Het is niet de synopsis van Ocean’s Eleven, geen gokhuisvariant op The Thomas Crown Affair: het gebeurde bij casino Big
Apple in Tiel, vier maanden geleden.
25.000 euro. Nee, dat is niet het gestolen bedrag, niet eens een beetje. Het is de som geld die degene krijgt die met de gouden tip komt. Die moet naar twee dingen leiden: het bekend worden van de dader, natuurlijk. En het terugvinden van minimaal 80 procent van het gestolen geld.
25 mille ‘krijg je niet eens voor moordonderzoek’
Het is keten Casino Big
Apple menens. Wie meer weet, kan zich melden bij recherchebureau Riscon Arnhem - gevestigd in Ede - dat al even onderzoek doet naar de roof. 25 mille krijg je in Nederland doorgaans ‘niet eens voor een moordonderzoek’, weet Riscon-directeur Martin van Geest (63). Hij doet samen met onderzoeksleider Isa Frank (21) het woord.
Isa Frank is namens recherchebureau Riscon Arnhem onderzoeksleider in de zaak rond de diefstal bij casino Big
Apple in Tiel, vier maanden geleden. © Raphael Drent
Hoeveel geld er precies is meegenomen? ,,Wij plegen te zeggen dat het een zeer aanzienlijk geldbedrag is”, zegt Van Geest. ,,Maar we noemen het bedrag niet.”
Bronnen zeiden eerder tegen deze krant dat het om ongeveer een ton gaat. En bijna een kwart daarvan ligt te wachten voor die ene tipgever. ,,De drive voor de eigenaar is natuurlijk: ik wil hier vanaf, want wie heeft dit nou gedaan?”, zegt Van Geest. ,,Want morgen ligt hier weer geld. En hij weet niet wie het was.”
Jas, helm, handschoenen, mondkapje
Het is 8 september, nog een paar seconden en de klok slaat 23.31 uur. Een scooter rijdt rustig over de klinkers van de Borchgang in het centrum van de Waalstad. Eenmaal het tunneltje aan de Westluidensestraat door, gaat de koplamp uit. De bestuurder - zwarte jas, zwarte helm, handschoenen, mondkapje - loopt naar de achterdeur van Big Apple.
De manier waarop ík daar zou rondlopen als ik wist dat verderop personeel aanwezig was dat zomaar door die deur kon komen... Ik denk dat ik er korter over zou hebben gedaan dan acht minuten
Terwijl in de speelhal de kleurrijke lichten van de MultiPlayer, Topspinner en Lucky 16 vrolijk dansen, steekt jas-helm-handschoenen de sleutel in de achterdeur. Hoofd naar beneden, hand voor gezicht, het gelaat voor de camera binnen verbergend. De camera in de kluisruimte krijgt een tik naar boven.
,,Hij wist dus dat daar een camera zat”, constateert Frank. ,,En hij wist dat in die kluis waarschijnlijk het meeste geld zat.” Bedoeld om later af te storten richting de bank. ,,Het geld was net geteld die middag”, vult Van Geest aan. ,,Dus het zat in pakjes.” Dat afstorten staat voor later in de week gepland; de kluis zit dan ook goed vol.
Minutenlang prutsen
Met een tas met de buit verlaat de dief binnen circa acht minuten het casino weer.
Met een tas met de buit verlaat de dief binnen circa acht minuten het casino weer. © Beeld beveiligingscamera
Nog net is te zien hoe de dief minutenlang prutst om de brandkast open te krijgen. ,,Hij of zij wilde het misschien wel snel doen, maar kreeg de kluis niet open: die code werkte niet”, zegt Frank.
,,Hij probeerde het een paar keer. Maar uiteindelijk lukte het wel.” De kluis gaat weer netjes dicht - ‘dan valt het minder lang op’ - en in een tas gaan de pakjes met tienduizenden euro’s mee naar buiten. Het is dan grofweg 23.39 uur. ,,Het werd de volgende dag ontdekt”, zegt Frank. ,,In de avond pas.”
,,In totaal was ie acht minuten binnen”, vervolgt Frank. ,,Dat is lang”, vult Van Geest aan. ,,Maar let op: hij is acht minuten bezig terwijl er even verderop personeel aan de gang is dat regelmatig door de ruimte loopt om koffie, thee of een tosti te halen.” Roven binnen openingstijden dus. ,,Dan wordt het bijzonder.”
‘Je loopt enig risico’
Want... dan kan het personeel - twee man bestieren die avond de casinovloer - de dader maar zo hebben gezien, toch? ,,Óf je moet daar niet naartoe gaan”, zegt Van Geest. ,,De manier waarop ík daar zou rondlopen als ik wist dat verderop personeel aanwezig was dat zomaar door die deur kon komen... Ik denk dat ik er korter over zou hebben gedaan dan acht minuten. Want je loopt enig risico.”
Pleegt iemand een overval, of zo’n diefstal: mensen zijn doodzenuwachtig. Echt doodzenuwachtig, ‘word ik niet gepakt?’ Dat zie je aan alles wat ze doen. Er vallen dan ook dingen, er gaan dingen mis, ze worden er haastig van
,,Pleegt iemand een overval, of zo’n diefstal: mensen zijn doodzenuwachtig”, weet de man met jarenlange ervaring bij onder meer de politie en, sinds 1996, baas van Riscon. ,,Echt doodzenuwachtig, ‘word ik niet gepakt?’ Dat zie je aan alles wat ze doen. Er vallen dan ook dingen, er gaan dingen mis, ze worden er haastig van. Dat zie je ook in het lopen: deze loopt gewoon weg. Niet op een holletje, gewoon, alle rust. Dat zijn voor mij indicaties.”
Kijkt niet op of om
Frank: ,,Hij kijkt ook totaal niet om zich heen of er iemand aankomt.” Van Geest: ,,Wij kijken heel vaak naar beelden. Wat je ook altijd ziet bij mensen die iets aan het doen zijn die stout zijn, is dat die mensen om zich heen kijken. Of je ziet dit gebaar.”
Hij draait zijn hoofd licht, steekt zijn nek wat uit en richt daarbij zijn oor iets op. ,,Dat betekent dat ze luisteren, of ze een deur horen gaan of iets dergelijks. Zelfs in ruimten die helemaal dicht zijn, kijken ze toch vaak om zich heen. Hier gebeurt dat helemaal niet.”
De dief heeft de benodigde sleutels om de deur van het casino te openen.
De dief heeft de benodigde sleutels om de deur van het casino te openen. © Beeld beveiligingscamera
Maar waarom? Heeft de dader iets met personeelsleden afgesproken? ,,Wij denken dat daar mogelijk sprake van is”, zegt de Riscon-directeur. Mogelijk. Want indicatoren zijn iets anders dan bewijsmiddelen, legt hij uit.
,,Ik vind het absoluut onacceptabel om mensen als verdachte te bestempelen als je niet een bewijsmiddel hebt dat zegt: ik kan hier bewijzen dat iemand tenminste één keer iets stouts heeft gedaan. Theoretisch is het mogelijk dat dit gebeurt zonder dat die twee personeelsleden het weten.”
Hulp van binnenuit ‘een gegeven’
Ja, Van Geest vindt de rust en de ongestoorde roof opmerkelijk. Maar: ,,Misschien is het wel een zeer geroutineerde diefstalpleger en denkt ie alleen maar in zijn eigen belevingswereld: ‘Ik moet dit zo snel mogelijk doen, ik laat me niet afleiden’.
Ik kan wel zeggen dat het voor mij onderzoekstechnisch een aanwijzing is waar ik wat mee moet, maar dat wil niet zeggen dat ik daarmee naar het personeel ga wijzen. Wij hebben ook nog geen personeelsleden als verdachten gesproken.”
Ja, dat is een mooie term, ja. Inside job
Martin van Geest
Maar dát er hulp vanuit het casino moet zijn geweest, is voor de onderzoeker ‘een gegeven’. Hij somt op: ,,Je hebt de sleutel om binnen te komen, weet waar de kluis staat, waar een camera hangt, een code. En misschien weet je wel dat je niet gestoord zult worden.” Dé vraag die nog boven de markt hangt: ,,Wie dan?” Een inside job? ,,Ja, dat is een mooie term, ja. Inside job.”
Déjà vu
Dat de beroving van het casino een déjà-vugevoel oproept bij Tielenaren, zou heel goed kunnen. Eind 2017 was het namelijk óók raak. Toen verdween er meer dan een halve ton, zij het buiten openingstijden. ,,Toen deden ze dat met paraplu’s”, weet Van Geest.
Raphael Drent
© Raphael Drent
,,Ook toen had iemand een sleutel, zijn er paraplu’s opgestoken, je weet dan waar de camera’s zitten, alarm uitgeschakeld, kluis open.” Een roof die nooit is opgehelderd. Er werd een toen 33-jarige man aangehouden als verdachte, maar tot vervolging kwam het niet, weet een woordvoerder van de politie. ,,De destijds aangehouden verdachte is ook de enige gebleven.” Het Openbaar Ministerie heeft de zaak tegen hem geseponeerd. ,,Omdat hij ten onrechte is aangemerkt als verdachte”, zegt de woordvoerder daar.
Afwijkend gedrag
Naast de politie werkt dus ook het particuliere recherchebureau aan de Big
Apple-roof. Een ronde door de buurt voor camerabeelden heeft niks opgeleverd. Wat wél vol hangt met ‘ogen’ is het casino zelf. Het centrale camerasysteem is overgeheveld naar de Riscon-uitvalsbasis zodat de beelden makkelijk kunnen worden uitgelezen, het casino heeft een vervangend exemplaar.
Je ziet wel wat gedragsveranderingen bij een paar mensen. De manier van binnenkomen bijvoorbeeld: wie komt waar naar binnen, hoe en hoe laat?
Martin van Geest
,,Hier kijken we beelden: wat zien we nou? Wat veel klanten als gewoonte hebben, is zeggen: daar vond de diefstal plaats, hier is het beeld. Daar hebben we niks aan. We moeten altijd meer hebben.” Want gedrag wil na - of voor - iets illegaals nog weleens afwijken. ,,Dat mensen prompt ziek zijn na die tijd - die vinden dat moeilijk, naar hun collega’s toe - of ze zijn doorlopend met iets anders bezig. Dat soort dingen plak je allemaal achter elkaar, die patronen worden duidelijk als je alle beelden hebt.”
Niet zomaar met vingertje wijzen
Riscon heeft beelden tot twee weken voor de roof teruggekeken. Wat opviel? ,,Allerlei dingen”, zegt Van Geest. ,,Je ziet wel wat gedragsveranderingen bij een paar mensen. De manier van binnenkomen bijvoorbeeld: wie komt waar naar binnen, hoe en hoe laat? Dat soort patronen probeer je te achterhalen.
Maar zoals met bewijs: het gaat vaak om een samenstel van bewijs dat je hebt. Heb je niet meer dan dat, is dat het. Dat is dan te weinig om iets mee te doen. Rijd jij hier door de straat, wil dat nog niet zeggen dat je verantwoordelijk bent voor de aanrijding die net heeft plaatsgevonden.”
De binnendringer weet waar de camera hangt en bedekt z'n gezicht.
De binnendringer weet waar de camera hangt en bedekt z'n gezicht. © Beeld beveiligingscamera
Het is iets wat Van Geest meerdere malen herhaalt: er wordt niet zomaar met het vingertje naar iemand gewezen. ,,Plat gezegd: je hebt wel aanwijzingen in een bepaalde richting, maar ik vind dat als je dat hebt, je er niks mee mag doen tot je het bewijs hebt. Want je plakt iemand een sticker op z’n hoofd. Je loopt allemaal standaard zaken af. Ook dingen waarvan je achteraf zegt: goh, dat hadden we niet na hoeven kijken, want er is niks uitgekomen. Maar dat weet je pas als je het hebt gedaan.”
Over precieze aanwijzingen laat hij niks los. ,,Want het onderzoek loopt nog. Dat betekent dat als we die aanwijzingen bekend maken, iemand daarmee zijn gedrag verandert. En dan bestaat het risico dat je het nooit meer rond krijgt.”
‘Iedereen is mogelijk betrokkene’
'Eigenlijk iedereen die daar werkt’ ziet Riscon als ‘mogelijke betrokkenen’. Sommigen met een sleutel én met kluiscode, anderen weer met alleen een sleutel, legt Frank uit. ,,Maar hoe gaat dat met codes?”, vraagt Van Geest hardop af.
Casino Big
Apple in Tiel
Casino Big
Apple in Tiel © Raphael Drent
,,Werk je ergens een tijdje, en zit je in mijn omgeving en ik maak die kluis open: als je dan af en toe alleen maar kijkt, weet je op een gegeven moment die code. Dus kun je daar heel veel aan vast hangen? Nee. Dus harde feiten eraan koppelen moet je niet doen, is mijn ervaring.”
‘Onmogelijk zonder hulp van binnenuit’
,,Er is vanuit de zijde van ons en de politie best veel tijd in gestopt; en de dader of daders zijn nog niet boven water", zegt Van Geest. Dus wordt nu de hulp van het grote publiek ingeroepen. Eén tip kan al het verschil maken. Zo kan het opvallen dat iemand ineens veel geld heeft. ,,En er is ook een geruchtenstroom op gang gekomen", weet Van Geest. ,,We weten dat die er is. Misschien weten mensen wie hier wel verantwoordelijk voor is. Maar ze hebben wellicht een zetje nodig.”
Om de zaak rond te krijgen, werkt Riscon de komende tijd onverminderd door, op zoek naar harde feiten. ,,Het enige dat je zeker weet”, zegt de directeur, ,,is dat het feitelijk onmogelijk is dat het zonder hulp van binnenuit is gebeurd.”
Nog even dit…