Coronavaccin mogelijk nog dit jaar op de markt: ‘De ontwikkelingen gaan snel’Mogelijk komt er dit kalenderjaar tóch een vaccin tegen het coronavirus op de Europese markt. Dat stelt het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), dat gaat over de toelating van potentiële vaccins binnen de EU.
Dat is eerder dan verwacht, zegt de woordvoerder. ,,Maar we zien dat de ontwikkelingen rondom de vaccins snel gaan. Het blijft echter een best case scenario, waarbij het een absolute voorwaarde is dat alle testresultaten van de vaccins ook voor het einde van dit jaar binnen zijn.”
Opvallend
De boodschap van het EMA is opvallend, omdat het Nederlandse ministerie van Volksgezondheid volhoudt pas in 2021 op een vaccin te rekenen. Minister Hugo de Jonge zei afgelopen dinsdag tijdens de coronapersconferentie van het kabinet: ,,We hopen de eerste vaccins in de eerste maanden van 2021 te ontvangen, hou dus nog even vol.”
Wereldgezondheidsorganisatie WHO erkende gisteren tijdens een persconferentie dat de vaccinontwikkelingen hoopgevend zijn, maar waarschuwde dat het tot halverwege 2021 kan duren voor vaccins op grote schaal verspreid kunnen worden.
De Europese Commissie heeft inmiddels honderden miljoenen coronavaccins besteld bij vijf verschillende farmaceuten. Die worden straks evenredig verdeeld over de bevolking van de lidstaten, Nederland krijgt 3,89 procent. Van geen enkel vaccin is nog onomstotelijk bewezen dat het werkt tegen corona, alle projecten zitten nog in de testfase.
Geheime gesprekken
Begin deze maand heeft het EMA gesprekken gevoerd met 38 ontwikkelaars. ,,Natuurlijk blijft het lastig om de ontwikkelingen rondom een vaccin goed te voorspellen. Een vaccin wordt gecontroleerd op kwaliteit, effectiviteit en veiligheid. Bij de koplopers kan dat snel gaan, bij anderen kan dat tot ver in 2021 of zelfs daarna duren.”
Het EMA wil niet zeggen met welke partijen recent gesproken is. Deskundigen noemen het vaccin van de Britse farmaceut AstraZeneca, ontwikkeld door onderzoekers in Oxford, als grote kanshebber om als eerste een marktvergunning te verkrijgen. De grote farmaceut is al begonnen met de productie. Het vaccin wordt nu getest bij proefpersonen in Brazilië, het Verenigd Koninkrijk, Zuid-Afrika en de Verenigde Staten.
In dat laatste land brengt het CDC, de Amerikaanse tegenhanger van het RIVM, inmiddels alles in gereedheid om al per 1 november, twee dagen voor de Amerikaanse verkiezingen, een coronavaccin te kunnen verspreiden.
Lees hieronder een uitgebreid overzicht van de zes meest kansrijke vaccins, die mogelijk ook in ons land toegediend zullen gaan worden.
1. AstraZeneca (Groot-Brittannië)Hoeveel: 300 miljoen doses (maximaal 11,67 miljoen doses voor Nederland), met een optie voor nog eens 100 miljoen.
Verwachte prijs per dosis: iets minder dan 3 euro.
Wanneer: eind 2020, als alles meezit.
Het Zweeds-Britse fusiebedrijf AstraZeneca geldt al sinds jaar en dag als een van de grote jongens in de farmaceutische wereld. De farmaceut heeft bepaald geen ongeschonden blazoen en had de afgelopen jaren de nodige juridische akkefietjes met overheidsinstanties in Europa en de Verenigde Staten.
Maar het lijkt erop dat AstraZeneca de coronacrisis aangrijpt om af te rekenen met negatieve beeldvorming uit het verleden. De farmaceut heeft aangekondigd het coronavaccin, dat wordt ontwikkeld in de Engelse universiteitsstad Oxford, tijdens ‘de beginfase van de pandemie’ tegen kostprijs aan de man te brengen. Dat zou neerkomen op ongeveer 3 euro per dosis, mogelijk zelfs nog iets minder.
Snel succes
Daarmee lijkt AstraZeneca niet alleen het goedkoopste vaccin aan te bieden, maar ook het middel waarbij de kans op snel succes vooralsnog het grootst lijkt. Het potentiële vaccin zorgt voor antistoffen tegen corona en een verbeterde immuunrespons, waarmee de werking tweeledig is. Groot voordeel: de onderzoekers van Oxford waren al vóór de coronacrisis bezig met een vaccin voor een soortgelijk virus, dus ze begonnen - anders dan concurrenten - niet op nul. Al vanaf het begin van de coronacrisis tippen deskundigen daarom dit vaccin als het middel dat als eerste de finishlijn haalt: geen wonder dat minister De Jonge en de Europese alliantie het middel als eerste aankochten.
Het vaccin wordt nu uitgebreid getest in Brazilië, Zuid-Afrika, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. AstraZeneca wil de onderzoeksresultaten niet afwachten en is al begonnen met de miljoenenproductie ervan. Mocht alles meezitten, dan zou het nog dit jaar op de markt kunnen komen.
Een mogelijk addertje onder het gras is dat het middel niet lijkt te werken tegen de aanwezigheid van het coronavirus in de neus en dus geen bescherming biedt tegen verdere besmetting. Ook nog onbekend: hoe lang werkt het vaccin? En als blijkt dat een jaarlijkse prik nodig is, hoe hoog wordt de prijs dan?
2. Pfizer/BioNTech (Verenigde Staten/Duitsland)Hoeveel: er is nog geen deal.
Prijs per dosis: in de VS 19,50 dollar (ruim 16 euro).
Wanneer: Pfizer en BioNTech hopen al in oktober goedkeuring aan te vragen bij de Amerikaanse gezondheidsautoriteiten.
In dit overzicht is dit het enige vaccin dat ‘we’ nog niet hebben aangekocht. Dat ligt waarschijnlijk niet aan de snelheid waarmee farmaceut Pfizer en biotechbedrijf BioNTech het ontwikkelen, of aan de eerste testresultaten. Want het gaat snel, en de resultaten zijn bemoedigend.
Zouden de gesprekken - het is bekend dat de Europese Commissie wel degelijk interesse had in het vaccin - dan vastlopen op de centen? Een woordvoerder van Pfizer kan er niets over zeggen, behalve dat de ‘situatie elke dag zou kunnen veranderen’. Het is geen geheim dat Pfizer en BioNTech hun vaccin niet tegen kostprijs verkopen. In de VS sloten ze een deal van 1,95 miljard dollar voor 100 miljoen doses, 19,50 dollar per injectie dus (en 39 dollar voor de benodigde twee).
Zonder subsidie
Andere rijke landen hoeven niet op korting te rekenen, stelde het bedrijf eerder al. ,,Ik vind het ontzettend verkeerd”, zei Pfizer-baas Albert Bourla zelfs over het leveren van vaccins tegen kostprijs. Zijn stelling: een bedrijf moet geld verdienen, ook in deze ongekende crisis. Niet onbelangrijk om te melden: Pfizer en BioNTech ontwikkelen hun vaccin naar eigen zeggen zonder subsidie.
Zoals eigenlijk alle farmaceuten noemen de Amerikanen en Duitsers hun vaccin kansrijk, al bouwen ouderen op basis van de eerste resultaten een stuk minder antistoffen op dan jongeren. Maar dat is bij veel vaccins zo.
Een mogelijk struikelblok: de hypermoderne mRNA-vaccins - ook Moderna en Curevac gebruiken deze techniek - moeten extreem koud worden bewaard, in het geval van Pfizer op temperaturen tot min 80 graden. Dat maakt de distributie veel complexer. Pfizer zegt oplossingen te hebben, maar de Amerikaanse autoriteiten zijn nog niet overtuigd.
3. Moderna (Verenigde Staten)Hoeveel: 80 miljoen doses (maximaal 3,12 miljoen voor Nederland), met de optie voor nog eens 80 miljoen.
Verwachte prijs per dosis: 30 dollar (ongeveer 25 euro).
Wanneer: Als het aan de Amerikaanse president Donald Trump ligt, komt het vaccin pal voor de Amerikaanse verkiezingen van 3 november op de markt. Moderna is terughoudender en hoopt op het eerste kwartaal van 2021.
Goedkoop wordt het coronavaccin van farmaceut Moderna niet. Een injectie met het Moderna-vaccin wordt naar alle waarschijnlijkheid ongeveer tien keer zo duur als die van concurrent AstraZeneca. Maar, zo vertelde Moderna-topman Stéphane Bancel onlangs in de Amerikaanse media, dan krijg je ook wel wat. ,,We verwachten dat niet alle vaccins hetzelfde werken: sommigen zullen effectiever zijn dan anderen. Hoewel de publieke sector misschien niet bereid is om daar meer voor te betalen, verwachten we dat particuliere afnemers daar anders over denken.”
En laat er geen misverstand over bestaan: Bancel is ervan overtuigd dat zijn vaccin goed zal werken. Hij heeft de tussentijdse testresultaten wat dat betreft ook mee: uit de eerste onderzoeken is gebleken dat een injectie met het Moderna-vaccin prima aanslaat bij proefpersonen. Wat extra in het voordeel spreekt: het vaccin lijkt ook behoorlijk goed te werken bij 60-plussers, de leeftijdsgroep die extra hard wordt geraakt door het coronavirus.
Eind september
De Amerikanen zijn inmiddels in de laatste testfase aanbeland, waaraan 30.000 proefpersonen meedoen. De helft krijgt het vaccin toegediend, de rest een placebo. Eind september hoopt Moderna onderzoeksresultaten te kunnen publiceren.
Zijn er geen beren op de weg? Toch wel. Zo zijn er critici die menen dat Moderna bij vlagen te veel een mooi weer-show opvoert. Op momenten dat de farmaceut een persbericht de deur uitdoet met nieuwe ronkende onderzoeksresultaten, worden ook nieuwe aandelen uitgegeven. Goed voor de portemonnee van Moderna, vooral. Daarnaast spreekt het verleden van de farmaceutische gigant ook niet echt in het voordeel: in het tienjarig bestaan lukte het Moderna vooralsnog geen enkele keer om een werkend vaccin op de markt te brengen. Wie weet maken ze met corona dan toch die langverwachte klapper.
4. Janssen / Johnson & Johnson (Nederland/België/Verenigde Staten)Hoeveel: 200 miljoen (maximaal 7,78 miljoen voor Nederland), optie voor nog 200 miljoen.
Prijs per dosis: in de VS ruim 10 dollar, voor Europa niet bekend.
Wanneer: het vaccin is op zijn vroegst begin 2021 beschikbaar.
Om nu al te zeggen dat in Nederland de wieg staat voor het beste coronavaccin op aarde, dat is nog wel erg voorbarig en het zou van een onvervalst staaltje Hollandse hoogmoed getuigen. Maar het moet gezegd, het vaccin dat onder leiding van Hanneke Schuitemaker door Janssen Vaccines in Leiden is ontwikkeld, gooit tot dusver hoge ogen.
Kenners waren unaniem lovend over de resultaten die het middel boekte bij proeven op zes apen. Alle apen bleken al na één prik beschermd tegen het coronavirus. En slechts bij één aap nestelde het virus zich in de neus, en dan ook maar een beetje.
Het zou een aanwijzing kunnen zijn dat het Leidse vaccin - mensen krijgen een aangepast verkoudheidsvirus met een corona-gen ingespoten - niet alleen ernstige ziekteverschijnselen, maar ook besmetting voorkomt. En dat met slechts één injectie. Ook dat maakt het vaccin van Janssen uniek vergeleken met de ‘concurrentie’, want die hebben er allemaal twee nodig.
Wellicht deze maand
Maar proeven op apen zijn nog iets heel anders dan onderzoeken op mensen. In Nederland werd afgelopen week een start gemaakt met de fase 2-studie. De fase 3-studie waaraan 60.000 mensen meedoen begint wellicht eind deze maand al. Pas als de resultaten daarvan bekend zijn, en dat duurt maanden, is er echt een zinnig woord te zeggen over de kwaliteit.
Dan naar de dollars. Dollars, inderdaad. Want Janssen klinkt dan wel Nederlands, het is al jaren een dochter van de Amerikaanse gigant Johnson & Johnson. Dat zegt zijn vaccin tegen kostprijs te willen verkopen, met de niet onbelangrijke toevoeging ‘tijdens de pandemie’. In de VS sloot het bedrijf een deal voor ruim 10 dollar per dosis, de onderhandelingen met Europa zijn nog niet afgerond.
5 .Sanofi (Frankrijk) / GlaxoSmithKline (Groot-Brittannië)Hoeveel: 300 miljoen doses (maximaal 11,67 miljoen doses voor Nederland).
Verwachte prijs per dosis: ongeveer 10 euro.
Wanneer: eerste helft 2021.
Dit voorjaar zorgde de Franse farmaceut, die samen met het Britse GlaxoSmithKline werkt aan een coronavaccin, in eigen land voor de nodige opschudding. Sanofi, een gerespecteerd bedrijf dat al talloze vaccins op de markt bracht, kondigde aan een eventueel coronavaccin als eerste beschikbaar te stellen in de Verenigde Staten.
De reden: de regering van de Amerikaanse president Trump had op dat moment al vele miljoenen geïnvesteerd in een vaccinproject van Sanofi, terwijl de Franse overheid de hand op de knip hield. Logisch dat Amerika als eerste aan de beurt is, betoogde Sanofi-topman Paul Hudson toen. ,,Zij hebben immers het grootste risico genomen met een investering.”
Ook de Chinezen
En passant merkte Hudson op dat óók de Chinezen hun zinnen hadden gezet op het Franse vaccin, dus dat Europa moest opschieten met een bestelling. Die boodschap was duidelijk niet aan dovemansoren gericht. Binnen een dag reageerde de Franse onderminister van Economische Zaken Agnes Pannier-Runache dat de houding van Sanofi onacceptabel was: ,,Dit product wordt nota bene in Frankrijk ontwikkeld en geproduceerd.”
Kort daarna werden de plooien gladgestreken en bestelde de Europese Unie 300 miljoen doses van het vaccin. Sanofi mag met de klinische testen weliswaar iets achterlopen op de andere farmaceuten, het vertrouwen onder de Fransen is groot. Volgens de farmaceut zijn alle tests die gedaan zijn hoopvol en kan het vaccin met een beetje geluk in de eerste helft van 2021 op de markt komen. Dat is eerder dan dit voorjaar werd aangekondigd. Toen mikten de Fransen nog op de tweede helft van volgend jaar.
Overigens stopte Sanofi afgelopen week met de ontwikkeling van een medicijn tegen het coronavirus: uit testresultaten bleek het middel slechts mondjesmaat te werken.
6. CureVac (Duitsland)Hoeveel: 225 miljoen (maximaal 8,75 miljoen voor Nederland), optie voor nog 180 miljoen (7 miljoen voor Nederland).
Prijs per dosis: niet bekend.
Wanneer: op zijn vroegst ergens in 2021.
CureVac ontwikkelde zich dit jaar tot knuffelbeer van investeerders. De steenrijke Duitser Dietmar Hopp en de Bill and Melinda Gates Foundation stoppen al jaren geld in het in 2000 opgerichte Zuid-Duitse biofarmaceutische bedrijf, maar pas in coronatijd begon de kassa echt te rinkelen. Achtereenvolgens de Europese Commissie, de Duitse overheid, de Engelse concurrent GlaxoSmithKline en Qatar investeerden ieder vele miljoenen in CureVac, en daarna debuteerde het bedrijf ook nog eens meer dan succesvol op de Amerikaanse beurs. En dan waren er nog de onbevestigde geruchten dat de Amerikaanse president Donald Trump een oogje op Curevac zou hebben gehad en het naar de VS wilde halen.
Blijkbaar is er dus veel vertrouwen in het vaccin dat onder leiding van de Nederlands-Vlaamse Lidia Oostvogels is ontwikkeld. CureVac maakt net als Moderna en Pfizer-BioNTech gebruik van de mRNA-techniek, waarbij op basis van genen van het Covid-19-virus een stukje genetisch materiaal wordt gemaakt en ingespoten.
VaccinprinterWat CureVac onderscheidt: de Duitsers experimenteren met véél lagere doses dan hun ‘mRNA-concurrenten’. Dat kan nogal schelen bij de productie van honderden miljoenen vaccins. In samenwerking met Tesla ontwikkelt CureVac bovendien mRNA-printers, die het vaccin ook zouden moeten gaan produceren.
Al met al is CureVac een beetje het hippe zusje in de vaccinmakersfamilie. Of al die potentie wordt waargemaakt, dat weten we misschien pas in 2021. De eerste resultaten zijn - waar hebben we dat eerder gehoord? - zeer hoopgevend.
Ook CureVac piekert er trouwens niet over om het vaccin tegen kostprijs van de hand te doen. Dat zou niet eerlijk zijn tegenover alle investeerders, stelde de financiële baas van het bedrijf. Veel winst hoeven de Duitsers niet te maken. ,,We gaan voor een ethisch acceptabele marge.”
bron
https://www.ad.nl/binnenl(...)-gaan-snel~a36f0cc1/