‘Helft van opslagtanks is niet geïsoleerd’

quote:

Martine van der Post | Werktuigbouwkundige
Opslagtanks met olie moeten warm gehouden worden, maar zijn vaak slecht geïsoleerd, zegt Martine van der Post, terwijl dat wel goed mogelijk is én kostenefficiënt kan. „Verspilling.”

‘De warmte gaat hier met bakken naar buiten.’ Dat dacht werktuigbouwkundige Martine van der Post toen ze nog bij grote oliebedrijven in het Rotterdamse havengebied werkte. Met de blik van een ingenieur die „van rekenen en besparen houdt” keek ze naar de honderden grote opslagtanks voor olie en olieproducten die overal in de Nederlandse havens liggen.

Ze staan stilletjes in het gelid aan het water, en toch gebruiken die tankopslagen veel energie. Voor één tank worden honderdduizenden kubieke meters aardgas per jaar verstookt. Veel olietanks moeten permanent warm blijven, en toch zijn ze vaak niet goed geïsoleerd.

Het energieverbruik van een tankopslag kan halveren, berekende Van der Post, die inmiddels consultant is. Er zijn investeringen voor nodig in isolatie of een andere warmtevoorziening, maar die verdienen zich terug. Toch beginnen grote bedrijven er niet aan, is de ervaring van Van der Post. „Het is niet interessant voor de aandeelhouders.”

Twee weken geleden schreef NRC dat fabrieken nog veel energie kunnen besparen met kostenefficiënte, technisch haalbare ingrepen. Maar zulke ingrepen worden weinig toegepast.

Van der Post ervaart dat hardnekkige probleem in de praktijk. Ze begeleidt de bouw en vernieuwing van verwarmingen voor tankopslagen. Dit voorjaar schreef ze een nieuw, nog niet gepubliceerd rapport over energiebesparing op tankopslagterreinen voor DCMR Milieudienst Rijnmond. De presentatie is uitgesteld door de pandemie. „Er wordt veel gepraat over gasbesparing in huizen. Eén verwarmde tank zonder dakisolatie gebruikt evenveel aardgas als driehonderd huishoudens. Het is verspilling.”

Waar is al dat aardgas voor nodig?
„Producten zoals zware stookolie voor schepen worden te hard als ze afkoelen, daarom worden ze op 60 graden bewaard. Hetzelfde heb je met palmolie of dierlijke vetten, maar iets minder heet, anders wordt de olie ranzig.

„De dakisolatie die vroeger werd gebruikt – isolatiewol met aluminium platen eroverheen – raakte snel beschadigd, waardoor het dak ging roesten. Veel bedrijven hebben de isolatie toen verwijderd. Ik schat dat de daken van nog ongeveer de helft van de tanks in de Nederlandse havens niet geïsoleerd zijn. Terwijl al 25 jaar isolatiemateriaal bestaat dat wel geschikt is.”

Uit uw berekeningen blijkt dat dakisolatie zich in een jaar of twee terugverdient. Waarom beginnen bedrijven er niet aan?
„Grote bedrijven hebben veel managementlagen, die vaak doelen hebben voor de korte termijn. Energiebesparing genereert geen cashflow. En cashflow is king, dat heb ik wel geleerd. Vergelijk dat met de bouw van een nieuwe tank. Die verdient zich binnen een paar maanden terug, en begint dan geld te genereren. De kostenbesparing van isolatie, die voelt zo’n manager niet echt, die komt in een ander potje.

„Ik werk vooral voor kleine bedrijven. Het eerste bedrijf waar ik een dakisolatie en metingen kon uitvoeren, was een familiebedrijf dat destijds Argos heette. Familiebedrijven denken wel tien, twintig jaar vooruit, is mijn ervaring. Maar het bleef toen bij één tank. Het bedrijf kreeg een nieuwe eigenaar, die had een ander plan.”

Fabrieken moeten toch een energiebesparingsplan maken vanwege convenanten in de industriesector?
„Ze kunnen een plan opstellen en dan zeggen: we hebben een plan opgesteld. Niemand ziet erop toe hoe snel dat wordt uitgevoerd.”

In uw rapport legt u uit dat een deel van de tanks met restwarmte wordt verwarmd, niet met aardgas. Is er dan ook nog energie te besparen?
„Bij een fabriek zoals een raffinaderij blijft stoom over. Daarmee worden de opslagtanks verwarmd die bij de fabriek horen. Je kunt dan nog steeds energie besparen door isolatie van tanks, maar dan moet je die warmte wel elders nuttig kunnen inzetten. En dat is lastig, want de afnemers kunnen kilometers verderop liggen. Er gaat daarom in havens nog steeds veel warmte de rivier of de lucht in.

„In mijn nieuwe rapport laat ik zien dat het nog 5 tot 15 procent energie scheelt als je tanks niet met stoom verwarmt, maar met warm water. Als ik nieuwbouw van tankopslagen ontwerp, stel ik altijd voor om op het terrein geen stoomnet aan te leggen, maar een warmwaternet. Zoiets is bij een bestaande tankopslag natuurlijk lastiger uit te voeren, maar het kan wel.”

Energiebesparing moet de markt toch regelen? Door het Europese emissiehandelssysteem reduceren bedrijven CO2-uitstoot waar dat het goedkoopst is. Blijkbaar is dat niet bij een Nederlandse tankopslag.
„Ja, dat hoor ik ook vaak. In Oost-Europa of Italië is arbeid goedkoper, daarom kunnen we beter daar maatregelen nemen.”

Voor het klimaat maakt dat toch niet uit?
„Dat is waar. Maar ik vind dat energiebesparing door die Europese aanpak te veel een ver-van-mijn-bed-show wordt. Kijk naar de populariteit van energiecoöperaties in gemeenten. Mensen vinden het leuk om bij zichzelf in de buurt een dak vol te leggen met zonnepanelen. We zouden in Nederland belastinggeld moeten investeren in energiebesparing bij fabrieken. Nu gebruiken we belastinggeld om besparingsmaatregelen bij mensen thuis te subsidiëren. Dat is mooi, maar die euro’s leveren meer op als ze in de industrie worden uitgegeven.”