"Absolute hel": leraar pakt uit over dagelijks geweld op achterstandsschoolMesgeweld, pesten, seksisme: op FOCUS online spreekt een leraar openlijk over het "helse dagelijkse leven" op een achterstandsschool met een hoog migrantenpercentage en veel kinderen uit sociaal achtergestelde gezinnen. Haar sombere conclusie: "Het systeem valt op onze voeten."
Birgit Ebel is lerares in Noordrijn-Westfalen. Gedurende 15 jaar gaf ze les op een school met een hoog percentage migranten en veel studenten uit sociaal achtergestelde en onderwijsachtergestelde gezinnen. Soms was het dagelijks leven daar "een absolute hel", zegt ze tegen FOCUS online.
Geweld en misdaad, beledigingen en bedreigingen, mishandeling en agressie, aanrandingen en politieoperaties - "dit alles is daar aan de orde van de dag", meldt de opvoeder, die in het voorjaar van 2024 naar een andere instelling in een verder weg gelegen stad verhuisde.
Birgit Ebel legt uit wat ze op haar voormalige school heeft meegemaakt met woorden die sommigen misschien drastisch en beangstigend noemen, misschien zelfs overdreven. Daarbij beschrijft ze alleen wat ze als werkelijkheid heeft ervaren.
Een bittere realiteit, zoals die nu in veel steden in Duitsland heerst.
Aantal gewelddaden op Duitse scholen is enorm gestegenAlleen al vorig jaar telden de veiligheidsautoriteiten ongeveer 27.500 geweldsmisdrijven op scholen in het hele land, waaronder mishandeling, beroving en mesaanvallen - een stijging van 27 procent ten opzichte van 2022. In Berlijn zijn er gemiddeld vijf politieoperaties per schooldag.
Volgens experts heeft de angstaanjagende ontwikkeling meerdere oorzaken. Denk hierbij aan ervaringen van geweld in het gezin, nasleep van de moeilijke Corona-fase of brute content in de media en op online platforms.
Birgit Ebel voegt daar nog een reden aan toe die in het debat vaak wordt verzwegen:
"Op onze scholengemeenschap had 80 tot 90 procent van de leerlingen een migratieachtergrond. Velen komen uit islamitische landen zoals Irak, Syrië, Turkije, Algerije, Bosnië, Tsjetsjenië, Afghanistan of Pakistan, maar ook uit Rusland en Noord-Afrika." Onder hen zijn kinderen uit families die tot een vervolgde minderheid behoren of naar Duitsland zijn gevlucht voor terreur en islamisme, aldus Ebel.
De oorsprong van de studentenpopulatie met zijn crisis- en oorlogservaringen is mede verantwoordelijk voor de soms chaotische omstandigheden in de faciliteit, meent ze. "Naar mijn mening kan het verband niet worden ontkend. Maar bijna niemand durft het openlijk te zeggen."
"Migrantenstudenten, d.w.z. mannelijke adolescenten, zijn voornamelijk verantwoordelijk voor het escalerende geweld in klaslokalen en op speelplaatsen", merkt de leraar Duits, geschiedenis en sociale studies op in een interview met FOCUS online. Deze jongeren hebben duidelijk niet geleerd om objectief met argumenten om te gaan.
"Het gaat erom wie het snelst toeslaat of binnenkomt""Het gaat er meer om wie het snelst toeslaat of binnenkomt. En daarvoor word je zelfs gevierd door de anderen. Velen beoefenen vechtsporten, een gestaald lichaam is het ultieme."
In de culturen van herkomst van deze kinderen en adolescenten "overheersen andere beelden van mannelijkheid en vrouwelijkheid", zei Ebel. Een man telt vaak pas iets als hij zich met geweld tegen anderen kan doen gelden.
Volgens de studie worden dominante jongens die weten hoe ze met wapens, messen of boksbeugels moeten omgaan, als "mannelijk" beschouwd. "Voor sommige leerlingen is een mes in hun broekzak of schoolrugzak normaal", weet Ebel. Anderen hadden messen bij zich om zich te verdedigen. "Het conflict tussen Turken en Koerden of tussen moslims en jezidi's resoneert bijna altijd."
Hoewel mannelijke leraren nog steeds een relatief goede status hebben, hebben vrouwen soms te maken met enorme vijandigheid. "Als studenten ons willen beledigen of beledigen, doen ze dat meestal in geseksualiseerde fecale taal", vertelde Ebel aan FOCUS online.
"Jij oude hoerendochter", "Ik zal je hoofd neuken", "Hoer", "Slet", "Kut", "Hou je mond", "Ik zal je besmetten met aids", "Hou je mond, jij Joodse hoer!" - Ebel en haar collega's worden keer op keer met dergelijke beledigingen geconfronteerd.
Provocerende kreten zoals "Allahu akbar" (Alle lof zij Allah), "Nazi Hitler" of "Hamas! Hamas!" echode Ebel herhaaldelijk. Achtergrond: Na de bloedige Hamas-aanval op 7 oktober 2023 betuigde de leraar publiekelijk zijn solidariteit met Israël.
Op een keer stond er een student voor haar op en plaagde: "Hou je van buitenlanders? Hou je van de islam? Hou je van moslims?" Ebel is ook gedenigreerd als "racistisch". Als ze een slecht cijfer had gegeven of als iemand werd gevraagd zijn mobiele telefoon in te leveren – "trokken de studenten bijna altijd de racismekaart. En ook ouders zijn er nog steeds bij betrokken."
De leraar vindt dit absurd. Ze is lid van de "Koerdische Gemeenschap van Duitsland" en de "Vereniging voor bedreigde volkeren", legt Ebel uit. Ze zet zich al lange tijd in voor mensen- en vrouwenrechten en strijdt tegen radicale islamistische stromingen in Duitsland.
Dit wordt niet door iedereen gewaardeerd. Een studente uit Albanië, die niet echt Duits sprak, kondigde openlijk aan dat Birgit Ebel geslagen zou worden.
"Ik kon het nauwelijks geloven, ik kende het gezegde niet", zegt de leraar. "Ik vroeg toen: Wil je me slaan?" De 16-jarige herhaalde vervolgens het gezegde en voegde er dreigend aan toe: "Beledig de islam niet meer!"
Toen ze de dader naar de schoolleiding wilde brengen, lachte hij alleen maar spottend. Het incident trof leraar Ebel. Ze was enkele dagen met ziekteverlof. Hoewel ze een strafrechtelijke klacht indiende, werden de onderzoeken tegen de tiener gestaakt.
Dat sommige studenten fysiek geweld niet schuwen, blijkt uit een wankele video die FOCUS online ter beschikking staat. Birgit Ebel bevestigt dat de sequenties die op internet circuleren afkomstig zijn van haar voormalige Brennpunkt-school.
Daarop is te zien hoe vier jongens een klasgenoot in het bijzijn van een leraar in een hoek drijven, hem omsingelen en hem bruut slaan en schoppen. Je kunt zien hoe de geschokte leraar de kamer uit vlucht.
Ondertussen roepen de daders herhaaldelijk "You son of a bitch!" en mishandelen ze hun slachtoffer, dat op de grond ligt en schreeuwt van de pijn, met stoelen en banken. Geen enkele klasgenoot komt helpen. Het martelaarschap duurt wat aanvoelt als een eeuwigheid. Op een gegeven moment roept een jongen op de achtergrond, die blijkbaar zijn
smartphone vasthoudt en filmt, in gebroken Duits: "Hé, kom, kom, kom, snel!" Dan rennen de misdadigers weg.
De video werd op grote schaal verspreid op sociale media en de daders werden gevierd.
Ebel: "Slechte ontsporingen en ongeremd geweld"Volgens Birgit Ebel is het incident een voorbeeld van een dramatische ontwikkeling. "Ik heb een systematische toename van geweldgericht gedrag bij kinderen en adolescenten ervaren, vooral op de lagere en middelbare school."
Een paar jaar geleden was haar school nog genomineerd voor de Duitse Schoolprijs. "In mei 2011 reisden we met een delegatie naar Berlijn en waren we in Bellevue Palace voor de laatste ronde", zegt Ebel. "Op dat moment waren we nog op de goede weg. We hebben echt mooie projecten kunnen realiseren."
Maar toen verslechterde de situatie zienderogen. De sociale en etnische samenstelling van de studentenpopulatie is "steeds acuter geworden". Birgit Ebel: "Steeds meer arme mensen, ouders zonder betaald werk, gebrek aan Duitse taalvaardigheid en ga zo maar door. We werden beschouwd als een school voor buitenlanders. Het aantal aanmeldingen daalde drastisch."
Zulke problemen bestaan natuurlijk niet alleen op haar voormalige scholengemeenschap. Ook in andere onderwijsinstellingen is er sprake van een toenemend aantal "ernstige ontsporingen en volledig ongeremd geweld" tegen docenten. "Ik herinner je aan het geval van de leraar in Ibbenbüren begin 2023."
In de stad Noordrijn-Westfalen stak de 17-jarige Sinan Y. zijn lerares op de vakschool Sabine K. neer. Eerder had hij een reprimande gekregen voor zijn agressieve gedrag. De 55-jarige lerares overleed in de klas. In hechtenis pleegde de dader later zelfmoord.
Op haar eigen school is er volgens Ebel al een massale vechtpartij geweest tussen zo'n 20 leerlingen, waarbij ook vijf leraren betrokken raakten omdat ze wilden bemiddelen. In de onrust gingen ze allemaal "naar de grond", een zwangere collega "kreeg een klap in de maag", meldt Ebel. Politie en ambulances moesten ter plaatse komen. "Het was waanzin. Dit werd ook gefilmd en met trots verspreid!"
De leraar somt andere geweldsincidenten op. In één nacht werden 20 ruiten van de school ingegooid en werd het gebouw bespoten met rode verf en obscene slogans. De directeur van de middelbare school werd bijvoorbeeld een "hoer" genoemd. Een andere keer spoten studenten bijtende pepperspray in de gang. "Klassen werden lamgelegd, wat blijkbaar ook het doel was van de minderjarige daders", vermoedt Ebel.
"Ze waren overal verliezers, faalden overal"Ebel benadrukt dat het geweld zeker niet van alle studenten zou komen. "Zoals elke school hadden we ook veel leuke en vriendelijke leerlingen." Het zijn altijd individuele daders of groepen die continu voor onrust zorgen en de reputatie van de school schaden door hun daden agressief te verspreiden op het internet. Ze maakten een gewone, rustige schooldag onmogelijk.
"Vooral scholengemeenschappen hebben last van een verknipt en gesegregeerd scholenbeleid. Gymnasia, middelbare scholen en middelbare scholen kunnen nu problematische en slecht presterende kinderen vanaf de zevende klas deporteren naar scholengemeenschappen", bekritiseert Ebel. "We worden met alles belast en dwingen daarmee de spilstatus van het scholenbrede schooltype af."
Als voorbeeld beschrijft ze een incident uit 2018. Op dat moment stapten 28 jongens en meisjes van andere scholen over naar hun voormalige scholengemeenschap. "Ze waren overal verliezers, faalden overal. En toen kwamen ze naar ons toe alsof ze op een overgebleven helling stonden."
Het was haar slechtste jaar als lerares tot nu toe, ze was niet in staat om "een enkele normale les" te geven, klaagt Ebel. De meerderheid van de 18 jongens was "totaal ongeremd", de 10 meisjes waren "zeer laag in prestaties". De sfeer in de klas – een nachtmerrie voor de leraar.
"Ze gooiden dingen door de kamer en spetterden rond met water. De studenten zaten op de vensterbanken of liepen gewoon wat rond. De ene keer sloegen ze de deur voor mijn hoofd dicht, de andere keer gooiden ze een stoel op mijn voet."
Tijdens een schoolreisje waren vier van de nieuwe jongens "helemaal in paniek", zegt de leraar. "De ene was Tsjetsjeens, de andere Turkse, de andere Koerdische, de andere van Russische afkomst." Op een parkeerplaats in de plaats van bestemming hadden ze andere kinderen aangevallen en gechanteerd om mobiele telefoons af te geven. Ze gingen naar een wapenwinkel en drongen de douches en slaapkamers van de meisjes binnen. "De leraren die meegingen, konden de jongens nauwelijks in bedwang houden", zegt Ebel.
"Eentje bedreigde mij en een collega met zijn broer. Hij werkte bij een beveiligingsbedrijf en zou ons in elkaar slaan!" Deze broer "behoorde duidelijk tot de lokale salafistische scène rond een Tsjetsjeense dreiging die werd waargenomen door het Bureau voor de Bescherming van de Grondwet", zei Ebel.
"De daders bespotten ons. Je voelt je machteloos"Bedreigingen, wraakacties (een keer dat studenten haar auto bekrasten), intimidatiepogingen, beledigingen - dat heeft ze allemaal al meegemaakt, zegt Ebel. Als ze de incidenten meldde bij de schoolleiding of aangifte deed bij de politie, had dit meestal geen gevolgen.
"We hebben te weinig sanctiemogelijkheden binnen de school. Vaak worden er geen boetes opgelegd, maar wordt de procedure gestaakt. De rechtbanken zijn hopeloos overbelast", bekritiseert Birgit Ebel. "De daders bespotten ons. Je voelt je machteloos."
Men wordt praktisch gedwongen om de catastrofale omstandigheden "min of meer te accepteren". Dat leraren intern in opstand komen of publiekelijk aan de bel trekken, is volgens Ebel de uitzondering.
Veel opvoeders vreesden dat hun kritiek op het toenemende geweld en de vaak overweldigde schoolbestuurders uiteindelijk op hen zou terugvallen. "Niemand wil gezien worden als de brenger van het slechte nieuws en gezien worden als een nestbevuiler", zegt Ebel. "Niemand wil professionele nadelen ondervinden. Gezien het toenemende messengeweld en de steeds agressievere stemming op scholen, heerst er bij velen een enorme angst."
Zelf zou ze conflicten niet uit de weg gaan, al weet ze dat ze zich "permanent impopulair" maakt bij haar superieuren en hogere autoriteiten. "Natuurlijk willen de scholen niet in een slecht daglicht komen te staan en heel gevoelig reageren als iemand openlijk de problemen van geweld aankaart. Maar zwijgen komt alleen de daders ten goede", weet Ebel.
"Ouders van storende en onwillige kinderen verzinnen ongegronde beschuldigingen en klagen over leraren om ze schaakmat te zetten." Een two-liner is genoeg, en je moet jezelf schriftelijk verantwoorden. Zelf had ze zich al met behulp van advocaten tegen dergelijke beschuldigingen moeten verdedigen. "Geen enkele klacht is ooit bevestigd."
Kritische docent: "Ze willen ons blijkbaar het zwijgen opleggen""Ze willen ons berispen en ons blijkbaar het zwijgen opleggen", klaagt Ebel. Leraren die tekorten openlijk aan de kaak stellen en aan de kaak stellen, zouden dan beschuldigingen horen als: "Je maakt het personeel slecht, je maakt de school slecht, je maakt de schoolleiding slecht, je schaadt de reputatie van de school, je bent het probleem voor de school, je brengt de vrede op school in gevaar."
Maar Ebel wil niet buigen voor de druk. "Ik ben een sterke persoonlijkheid en ik laat me er niet door uit het veld slaan." Het zou veel bijval krijgen onder docenten, maar alleen achter gesloten deuren. "Veel mensen zeggen tegen me: hoe kun je dat uithouden? Ik kon er niet tegen, ik zou gek worden."
Birgit Ebel maakt zich ernstig zorgen over Duitsland als vestigingsplaats voor onderwijs. De resultaten van de laatste Pisa-onderzoeken laten zien dat het steeds meer bergafwaarts gaat. "We hebben daar ongelooflijk veel verloren, en dat kunnen we niet zo snel goedmaken", vindt ze. De toenemende ondermaatse prestaties van veel studenten is minstens zo alarmerend als het toenemende aantal gewelddaden.
Hoewel een aantal probleemscholen zich wanhopig probeert schrap te zetten tegen de negatieve trend en hun maatschappelijk werk, preventieprojecten en psychologische begeleidingsdiensten uit te breiden – al met al schetst Birgit Ebel een nogal somber beeld. "We zouden meer personeel nodig hebben, maar dat kunnen we niet krijgen, we hebben meer maatschappelijk werkers nodig, maar de markt is leeg."
Vanuit haar oogpunt moet er op één punt in het bijzonder snel actie worden ondernomen: "Ik ben voorstander van maximaal 35 procent migrantenkinderen op elke school." Vooral met betrekking tot "studenten die vatbaar zijn voor geweld, zouden we dan een heel andere situatie hebben. Dat zou waarschijnlijk een revolutie zijn voor het Duitse schoollandschap."
Het kan niet zo zijn dat vijf procent van de leerlingen op de ene school een migratieachtergrond heeft, "op andere scholen 80 of 90 procent". Ebel: "Het hele systeem valt op onze voeten."
Video's van misdaden: Spiraal van geweld draait sneller
Dit wordt duidelijk door de vele leraren die stoppen met hun beroep, meestal uit frustratie en ergernis. Alleen al in Noordrijn-Westfalen hebben in 2023 930 leraren ontslag genomen, waarvan een derde jonger is dan 40 jaar. In het voorgaande jaar werden bijna 800 "ontslagen" geteld, in 2013 waren dat er slechts 299. In tijden van een tekort aan leraren – er is momenteel een tekort van ongeveer 7000 leraren in NRW – en een noodsituatie op onderwijsgebied, zorgen dergelijke cijfers ervoor dat mensen rechtop gaan zitten en opmerken.
Daarnaast voert lerares Birgit Ebel campagne voor een algemeen verbod op
smartphones op Duitse scholen, zowel tijdens de lessen als tijdens de pauzes.
"De studenten filmen nu alles. Alle gewelddaden, alle onbeschaamdheid, al hun vernietiging." In de pauzes vernederden studenten elkaar op de toiletten. "De een moet de ander zijn voeten kussen, mensen worden in elkaar geslagen en lastiggevallen." En er is altijd wel iemand die zijn mobiele telefoon tevoorschijn haalt, filmt en de scènes op internet plaatst.
"Dergelijke incidenten lokken wraakacties uit en houden de spiraal van geweld in stand", waarschuwt Ebel. "Dit brengt de rust op school in gevaar - maar niet de leraar die zoiets problematiseert!"
De lerares, die zegt dat ze al meer dan 20 jaar een "kritisch lid" van de Groenen is en tien jaar lang als wetenschapper in openbare onderwijsnetwerken werkzaam was, heeft nog meer eisen. Zo zouden er mescontroles op scholen moeten komen en zou er meer veiligheidstroepen moeten worden ingezet.
"Zonder dergelijke maatregelen," vreest Ebel, "zullen we de situatie niet onschadelijk kunnen maken en zullen we op een gegeven moment een bitter ontwaken ervaren."
De opvoeder uit Noordrijn-Westfalen staat niet alleen in haar beoordeling.
Bijna elke tweede leraar (47 procent) in Duitsland ziet psychisch of fysiek geweld onder leerlingen op hun eigen school in problematische mate. In de zogenaamde hotspotscholen is dat zelfs 69 procent! Dit is het resultaat van een onlangs gepubliceerde enquête onder 1608 leraren door de Robert
Bosch Stiftung.
Uit de enquête bleek ook dat geweld op de eigen school en een hoog aantal leerlingen met weinig kennis van het Duits het risico op burn-out en stress bij leraren en schoolbestuurders aanzienlijk vergroten. 36 procent zei dat ze meerdere keren per week "emotioneel uitgeput" waren, een op de tien (12 procent) zelfs dagelijks.