Kamer wil dat Blok vuist maakt tegen TurkijeHet oplaaiende gewapende conflict in Nagorno-Karabach zet de Armeens-Azerische relaties in Rusland – waar miljoenen in de diaspora leven – op scherp. Gemeenschapsleiders in Moskou proberen geweld te voorkomen.
Een vijftiental mensen, meest mannen, luistert aandachtig terwijl de spreker hen bijpraat over de laatste ontwikkelingen aan de frontlijn in Nagorno-Karabach. Achter hem een grote muurschildering van de grote Armeense filmregisseur Sergej Paradzjanov, bij zijn leven een pleitbezorger van vrede tussen Armeniërs en Azeri.
“Eens per week komen we hier samen om de situatie te bespreken”, zegt zakenman Ara Abramjan, president van de Unie van Armeniërs van Rusland, de grootste organisatie van de Armeense diaspora in het land. “We praten over wat er gebeurt in Nagorno-Karabach, maar ook over incidenten die zich voordoen tussen Armeniërs en Azeri. En die zijn er.”
Sfeer van een wijkcentrum
De ruimte ademt de sfeer van een wijkcentrum. Je kunt er koffie drinken en ernaast is een sportzaaltje. Vijftig meter verderop verheft zich de enorme Transfiguratiekathedraal van de Armeens-Apostolische kerk, opgetrokken uit rode tufsteen en voltooid in 2013. Het is de hoogste Armeense kathedraal ter wereld, de grootste ook buiten Armenië. Dat wekt geen verbazing, want in Rusland wonen volgens officiële cijfers meer dan een miljoen Armeniërs (zelf houden ze het op drie miljoen) en zijn ze de op vijf na grootste bevolkingsgroep.
“Iedereen maakt zich grote zorgen”, zegt bestuurslid Loesik Goekasjan. “We hebben hier een crisisstaf gevormd en verlenen alle mogelijke hulp, humanitair, moreel en materieel. In 65 Russische regio's hebben we afdelingen, die zijn allemaal betrokken. Want de Armeniërs zien Karabach, of Artsach, als hun moederland.”
Beschuldigingen
President Ilham Aliyev van Azerbeidzjan heeft de Armeense diaspora in Rusland, en Abramjan persoonlijk, ervan beschuldigd wapens en huurlingen te smokkelen naar Nagorno-Karabach. Abramjan wuift de aantijging weg. “Dat is lachwekkend. Ziet u hier in Moskou winkels waar wapens worden verkocht, raketten, vliegtuigen? Maar hijzelf koopt wel voor veel geld wapens van Turkije, Israël en Rusland.”
Naast de situatie aan het front heeft de dreiging van botsingen tussen Azeri en Armeniërs in Rusland alle aandacht. Ook de Azerische gemeenschap in Rusland telt rond de miljoen mensen. Toen in juli kortstondig gevechten oplaaiden langs de Armeens-Azerische grens, kwam het hier tot schermutselingen. “Wij roepen de Armeniërs in Rusland op niet in te gaan op provocaties”, zegt Abramjan. “We staan in voortdurend contact met de politie om escalaties te voorkomen.”
‘In Moskou maakt het conflict veel los’
De Azerische diaspora in Moskou volgt de gebeurtenissen rond Nagorno-Karabach evenzeer met argusogen. “In Moskou maakt het conflict heel veel los, niet alleen in Azerbeidzjan”, zegt Sjamil Tagajev, die de Azerische Gemeenschap in Moskou leidt. “De Azeri vormen hier een van de grootste bevolkingsgroepen, onder hen zijn veteranen van de oorlog om Karabach en ook mensen die indertijd zijn gevlucht voor het geweld. Zij vergeten dat nooit. Vanochtend werd ik gebeld door een man wiens gezin in het grensgebied woont. Afgelopen nacht is er een granaat op hun huis gevallen. Hij wil er meteen naar toe.”
Ook Tagajev ziet het voorkomen van conflicten tussen de twee bevolkingsgroepen in Moskou als primaire taak. Daarom is hij naar eigen zeggen voortdurend op pad om met mensen te praten, op straat, op markten en in cafés. “Iedereen kent mij en ik ken de lokale leiders. De Azerische gemeenschap is onderverdeeld naar afkomst uit verschillende steden, zoals Ganja en Baku. Iedere groep heeft een eigen oudste, een aksakal. Met hen heb ik veel contact”, aldus Tagajev.
‘Provocaties van Armeense zijde’
Hij wijt de eerdere incidenten aan ‘provocaties van Armeense zijde’. Massale aanhoudingen waren het gevolg, sommige deelnemers aan de vechtpartijen zitten nog altijd vast. “Na de gebeurtenissen in juli zijn we met veel mensen om de tafel gaan zitten”, zegt Tagajev. “We hebben besloten zoveel mogelijk de vinger aan de pols te houden. Daardoor is het in Moskou niet tot nieuwe schermutselingen gekomen, ondanks de hoog opgelopen emoties.”
Als normale buren verder
Armeniërs en Azeri beschuldigen elkaar van etnische zuiveringen en andere misdaden. Kunnen ze ooit nog als normale buren verder? "We moeten ons niet vastbijten in het verleden", betoogt Tagajev. "De Duitsers en de Russen hebben ook ooit gevochten, maar nu drijven ze handel en rijden Russen in Duitse auto's. De Duitsers hebben oorlog gevoerd met de Fransen, de Britten met de Argentijnen, iedereen heeft ooit met elkaar gevochten, maar dat betekent niet dat ze allemaal tot op de dag van vandaag gezworen vijanden zijn. Je moet vooruitkijken."
Abramjan beaamt dat, maar heeft twijfels over de haalbaarheid. “Uiteindelijk moeten we toch samen verder. Ik heb meermalen voorgesteld een rondetafelgesprek te beleggen, want we hebben vrede nodig, we wonen uiteindelijk samen, Armeniërs en Azeri. Laat de vrede van hier naar daar overslaan. Ik wilde met tweehonderd studenten uit Azerbeidzjan en tweehonderd uit Armenië een rondetafelgesprek organiseren in Sotsji. Maar de Azeri willen dat niet. Ze hebben de Armeniërs tot vijand verklaard.”
bron:
telegraaf