Hoe de woke-discussie ontspoort aan de universiteit: ‘Je bent een ziekelijke psychopaat!’
De ‘woke-discussie’ over gender is in Nederland oververhit. Wie een misstap maakt wordt gecanceld, doodsbedreigingen schieten over en weer. Maandag stonden de Universiteit van Amsterdam en een docent tegenover elkaar in de rechtbank. ,,Er heerst hier ideologisch extremisme.’Laurens Buijs, universitair docent sociale wetenschappen en gespecialiseerd in genderstudies, heeft een snik in zijn stem als hij tegen de rechter zegt: ,,De Universiteit van Amsterdam heeft mijn leven grotendeels verwoest. Het is een ontspoord instituut waar de academische vrijheid onder druk staat door de woke-ideologie en een cancelcultuur. Er heerst ideologisch extremisme, verstopt achter politiek correcte verhalen.’’
Buijs staat in de Amsterdamse rechtbank omdat hij zijn baan terug wil. Hij heeft een kort geding aangespannen tegen de universiteit, die hem schorste vanwege grensoverschrijdend gedrag. Het zou juist Buijs zijn geweest die de academische vrijheid ver heeft overschreden door de privacy van studenten te schenden en collega's en leidinggevenden te bedreigen en te beledigen. Zo stuurde hij een bericht aan zijn decaan bij de universiteit waarin hij haar een ‘ziekelijke psychopaat’ noemt en een ‘door en door slecht persoon die de universiteit sloopt door je grenzeloze incompetentie’.
Genderneutrale toilettenHet kort geding staat symbool voor de oververhitte discussie over genderidentiteit in de maatschappij. Met aan de ene kant een sterk opgekomen trend waarin wordt gepleit voor genderneutrale toiletten, waarin het geen probleem is als iemand zich als non-binair (een persoon die zichzelf niet of niet uitsluitend als man of vrouw ziet) opstelt en waarin iedereen die persoon met ‘hen’ aanspreekt in plaats van met hij of zij. Veel (linkse) jongeren voelen zich erdoor aangesproken, waarmee de trend aanslaat op veel universiteiten, verzamelplaats van de jonge, intellectuele voorhoede.
Aan de andere kant staat de onvermijdelijke tegenbeweging die de toegenomen ruimte voor gendertwijfel afdoet als overdreven woke, doorgeslagen politiek correct en belemmerend voor de maatschappelijke en wetenschappelijke discussie. Wie tegengas geeft aan de progressieve voorhoede wordt keihard gecanceld, stellen zij.
Universitair docent Buijs katapulteerde zichzelf in januari naar de voorhoede van die tegenbeweging. Hij schreef een vlammend opiniestuk in het Amsterdamse universiteitsblad Folia. ‘Het verschijnsel ‘non-binair’ en de bijbehorende obsessie met ‘pronouns’ (persoonlijke voornaamwoorden) zie ik als een lege hype in de hoogmoderne samenleving, een verschijnsel zonder wetenschappelijke basis’, schrijft hij daarin. ‘Het debat hierover kan echter amper gevoerd worden zonder dat ik word beschuldigd van discriminatie. Studenten en collega’s zeggen dat ik met mijn standpunten hun ‘safe space’ schend en zien dat als een ‘microagressie’.’
Met die laatste zin borduurt hij voort op het populaire standpunt ‘dat je tegenwoordig niets meer mag zeggen’. De wetenschapper meldde zich bij het universiteitsbestuur als klokkenluider over die, volgens hem, verstikkende cultuur. Hij deed daarbij een beroep op de beschermde status die het universiteitsbestuur moet verlenen aan klokkenluiders.
Buijs, die al jaren aan de UvA werkt, zegt zichzelf als 'links en progressief’ te zien, maar na zijn opiniestuk was hij binnen no time de held van conservatief, radicaal rechts. Hij schoof aan tafel bij Ongehoord Nieuws van omroep Ongehoord Nederland, de omroep die al drie boetes heeft gehad vanwege het schenden van journalistieke codes, en bij Forum Inside, het YouTube-programma van Forum voor Democratie. Ook het anti-overheidskamp schaart zich achter hem. Buijs werd in de rechtszaal onder meer gesteund door Max van den Berg. vorig jaar veroordeeld voor het met een brandende fakkel bedreigen van minister Sigrid Kaag.
De Amsterdamse wetenschapper maakt zo onderdeel uit van de stroming die te hoop loopt tegen, vooral, het ruimere denken over genderidentiteit. Hij spreekt dezelfde achterban aan als de Canadese psycholoog Jordan Peterson die vorige maand een volle zaal trok in Ahoy. De posterboy van radicaal rechts ging daar tekeer tegen de ‘doorgeslagen genderideologie'. Het leidt volgens hem tot ‘misdaden tegen de menselijkheid’, want artsen die operaties uitvoeren waarbij het geslacht wordt veranderd doen mee aan ‘Auschwitz-praktijken’. Het leverde hem een groot applaus van de duizenden toeschouwers in de volle zaal op.
#nietmijndocentNa het opiniestuk van Buijs voltrok zich de afgelopen maanden in Nederland precies dát waar beide kampen elkaar van beschuldigen: een snoeiharde (woorden)strijd die al snel weinig wetenschappelijks meer had. Aan de UvA stonden studenten op die onder #nietmijndocent eisten dat Buijs per direct werd geschorst ‘omdat hij het bestaansrecht van sommige studenten wegneemt'. Ook universiteitscollega's gingen fel tegen Buijs in. Hoogleraar Duijvendak noemde het betoog van Buijs ‘politiek gemotiveerd’. Buijs, zelf homoseksueel, werd beticht van homofobie.
De klokkenluider zelf liet zich daarop ook niet onbetuigd en noemde op social media zijn critici onder meer monsters, extremisten, corrupt en levensgevaarlijk. De universiteit zette hem in april op non-actief omdat hij collega's ook per mail en telefoon berichten zou hebben gestuurd met een ‘dreigende, eisende en beschuldigende inhoud’.
In de rechtbank betuigde Buijs maandag, snikkend, spijt van die berichten. ,,Ik was eenzaam, voelde me geïsoleerd. Maar ik ben geen rolmodel geweest voor studenten en snap dat collega’s zich bedreigd voelden.’’ Toch voelt hij zich ook nog slachtoffer van ‘een heksenjacht’.
Ondertussen heeft de universiteit actie ondernomen na de klokkenluidersmelding. Een commissie onder leiding van jurist Carel Stolker, voormalig rector magnificus van de Universiteit Leiden, onderzoekt of de academische vrijheid inderdaad in het geding is en zal reflecteren op de ‘wokeness’ op de faculteit. Het rapport wordt voor de zomer verwacht.
De rechtbank Amsterdam doet op 5 juni uitspraak in het kort geding van Buijs tegen de UvA. Die zaak gaat alleen over de schorsing van Buijs als werknemer van de universiteit.
Bron