Westerborkpad - In het spoor van de Jodenvervolging

quote:

Op woensdag 24 juni 2020 14:59 schreef Postbus100 het volgende:
ik woon zelf vlak bij de soester duinen, en binnen drie kilometer stuit je wel weer op een weg of op spoor.

Drie maal is scheepsrecht: de vorige twee etappes liepen Heywoodu en ik elkaar mis, doordat hij aan het werk was. Eenmaal onderweg naar Nunspeet (ik had me lichtelijk verslapen) schreef hij in m'n kladbloktopic op het forum (achter de schermen): "Ga je een extra lang rondje hardlopen, met al 18km in de benen van woensdag, speciaal om zo op hopelijk de goede tijd een stukje Westerborkpad mee te pakken.... is er geen wandelende FOK!trui te bekennen, helemaal niks ". Afgesproken dat hij me bij het station zou opwachten, en vervolgens zijn we koffie gaan drinken. Goed gesprek gehad, waarna hij me terug bracht naar het station en ik mijn route richting 't Harde kon vervolgen. 

Eerst lopen we een stuk Nunspeet in, richting een park waar een monument staat voor de gesneuvelden in de oorlog (Foto 1 tot en met 3). Al snel lopen we Nunspeet uit, richting het Belvederebos (Foto 4 tot en met 6). Door het bos heen, langs een IVN Bijentuin (Foto 7) door het bos (Foto 8 tot en met 10) richting de zandverstuiving Doornspijk.

Onderweg kwam ik nog een merkwaardig bouwwerk tegen (Foto 11). Het gebouw intrigeerde me, en ik besloot wat informatie op te vragen. Het is volgens de archieven gebouwd in 1850, heeft de status van gemeentemonument en heeft op dit moment een woonfuctie. Ik kan me alleen slecht voorstellen dat iemand hier in zou kunnen wonen, maar dat terzijde. 

We lopen verder, en wat loopt die zandverstuiving, met alle respect, ontzettend k*t! (Foto 12 en 13). We lopen verder richting 't Harde (Foto 14). In de bossen wachtte me nog een flinke verrassing, want ik kwam een vrouw tegen die mij onderzoekend aankeek, en toen zei: "Jij bent toch Monique??" Ik moet behoorlijk vreemd gekeken hebben. Ik loop, ruim honderd kilometer van huis en haard verwijderd, in the fucking middle of nowhere, ik ken hier niemand: hoe wist die vrouw wie ik was?? Dat raadsel loste ze heel snel op: het bleek een oud-klasgenootje van de middelbare school in Capelle aan den IJssel te zijn. We zijn wel bevriend op Facebook, maar zo heel gek vaak kijk ik daar niet meer, dus ik had haar niet herkend. Zij mij dus wel. Na een kort gesprekje, waarbij ik uitlegde waar ik mee bezig was, ging ik in rap tempo door naar het station, waar ik voor vier uur wilde zijn. Ik kwam onderweg nog een toepasselijke spreuk tegen: 'Tel je zegeningen' (Foto 15 en 16).

Eenmaal op het op het station dacht ik na over de spreuk en besefte dat ik dankbaar ben dat ik de vrijheid bezit om deze bezinningstocht te kunnen lopen. 

Lengte van deze etappe: volgens Wandelnet 11,2 kilometer, volgens mijn GPS 13,6 kilometer. 

Westerborkpad - Etappe 15 (1) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (2) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (3) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (4) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (5) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (6) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (7) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (8) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (9) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (10) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (11) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (12) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (13) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (14) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (15) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (16) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (17) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 15 (18) (Foto: FOK!)

quote:

Op zaterdag 27 juni 2020 12:46 schreef heywoodu het volgende:
Weet je nog dat je vorige week ofzo naar de begraafplaats met Engelse vliegers in Nunspeet vroeg? Ik zie nu de foto's en precieze route pas, de ingang van die begraafplaats is volgens mij letterlijk aan de overkant van de straat van foto 4

Niet 'daar in de buurt', maar echt precies daar.

quote:

Op zaterdag 27 juni 2020 15:15 schreef MadMaster het volgende:
Je schiet al weer op.
Hoeveel etappes/kilometer nog?

Tussen de bedrijven door struin ik ook het web af voor informatie over het Westerborkpad dat ik aan het lopen ben. Ik kreeg een paar dagen terug de suggestie dat ik de grondlegger van het Westerborkpad, Jan Dokter, eens zou moeten benaderen met de vraag wat hij van mijn special vond.

Westerborkpad - In het spoor van de Jodenvervolging

Ergens vind ik dat eng, want ja, ik ben en blijf tenslotte een echte zolderkamerautist. Aan de andere kant heb ik tijdens het lopen van het pad tot nu toe al kennis gemaakt met enkele FOK!collega's die langs de route wonen en die me al dan niet fysiek hebben geholpen tijdens het wandelen. Zo wist Interpretatie me het nodige te vertellen over Amsterdam, kreeg ik van Cobra4 de nodige informatie over de omgeving in Weesp, werd ik in Hilversum opgewacht door Harry64, dronk ik in Nunspeet koffie met Heywoodu en hielp RvLaak me uit de brand in Lichtmis.

Zojuist verveelde ik me lichtelijk en besloot ik op zoek te gaan naar meer informatie over Jan Dokter. Ik stuitte daarbij op onderstaand interview uit 2012, waarbij hij ingaat op zijn beweegredenen om deze route te lopen. Zo vertelt hij over zijn jeugd, hoe zijn moeder een jodenster moest dragen en hoe vervelend hij dat vond. Ook dat hij twaalf van zijn familieleden in de concentratiekampen heeft verloren komt aan bod. Jan liep zijn eigen tocht zo dicht langs mogelijk de spoorlijn, maar mede op verzoek van Kamp Westerbork, werd de route zo aangepast dat deze ook langs educatieve plaatsen zoals begraafplaatsen, oorlogsmonumenten en schuilplaatsen á la het Verscholen Dorp voert.

Jan: "Het is wel 70 jaar geleden, maar het was zo verschrikkelijk. Discriminatie is nog steeds aan de orde en aanwezig. De onverdraagzaamheid is er ook nog steeds ten opzichte van onze medemens. Ik hoop persoonlijk dat als men deze tocht loopt dat men ook een beetje tot bezinning komt. En dat moet denk ik wel gebeuren als men bedenkt wat het thema is van dit pad."

Ik heb persoonlijk de video een aantal keer moeten pauzeren omdat het zeer persoonlijke verhaal me nog steeds naar de keel grijpt. Daarom wilde ik deze graag met jullie delen.

We  beginnen onze wandeling op station 't Harde. Bij de kerk van de Hervormde Gemeente Elim (Foto 1) slaan we rechtsaf om al snel weer in de bagger te belanden. (Foto 2) "Waarom wilde ik deze tocht ook al weer zo graag lopen", zo vraag ik mezelf af. Op een gegeven moment vangen we aan de linkerkant een glimp op van Kasteel De Zwaluwenberg (Foto 3) en zodra we de hoek omkomen zien we het pand in al zijn glorie liggen. (Foto 4) 

Het kasteel bood in het najaar van 1942 onderdak aan de broertjes Nico en Loukie Israëls uit Zwolle. Ze stonden bekend als evacueetjes uit Rotterdam. In november 1942 werd het kasteel doorzocht door de marechaussee en de broertjes werden gevangengenomen en vastgezet in Zwolle. Al snel werden ze weer vrijgelaten, maar dat duurde niet lang. Na de tweede arrestatie werden ze naar de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam gebracht. Hier werden ze bevrijd door het verzet, waarna een lange tocht langs diverse schuladressen voor hen in het verschiet lag. De broers maakten de bevrijding mee, hun ouders overleefden de Holocaust niet. 

We lopen verder en komen langs een klein huisje, Boslust (Foto 5), waar ik best zou willen wonen. Verder door de bagger tot we in de bewoonde wereld lijken aan te komen in Oostendorp (Foto 6), maar dat is slechts een illusie want al snel worden we het Puttenerpad opgestuurd (Foto 7). Eindelijk ligt dan toch Elburg in zicht (Foto 8) en lopen we het kleine dorp binnen (Foto 9). 

We beginnen aan een wandeling die kriskras door het vestingstadje heen voert. Het stadje wordt geheel omsloten door een gracht. (Foto 9 tot en met 11) Elburg kent maar liefst 289 inschrijvingen in het rijksmonumentenregister, 169 gemeentelijke monumenten en 8 oorlogsmonumenten. Een daarvan is het Joodse monument bij de Joodse begraafplaats. (Foto's 12 tot en met 14). We gaan verder en komen langs de voormalige Joodse Synagoge (Foto 15 en 16). We vangen daar een glimp op van de Vischpoort (Foto 17), zien een oude kazemat (18) en twee Leeuwenbeelden. Deze stonden oorspronkelijk bij de spoorviaducten rondom Amsterdam Centraal Station. De in Elburg geboren Joodse antiquair Aäron Vecht kocht in 1954 twee van de beelden en schonk deze aan de stad (Foto 19).

We verlaten Elburg weer (Foto 20) en gaan terug richting 't Harde, nagestaard door een stel nieuwsgierige emoe's (Foto 21). Terug door de bagger (Foto 22) naar de bewoonde wereld (Foto 23). Ik heb weer genoeg om te overdenken in de trein op weg naar huis. 

Lengte van deze etappe: volgens wandelnet 17,8 kilometer, volgens mijn GPS 21,23 kilometer. 

Westerborkpad - Etappe 16 (1) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (2) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (3) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (4) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (5) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (6) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (7) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (8) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (9) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (10) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (11) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (12) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (13) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (14) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (15) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (16) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (17) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (18) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (19) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (20) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (21) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (22) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 16 (23) (Foto: FOK!)

Deze etappe heb ik twee keer gelopen, voor de crisis en tijdens de crisis. De foto's in dit hoofdstuk zijn van de eerste keer dat ik de etappe liep. Het is geen heel spannende route. Vanaf het station verdwijnen we direct via de carpoolplaats (Foto 1) het bos (Foto 2) in. We lopen via een tweesprong (Foto 3) linksaf richting het gebied de Zwaluwenberg, nou er is geen berg te bekennen en ook zweluwen kon ik niet ontdekken! (Foto 4).

Door het bos (Foto 5) naar 't Hof van Mullegen (Foto 6)m verder door nog meer bos (Foto 7) tot we bij een rustplaats aankomen (Foto 8). Nog verder door het bos, tot we een paar bungalows tegenkomen (Foto 9). Toen liep ik tegen een hindernis aan, de route die ik volgens de GPS moest lopen was versperd (Foto 10). Ik heb me er toch doorheen geworsteld, eigenwijs als ik ben wilde ik de GPS-track aanhouden. Toen ik de route de tweede keer liep, was het volledig afgezet met een hek met prikkeldraad, het is inmiddels een rustgebied voor vogels en andere dieren, en dus moet je een stukje verder doorlopen voor je naar rechts kan om de GPS-track weer te kunnen volgen.

Dan komen we bij [url=https://landal.nl]Landal[/url]park 't Loo (Foto 11). Hier ga je normaal gesproken het bungalowpark in en is er de mogelijkheid om iets te drinken te halen (Foto 12). De tweede keer dat ik de route liep, was het park echter afgesloten voor niet-gasten, en moest ik om het park heen lopen. Verder door het park (Foto 13) naar de ingang, waar een mooie fontein staat (Foto 14).

We verlaten 't Loo (Foto 15) en via nog meer bos (foto 16 en 17) komen we langzaam in de buurt van Wezep terecht. Nagestaard door een stel nieuwsgierige kippen (Foto 18) lopen we door richting Wezep (Foto 19 en 20) tot we bij het station zijn (Foto 21).

Westerborkpad - Etappe 17 (1) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (2) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (3) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (4) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (5) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (6) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (7) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (8) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (9) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (10) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (11) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (12) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (13) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (14) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (15) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (16) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (17) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (18) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (19) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (20) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 17 (21) (Foto: FOK!)

Deze etappe liep ik wederom samen met mijn dochter, net als de hieropvolgende etappe. Bij etappe 19 moest ik namelijk een monsterbrug richting Zwolle oversteken, en aangezien ik hoogtevrees heb, ging ze met me mee ter 'morele ondersteuning'. 

We vertrokken uit Wezep (Foto 1), door het bos (Foto 2 en 3, collega qltel zou die stapel bomen maar wat graag willen hebben voor zijn houtkachel denk ik)  richting de Wezepsche Heide (Foto 4). Over de snelweg heen (Foto 5) verder richting Hattem (Foto 6). Onderweg komen we op landgoed Molencate nog een watermolen tegen (Foto 7). 

Eenmaal in Hattem aangekomen lopen we langs de begraafplaats, waar ook een gedeelte als Joodse begraafplaats in gebruik is. Na enig zoeken had mijn dochter deze gevonden. (Foto 8) Hier ligt het echtpaar Van Gelder-Bakker begraven. Het echtpaar was woonachtig aan de Achterstraat in Hattem, alwaar zij een textielzaak hadden. Tijdens de oorlog zat het gezin op verschillende adressen ondergedoken. Moeder Elisabeth Bakker kon het maar niet laten om haar kinderen op de verschillende adressen op te zoeken: het wilde niet tot haar doordringen dat ze hiermee de hele gemeenschap in gevaar bracht. Uiteindelijk werd het echtpaar daarom door het verzet ter dood gebracht, op 22 april 1944. (Foto 9). 

Daar stond ik dan samen met mijn dochter; die een groot deel van haar leven in een pleeggezin heeft gewoond. Enerzijds kon ik niet begrijpen hoe een moeder haar kinderen in gevaar bracht door ze steeds maar weer op te zoeken en aan de andere kant begreep ik haar verlangen om haar kinderen te willen zien maar al te goed. Ik heb mijn kind ook jarenlang moeten missen. Ik mocht haar dan wel zien, maar alleen op vastgestelde tijden. En weer vroeg ik mij af: wat maakt iemand een goede moeder? Elisabeth Bakker hield zoveel van haar kinderen dat het haar eigen dood werd. Ik vroeg me op dat moment af of ik wel hard genoeg gevochten had voor mijn dochter. Haar reactie was: "Ja dat heb je. Je hebt gedaan wat je kon binnen je macht, en elke keer als je langskwam gaf je aan dat je niet klaar was met vechten." 

Na een laatste blik op de begraafplaats (Foto 10) liepen we verder richting het centrum van Hattem, langs de Wiessenberger kolk (Foto 11) via het Deandelspoortje (Foto 12 1n 13)  tot we bij de synagoge komen (Foto 14). Hier hangt een gedenkplaat (Foto 15) met daarop alle namen van de gesneuvelde Joodse inwoners. Wat op de grafsteen niet vermeld staat, staat wel op de gedenkplaat; namelijk dat het echtpaar Van Gelder-Bakker door het verzet werd omgebracht (Foto 16). Een stuk verder langs de route kwamen we weer een aantal struikelstenen tegen; daarop drie namen die we ook op het gedenkbord hadden zien staan.

Overigens zie ik nu bij het nalopen van de route dat de foto van de synagone en en de struikelstenen eigenlijk bij etappe 19 horen, maar ik vind ze beter bij deze etappe passen, omdat ze bij het verhaal over het echtpaar horen. 

Lengte van deze etappe: volgens Wandelnet 8,5 kilomter, volgens mijn GPS 10,4 kilometer.  

Westerborkpad - Etappe 18 (1) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (2) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (3) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (4) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (5) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (6) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (7) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (8) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (9) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (10) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (11) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (12) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (13) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (14) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (15) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (16) (Foto: FOK!)
Westerborkpad - Etappe 18 (17) (Foto: FOK!)

quote:

Op zondag 5 juli 2020 13:11 schreef liesje1979 het volgende:
Mooie tocht, ik lees niet alles maar kijk vooral naar de plaatjes. Maar wat me zo opvalt is dat bij de verslagen vanaf 16 juni de natuur zo niet lijkt te passen bij hoe ik het die periode heb beleefd, of zijn het oudere foto's en ben je een achterstand qua verslagen aan het wegwerken? De natuurfoto's doen winters aan zo zonder bladeren aan de bomen en weinig groen. Vind het meer bij eind maart passen dan bij halverwege juni In de latere verslagen wel wat groener.

quote:

Op zondag 5 juli 2020 13:22 schreef golfer het volgende:

[..]

Daar woont @:Isabeau

quote:

Op zondag 5 juli 2020 14:08 schreef Isabeau het volgende:

[..]

Je hebt het weer niet mee

Hoogeveen heeft trouwens de illustere 'eer' om als eerste gemeente in Nederland keurig lijsten met waar de Joodse inwoners wonen aan de bezetter te overhandigen.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Jetze_Tjalma er is hier een park bij het gemeentehuis naar deze man vernoemd.

quote:

Op zondag 5 juli 2020 14:08 schreef Isabeau het volgende:

[..]

quote:

Op zondag 5 juli 2020 14:33 schreef Isabeau het volgende:

[..]

Nee, daarvoor moet je in de Hoofdstraat zijn. Station zelf heeft alleen zo'n 'Stationshuiskamer'.

quote:

Op zondag 5 juli 2020 17:01 schreef Isabeau het volgende:

[..]

Dat is wel een fijne plek om uit te rusten

Ik heb de route even opgezocht en je komt op zich langs genoeg plekjes vlak voor het station om nog even wat te eten of te drinken. Je hebt direct een raadsel voor me opgelost. Ik had op lantaarnpalen etc de stickers wel gezien van een LAW en had er op gegoogled, maar kreeg niets. Toen gevraagd bij de plaatselijke VVV welke route werd aangegeven en die wisten het ook niet Maar ik kijk nu naar jouw route van het Westerborkpad en dat gaat exact langs die LAW stickers.