Noordelijke provincies bouwen extra in ruil voor OV

quote:

Op donderdag 30 september 2021 18:37 schreef Dr88 het volgende:
Lelylijn moet zowat in mijn achtertuin komen. Ruimte zat voor. Drachten wil er meteen 8000 woningen omheen bouwen.

quote:

Op maandag 19 april 2021 12:05 schreef VoMy het volgende:

[..]
Ik ben altijd voorstander van investeren in de OV-lijnen richting het noorden, aangezien het nu nogal behelpen is. Als daarvoor huizen gebouwd moeten worden, doe dan maar.

Groningen-Enschede is natuurlijk een topplan, net als de eeuwige Lelylijn dat kan zijn.

quote:

Op maandag 19 april 2021 12:11 schreef Hanca het volgende:

Grote nadeel is natuurlijk het kostenplaatsje, 9,5 miljard is niet niks. Dat is ongeveer de hele begroting van defensie.

quote:

Hoeveel geld er geïnvesteerd moet worden, is aan minister Hoekstra, benadrukt Wiebes.

Maar dat er middelen beschikbaar gemaakt kunnen worden, illustreert hij met een sommetje. "
Bij een groei en een inflatie van beide 2 procent en een staatsschuld van 50 procent, kan er per jaar 16 miljard extra geleend worden, terwijl er in de afgelopen jaren juist jaarlijks 10 miljard werd afgelost.

Dat geeft 26 miljard euro ruimte.
Al met een fractie daarvan kunnen we Nederland verder helpen."

quote:

The winner takes it all
Macht en onmacht
28 december 2021

Tekst: Mark MiddelBeeld: Harry Cock

Zie de Lelylijn niet als een oplossing voor de problemen van nu, stelt Rijksadviseur Wouter Veldhuis. Niet alleen brengt een nieuwe spoorlijn onvoorspelbare impulsen, ook kunnen de huidige verliezers er nog meer door verliezen.

quote:

Op maandag 19 april 2021 15:09 schreef Hanca het volgende:

[..]
Dit heeft niet zozeer met bevolkingsgroei te maken, maar vooral met dat er steeds minder mensen per woning wonen. Steeds meer alleenstaanden, een gezin heeft tegenwoordig 2 gezinswoningen nodig (1 voor pappa en 1 voor mamma, omdebeurt de kinderen) en ouderen wonen steeds langer in een eigen woning ipv samen in een instelling. Dat is wat met name de druk zet op het aantal woningen. We hebben nu 17,5 miljoen inwoners, in 2050 zijn dat er 18 tot 18,5 miljoen (en daarna gaat het krimpen).

https://www.clo.nl/indica(...)mvang-en-huishoudens

[ afbeelding ]

quote:

Op zondag 16 januari 2022 15:52 schreef hollandia02 het volgende:

[..]
We hebben er in 2026/7 al 18 miljoen.

quote:

Op zondag 16 januari 2022 18:21 schreef Hanca het volgende:

[..]
In 2050 tussen de 17 en 21,5 miljoen, volgens de laatste cijfers: https://www.cbs.nl/nl-nl/(...)l-80-plussers-als-nu

Maar bij slechts 1 variant in de groeicijfers gaan we ruim over de 20 miljoen heen. En dat is een variant die uit gaat van 1,81 kinderen per vrouw: https://www.cbs.nl/nl-nl/(...)nning-bevolking-2050
Nu is dat 1,57: https://www.nji.nl/cijfers/geboorte

Zo'n forse groei lijkt me niet de meest waarschijnlijke variant nadat het de afgelopen jaren juist fors daalt.

Het 'probleem' zit hem echt in het aantal huishoudens (een steeds groter percentage van de volwassenen woont alleen), niet in de vrij beperkte bevolkingsgroei, als er al groei is.

quote:

Op zondag 16 januari 2022 21:00 schreef Groepfunder het volgende:
Welke steden in de Randstad worden dan zo goed per trein bereikbaar dat het aantrekkelijk wordt in Friesland, Groningen of Drenthe te gaan wonen? En dan bedoel ik: minder dan één uur reistijd per trein. Dan vallen Den Haag en Rotterdam alvast af. Met de Lelylijn valt ook Utrecht weg. Blijft misschien over: Amsterdam.

Voor Zuid-Limburg zijn ook campagnes gevoerd om mensen naar die regio te lokken. Is dat gelukt?

De vraag is: willen mensen wel zo ver van hun werk af wonen? Mogelijk moet je in de toekomst minder vaak naar kantoor, maar op de dagen dat je er wél naartoe reist wil je toch geen 4 uur reistijd kwijt zijn? Ik ben voor uitstekende OV-verbindingen naar alle regio's. Maar dat we het huizentekort gaan oplossen door in het noorden extra bij te bouwen, daar kan ik mij weinig bij voorstellen.

quote:

Op zondag 16 januari 2022 21:00 schreef Groepfunder het volgende:
Welke steden in de Randstad worden dan zo goed per trein bereikbaar dat het aantrekkelijk wordt in Friesland, Groningen of Drenthe te gaan wonen? En dan bedoel ik: minder dan één uur reistijd per trein. Dan vallen Den Haag en Rotterdam alvast af. Met de Lelylijn valt ook Utrecht weg. Blijft misschien over: Amsterdam.

Voor Zuid-Limburg zijn ook campagnes gevoerd om mensen naar die regio te lokken. Is dat gelukt?

De vraag is: willen mensen wel zo ver van hun werk af wonen? Mogelijk moet je in de toekomst minder vaak naar kantoor, maar op de dagen dat je er wél naartoe reist wil je toch geen 4 uur reistijd kwijt zijn? Ik ben voor uitstekende OV-verbindingen naar alle regio's. Maar dat we het huizentekort gaan oplossen door in het noorden extra bij te bouwen, daar kan ik mij weinig bij voorstellen.

quote:

Op zondag 16 januari 2022 22:11 schreef Hanca het volgende:
Groningen-Amsterdam wordt een uur met de Lelylijn. Dat is het hele traject, vanaf Leeuwarden is het dan dus al een stuk korter. Maar ik denk dat voor veel mensen 1,5 uur per trein ook wel acceptabel is (is veel relaxter dan de 1,5 uur file in de auto die mensen nu vaak hebben).

quote:

Op zondag 16 januari 2022 18:12 schreef Hexagon het volgende:

[..]
"Straks bloeien plaatsen in Noord Nederland nog op door die Lelylijn, dat moeten we niet hebben!"

Wat een rare manier van denken.

quote:

Nieuw spoor versterkt bestaande kernen, stelt Veldhuis. ‘Een snelle trein die weinig stopt, leidt ertoe dat een stad als Groningen een enorme boost krijgt.’ Want die stad heeft alles al voorhanden: toponderwijs, ziekenhuizen, recreatie, cultuur en winkels. ‘Dat straalt niet ver uit. Hoogezand-Sappemeer, dat nagenoeg op fietsafstand ligt van Groningen, zal er weinig van profiteren. Dat zie je nu ook bij Amsterdam en Zaanstad, het verschil ertussen is enorm.

quote:

Op zondag 16 januari 2022 22:11 schreef Hanca het volgende:

[..]
Groningen-Amsterdam wordt een uur met de Lelylijn. Dat is het hele traject, vanaf Leeuwarden is het dan dus al een stuk korter. Maar ik denk dat voor veel mensen 1,5 uur per trein ook wel acceptabel is (is veel relaxter dan de 1,5 uur file in de auto die mensen nu vaak hebben).

quote:

Op woensdag 21 april 2021 13:57 schreef Fred_B het volgende:

[..]
(...) De Lelylijn zelf, tussen Groningen en Lelystad is al 120 km (bron) en dan moet je nog naar Amsterdam. Het zal iets van 175 km zijn, met dan nog voor- en natransport erbij.

Net zoals het ook geen feit is dat de reis in een uur mogelijk gaat zijn, zoals hier eerder beweerd werd. 1 uur 25 à 1 uur 30 minuten is de doelstelling, ongeveer een half uur sneller dan nu.

quote:

Op zondag 16 januari 2022 22:13 schreef AchJa het volgende:

[..]
De Lelylijn doet Leeuwarden niet eens aan. Groningen, Drachten, Heerenveen en dan door naar Emmeloord. Dus de enige extra "stop" vwb de trein die je krijgt in Friesland is Drachten...

Ergo, opflikkeren met dit domme plan, hebben we niks aan.

quote:

Op zondag 20 juni 2021 18:36 schreef icecreamfarmer_NL het volgende:

[..]
Die afstanden doen er amper toe. Niemand neemt de trein om vervolgens nog 16km te moeten lopen.

Overigens vergeet je Veldhoven en de kernen Veghel-Uren.

quote:

Op zondag 16 januari 2022 22:11 schreef Hanca het volgende:
Groningen-Amsterdam wordt een uur met de Lelylijn. Dat is het hele traject, vanaf Leeuwarden is het dan dus al een stuk korter. Maar ik denk dat voor veel mensen 1,5 uur per trein ook wel acceptabel is (is veel relaxter dan de 1,5 uur file in de auto die mensen nu vaak hebben).

quote:

Op maandag 17 januari 2022 09:02 schreef Hexagon het volgende:

[..]
Het gaat natuurlijk niet enkel om woon werk verkeer. Een betere treinverbinding maakt het ook voor bedrijven aantrekkelijker om vestigingen te openen in het noorden. Op die manier kan het ook weer interessanter worden om niet in de randstad te gaan wonen maar in het noorden.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 09:02 schreef Hexagon het volgende:

[..]
Het gaat natuurlijk niet enkel om woon werk verkeer. Een betere treinverbinding maakt het ook voor bedrijven aantrekkelijker om vestigingen te openen in het noorden. Op die manier kan het ook weer interessanter worden om niet in de randstad te gaan wonen maar in het noorden.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 11:51 schreef DarkwingDuck het volgende:

[..]
Niet uit Nederland in ieder geval. Het kabinet wil 100.000 woningen per jaar realiseren maar er is nu al bekend dat we het materieel niet hebben en ook de werklui niet.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 12:46 schreef DarkwingDuck het volgende:

[..]
Yep. Ze zullen er erg druk mee zijn, maar keuzes zullen gemaakt moeten worden. De overheid wil alles, maar zal toch echt moeten kiezen wat prio heeft.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 12:55 schreef DarkwingDuck het volgende:

[..]
Ja, als ze de laatste of een na laatste fase bereiken komen ze daar zelf ook achter. Nadat iedereen op de werkvloer het al lang en breed wist en van tevoren aan zag komen. Als 'oplossing' gooien ze er dan een extra blik managers tegenaan. Waarna het nog meer in de soep loopt.

quote:

Op zondag 16 januari 2022 23:19 schreef Fred_B het volgende:

Het idee is uiteraard dat de trein uit Leeuwarden bij Heerenveen invoegt op de Lelylijn.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 17:51 schreef AchJa het volgende:

[..]
Maar dat levert amper winst op.

quote:

Op zondag 16 januari 2022 22:12 schreef AchJa het volgende:

[..]
Het bijzondere is ook dat het een en/en plan is. Zonder 100.000 extra woningen met de bijbehorende inwoners is de Lelylijn niet rendabel...

[ afbeelding ]

https://nos.nl/l/2369193

Dus er moeten huizen gebouwd worden om de Lelylijn te kunnen verantwoorden maar de Lelylijn moet aangelegd worden om de de bouw van de huizen te kunnen verantwoorden...

quote:

Op maandag 17 januari 2022 18:41 schreef michaelmoore het volgende:

[..]
En dat allemaal omdat we persee de ouderen ieder i n hun egen huis willen laten wonen

staks woont er in ieder huis 1,2 mens , met het ouder worden van de bevolkling
en ieder heeft dan alleenstaanden AOW

quote:

Op maandag 17 januari 2022 18:40 schreef Fred_B het volgende:

Nou ja, het spaart de omweg via Zwolle uit, dus ik vermoed dat je net als uit Groningen ook hier ongeveer een half uur sneller in Amsterdam bent.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 19:12 schreef AchJa het volgende:

[..]
Afstand Heerenveen => Schiphol is 106km per trein volgens de dienstregeling. Als je de lijn via de polder laat lopen (Heerenveen => Emmeloord => Lelystad => Almere => Schiphol) kom ik op ongeveer 115 kilometer... Dus daar is amper winst in te halen. De enige winst die gehaald gaat worden is vanuit Groningen naar Schiphol. Drachten valt ook best mee want met de bus ben je zo in Heerenveen.

Ergo, vanuit Leeuwarden is er nul komma nul winst.

Ps. Voor zover ik weet is het de bedoeling dat de Lelylijn ook alleen maar stopt in Drachten.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 19:29 schreef Hanca het volgende:
Drachten Heerenveen weet ik zo niet, Drachten-Leeuwarden is wel een extreem slechte verbinding met de bus. Ik denk dat Drachten ook de grootste winnaar zou zijn van de Lelylijn, maar dus ook een mooie derde stad in het noorden (naast Groningen en Leeuwarden) kan worden.

quote:

Verder zijn ze hier in Groningen enorm bezig met de verbinding Stad-Eemshaven. Als die verbinding goed is en de verbinding met Amsterdam wordt een stuk beter, wordt Groningen voor bedrijven ook echt wel aantrekkelijker. Al denk ik dat de grootste winst nog altijd moet worden gezocht in wonen in het noorden (in de rust, ruimte) en werken in de randstad.

quote:

Is de Lelylijn een vloek of zegen? Dirk Pool, Statenlid VVD Fryslân en 
Wim van Wegen, gemeenteraadslid D66 Noordoostpolder geven hun opinie.

Als mensen veel werkgelegenheid beschouwen als gevaarlijk;
als mensen nieuwe inwoners beschouwen als gevaarlijk;
als mensen beter openbaar vervoer beschouwen als gevaarlijk;

Ja, dan is de Lelylijn een vloek.

quote:

Opnieuw blijkt dat Friezen het gelukkigst zijn

Fryslân vergrijst en ontgroent, blijkt andermaal uit een nieuw rapport. Toch zijn Friezen ook het gelukkigst, het meest tevreden met hun woonomgeving en voelen ze zich veiliger dan de rest van Nederland.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 19:43 schreef AchJa het volgende:

[..]
Ik woon in Drachten en ik zit er niet op te wachten... En met mij bijna iedereen die ik hier ken.
[..]
En dat is nou net het grote bezwaar van iedereen hier in het noorden, we willen helemaal niet gaan fungeren als een overstort van het westen en de bijbehorende problemen importeren... Al die bullshit argumenten dat de huizen in het noorden betaalbaar zijn en de rust en ruimte etc... Wat denk je wat er gaat gebeuren? Boeren weggepest, rust en ruimte opgeofferd voor woningbouw en import vanuit het westen en de huizen worden vervolgens alsnog onbetaalbaar... Echt, ga weg.

En dan dit soort bullshit van onze lobbyisten...
[..]
Echt, flikker op!
[..]
En dat willen we graag zo houden.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 19:12 schreef AchJa het volgende:

[..]
Afstand Heerenveen => Schiphol is 106km per trein volgens de dienstregeling. Als je de lijn via de polder laat lopen (Heerenveen => Emmeloord => Lelystad => Almere => Schiphol) kom ik op ongeveer 115 kilometer... Dus daar is amper winst in te halen. De enige winst die gehaald gaat worden is vanuit Groningen naar Schiphol. Drachten valt ook best mee want met de bus ben je zo in Heerenveen.

Ergo, vanuit Leeuwarden is er nul komma nul winst.

Ps. Voor zover ik weet is het de bedoeling dat de Lelylijn ook alleen maar stopt in Drachten.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 19:47 schreef Hanca het volgende:

De geluiden bij mij om mij heen (Hoogezand-Sappemeer) zijn totaal anders, hier hoopt men juist wel op die effecten en is men enthousiast. Men ziet namelijk dat er voor de jongeren hier nauwelijks werk is.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 20:14 schreef Fred_B het volgende:


206 km denk ik? Van Heerenveen naar Schiphol via Zwolle is immers sowieso veel meer dan 106 km.

quote:

Wat stops betreft denk ik in elk geval aan Drachten, Heerenveen en Almere. Die laatste daar ontkom je niet echt aan, omdat je in die buurt in dusdanig druk treinverkeer komt, dat je er waarschijnlijk niet zomaar enkele niet-stoppende treinen tussen kan steken.

quote:

Tracé mogelijke Lelylijn zit vol uitdagingen: hobbels tussen Heerenveen en Drachten

Het idee van een snelle spoorlijn tussen het noorden en het westen - via Lelystad - duikt al ruim vijftig jaar regelmatig op in de media en op bestuurlijke tafels. De nieuwste variant heet Lelylijn. Maar waar komt dit idee vandaan? Waar zou de lijn kunnen lopen? En is dit idee wel praktisch uitvoerbaar? Een beschouwing over de kosten, de baten en de uitdagingen van een veelbesproken treinverbinding.

Er is de afgelopen decennia al veel gesproken over een extra treinverbinding die het noorden en het westen dichter bij elkaar moet brengen. In het verleden de Zuiderzeelijn, nu de Lelylijn; het is een toekomst waar bestuurders en menig bewoner zich graag een voorstelling van maken. Maar heel concreet worden lukt nog niet. Er ligt een natuurgebied in de weg en in Heerenveen en Drachten moet ruimte worden gemaakt voor stations. Wethouder Jaap van Veen van de gemeente Heerenveen: "We hebben natuurlijk wel ideeën, maar voor de exacte invulling moeten we wachten op het Rijk. We willen niet onnodig mensen ongerust maken"

Het is 12 oktober 1972. Drs. P. Breedveld, chef planologie van de Nederlandse Spoorwegen staat in De Lawei in Drachten. Hij heeft die avond een simpele taak: tekst en uitleg geven over de onduidelijkheden rondom de spoorlijn. Friesland wil het helder hebben: wanneer komt de lijn? "Op betrekkelijk korte termijn", stelt Breedveld gerust. Men moet "in de richting van het jaar 2000 denken", maar, voegt hij toe, "er kunnen zich ontwikkelingen voordoen waardoor het sneller kan."

Niets blijkt minder waar. De Zuiderzeelijn wordt nog bijna twintig jaar lang regelmatig in de media besproken, om vervolgens in 1994 plotseling naar de achtergrond te verdwijnen. De aankondiging van de peperdure Betuwelijn draait het plan ogenschijnlijk de nek om. Toch steekt de noordelijke spoordroom uiteindelijk weer de kop op, zij het wel onder een nieuwe naam.

Vijftigste verjaardag

De niet-bestaande treinverbinding viert in 2019 zelfs zijn vijftigste verjaardag, hetzelfde jaar dat de Lelylobby in volle kracht voor de zoveelste keer losbarst en kranten overspoelt. Maar wat zijn nou de voors en tegens van dit plan, dat al zo lang onverminderd wordt bejubeld en bekritiseerd, maar nooit gerealiseerd?

Het grootste struikelblok is de rekening. Het prijskaartje van ruim zes miljard euro liegt er namelijk niet om. Dit betekent dat de geringe infrastructuurpotjes nagenoeg altijd liever worden opgemaakt aan andere projecten, die óf kleiner óf randstedelijker zijn: de A6 door de polder, de Hanzelijn naar Zwolle, de Betuwelijn van Rotterdam naar Duitsland. Bovendien zien landelijke bestuurders sinds jaar en dag de noordelijke provincies als te dunbevolkt en daarmee niet in staat een nieuwe lijn rendabel te maken.

Aan de andere kant steken de bereikbaarheidscijfers van het Noorden droevig af. Spoorverkeer naar Groningen, Drenthe en Friesland vanuit de rest van het land is volledig afhankelijk van één traject: Zwolle-Meppel. Bij storing of stremming tussen deze twee stations - gemiddeld negen uur per week - zijn treinreizigers van en naar Groningen en Leeuwarden op hun geduld aangewezen.

Slechte toegang

Voor inwoners van Zuidoost-Friesland is dit allemaal slechts bijzaak: treinreizen is voor hen sowieso een ver-van-mijn-bedshow. Uit recent onderzoek van het European Data Journalism Network blijkt dat de regio de op één na slechtste toegang tot het spoor heeft van heel Nederland. Zeventig procent van de inwoners woont op meer dan een half uur fietsen van een treinstation, met een gemiddelde afstand van elf kilometer. Alleen Zeeuws-Vlaanderen staat er slechter voor: daar rijdt al tientallen jaren geen enkele trein meer.

De mogelijk baten voor Zuidoost-Friesland en het gehele Noorden zijn dus overduidelijk, zeker met het oog op verminderd autogebruik. Per openbaar vervoer wordt de reistijd naar Amsterdam met zo'n halfuur teruggebracht, voor Drachten maar liefst met anderhalf uur. Ook richting het oosten scheelt het flink reistijd: Heerenveen-Groningen, met een korte stop in Drachten, duurt met de Lelylijn zo'n twintig minuten. Dit deel van het traject biedt dus ook forenzen binnen het Noorden uitkomst en remt het uitdijende autoverkeer.

Oude verkeerspeil

De nagenoeg lege snelwegen aan het begin van de pandemie zijn namelijk onderhand weer 'bijgetrokken', het oude verkeerspeil is weer bereikt. Zo ook de A7, zegt Anne van der Meer van Rijkswaterstaat. "We zitten nu weer op het oude niveau, maar wel met een ander patroon qua drukte. Het is in de spits wat rustiger dan voorheen, omdat het verkeer zich meer over de dag verspreidt." Hybride werken heeft in Friesland maar een beperkte impact gehad op het verkeer. "Als jij in de productie, zorg of bouw werkt, kan je dat niet thuis doen. En juist die banen hebben wij veel in het Noorden."

Boven op deze betrekkelijk kleine invloed van thuiswerken komt een aantal nieuwe automobilisten die vanwege corona openbaar vervoer mijden. Zij gaan sinds het begin van de pandemie dus juist met de auto de weg op. "OV-bedrijven zelf zeggen dat ze pas over twee jaar de oude passagiersaantallen verwachten. Dat duurt dus nog wel even", voegt Van der Meer toe. De analisten van Rijkswaterstaat verwachten dan ook dat de drukte op de weg verder zal toenemen - net zo gestaag als vóór de crisis.

Wegennet volgen

Vergeleken met de Hanzelijn, het laatste grote gerealiseerde spoortracé, heeft de Lelylijn één groot voordeel. Het wenstraject, van Lelystad via Heerenveen naar Groningen, kan het bestaande wegennet volgen. Er hoeven geen polders te worden doorkruist of muisstille natuurgebieden te worden verstoord, zolang het spoor langs de A6 en A7 loopt. Deze wezenlijke 'meevaller' daargelaten, liggen er nog ruim voldoende planologische en wegenbouwkundige uitdagingen in het verschiet.

Wethouders en gedeputeerden weigeren concrete uitspraken te doen over waar het spoor wel of niet zal lopen. Als het project groen licht krijgt, dan ligt de verantwoordelijkheid voor tracéstudies bij het Rijk - in samenspraak met de provincie en gemeenten. Toch wordt op basis van kostenbesparing en natuurbehoud veelal uitgegaan van een lijn langs de A7.

"Heel veel andere scenario's zijn er inderdaad niet", zegt Jaap van Veen. De wethouder heeft binnen de gemeente Heerenveen het deltaplan en de Lelylijn in portefeuille. "Je hebt eigenlijk maar twee mogelijkheden in ons gebied: parallel aan de A7 of onder Oranjewoud door." Dat laatste ziet Van Veen echter niet als reële optie. Hij beklemtoont echter bovenal dat iedereen éérst moet afwachten wat er uit het verdiepende onderzoek naar het deltaplan komt.

"Laat dat initiatief eerst maar bij het Rijk liggen, voordat wij hier allemaal onrust gaan creëren." De gemeente Heerenveen heeft namelijk eerder een discussie gehad over een spoortraject naar Groningen. De vrij concrete plannen gingen niet door, maar betekenden wel dat de huizen aan de Leeuwarderstraatweg jarenlang nagenoeg onverkoopbaar bleven. "Dat willen we niet weer. We moeten nu eerst even op onze handen zitten. Als het Rijk de knoop doorhakt, komen er voor ons nog tal van inspraakmomenten."

Station

Zowel Heerenveen als Smallingerland staan echter voor een flinke opgave wanneer een station in de gemeente moet worden ingepast. Een lijn die de A7 volgt kan namelijk niet op het bestaande station in Heerenveen aansluiten. Er moet dus elders een kruisstation worden ingepast. Drachten heeft aan de noordkant van de snelweg nagenoeg geen groenstrook over en moet voor een station uitwijken naar de zuidkant van de A7.

"Een binnenstedelijk station is voor ons ondenkbaar", bevestigt Robin Hartogh Heys, wethouder van Smallingerland. Op het gemeentehuis in Drachten legt hij aan de hand van een kaart de beperkte mogelijkheden uit: "Als je kijkt naar de ruimte die we hebben, ligt het voor de hand dat hier ergens een station zou komen", wijst hij naar het grondgebied tussen de snelweg en de buurtschappen van het Selmien en de Zuiderheide. "Daar heb je ook de beste ontsluiting naar het centrum, wat ook belangrijk is."

Heerenveen heeft echter de noordzijde van de A7 op het oog voor een station. Dat betekent dat de trein ergens de snelweg moet kruisen, met een tunnel of brug. Naar alle waarschijnlijkheid zal dit gebeuren in Opsterland, waar het tracé nog een geheel ander probleem tegenkomt. Van Oordt's Mersken, dat aan beide kanten van de snelweg ligt, is een Natura 2000-gebied. Het aanleggen van wegen of bebouwing naast zo'n beschermde zone is al aan strenge voorwaarden verbonden, laat staan er dwars doorheen.

Bescherming natuur

BIJ12, het landelijke aanspreekpunt voor Natura 2000-gebieden, laat weten dat er 'door heel Nederland heus wel in de gebieden wordt gebouwd, maar pas wanneer vaststaat dat flora en fauna er niet op achteruit gaan.' Bescherming van natuur is ook prioriteit op het gemeentehuis in Beetsterzwaag. "Het landschap is ons grootste goed, en daar gaan wij dan ook zuinig mee om", stelt wethouder Anko Postma. Zijn Opsterland "rekent zich rijk met de natuur" en is vanwege de bossen en het grote agrarische gebied erop gebrand het groen te beschermen.

Beschermde gebieden en stedelijke bebouwing daargelaten, de Lelylijn staat met een tracé langs de A7 ook voor andere opgaven. Alleen al tussen Heerenveen en Drachten telt de route zes viaducten, twee waterwegen en een klaverblad - waar volgens wethouder Van Veen van Heerenveen overigens "al ruimte is gereserveerd voor een eventueel spoor."

Omwonenden

De aanleg van een spoorlijn - ook buiten stedelijk bebouwd gebied - brengt vaak nóg een bijzonder heikel punt met zich mee: omwonenden. Zij lopen het risico hun rust en stilte kwijt te raken. Of in ergere gevallen gedeelten van hun erf of zelfs hun gehele huis. Ook buiten woonkernen zoals Heerenveen en Drachten staan minstens twintig woningen binnen 100 meter van het mogelijke spoortracé. Zij kunnen rekenen op langlopende procedures om het waardeverlies van hun bezit gecompenseerd te krijgen.

Dute Faber kan daarover meepraten. Zij woont in 2012 met haar vriend aan de Compagnonsfeart in Wijnjewoude. "Het was heerlijk wonen", vertelt ze. "Rustig, aan het water. Een kreas plakje met een trekker en wat paarden." Op een gegeven moment zoekt de provincie echter contact met de buurt om te spreken over plannen voor de N381, de provinciale weg die dan nog zo'n kilometer verderop ligt.

"Ze zijn vroeg begonnen met de voorlichting, en vertelden ons dat onze inbreng belangrijk was - dat ze ons hierin wilden meenemen." Langzamerhand wordt duidelijk dat het nieuwe tracé pal naast Fabers huis komt te liggen, nog geen vijftig meter van de voordeur. Vanwege het geringe aantal omwonenden mag de provincie geluidsnormen ophogen en zelfs van speciale geluidsschermen afzien. "Hoe zulk soort regels zomaar overboord zijn gegaan, dat heeft ons echt gestoken", blikt Faber terug.

Verhuizen

Drie jaar na de eerste gesprekken met de provincie wordt het nieuwe tracé geopend. "Ik kwam thuis van mijn werk en zag al die vrachtwagens langs mijn huis denderen. Ik ben gelijk naar binnen gevlucht." Al snel besluit het stel te verhuizen. Tijdens de slepende procedure om de waardevermindering van het huis te bepalen, voert de provincie enkel binnenshuis geluidsmetingen uit. "En dat terwijl mijn vriend niet meer zonder oordoppen naar buiten kon. Dat kun je toch niet geloven?"

Uiteindelijk slaagt de verkoop en vindt Faber een nieuw plekje - aan een bosrand en in hemelse rust. Ze benadrukt dat ze begrip heeft voor de noodzaak van provinciale wegenbouwplannen, maar dat ze zich zeer slecht behandeld voelt. "Soms moet het gewoon zo, dat snap ik ook. Zo'n weg moet er komen. Maar beloof geen inspraak, zonder het te geven."

Visie delen

Voorafgaand aan de bouw van een weg is het voor een bonte verzameling partijen mogelijk hun visie te delen (zie kader), maar zodra de hamer valt en de plannen officieel worden, is qua inspraak de koek op. Dat bevestigt ook advocaat Tijn Kortmann, specialist bestuursrecht: "Als er een tracébesluit is genomen en dat onherroepelijk is, dan gaat de lijn er ook komen. Dat feit staat niet meer ter discussie." Enkel op Europees niveau kan er dan nog roet in het eten worden gegooid - bijvoorbeeld vanwege stikstof.

Wat volgt is een procedure waarbij de getroffen burger of ondernemer wordt gecompenseerd voor het verlies dat zal worden geleden: een stuk grond, een deel van de waarde van je huis óf, als bedrijf, inkomstenverlies. "Dat laatste is bijvoorbeeld het geval wanneer een spoorwegovergang het moeilijker maakt je bedrijf te bereiken", licht Kortmann toe.

Het bittere is echter dat compensatie voor (waarde)verlies afhangt van het type procedure.

Wordt er daadwerkelijk een stuk grond gevorderd, dan volgt daarvoor een onteigeningsprocedure. "En die voorziet ook in volledige schadeloosstelling als bijvoorbeeld jouw huis ook waarde heeft verloren", aldus Kortmann. "Loopt een weg of spoorlijn niet over maar langs je erf, dan volgt een planschadevergoeding. En dan krijg je slechts een tegemoetkoming voor je waardeverlies, niet een volledige vergoeding."

Schaduwschade

Kortmann wil echter ook de verwachting op gedeeltelijke vergoeding temperen. "De wrangste uitkomst is de zogeheten schaduwschade. Je hebt namelijk pas recht op vergoeding wanneer een tracébesluit is genomen. Maar de concrete spoorplannen worden al veel eerder aangekondigd. Dan heb je dus een periode zónder kans op vergoeding, maar wel mét waardeverlies van je huis." Dute Faber kan in ieder geval één concreet advies meegeven: "Zorg ervoor dat je alle beloften en toezeggingen vooraf zwart op wit krijgt."

Als de Lelylijn er komt, dan volgen er nog tal van inspraakmomenten, aldus alle betrokken wethouders. Zoals gewoonlijk heeft het inpassen van een spoorweg de nodige voeten in de aarde, zelfs in de kaal ogende landerijen langs de A7 - om van de woonkernen maar niet te spreken. Maar, zo benadrukt wethouder Van Veen: "Laten we ons nu alsjeblieft nog nergens druk over maken. Dit gaat allemaal stap voor stap, en de bal ligt op dit moment bij het Rijk."

quote:

Op maandag 17 januari 2022 20:18 schreef AchJa het volgende:

[..]
Prima dat ze dat hopen maar daar gaat dat Deltaplan voor het Noorden icm de Lelylijn echt geen verandering in brengen... De Randstad komt naar jullie toe, Hoogezand Sappemeer zal een wijk van Groningen worden aangezien Groningen zo groot als Utrecht moet gaan worden om de Lelylijn te verantwoorden... En de werkgelegenheid blijft in de Randstad...

quote:

Op maandag 17 januari 2022 20:39 schreef Hanca het volgende:

[..]
Dat de werkgelegenheid in de Randstad blijft is prima, als je hier maar kunt blijven wonen. En Hoogezand-Sappemeer als buitenwijk van Groningen? Er zit een gemeentegrens en een behoorlijke afstand tussen wat dat lastig maakt, maar ik denk dat dat Hoogezand-Sappemeer best goed zou doen eerlijk gezegd. Nu is het vooral een vrij vervallen en karakterloze plaats.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 20:45 schreef AchJa het volgende:

[..]
Groningen moet meer dan anderhalf keer zo groot gan worden.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 20:52 schreef Hanca het volgende:

Dat is niet waar. Er zijn een aantal plaatsen aangewezen, zoals Winschoten, Hoogezand-Sappemeer, Appingedam en Leek.

Verder lijk je je niet te beseffen dat Groningen al de vijfde stad van het land is, 1,5 keer Groningen is heel wat meer dan de 50.000 extra woningen die de provincie (niet de stad!) hier voor wil bouwen.

quote:

Verstedelijking

In het rapport wordt uitgegaan van enige verstedelijking van het Noorden. De lijn is immers nodig om veel reizigers te benutten. Zo’n 100.000 nieuwe woningen moeten er hiervoor bij komen in het Noorden. In dat scenario groeit Groningen bijvoorbeeld van 205.000 naar 340.000 inwoners. Drachten groeit dan van 50.000 naar 84.000 en Heerenveen van 40.000 naar 90.000. Of deze groei wenselijk is, moet in overleg met de inwoners van het Noorden besproken worden.