moeilijke' zin zegt eigenlijk iets anders.
Hij zegt: ''Nee hoor, cultuur is geen bijzaak. Culturele dingen – zoals gewoonten, verhalen, symbolen – die doen juist actief mee aan hoe wij als mensen veranderen, groeien, overleven. Ze geven richting aan wat wij belangrijk vinden, hoe we ons gedragen, zelfs hoe we evolueren.''
Dus in makkelijke woorden, of in woorden zoals een mbo 2'er het zou kunnen zegen:
Cultuur helpt niet alleen om dingen uit te leggen – het helpt ook echt mee om de wereld te veranderen.
Zoals vuur ooit kookkunst bracht.
Zoals taal ons samenbracht.
Zoals liefde niet alleen iets voelt, maar ook iets vormt.
Het is een kwestie van waarnemen, reageren, leren, herhaling. Zo ontstaan er gewoontes. Vervolgens komt er ruimte voor observatie en later overtuigingen. Die gewoontes icm overtuigingen worden rituelen. Deze worden gedragen door een gemeenschap en hoppakee, je hebt cultuur.quote:
[..]
Volgens mij klopt het allemaal, maar cultuur is een verlengstuk van natuur, of anders: cultuur is geëvolueerde natuur, en dan komen we toch weer gewoon op "survival of the fittest" uit, of niet?