’Bank heeft niks met jouw bezoek aan gaybar te maken’

quote:

Fraudecontrole EU gaat veel te ver: ’Bank heeft niks met jouw bezoek aan gaybar te maken’


AMSTERDAM - Nieuwe Europese regelgeving die banken in heel Europa verplichten tot vergaande controles van klanten, tast volgens Katja Mur, bestuurder van privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens, de rechtsbescherming van burgers aan.

De plannen kunnen ertoe leiden dat mensen onterecht geen bankrekening meer mogen openen of dat gegevens over bijvoorbeeld religie en gezondheid worden misbruikt. Dat hebben de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en de rest van de Europese privacytoezichthouders laten weten aan het Europese Parlement.

Witwassen
De nieuwe voorstellen zijn bedoeld om de anti-witwascontroles van onder andere banken uit te breiden. Banken moeten controles uitvoeren om mensen of bedrijven op te sporen die mogelijk geld witwassen of terrorisme financieren. Bij vermoedens daarvan moeten ze diepgravend onderzoek doen en dat melden bij autoriteiten.

Crimineel
Deze onderzoeken zijn erg ingrijpend en kunnen ervoor zorgen dat mensen bij voorbaat als potentiële crimineel worden bestempeld. Ook kan het leiden tot het blokkeren van bijvoorbeeld hun bankrekening. Dat gebeurt nu al, maar met de nieuwe voorstellen wil de Europese Commissie dat uitbreiden.

„Iedereen heeft financiële diensten nodig om normaal te kunnen leven”, zegt AP-bestuurder Mur. „Zonder bankrekening kun je je salaris niet ontvangen en je rekeningen niet betalen. Krijg jij onterecht het stempel ’witwasser’, dan word je buiten de maatschappij gezet. Banken moeten dus zeer zorgvuldig met persoonsgegevens omgaan en voorkomen dat je onterecht zo’n stempel krijgt.”

Massasurveillance
Massasurveillance, zo noemde Mur de huidige controle van banken eerder dit jaar in een interview met De Telegraaf. „Eén op de zes medewerkers werkt mee aan fraudebestrijding. De gegevens van ontzettend veel mensen worden gemonitord. Een enorm groot sleepnet wordt uitgegooid, in plaats van gericht te kijken naar verdenkingen. Dat staat op gespannen voet met de onschuldpresumptie die in ons land geldt. Hier gaan we ervan uit dat iemand onschuldig is, tenzij het tegendeel wordt bewezen.”

De Europese privacytoezichthouders willen dat heel duidelijk in de wetsvoorstellen komt te staan welke zeer gevoelige persoonsgegevens banken mogen gebruiken bij controles. Bovendien moeten de voorstellen uiterst sterke waarborgen eisen van ondernemingen voor het gebruik van die persoonsgegevens. Dat is nu niet zo.

Gaybar
Mur: „In jouw betaalgegevens is te zien dat je een drankje hebt afgerekend in een gaybar of dat jij een factuur van een therapeut hebt betaald. Hele normale zaken, die helaas nog steeds soms tot vervelende reacties leiden. Dat is een indringende kijk in je leven en heeft niets met witwassen of terrorismefinanciering te maken. Dat moet alleen mogen als het écht nodig is. En er moet alles aan gedaan worden om die gegevens niet op straat te laten belanden.”