EU-leiders bereiken ’historisch’ akkoord, Rutte tevreden

quote:

De 27 EU-leiders hebben dinsdagochtend een akkoord bereikt over een fonds waarmee de Europese economie na de coronacrisis hersteld moet worden. Nederland en de andere drie 'zuinige landen' hebben een grote korting op hun EU-afdracht bedongen.

Na ruim vier dagen van onderhandelen in Brussel meldt de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, dat er een rond 5.15 uur een akkoord is bereikt over het fonds en de Europese meerjarenbegroting. Het akkoord is nodig om Europa financieel door de coronacrisis te trekken.

Premier Mark Rutte is tevreden met het pakket, zegt hij in een persconferentie achteraf. De premier noemt het een "omvangrijk en goed pakket waarin Nederlandse belangen goed zijn gewaarborgd".

Het akkoord is "waarlijk historisch" zei de Franse president Emmanuel Macron in een gezamenlijke persconferentie met Angela Merkel, de Duitse bondskanselier. Merkel sprak over een "belangrijk signaal voorbij de Europese grenzen dat de EU actie kan ondernemen, ondanks de verschillende achtergronden van de lidstaten".

De top duurde duurde lang omdat er veel discussie was over of het fonds met 750 miljard euro uit giften of leningen moest bestaan en hoe dit verdeeld zou worden. Vier 'zuinige landen', waaronder Nederlander, Denemarken Oostenrijk en Zweden, oefenden grote druk uit op Frankrijk en Duitsland, die het voortouw namen in de onderhandelingen.

Nederland heeft nu onder meer samen met de andere drie 'zuinige landen' een grotere korting onderhandeld op de jaarlijkse afdracht aan de EU. Ook zijn er afspraken gemaakt over het naleven van hervormingen en voorwaarden voor het ontvangen van steun.

Rutte: Noodrem ingebouwd

Het fonds is volgens Rutte vooral bedoeld voor landen die eveneens hard geraakt zijn door het virus, maar waar de economie minder goed instaat is de klappen van op te vangen. Om steun te ontvangen moeten lidstaten een plan indienen bij de Europese Commissie waarin ze laten zien hoe ze hun economie veerkrachtiger zullen maken.

In het pakket zijn afspraken gemaakt waardoor landen "strak een vinger aan de pols kunnen houden" over de voortgang van de hervormingen, zegt Rutte. Daarbij is een "noodrem" ingebouwd, waarmee de steun gestopt kan worden als landen zich niet aan de afgesproken hervormingen houden.

Rutte noemt de noodrem een "stevige stok achter de deur" die ervoor zorgt dat de hervormingen "vastgenageld worden". De steun kan echter wel pas gestopt worden nadat het behandeld wordt in de Europese Raad, maar Nederland zit in de commissie die het voorstel bij de Raad kan inbrengen.

'Zuinig vier' lagen dwars

Aanvankelijk wilden Duitsland en Frankrijk 500 miljard euro reserveren voor giften, maar de 'zuinige vier' vonden dat het fonds helemaal uit leningen moest bestaan. Nu is een compromis gesloten en wordt de verdeling 360 miljard euro aan leningen en 390 miljard euro aan giften.

Het coronaherstelfonds is gekoppeld aan de begroting van de Europese Unie, die nu over zeven jaar 1.074 miljard euro gaat bedragen. Ook over deze meerjarenbegroting zijn afspraken gemaakt.

Voordat het akkoord werd bereikt, leek het er al op dat de gemaakte afspraken financiële voordelen voor Nederland gaan opleveren. Zo lijkt er onder meer een korting van bijna 2 miljard euro op de jaarlijkse EU-afdracht te komen.

Top begon vrijdag met volgens Rutte 'korzelige sfeer'

Drie eerdere onderhandelingsdagen tijdens de EU-top leverden geen akkoord op. De top begon vrijdag en duurde toen de hele dag zonder echt vooruitgang te boeken. De sfeer was volgens Rutte "korzelig". Gedurende de top hebben veel landen hun ergernis over de Nederlandse opstelling niet onder stoelen of banken geschoven.

Voorzitter Michel is meerdere keren met nieuwe voorstellen gekomen, waarvan de laatste op maandagavond kwam. In dit voorstel kon Nederland al meer geld tegemoetzien. Hier stond tegenover dat er zou worden gesneden in budgetten voor innovatie en klimaatbeleid.

quote:

Wat staat er in het akkoord?
De 27 EU-regeringsleiders zijn het dinsdag in alle vroegte eens geworden over een herstelfonds en de Europese meerjarenbegroting voor 2021-2027. Dit staat erin:

Er komt een herstelfonds van 750 miljard euro voor landen die hard zijn geraakt door de coronacrisis. Het fonds bestaat voor 360 miljard uit goedkope leningen en voor 390 miljard uit giften zodat landen hun economieën kunnen stimuleren.
De Europese Commissie gaat tot uiterlijk 2026 de kapitaalmarkt op om namens de EU-lidstaten geld te lenen. Het geld moet uiterlijk in 2058 worden terugbetaald.
Landen die gebruikmaken van het herstelfonds moeten hervormingsplannen bij de Europese Commissie indienen. De Commissie geeft groen licht aan de steun als de plannen voldoen.
In het uitzonderlijke geval krijgen lidstaten de mogelijkheid om via een 'noodrem' de hulp tijdelijk te staken als de voorwaarden niet of onvoldoende worden nageleefd.
De Europese begroting voor 2021-2027 bedraagt 1.074 miljard euro.
De Europese Unie maakt de komende jaren werk van meer eigen inkomsten via belastingen. Er worden plannen uitgewerkt voor belasting op plastic afval, een CO2-heffing en een digitax.
Verder werkt de Commissie aan de uitbreiding van het emissiehandelsysteem (ETS) naar de luchtvaart- en maritieme sector en wordt de mogelijkheid van een belasting op financiële transacties onderzocht.
Denemarken, Duitsland, Nederland, Oostenrijk en Zweden (alle vijf nettobetalers) krijgen hogere kortingen op hun EU-contributie. De rekening daarvoor komt te liggen bij alle andere EU-landen.