Filosofie voor Dummies the FOK! Way – Deel 1A

quote:

Op dinsdag 10 mei 2022 09:24 schreef laforest het volgende:

[..]
Ik lees Kant zijn uitleg liever zelf. Ik beweer niet dat het overbodig is, maar dat een uitzondering niet toegestaan is. Dat is onhoudbaar.

Klopt, Kant is zelf rigide. Daarom houd ik zo van hem.

quote:

Op dinsdag 10 mei 2022 09:35 schreef laforest het volgende:

[..]
Ik ook, mits hij gelijk heeft (zoals in de eerste en derde Kritiek en De religie binnen de grenzen van de zuivere rede). Daarom heb ik Kant 5 jaar bestudeerd aan de universiteit.

Klant legt haarfijn bloot dat we met ons denken over uitzonderingen op de categorische imperatief op contradicties stuiten. Uitzonderingen bestaan bij gratie van de algemene wet, maar die wet kan niet algemeen zijn als er uitzonderingen zijn.

Waar Kant zich mogelijk in heeft vergist, is dat mensen niet zuiver rationeel handelen maar vaten vol tegenstrijdigheden zijn. Ik ben me zelf om deze reden gaan specialiseren in logica. Onze alledaagse manier van redeneren is vaak niet logisch in strikte zin en toch redden we ons er uitstekend mee. Taal is een uitdrukking hiervan: niet alleen kunnen we prima omgaan met ambiguïteit en vaagheid, maar soms is het precies wat we nodig hebben (zoals de latere Wittgenstein zo mooi betoogde).

Misschien kun je eens een samenvatting van het denken van Wittgenstein geven, zowel de jonge van de Tractatus als de oude van de Philosophische Untersuchungen.

[ Bericht 0% gewijzigd door Claudia_x op 10-05-2022 18:05:39 ]

Toevallig lees ik elke paar weken wanneer ik met de trein reis uit Ludwig Wittgenstein (Oriëntatie op morgen) van David Pears. De inleiding van dit boek - waarin de prekritische en kritische filosofie (waarin Kant zijn stellingname tegen de speculatieve metafysica centraal staat) uit elkaar worden gehaald - is onmisbaar voor het vraagstuk wat de filosofie denkt te (kunnen) zijn.

Ik ga dit als wakkere filosoof maar eens volgen

quote:

Op maandag 9 mei 2022 20:45 schreef CharlesKinbote het volgende:

Ik ben inderdaad onnodig gemeen naar Kant, en alles wat je zegt klopt. Wanneer ik met neo-Kantianen in discussie ga heb ik vaak de neiging om hem een flinke stomp te geven zodat het gesprek wat spannender wordt. In mijn persoonlijke ervaring verzandt het gesprek heel gauw in pedant, academistisch gewauwel als ik dat niet doe. Dat gezegd hebbende val ik natuurlijk een projectie van Kant aan, en niet de beste meneer zelf. Dat is sinds zijn dood niet meer mogelijk, als het ooit al mogelijk is geweest.

Ja dat zie ik wel. Genuanceerd zijn is ook niet altijd alles. Soms moet je de hamer ter hand nemen.

quote:

Is ook zo. Maar onderschat de duivelse verleidingskracht van zijn gif niet. Ik vind het tragisch dat mensen met een interesse in filosofie algauw naar hem worden doorverwezen en daardoor een beeld (of moet ik zeggen representatie?) krijgen van de wijsbegeerte als een verlengstuk van de wiskunde, in plaats van de kunst van het leven (en sterven). Zie post #34, waarin laforest triomfantelijk mededeeld dat de wereld die hij ervaart een soort halfbakken aftreksel is van de onkenbare wereld van de noumena. Zo stérk is dat beeld van de filosofie tegenwoordig. Het spijt me, en dit is mijn persoonlijke mening, maar ik vind het idee dat filosofie hoofdzakelijk draait om "intellectuele problemen" en discussies winnen met argumentatieve vingervlugheden gewoon sofisme.

Ja, het is armoedig. Maar is het Kant die hiertoe verleidt, of is het een fundamentele drang naar orde in de mens aanwezig die hem doet verlangen naar de zekerheid van het slaafs volgen van regels en wetten, waar Kant zelf ook het slachtoffer van is? Is diens ‘ik wil mezelf de morele wet opleggen’ immers niet boven alles als een zucht naar zelfverkozen slavernij?

Het is confronterend, maar de meeste mensen zoeken in de filosofie naar hun aard nu eenmaal naar een middel, niet om de waarheid mee te achterhalen, maar juist een om zich mee tegen de waarheid de beschermen, zoals Ortega y Gasset als volgt beschrijft:

quote:

Want het leven komt over ons als een chaos waar we in verdwalen. Ieder mens heeft daarvan een duister vermoeden. Doodsbang om oog in oog te komen met die huiveringwekkende realiteit, probeert hij er een gordijn van zijn eigen fantasie voor te schuiven om de illusie van helderheid te bewaken. Dat zijn ‘ideeën’ de realiteit niet weerspiegelen maakt hem niet uit, want hij gebruikt ze juist als loopgraven om zich tegen het leven te beschermen, als vogelverschrikker om de realiteit te verjagen.

quote:

Op maandag 9 mei 2022 20:47 schreef laforest het volgende:

Hoe kun je Kant's algemene (niet bepaalde details) argument afwijzen als onhoudbaar?

Een tamelijk ingewikkelde kwestie, waar veel over te zeggen valt. Zoals gezegd ben ik het op veel punten juist met hem eens, en een veelgehoord argument voor deze afwijzing is dan ook dat dit de natuurlijke volgende stap in het accepteren van Kant’s filosofie zelf is. Als het ding an sich fundamenteel onbereikbaar is, laten we daar dan ook de ultieme consequentie aan verbinden, en het laten rusten, zoals iedere serieuze opvolger van Kant dan ook gedaan heeft. Weg ermee!

Maar waar het misschien voornamelijk op aan komt, is dat het uiteindelijk onproductief is om de wereld van de gewaarwording, het ene werkelijke, zoals Kant ook min of meer toegeeft, te vergelijken met een door de gedachten opgeworpen construct, om vervolgens tot de conclusie te komen dat de wereld die onze wereld is, op wat voor wijze dan ook als imperfect beschouwd kan worden. Imperfect in vergelijking waarmee? Met het hersenspinsel van een een oorspronkelijke wereld, eigenlijke, ware wereld, voor ons onbereikbaar? Sorry, maar daar pas ik voor. Dat is lastering. Nietzsche:

quote:

Waartoe een andere wereld, tenzij als middel om deze wereld te bezoedelen?

Wat is direct waarnemen dan? Wat moet ik mij daar bij voorstellen?

Wat is de aard van "dingen"? Is dat alleen het geheel? Is dat per se op atomisch niveau of op kwantumniveau? Of alles tegelijk?

Ik lees vooral een hoop opmerkingen die neigen naar een hiërarchisch verdeling van 'de orde der dingen' en wat zogenaamd 'echter' is, het één of het ander.

@laforest

Geest, verstand en hersenen zijn drie verschillende dingen. De geest is de totaliteit van je mentale leven en het verstand is daar een deel van. De hersenen zijn het best te zien als een instrument dat voor gebruik bestemd is, net als de rest van je lichaam.

quote:

Op woensdag 11 mei 2022 16:02 schreef laforest het volgende:

[..]
Dat maakt zijn conclusie niet minder waar. Jij kunt dingen niet direct waarnemen. Jij ziet een representatie daarvan in je geest/verstand/hersenen op basis van het licht dat in jouw ogen komt. Aangezien je hersens dingen opleggen aan je waarneming voordat het waarneemt (ruimte en tijd) kun jij onmogelijk stellen dat jij de directe aard van hetgeen jij aanschouwt kunt vaststellen. Ik denk dat kwantummechanica dat wel bewijst.
Jij ontvangt een brei van licht via de ogen en je verstand bmaakt daar iets van. Ja het lijkt hetzelfde als wat er buiten gezorgd heeft voor dat je die zintuiglijke data ontving, maar dat maakt het nog niet hetzelfde.

Jij hebt al behoorlijk wat vergif gedronken zo te lezen, en het lijkt erop dat je niet echt behoefte hebt om daarmee te stoppen. Ik pas zelf, omdat ik waarde hecht aan mijn gezondheid, mijn individualiteit en mijn realiteitszin. Ik herhaal nogmaals, stellig, mijn waarschuwing ten opzichte van het lezen van Rorty. Als je dit zo sterk gelooft (want dat is wat het is; een geloof; iets dat afbrokkelt wanneer de gigantische fout waarop het gebaseerd is onthuld wordt) kan het behoorlijk schokkend zijn wanneer je erachter komt dat de realiteit niet simpelweg een controleerbaar plaatje is, waar je op afstand naar kan kijken alsof het achter glas zit, maar iets levensechts dat zich volledig onafhankelijk van jouw ideeën erover ontvouwt.

Als je ziet dat hetgene wat je dacht te weten slechts een van vele mogelijke hersenspinsels is, kun je niet meer terug. Wittgenstein spreekt ook wel over het repareren van een kapot spinnenweb met je blote handen. Filosofie is niet zomaar een abstract spelletje met concepten maar iets dat behoorlijk confronterend kan zijn wanneer het met genoeg doortastendheid gedaan wordt. Ik ken je verder niet persoonlijk maar ik weet dat Kant vaak mensen aantrekt die waarde hechten aan een georganiseerd, helder wereldbeeld waarin alles zijn plekje heeft en dingen zich voltrekken volgens vaste patronen en wetten. En er is geen enkele schaamte om aan jezelf toe te geven dat je het idee van organisatie en orde verkiest boven de chaos en onvoorspelbaarheid die inherent is aan de realiteit. Doe geen domme dingen alsjeblieft.

quote:

Op woensdag 11 mei 2022 16:46 schreef laforest het volgende:

[..]
Daar kunnen wij ons niets bij voorstellen aangezien wij niet direct kúnnen waarnemen.

Hiërarchisch is denk ik niet het juiste woord. Dat zou meer een opvatting van Socrates zijn. Het is geheel anders en buiten onze mogelijke waarnemingen. Als we er een Hiërarchie aan zouden koppelen dan maken we een oordeel over dat waar we niets over weten = speculatie.

Dat hoef je aan mij niet uit leggen. Jij zegt buiten onze waarneming. Wat precies? Als je daar geen redelijke definitie aan kunt geven, waar praten we dan over? Waarom zouden we daar dan überhaupt uitspraken over doen?

Ik snap de ophef ook niet zo goed. De erkenning dat er meerdere realiteitslagen zijn impliceert niet definitief de negatie van één enkele laag. Het devalueert de waarde van de notie dat onze belevingswereld de gehele realiteit voorstelt maar dat is niet hetzelfde als opperen dat de enige echte achter ons blikveld ligt. Erken dat onze interpretatie deel uitmaakt van de realiteit en er is geen probleem. Tenzij je psychologisch zodanig instabiel bent dat je een illusionaire grip op het geheel behoeft natuurlijk.

[ Bericht 1% gewijzigd door Akathisia op 11-05-2022 18:47:49 ]

quote:

Op woensdag 11 mei 2022 18:32 schreef laforest het volgende:

[..]
Wittgenstein.

Dat is toch de enige mogelijke definitie? Alles dat buiten alle mogelijke waarneming binnen onze ervaring van de realiteit ligt. Meer kun je niet definiëren, want dat is automatisch speculatie. Wij kunnen met onze ogen bijvoorbeeld zelf niet iets waarnemen dat op twee plekken tegelijk is, een foton bijvoorbeeld. Dat houdt niet in dat we er geen uitspraken over kunnen doen middels experimenten en meetapparatuur. Echter dit direct met onze zintuigen waarnemen is niet mogelijk. Voor mij is dan ook de kwantumrealiteit noumena.

Het niet met onze zintuigen waar kunnen nemen ontneemt ons niet de mogelijkheid om "concepten" helder te definiëren.

Wat maakt een kwantumdeeltje meer waarheid dan bijvoorbeeld de pot appelmoes die wij voor ons zien staan?

quote:

Op woensdag 11 mei 2022 18:40 schreef Complotwappie het volgende:
Ik snap de ophef ook niet zo goed. De erkenning dat er meerdere realiteitslagen zijn impliceert niet definitief de negatie van één enkele laag. Het devalueert de waarde van de notie dat onze belevingswereld de gehele realiteit voorstelt maar dat is niet hetzelfde als opperen dat de enige echte achter ons blikveld ligt. Erken dat onze interpretatie deel uitmaakt van de realiteit en er is geen probleem. Tenzij je psychologisch zodanig instabiel bent dat je een illusionaire grip op het geheel behoeft natuurlijk.

Daarom erken ik het als een facet van de waarheid. Wat we zien is niet onwaar omdat we niet alles kunnen zien. Illusies zijn waar in zoverre dat het bestaan van illusies een realiteit zijn. Het wordt pas onwaar als je de illusie bestempelt tot iets wat het niet is, een object dat zich buiten, onafhankelijk, het lichaam bevindt.

Realiteitslagen impliceert in mijn ogen een hiërarchie in termen van echt - echter - echtst. In plaats van ze in lagen te plaatsen, vind ik het correcter om te zeggen dat ze naast elkaar bestaan, hoewel dat eigenlijk ook niet helemaal klopt. Het onderscheid dat wij maken bestaat eigenlijk niet.

[ Bericht 10% gewijzigd door Cockwhale op 11-05-2022 19:24:59 ]

quote:

Op woensdag 11 mei 2022 17:05 schreef CharlesKinbote het volgende:

[..]
Jij hebt al behoorlijk wat vergif gedronken zo te lezen, en het lijkt erop dat je niet echt behoefte hebt om daarmee te stoppen. Ik pas zelf, omdat ik waarde hecht aan mijn gezondheid, mijn individualiteit en mijn realiteitszin. Ik herhaal nogmaals, stellig, mijn waarschuwing ten opzichte van het lezen van Rorty. Als je dit zo sterk gelooft (want dat is wat het is; een geloof; iets dat afbrokkelt wanneer de gigantische fout waarop het gebaseerd is onthuld wordt) kan het behoorlijk schokkend zijn wanneer je erachter komt dat de realiteit niet simpelweg een controleerbaar plaatje is, waar je op afstand naar kan kijken alsof het achter glas zit, maar iets levensechts dat zich volledig onafhankelijk van jouw ideeën erover ontvouwt.

Als je ziet dat hetgene wat je dacht te weten slechts een van vele mogelijke hersenspinsels is, kun je niet meer terug. Wittgenstein spreekt ook wel over het repareren van een kapot spinnenweb met je blote handen. Filosofie is niet zomaar een abstract spelletje met concepten maar iets dat behoorlijk confronterend kan zijn wanneer het met genoeg doortastendheid gedaan wordt. Ik ken je verder niet persoonlijk maar ik weet dat Kant vaak mensen aantrekt die waarde hechten aan een georganiseerd, helder wereldbeeld waarin alles zijn plekje heeft en dingen zich voltrekken volgens vaste patronen en wetten. En er is geen enkele schaamte om aan jezelf toe te geven dat je het idee van organisatie en orde verkiest boven de chaos en onvoorspelbaarheid die inherent is aan de realiteit. Doe geen domme dingen alsjeblieft.

Wat versta je onder chaos? Willekeur? Zonder betekenis? En waar bevindt zich die chaos precies?

Wetmatigheden en causaliteit tonen allesbehalve chaos aan. Daarnaast vind ik een gebrekkig "begrip van" geen sterk argument voor 'chaos' als "fundament" voor het bestaan. Zelfs al zou je orde afdoen als een menselijke creatie (wij brengen orde aan in de chaos), dan nog is het niet logisch dat elk organisme naar orde snakt. Helemaal niet wanneer je de menselijke waarneming vrijwel gelijk stelt (in termen van betrouwbaarheid) aan elke vorm van metingen, berekeningen en logica.

(p.s. whats up with the melodrama? )

quote:

Op donderdag 12 mei 2022 00:57 schreef Cockwhale het volgende:

[..]
Wat versta je onder chaos? Willekeur? Zonder betekenis? En waar bevindt zich die chaos precies?

Wetmatigheden en causaliteit tonen allesbehalve chaos aan. Daarnaast vind ik een gebrekkig "begrip van" geen sterk argument voor 'chaos' als "fundament" voor het bestaan. Zelfs al zou je orde afdoen als een menselijke creatie (wij brengen orde aan in de chaos), dan nog is het niet logisch dat elk organisme naar orde snakt. Helemaal niet wanneer je de menselijke waarneming vrijwel gelijk stelt (in termen van betrouwbaarheid) aan elke vorm van metingen, berekeningen en logica.

(p.s. whats up with the melodrama? )

Om orde te creëeren moet er eerst iets zijn dat geordend wordt lijkt me. Een simpele, logische noodzakelijkheid. Zonder wanorde is orde niet mogelijk, want er is niks om te structureren. Apollo en Dionysus, Yin en Yang, reëel en abstract, individu en ego. Dit is de discussie die we al eerder hadden en waar ik, na het drie keer herhalen van dit punt, alsnog geen antwoord op kreeg. Dat is niet zonder gegronde reden. Wij moderne mensen groeien op met het vooroordeel van de rede, van de toereikende grond. Alles heeft een reden, alles is te verklaren. Alles is te verdelen en in een hokje te plaatsen. Degene die refereert aan het mystieke en het onverklaarbare begaat een ontoelaatbare zonde tegen de rede-substantie.

De voorwaarde voor rationaliteit is irrationaliteit. Wederom een logische noodzakelijkheid. Iedereen weet dit, niet iedereen is eerlijk tegen zichzelf hierover. Het mechanistische wereldbeeld is een paar honderd jaar oud, de cogito ook. Het idee dat mensen inherent handelen op basis van argumenten en "rede" is een waanidee. Het idee dat mensen dit aangeleerd kan worden zonder hun menselijkheid te vernietigen is een nog groter waanidee. Het allergrootste waanidee is dat de realiteit inherent orde zou hebben. Niets is minder waar. Orde is, om met Nietzsche te spreken, een 'moreel-optische illusie'.

quote:

Op woensdag 11 mei 2022 19:18 schreef Cockwhale het volgende:
Illusies zijn waar in zoverre dat het bestaan van illusies een realiteit zijn. Het wordt pas onwaar als je de illusie bestempelt tot iets wat het niet is, een object dat zich buiten, onafhankelijk (...) bevindt.

quote:

Het onderscheid dat wij maken bestaat eigenlijk niet.

[ Bericht 1% gewijzigd door CharlesKinbote op 12-05-2022 17:10:43 ]