quote:
Er is hoop
De toekomst van Pels Rijcken als landsadvocaat staat ter discussie
De glazen water waren nauwelijks ingeschonken of het Kamerdebat over de positie van landsadvocaat Pels Rijcken stond al op scherp. NRC onthulde woensdag dat op de werkvloer bij Pels Rijcken sprake is van racisme en intimidatie. In het artikel zei bestuursvoorzitter Sandra van Heukelom dat voor Pels Rijcken – als landsadvocaat – de lat niet hoger ligt dan voor andere advocatenkantoren. „Wij zijn een gewoon advocatenkantoor met een bijzondere cliënt.”
Die uitspraak „deed mijn bloed enigszins koken”, zei VVD-Kamerlid Ulysse Ellian aan het begin van het debat. „Het is onjuist. Wij moeten van de landsadvocaat juist méér verwachten. Die dient het algemeen belang, het belang van de staat, wij betalen.”
Lees ook: Racisme en geschreeuw bij landsadvocaat Pels Rijcken
Duizend zaken
Pels Rijcken is al sinds 1969 landsadvocaat en treedt jaarlijks in zo’n duizend zaken op als advocaat en juridisch adviseur van de rijksoverheid: onder andere in de Toeslagenaffaire en het Groningse gasdossier. In maart maakte het kantoor bekend dat wijlen bestuursvoorzitter Frank Oranje miljoenenfraude pleegde. Inmiddels is duidelijk dat Oranje als notaris over een periode van zo’n twintig jaar zeker 11 miljoen euro van klanten stal. Donderdag debatteerde de Kamer voor het eerst met minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid, CDA) over de fraude en de eventuele gevolgen voor de positie van Pels Rijcken als landsadvocaat.
Die positie is verre van zeker, zo bleek in het debat. De aanwezige partijen lieten weten dat hun vertrouwen in Pels Rijcken door de fraude al een enorme knauw had opgelopen. Door de publicatie over sociale onveiligheid op de werkvloer staat dat vertrouwen nóg verder onder druk.
„Vertrouwen komt te voet en gaat te paard”, zo vatte Corinne Ellemeet (GroenLinks) het samen. Ze verwees naar in het artikel geciteerde uitspraken van de werkvloer van Pels Rijcken. „Het gaat over flikkers, spleetogen, negers en Surinamers die lui zijn. Laat dat tot je doordringen”, zei Ellemeet die stelde dat de landsadvocaat als instituut smetteloos hoort te zijn. „We moeten hier heel streng op zijn.”
Ellemeet vroeg zich af of Pels Rijcken landsadvocaat kan blijven. Die vraag speelt ook voor de andere aanwezige partijen: VVD, D66, CDA en SP. Wat SP-Kamerlid Michiel van Nispen betreft is de uitkomst al helder. „De SP vindt dat we moeten stoppen met Pels Rijcken als landsadvocaat.”
Minister ziet dilemma
Minister Grapperhaus sprak van „een heel lastig dilemma”. Hij benadrukt al langer – zo ook in het Kamerdebat – dat de staat niet zomaar bij Pels Rijcken weg kan. Nog los van de vraag of een vertrek proportioneel is aangezien de fraude door een persoon gepleegd is en Pels Rijcken de miljoenenschade vergoedt.
Pels Rijcken levert volgens de minister kwalitatief goed werk, heeft veel kennis van alle complexe, overlappende kwesties waarmee de rijksoverheid van doen heeft en is betrokken bij duizend dossiers per jaar. „Ik begrijp best dat mensen zeggen: ‘hou daar maar onmiddellijk mee op’, maar dat is niet in het belang van de staat.”
Al het juridische werk door ministeries laten doen is volgens hem geen optie, al was het maar om de verplichte procesvertegenwoordiging door een advocaat als de staat zélf voor de rechter wordt gesleept.
Tegelijkertijd wil Grapperhaus vanwege de „ongekende fraude” en kritische uitkomsten van onderzoeken van de Haagse deken (onder meer over de sociale veiligheid bij Pels Rijcken) en het Bureau Financieel Toezicht (over de gebrekkige interne controles) „niet uitsluiten” dat afscheid wordt genomen van Pels Rijcken.
„Komend jaar moeten we kijken: hoe verder met de rol van de landsadvocaat”, zei de minister. Nadat hij eerder advies over de positie van de landsadvocaat inwon bij twee hoogleraren wil Grapperhaus nog deze kabinetsperiode een onafhankelijke commissie instellen die nóg dieper naar de kwestie moet kijken. Daarbij liggen alle opties op tafel. „Dit is bijzonder pijnlijk voor Pels Rijcken”, zo omschreef Grapperhaus de onzekerheid die dit met zich meebrengt. „Maar het is wel de minste consequentie die je mag verwachten.”
‘Rotte appels’
Pels Rijcken meldde vorige week volledig met het notariaat te stoppen en kondigde voor elf verschillende onderwerpen verbetermaatregelen aan, ook op het vlak van sociale veiligheid. Deze zomer plaatste de Haagse deken – de toezichthouder – het advocatenkantoor onder verscherpt toezicht, mede omdat de sociale veiligheid bij het kantoor onder de maat was. Hij typeerde het kantoor als „een gesloten organisatie met weinig ruimte voor tegenspraak”.
Uit onderzoek van NRC bleek woensdag dat tegenspraak nog steeds niet de praktijk is en dat er in top van de organisatie – gevormd door de 37 partners – ook racistische uitingen zijn gedaan. Kamerleden wonden zich daar bijzonder over op. „De landsadvocaat moet zich van onder naar boven heruitvinden”, zei bijvoorbeeld VVD’er Ellian. „Als er rotte appels tussen zitten die de sociale onveiligheid veroorzaken, dan moeten daar integere nieuwe mensen voor in de plaats”.
Grapperhaus leek het daarmee eens te zijn en beloofde Pels Rijcken op het matje te roepen. „We moeten kunnen zien dat men [bij Pels Rijcken] niet alleen maar zegt ‘we hebben er naar geluisterd en een kop thee aangeboden’, maar echt ook dat er ook op is gehandeld.”
https://www.nrc.nl/nieuws(...)r-discussie-a4064311Sujet Grapperhaus sparteld nog tegen