De coronamaatregelen leiden tot minder besmettingen en slachtoffers, maar veroorzaken ook economische en sociale schade. Hoeveel kost het redden van een coronapatiënt en staat dit in verhouding tot de maatschappelijke kosten?
Het is een wrange vraag die in het begin van de coronacrisis niet of nauwelijks werd gesteld, zeggen experts. Het beleid was (en is) gericht op het redden van mensenlevens en het beheersbaar houden van de druk op de zorg.
"Logisch", redeneert gezondheidseconoom Maarten Postma. "We willen voorkomen dat er op de IC's onmenselijke keuzes gemaakt moeten worden. Tot nu toe was de nood zo hoog dat er weinig aandacht was voor kosteneffectiviteit. Iedereen voelt op zijn klompen aan dat de corona-aanpak niet kosteneffectief is. Maar dat hoeft ook niet leidend te zijn", zegt Postma. "We zijn vooral gericht op het voorkomen van doden. Toch denk ik wel dat er te weinig gekeken wordt naar de economische afweging."
Hoewel het onderwerp gevoelig ligt, zijn dit soort maatschappelijke kosten-batenanalyses voor economen juist gebruikelijk. Om sommen te maken, hanteren ze de gezondheidskosten per gewonnen gezond levensjaar: de zogeheten 'quality adjusted life year', afgekort QALY. Zo beoordelen ze wat reële kosten zijn voor nieuwe behandelingen en geneesmiddelen. De standaardgrens ligt op 80.000 euro per gewonnen gezond levensjaar (QALY).
Standaard losgelaten
Maar in de bestrijding van de coronacrisis is deze standaard losgelaten: de kosten liggen (veel) hoger. Hoeveel hoger, daar zijn experts het niet over eens. De schattingen lopen uiteen van 5 tot 10 keer meer dan de 80.000 euro per gewonnen levensjaar, tot zelfs honderd keer meer.
"Ik zit er tussenin", merkt econoom Postma op. Hij berekende dat de lockdowns grofweg 100 miljoen euro per dag kosten. Daarmee voorkwamen we ongeveer 40.000 sterfgevallen en kostte een gewonnen gezond levensjaar in zijn berekening 1 miljoen euro.
Dat de schattingen enorm verschillen, verbaast hoogleraar beleidsevaluatie aan de Vrije Universiteit Carl Koopmans niet. "Het is heel moeilijk om te bepalen wat de kosten en baten zijn", zei hij in november al. Alles hangt af van welke maatschappelijke kosten je meeneemt in de berekeningen.
Om deze "onmogelijke som" te maken, moet je aanname op aanname stapelen, want veel gegevens zijn (nog) onzeker. "Dat is sinds eind vorig jaar niet veranderd", zegt Koopmans nu. "We weten wel iets meer, maar er zijn nog steeds te veel onzekerheden."
Postma beaamt dit. "We weten wat de medische kosten zijn: twaalf dagen op de IC kost zo'n 20.000 euro bijvoorbeeld, en we kunnen exact berekenen wat de economische schade is als iemand uitvalt op werk door ziekte. Normaal gesproken zijn bij de weging van een medicijn, de kosten van dat medicijn de enige variabele."
"Nu moeten we alle kosten van de lockdown schatten: hoe moeten we de terugval in economische groei doorrekenen, en de kosten voor overheidssteun? De macro-economische effecten, de werkloosheid die oploopt, de kosten van uitgestelde zorg en psychische klachten en verminderde lichaamsbeweging door gesloten sportscholen? Methodologisch is dat nieuw."
Herstel NL, een groep medici, wetenschappers, economen en ondernemers, presenteerde onlangs een plan om Nederland weer open te gooien. Ze willen dat het kabinet de mogelijkheden van risicogestuurd beleid doorrekent. De groep raakte in opspraak omdat een aantal prominente leden opstapte. De experts in dit artikel zijn niet verbonden aan Herstel NL.
Nog steeds wagen weinig economen zich aan analyse. TU-Delft onderzoeker Bas Kolen was een van de eerste onderzoekers in Nederland die het aandurfde om een kostenbatenanalyse te maken van de coronabestrijding. Zijn conclusie is dat op de lange termijn de kosten van een lockdown niet opwegen tegen de baten, vanuit een puur economisch oogpunt. Dat wil zeggen dat de kosten van de coronamaatregelen op blijven lopen, terwijl de baten - onder meer het aantal levens dat wordt gered - niet oplopen.
"We weten intussen wel dat we veel hogere kosten maken dan de gebruikelijke QALY-standaard. De vraag is: is dat erg? En waar ligt de grens? Dat moet beantwoord worden in een politiek maatschappelijk debat dat maar niet wordt gevoerd", aldus Kolen.
[...]
[/quote]
https://nos.nl/artikel/23(...)mische-afweging.htmlWat ik mis in de redenatie is de ratio waarom wij voor het redden van een corona-levensjaar bereid moeten zijn om 800.000 of meer uit te geven en voor een ander levensjaar maar 80.000 euro.
Dat geld en de economische schade die nu ontstaat gaan immers in de toekomst ook mensenlevens kosten omdat er dan onvoldoende geld is om ze te behandelen. Je zou dus ook kunnen zeggen: We laten in de toekomst 10 mensen sterven om nu 1 iemand met corona te redden. Als je het systeem begrijpt dan zie je dat dit precies hetzelfde is.
Dat er een geldbedrag wordt gebruikt per levensjaar is logisch, omdat je dit nu eenmaal nodig hebt om een rationele afweging te maken voor welke (be)handeling je kiest met schaarse capaciteiten. Maar die logica wordt nu -onverklaard- losgelaten.
Enfin, nu roepen de geleerden (die ervoor gestudeerd hebben) ongeveer hetzelfde als ik een jaar geleden al hier op FOK!. De echte corona-rekening moet nog komen en de vraag in hoeverre alle maatregelen geholpen hebben nog eerlijk beantwoord.
Op
maandag 15 mei 2023 18:39 Wellicht arrogant, maar ik weet 100% zeker dat ik meer weet van de Amerikaanse geschiedenis, vooral die van de Zuidelijke staten, dan alle fokkers bij elkaar. Durf ik mijn hand wel voor in het vuur te steken.