Bespaarplicht bedrijven kan afhankelijkheid Russisch gas verminderen

quote:

Bespaarplicht bedrijven kan afhankelijkheid Russisch aardgas flink verminderen

Als een al tientallen jaren bestaande wet voor energiebesparing goed wordt benut, scheelt dat een miljard kubieke meter aardgas plus 5 miljard kWh aan elektriciteit. Dat blijkt uit een berekening in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE). Op die manier zou Nederland een kwart minder afhankelijk zijn van Russisch gas.

De doorrekening is uitgevoerd door het Utrechtse energiebureau Common Futures. Het bevat negen aanbevelingen om op korte termijn de bestaande wetgeving effectiever te maken.

“Voor ons is het belangrijkste dat de politiek dit met grote urgentie oppakt en er achteraan gaat jagen, zowel landelijk als via de regionale omgevingsdienst”, zegt NVDE-directeur Olof van der Gaag tegen NU.nl. “Dit kan zo enorm helpen voor onze energie-onafhankelijkheid, het klimaat en de nationale energierekening dat het nu de topprioriteit moet zijn. Maar het gaat niet ineens vanzelf werken.”

Wet wordt slecht gehandhaafd, dus niet nageleefd
Voor het bereiken van klimaatdoelen en het verkleinen van de afhankelijkheid van Russisch aardgas is naleving van de Wet Milieubeheer eigenlijk laaghangend fruit. De wet kost immers netto geen geld: het gaat om een groot pakket van besparende maatregelen waarvan de vereiste investeringen zich binnen uiterlijk vijf jaar terugverdienen, via lagere energielasten.

Kleine en middelgrote bedrijven zijn al sinds 1993 verplicht om zulke maatregelen uit te voeren, en daar komen grote industriële bedrijven binnenkort nog bij. Probleem is dat naleving van deze wet niet effectief wordt gehandhaafd, waardoor het besparende potentieel ervan nauwelijks wordt benut.

"Het potentieel van de maatregelen is niet mis, zeker nu de wet wordt uitgebreid naar grote bedrijven", zegt energie-expert Kees van der Keun, directeur van Common Futures. Een miljard kubieke meter aardgas is ongeveer 20 procent van de totale import van Russisch aardgas naar Nederland in 2020 en 5 miljard kWh is circa 5 procent van het volledige nationale jaarlijkse stroomgebruik.

Ook elektriciteitsbesparing is gasbesparing
Aangezien ruim de helft van die elektriciteit wordt opgewekt in gascentrales, is de netto gasbesparing nog groter: meer dan 1,5 miljard kuub. Het naleven van de bespaarplicht voor bedrijven zou daarnaast de Nederlandse CO2-uitstoot snel verder verlagen, met zo’n 4 miljoen ton, denkt Common Futures.

Ook TNO berekende vorig jaar het potentieel van naleving van de bespaarwet voor bedrijven. Zij kwamen aanzienlijk lager uit: 750 miljoen kubieke meter gas, en ongeveer 1 miljoen ton CO2. Het verschil zit onder andere in de gehanteerde energieprijzen, legt Van der Leun uit. "Een maatregel die snel veel kan besparen, is het beter inregelen van installaties, vaak over het hoofd gezien in investeringsplannen. Denk bijvoorbeeld aan klimaatinstallaties in kantoren, die buiten werktijd aan blijven staan."

De nieuwe doorrekening keek daarnaast scherp naar industriële bedrijven die in hun processen veel energie gebruiken. Het eerste advies is om voor die bedrijven een energiebesparingsonderzoek verplicht te maken.

Optie: tijdelijk meer kolen verstoken
De extra CO2-reductie van energiebesparing door bedrijven is in principegoed nieuws voor het klimaat, maar opent ook de weg om via andere routes de afhankelijkheid van Russisch aardgas nog verder terug te dringen.

Zo verstookt Nederland dit zomerhalfjaar juist extra veel aardgas in elektriciteitscentrales, omdat sinds 1 januari slechts 35 procent van de capaciteit van de kolencentrales benut kan worden - om daarmee de klimaatdoelen te halen.

Die maatregel zou tijdelijk kunnen worden teruggedraaid om zo sneller onafhankelijk te worden van Russisch gas. Op jaarbasis kan Nederland dan nog eens 2,5 miljard kubieke meter aardgas besparen, rekende energie-expert Martien Visser eerder voor.

Dat geeft dan wel een stijging van de CO2-uitstoot van circa 3,2 miljoen ton. Dat is een forse hoeveelheid CO2, maar kleiner dan de potentiële reductie van naleving van de bespaarwet.

Toch hoeven we die niet eens tegen elkaar weg te strepen, denkt Visser. Vanwege de hoge energieprijzen gebruikt Nederland sowieso al wat minder energie, en lijken we samen met de snelle groei van duurzame energie de nationale klimaatdoelen dit jaar sowieso te halen.

De afhankelijkheid van Russische olie en gas is daarentegen in praktijk nog maar weinig afgenomen - hoeveel ideeën daarvoor ook worden geopperd.