Twentse hoogleraar: Alleen doden en ic-bedden zijn geteld, alsof dat..

Twentse hoogleraar: ‘Alleen doden en ic-bedden zijn geteld, alsof dat het enige is wat ertoe doet’

NIJMEGEN/ ENSCHEDE - Hij beticht gezondheidsminister Hugo de Jonge van het 'wekken van verkeerde verwachtingen' en virologen van 'onbescheidenheid'. Marcel Olde Rikkert, hoogleraar ouderengeneeskunde, kraakt harde noten over hoe Nederland tot nu toe is omgegaan met het virus, met zijn ouderen en met de jongere generaties.

Niet gekeken is naar het effect van het coronavirus op ouderen. Te veel is het land geleid door een soort militair commando van ministers, ic-artsen en virologen die te weinig oog hadden voor andere belangen. En het getuigt van 'ongekend weinig realisme' als je werkelijk denkt dat er binnen afzienbare tijd een vaccin tegen corona is dat iedereen afdoende beschermt.

Marcel Olde Rikkert, 57 jaar, is geboren en getogen in Hengelo. Daar is hij gevormd. Hij heeft nog altijd een sterke band met de regio en herkent de zekere bescheidenheid en volhardendheid. Misschien daarom heeft hij nog lang zijn mond gehouden. "Maar", stelt de hoogleraar ouderengeneeskunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen, "er is geen enkele reden nog de paniek-urgentie te blijven hanteren, geen enkele reden om het verhaal 'we zijn in crisis' te blijven voeden. Er is nu gelegenheid van elkaar te leren."

Hij wil bijdragen aan de dialoog. Omdat er veel dingen ook anders hadden gemoeten. Zoals met ouderen. De in jaren opgebouwde kennis over die doelgroep leek ineens niet meer te bestaan. Zo werd standaard aangehouden dat mensen mogelijk pas corona konden hebben als zij minimaal 38 graden koorts hadden. Terwijl de lichaamstemperatuur bij een hoogbejaarde één of soms zelfs twee graden lager ligt dan bij een jonger persoon. En je bij een oudere met 37 graden dus soms al kunt spreken van een relevante temperatuursverhoging.

Het gevolg: te laat is onderkend dat er toch wel veel corona voorkwam bij ouderen in bijvoorbeeld verpleeghuizen. Mensen zijn daardoor later behandeld en later beschermd. En toen er een hoge sterfte ontstond, kwam er een soort paniekreactie: de huizen werden op slot gegooid, bezoek was niet meer mogelijk.

Commandostructuur

Op zich begrijpt Olde Rikkert dergelijke reacties wel. "In het begin was er echt chaos. In chaos is het heel belangrijk dat je een duidelijke maatregel treft en die kan niet altijd even genuanceerd zijn. Dat is helemaal geen probleem, maar je moet dan wel snel bijsturen." Maar dat is niet gedaan. Volgens Olde Rikkert veroorzaakt door de 'commandostructuur' waarmee het probleem met het coronavirus is aangepakt. "Ze hebben alleen doden en ic-bedden geteld. Alsof dat het enige is wat ertoe doet. Maar je doet grote groepen mensen al snel tekort door maar één discipline kapitein te maken, door in dit geval de ziekenhuizen, de intensive care leidend te laten zijn."

Er is verzuimd te kijken naar wat er te leren viel in het buitenland. Olde Rikkert: "Je zag in Italië al dat heel veel mensen het niet overleefden en dat de verzorgingshuizen brandhaarden waren van het virus. Dan kun je ook gaan nadenken: dit kan ons ook treffen en wat doen we dan met onze concentraties van ouderen in verpleeghuizen?"

"Heus, ik ben ervan overtuigd dat iedereen de intentie had het zo goed mogelijk te doen. Maar er is weinig sensitiviteit voor datgene wat iets uit het oog van de storm lijkt te liggen. 'Wij moeten zorgen dat de ic overeind blijft', dát was het doel geworden. Maar dat kan het doel natuurlijk nooit zijn. Het doel is goede zorg te leveren en passend te maken op wat je in de praktijk tegenkomt.

Kwaliteit van leven

"Doden tellen is makkelijk. Dan lijkt het alsof sterfte het enige is wat ertoe doet in deze periode. Terwijl je ook moet kijken naar effecten op kwaliteit van leven, kwaliteit van sterven: je moet ook de eindfase van het leven in ogenschouw nemen. Je bent wel erg smal bezig als je het alleen maar hebt over de aantallen die sterven en je niet afvraagt: hoe gaat dat dan? Zijn de mensen wel goed voorbereid, is er voldoende dialoog geweest, zijn ze niet eenzaam, weet de familie ermee om te gaan? We zijn denk ik, ook mondiaal, helaas vaak te kort door de bocht bezig geweest. Iedereen is naar de heroïek van de ramp gestapt, heeft vooral die dodenteller in ogenschouw genomen."

Er is veel te lang geleund op experts die de complexiteit van de pandemie niet goed inschatten. "Die experts hebben ook geen glazen bol. Maar ze realiseren zich onvoldoende dat ze bescheidener moeten zijn. Dat zit niet in ze en er zijn ook allerlei verleidingen die de bescheidenheid moeilijk maken. Je bent de baas ineens, je staat in de belangstelling, het onderzoeksgeld ligt voor het opscheppen... Dat is een dynamiek die we ons niet hebben gerealiseerd."

Dat zit ons nu mogelijk dwars. "Kijk naar de dynamiek van het geld. Er is een pot honing buiten gezet, waardoor men nu wereldwijd misschien wel op duizend plekken bezig is met corona-onderzoek. Dat is niet verstandig. Het grootste deel wordt dan geen goed wetenschappelijk onderzoek: te klein, te snel in elkaar gedraaid. De geschiedenis leert ons dat het heel moeilijk is een effectief vaccin te realiseren. Het is ons tot nu toe bijvoorbeeld nog helemaal niet gelukt een influenzavaccin te maken dat voldoende effectief is voor ouderen."

"Dat we pas weer evenementen kunnen organiseren als er een vaccin is, zoals Hugo de Jonge zegt, is het ventileren van iets wat niet realistisch is. Als je de wens hebt kwetsbare groepen te beschermen, moet je je realiseren dat dat niet snel gaat lukken."

Electoraal verlies

Olde Rikkert begrijpt echter wel dat het zo gaat. "In de politiek is er natuurlijk angst voor electoraal verlies, voor populistische partijen die roepen 'u laat mensen doodgaan'." Maar de 'smalle kijk' doet geen recht aan ouderen. "Het blijkt heel moeilijk voor mensen die niet in de ouderenzorg zitten om zich te realiseren dat de mensen zelf niet zo tegen de dood opzien. Als je gewend bent te vechten tegen het sterven, als dat je dagelijkse bezigheid is in de politiek of in de gezondheidszorg, is het moeilijk te onderkennen dat de vraag die gesteld wordt een andere is. Dat de patiënt het misschien niet zo erg vindt te overlijden, maar zich wel zorgen maakt over de manier waarop."

"De intelligentste algemene stelregel voor beter en gezond ouder worden, is in beweging blijven, zowel sociaal als fysiek. En wat doen we nu met onze zogenaamde intelligente lockdown? We gaan de bewegingsruimte heel erg inperken. Dat is een ingreep waarvan je weet dat die veel schade gaat opleveren, zowel in fysieke als sociale zin. Je ziet de conditie van mensen achteruitgaan, je ziet de spierkracht afnemen, je ziet de eetlust verminderen. Mensen worden kwetsbaarder, juist dóór de interventie. Het welbevinden van de kwetsbare ouderen is het belangrijkste dat je moet zien te behouden. En wat nu gebeurt, is dus wat je net níet zou moeten willen. Zolang je dat blijft ontkennen..."

De experimenten in de verpleeghuizen, waar mondjesmaat weer wat bezoek wordt toegestaan, noemt Olde Rikkert 'te traag'. "In het Radboudumc is op onze afdeling geriatrie geen enkel moment verboden dat oudere mensen bezoek konden ontvangen. Het is wel beperkt tot een bekend persoon per dag en onder strikte voorzorgsmaatregelen. Ik zie niet in waarom je met dezelfde maatregelen niet ook in het verpleeghuis aan de slag zou kunnen. Ik zou willen zeggen: ga eens in gesprek met ziekenhuizen, wissel uit wat de ervaringen daar zijn, kijk hoe zij hun ouderen hebben beschermd.

"Kijk naar wat je samen kunt leren van wat er gebeurt. Dan ben je effectiever bezig. En realiseer je dat we nu wel in control zijn, maar dat er steeds nieuwe gevallen bij komen. Dat is óók een deel van het leven. Mensen worden ziek en gaan dood. Maar we kunnen ook leren kijken hoe dat gaat."

https://www.tubantia.nl/h(...)ertoe-doet~af57fb3e/

Een hoop punten waar ik hetzelfde over denk. Wij beslissen nu over ouderen zonder te vragen of zij het ermee eens zijn. Is oud worden werkelijk het belangrijkste? Of gaat het erom dat de laatste dagen van je leven in ieder geval niet eenzaam verlopen? Wat mij steekt is dat de overheid zelf bepaalt wie de experts zijn en op basis daarvan een beleid gemaakt wordt. Er moet meer ruimte zijn voor andere invalshoeken, maar tot nu toe zit de democratie net zo goed in een lockdown, want de aankomende verkiezingen moeten natuurlijk wel gewonnen worden. De eenzijdige propaganda waar Rutte het spreekgestoelte voor zichzelf heeft werkt in elk geval goed, want de VVD staat hoog in de peilingen. Of wij er beter van worden is een tweede...

quote:

Op vrijdag 29 mei 2020 00:52 schreef DireStraits7 het volgende:

[..]

Dit is toch ook gewoon wat er nu gebeurt?

Het begrip 'van elkaar leren' beperkt zich nu teveel op de aangewezen groep experts vanuit de overheid. De gezondheidszorg kent veel meer experts en daarmee invalshoeken. Dat is ook wat hij aan de kaak stelt. Je kunt het probleem heel technocratisch benaderen door je alleen te beperken tot virologen om het aantal doden en besmettingen te beperken, maar er komt meer bij kijken dan alleen maar reductie van op het eerste gezicht onwenselijke cijfers. Het draait niet allemaal om kwantiteiten, maar ook de kwaliteit van het leven. Zoals hij aangeeft gaan we op deze manier van de regen in de drup door aan de ene kant coronadoden te beperken, maar creëren we weer nieuwe problemen die evengoed onwenselijk zijn.

quote:

Op vrijdag 29 mei 2020 01:13 schreef DireStraits7 het volgende:
Alsof deze afweging niet breed gemaakt wordt binnen het OMT.

Ik word een beetje moe van de mensen die doen alsof er in het OMT alleen maar koekebakkers zitten. Prima om (opbouwende) kritiek te leveren, maar die stropoppen zijn nu wel leuk geweest.

Het OMT ligt toch echt onder vuur bij vele deskundigen waar dit artikel het zoveelste van is. Dat jij er vertrouwen in hebt moet je helemaal zelf weten, maar we zijn niet allemaal gelovig. Ik wil weten wat er besproken wordt en welke twijfels er onderling zijn, want wetenschap bestaat uit de gratie van twijfel. In de politiek daarentegen is twijfel ongewenst, want dat is geen goed teken van leiderschap. Gevolg is dat we een richting uitgaan waarbij je je kunt afvragen of dit wel de juiste is. Niet zozeer alleen vanwege de economische gevolgen, maar ook dat het middel erger is dan de kwaal zelf. Ik kan hier wel een filmpje posten van maar liefst 1,5 uur, maar als je liever gelooft (scheelt immers veel tijd) i.p.v. onderzoekt neem je waarschijnlijk niet de moeite om het af te kijken.


Ik ben benieuwd naar je excuus om niet te kijken. Je zou me op basis van je voorgaande reactie verbazen als je het wel afkijkt. Als je claimt dat je wel gekeken hebt ga ik er uitgebreid over discussiëren, want de inhoud is bijzonder interessant.

quote:

Op zondag 31 mei 2020 13:27 schreef DireStraits7 het volgende:
Je doet een hoop aannames over mij en wat ik allemaal vind. Jammer.

Je wordt beoordeeld op wat je presenteert. Ik kan vanachter mijn toetsenbord niet zien wat jij in je zalige leven meegemaakt hebt en wat jouw andere kant is. Jij reageerde met 'stropoppen' en dat het nu wel een keer mooi geweest is met kritiek op het OMT. Dan roep je het over je af...

Je suggereert het OMT van binnenuit te kennen door stellig te verklaren dat het 'zus' en 'zo' is. Klopt het dat je de situatie van binnenuit kent? En laat nou net in dat filmpje besproken worden dat er binnen het OMT discussie is wat door de politiek niet naar buiten wordt gebracht.

Filmpje is een verkleinwoord en dat heb je goed gezien. Want de huidige film duurt inmiddels ruim 2 maanden. En het is ook nog eens een heel slechte film. Die film kunnen we alleen stoppen als mensen een kritische houding aannemen en de moeite nemen om zaken vanuit verschillende invalshoeken te kijken. Ja dat kost tijd, net zoals het reageren op een forum tijd kost. Maar het vergaren van informatie levert ook wat op, terwijl het spuien (en herhalen) van bestaande informatie alleen maar tijd kost.

Dus wat ga je doen met 1,5 uur tijd? Alleen maar spuien van wat we al weten of toch de moeite nemen om nieuwe inzichten te vergaren?

quote:

Op zondag 31 mei 2020 13:48 schreef Wantie het volgende:

[..]

Het is juist de gezondheidszorg waar hij ook toe behoort die hard op de rem trapte toen het kabinet nog met een meer op Zweden gelijkend beleid kwam.

Zeker waar, en daarom misschien huichelachtig dat hij nu pas met zijn verhaal komt, want achteraf praten is wel zo makkelijk. Maar ik kan mensen ook weer niet over één kam scheren omdat zijn beroepsgroep toevallig hetzelfde is van iemand die hard op de rem trapt. Ik wil zoveel mogelijk individuele verhalen horen zonder mensen in een hokje te stoppen. Nieuwe inzichten vind ik juist reuze interessant en is uiteindelijk de beste manier om tot een oplossing te komen.

quote:

Op zondag 31 mei 2020 13:51 schreef Wantie het volgende:

[..]

Maar het omt komt met een advies, en vervolgens gaat de overheid daarmee aan de slag. En niet elk advies wordt overgenomen.
Bijvoorbeeld scholen sluiten is niet op advies van het omt gedaan, maar vanwege hevige kritiek uit onder andere de zorg.
Verder is het mondkapjes beleid in de trein niet volgens advies omt.

Maar dit geeft ook wel aan dat er politiek wordt bedreven en geen wetenschap. Wetenschap is een open discussie waar iedereen mee kan luisteren en zelf iets kan inbrengen. De geheimzinnigheid van het OMT is een politiek instrument om geen twijfel te zaaien bij de bevolking, want zij willen leiderschap zien. Daar hoort geen twijfel bij.