Met snel internet en subsidies weet Japans bergdorp jongeren te lokken

https://www.nrc.nl/nieuws(...)n-te-lokken-a4008479

Bergdorp Kamiyama ligt in een krimpregio, maar weet toch nieuwe bedrijven en werknemers uit de stad te trekken. „Ik was zo ongelukkig in Tokio.”

In het jaar 815 stuitte de 42-jarige boeddhistische monnik Kukai tijdens zijn bedevaart op het geïsoleerde bergdorpje Kamiyama, op het Japanse eiland Shikoku. Hij zou daar zijn ‘spirituele ontwaken’ hebben beleefd. Volgens Kukai’s interpretatie van het boeddhisme is dat een van de vier fases die iedere pelgrim moet doorlopen, op weg naar verlichting.


Kamiyama heeft 4.724 inwoners. Vanuit Tokio is het een uur vliegen en dan nog een uur rijden naar het bergdorp.

Je zou kunnen zeggen dat filmmaker Mile Nagaoka (41) ook ontwaakte in Kamiyama. Tussen de steile, dichtbegroeide heuvels van het dorp ligt zijn filmstudio. Voordat hij tien jaar geleden voor het eerst naar Kamiyama kwam, was hij assistent-regisseur in Tokio. „Er zijn daar zoveel creatieve mensen, de concurrentie is hevig. Als je een steen in een willekeurige richting gooit, belandt die waarschijnlijk op het hoofd van een kunstenaar”, lacht hij. „Toen ik hier voor het eerst kwam, was ik de enige.”

Nagaoka was helemaal klaar met Tokio, hij werd er depressief. Een vriend raadde hem aan naar Kamiyama te gaan voor een korte pauze. Het 4.724 inwoners tellende boerendorp is vanuit Tokio te bereiken in een uur vliegen en dan nog een uur rijden. Het is, behalve voor korte bezoekjes van pelgrims, nooit een toeristentrekker geweest.

Nagaoka weet niet hoe het hem was vergaan als hij het vriendenadvies niet had opgevolgd. „Ik was zo ongelukkig en gefrustreerd in Tokio.”



In Kamiyama ontmoette hij bewoner Sachiko Minato, nu 86. Nagaoka laat een fragment zien uit zijn documentaire All alone in Kamiyama uit 2016, waarin Minato een sigaret aansteekt met de vlam van haar cv-ketel. Een ogenschijnlijk onbelangrijk detail, maar volgens Nagaoka liet zij hem zo al jaren eerder zien dat hij niet de conventionele weg hoefde te volgen. Dat hij niet langer hoefde deel te nemen aan de ratrace in Tokio, die hem zo ongelukkig maakte.


Risa Sunada, die drie jaar geleden naar Tokushima kwam, aan het werk bij ngo Green Valley.

Ouder dan 65
Uit recent onderzoek onder twintigers in Tokio blijkt dat maar liefst een kwart ook graag naar het Japanse platteland zou verhuizen. Dat zou goed zijn voor die streken, want volgens de Japan Policy Council dreigen over twintig jaar 869 Japanse gemeenten te verdwijnen als de huidige bevolkingskrimp in landelijk gebied doorzet. Dat is bijna de helft van alle Japanse gemeenten.

In de prefectuur Tokushima (ruim 700.000 inwoners), de provincie waarin Kamiyama ligt, is in een derde van de dorpen meer dan de helft van de inwoners ouder dan 65 jaar. Ter vergelijking: landelijk is dat 15 procent. Nog altijd kiezen veel jongeren ervoor om landelijk gebied te verlaten en naar de stad te trekken, bijvoorbeeld om er te studeren.

Zo ging het ook in Kamiyama. Maar mede dankzij de komst van een aantal bedrijven is dat enigszins aan het veranderen. Vijftien IT-bedrijven van buiten Kamiyama hebben een vestiging in het dorp geopend.



Het eerste kwam in 2011. Een belangrijke reden om juist daar zo’n ‘regiokantoor’ te openen – naast vriendelijke inwoners en mooie natuur – is het razendsnelle lokale internet. Toen Japan in 2003 overstapte van kabel- naar digitale televisie, koos het bestuur van de regio voor aanleg van glasvezel. Daardoor heeft Tokushima een groot voordeel ten opzichte van andere krimpregio’s in het land, en is Kamiyama een voorbeeld geworden van hoe krimp een halt toe te roepen.

Een van de bedrijven die naar het dorp kwam, is Monosus. Dit webdesignbedrijf uit Tokio heeft in het dorp een nevenvestiging geopend. Manager Tsutomu Kurihara vertelt erover in zijn minimalistisch ingerichte kantoor. Hij stemt direct in met een interview – zonder afspraak vooraf. Of Kurihara dat in Tokio ook had gedaan, weet hij niet. Hij staat tegenwoordig meer ontspannen in het leven, zegt hij.



Iedere dag reisde hij twee uur op en neer tussen zijn huis in Kanagawa en zijn werk in Tokio. Hij moet er zelf om lachen, alsof hij nu pas lijkt te beseffen dat het zonde is zoveel tijd te verspillen aan forenzen. „Nu ben ik binnen vijf minuten op mijn werk. Het belangrijkste is dat ik meer voor mijn kinderen kan zorgen, ik breng veel tijd met ze door.”

Teruglokken
Toch biedt de stad nog altijd meer carrièreperspectief. Krimpregio’s proberen jonge mensen daarom te lokken door iets te bieden wat de stad niet heeft – natuur, ruimte, gemeenschapszin – én aantrekkelijk te worden voor hun carrière. Het regionale bestuur van Tokushima verstrekt bijvoorbeeld subsidies aan bedrijven die zich in de regio vestigen. Zo kreeg Monosus een beurs om personeel te trainen. „Daarmee kunnen we mensen opleiden tot designers, ook als ze totaal geen ervaring hebben”, vertelt Kurihara. Ook zijn er subsidies om salarissen van te betalen of kantoren te verbouwen, met een maximum van een miljoen yen (10.000 euro) per jaar, afhankelijk van het soort subsidie.



Ieder jaar krijgen zo’n tien nieuwe medewerkers van Monosus een training in Kamiyama. Sawasa Haruna (32) doorliep dat programma en is nu een van de acht vaste krachten op het kantoor in het dorp. Ze komt uit Kochi, de grootste stad van het eiland Shikoku, die op zo’n drie uur rijden ligt. „Hier zijn werktijden flexibel, je bent in de natuur, je ziet buiten dieren lopen. Voor de lunch haal je om de hoek verse groenten, maar het belangrijkste is de frisse lucht.”

Experiment
Verderop in het dorp, aan de rivier de Akui, verblijft de 24-jarige Kazuma Sugaki uit Osaka een week in een bungalow. Sugaki’s werkgever, een consultancybureau uit Osaka dat bij grote infrastructuurprojecten adviseert, laat hem bij wijze van experiment een week in Kamiyama werken. Hij heeft er alle rust, „dat is heerlijk, je concentreert je hier makkelijker”. Maar wonen in zo’n klein dorp? Nee, dan zou hij zijn bruisende stad Osaka missen.

Sugaki huurt de bungalow, evenals de flexplek waar hij overdag werkt, van de ngo Green Valley. Deze organisatie zet zich in voor de economische onafhankelijkheid van het dorp. De afgelopen tien jaar haalde Green Valley zo’n driehonderd mensen binnen, vooral bij de vijftien IT-bedrijven, claimt manager Kazuhiro Takeuchi (53). Hij zegt dat een flexplek 1.000 yen (10 euro) per dag kost. Dat is een stuk goedkoper dan in de hoofdstad. „Het is de plattelandsprijs.”

Jaarlijks maken zo’n 2.500 tot 3.000 mensen van buiten Kamiyama gebruik van deze flexplekken. Volgens Takeuchi is het cruciaal dat stedelingen eerst een korte periode kunnen ‘testen’ of zij gemaakt zijn voor het leven op het platteland, voor zij besluiten zich er definitief te vestigen. De flexplek is dan een ideale tussenstap.

Takeuchi komt van oorsprong uit Kamiyama, maar woonde dertien jaar in de stad Kobe (1,5 miljoen inwoners), waar hij een eigen bedrijf runde. Een paar jaar geleden werden zijn beide ouders ziek en kwam hij terug. „Mensen van mijn leeftijd moeten vaak voor hun ouders zorgen. Dan moet je naar je geboortedorp en word je gedwongen te stoppen met werken”, zegt hij. Volgens Takeuchi is het mede hierom van groot belang dat de afgelegener gebieden óók carrièremogelijkheden bieden aan veertigers en vijftigers.

Ook houdt Green Valley zich bezig met de integratie van nieuwe inwoners in de gemeenschap. „We organiseren evenementen waarbij oude en nieuwe inwoners kennismaken. Morgen hebben we bijvoorbeeld een barbecue.”

Iets verderop van het flexkantoor staan Nishisaki (70) en Katayama (78), beiden met een hoed tegen de brandende zon. Wat vinden zij van de nieuwe bewoners? Katayama wijst naar de tuin van haar buurman, die er nog niet zo lang woont. „Zijn tuin is een puinhoop”, zegt ze. Nishisaki schiet in de lach. Dan serieus: „Nee hoor, er is weinig veranderd. Ze geven ons soms groenten, dan geven wij groenten terug.”

[ Bericht 2% gewijzigd door slashdotter3 op 12-08-2020 21:29:56 ]

Misschien dat dit een wereldwijde trend wordt nu iedereen gewend raakt aan thuiswerken en StarLink binnenkort uitrolt

Zijn er in NL nog gehuchten die met supersnel internet aantrekkelijk worden? Ergens in het uiterste deel van Groningen ofzo?