https://www.nrc.nl/nieuws(...)minder-vrij-a4007781Fundamentele vrijheden verdwijnen in hoog tempo uit HongkongRuim een maand na de invoering van de ‘Veiligheidswet’ verdwijnen fundamentele vrijheden in hoog tempo uit Hongkong.
Sinds Carrie Lam, de hoogste leider van Hongkong, ruim een maand geleden de omstreden Veiligheidswet invoerde, verandert Hongkong in een ijzingwekkend tempo van een vrije, open samenleving in een stad waar iedereen voortdurend op zijn tellen moet passen. Op 30 juni, de dag dat de wet werd ingevoerd, stelde Lam de wereld nog gerust. „(De wet) richt zich alleen op een extreem kleine minderheid van mensen die de wet hebben overtreden, terwijl het leven en eigendom, de basisrechten en vrijheden van de overgrote meerderheid van de inwoners van Hongkong beschermd worden”, liet Lam per videoboodschap aan de VN-Mensenrechtenraad weten.
Sindsdien blijkt dat die extreem kleine minderheid toch schrikbarend veel mensen omvat, plus gedragingen die horen bij fundamentele democratische vrijheden. Een aantal van die vrijheden erodeerde in de voorbije maand rap verder of verdween zelfs.
1. De vrijheid om een eigen parlement te kiezen
Toegegeven, die vrijheid was in Hongkong al onvolledig, maar nu blijft er zo goed als niets van over. Lam besloot op 31 juli om de verkiezingen, gepland voor begin september, met maar liefst een jaar uit te stellen. Formeel doordat er te veel coronabesmettingen zijn, maar vrijwel niemand gelooft dat.
Waarschijnlijker is dat Lam, en achter de schermen Beijing, niet wil dat de pro-democratische partijen opnieuw een klinkende overwinning behalen. In november vorig jaar, bij verkiezingen voor districtsraden, veegden de pro-democratische partijen de Beijinggezinde partijen vrijwel geheel van tafel.
Op de dag voordat Lam de verkiezingen vooruit schoof, hadden twaalf pro-democratische kandidaten al te horen gekregen dat zij zich hoe dan ook niet verkiesbaar mochten stellen. Het gaat deels om politici die nu al in het parlement zitten en die als gematigd gelden. Maar ook de uitgesproken activist Joshua Wong mag niet meedoen. Deels zijn zij uitgesloten omdat zij ‘overtredingen’ zouden hebben begaan tegen de nieuwe Veiligheidswet toen die nog helemaal niet van kracht was. Deels lijkt de uitsluiting ook op maat gesneden van mensen die Beijing niet in het parlement wil. Met het uitstel, en met de kans dat later nog meer kandidaten worden uitgesloten, verliezen Hongkongers een van hun laatste mogelijkheden om hun verzet tegen Beijing en tegen Carrie Lam nog legaal te uiten.
2. Academische vrijheid
Beijing stelt voortdurend dat jongeren in Hongkong vooral de straat op gingen omdat ze slecht zijn opgevoed. Hun geest zou vervuild zijn door de liberale waarden die ze meekregen in het oude, op Britse leest gestoelde onderwijsstelsel.
Hervorming en herziening van het curriculum blijkt sinds de invoering van de wet dan ook eens te meer de hoogste prioriteit te hebben.
Op 28 juli werd Benny Tai, jurist en hoogleraar aan de Universiteit van Hongkong, ontslagen. Formeel wegens een eerdere veroordeling voor zijn rol in de organisatie van de zogeheten Paraplu-protesten van 2014. Toen eisten demonstranten dat Beijing zich niet zou bemoeien met wie er op de kandidatenlijsten voor de verkiezing van de hoogste leider mochten staan.
Tai, op borgtocht vrij, schreef op Facebook: „Academische medewerkers van onderwijsinstellingen in Hongkong hebben niet langer de vrijheid om controversiėle dingen te zeggen tegen een algemeen publiek over zaken die politiek of sociaal omstreden zijn.”
Niet alleen universiteiten, het hele onderwijssysteem ligt onder het vergrootglas. Curricula zouden worden herzien en in een interview met de pro-Chinese krant Ta Kung Pao sprak John Lee, Hongkongs veiligheidsminister, donderdag van „strakker management” van scholen en het verwijderen van „rotte appels”.
Chan Kin-man, een academicus die eveneens aan de wieg van de beweging van 2014 stond en die eerder dit jaar uit de gevangenis kwam, sprak van „een agenda van gedachtenhervorming”: „Hongkong gaat een anti-intellectueel tijdperk in waar onafhankelijk denken niet meer is toegestaan”, zei hij in The Guardian.
3. Vrijheid van meningsuiting
Niet langer zijn įlle boeken verkrijgbaar in de bibliotheken van Hongkong: zo zijn de werken van Joshua Wong van de planken gehaald. Evenmin mag je nog zingen wat je wilt: het lied Glory to Hong Kong, het informele ‘volkslied’ van de anti-Chinese demonstraties, is nu verboden, net als het meedragen van leuzen die oproepen tot onafhankelijkheid.
Je moet ook oppassen wat je op sociale media zet: eind juli werden er vier jongeren tussen de 16 en 21 opgepakt omdat ze online zouden hebben opgeroepen tot onafhankelijkheid.
Ook buiten Hongkong is niemand veilig. Hongkong vaardigde vrijdag zes arrestatiebevelen uit, onder meer tegen Nathan Law die vroeger samen met Joshua Wong in de pro-democratische partij Demosisto zat. Net voordat de Veiligheidswet in ging, vluchtte hij naar het Verenigd Koninkrijk.
Er is zelfs ook een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen een activist die al decennia de Amerikaanse nationaliteit heeft: Samuel Chu. Hij woont in de VS waar hij lobbyt voor het behoud van een vrij Hongkong. Het toont dat China de ambitie heeft iedere kritiek op de Hongkongpolitiek te smoren, ongeacht waar ter wereld je je bevindt, of welke nationaliteit je hebt.
Dat kan de 53 landen die in de VN hun steun hebben uitgesproken vóór de wet in een lastig parket brengen. Zijn zij straks bereid om mensen die de wet overtraden aan China uit te leveren?