Justitie luisterde klokkenluider en rechter af in WODC-affaire

quote:

De klokkenluider in de WODC-affaire, over de politieke beïnvloeding en sturing van wetenschappelijk onderzoek, blijkt maandenlang te zijn afgetapt door justitie. Die vergaande stap nam de Rijksrecherche tijdens het strafrechtelijk onderzoek dat door minister Ferd Grapperhaus was begonnen. Afgelopen zomer onthulde Nieuwsuur het bestaan van dat onderzoek, wat in de Tweede Kamer en op het ministerie van Justitie zelf tot grote verontwaardiging leidde.

De klokkenluider, de inmiddels gepensioneerde Marianne van Ooyen, werkte bij het wetenschappelijk onderzoeks- en documentatiecentrum, toen ambtenaren van Justitie daar tegen de regels in probeerden invloed uit te oefenen op formeel onafhankelijk onderzoek. Van Ooyen had de misstanden aangekaart bij de leiding. Daarvoor werd ze zelfs door minister Grapperhaus publiekelijk uitbundig gecomplimenteerd. Nu blijkt zij door justitie werd afgeluisterd op haar privé-telefoon.

In het strafrechtelijk onderzoek naar de journalistieke bronnen van Nieuwsuur in de WODC-affaire is naast Van Ooyen ook een nog werkzame ambtenaar van het ministerie getapt door de Rijksrecherche. Daarnaast is ook een rechter (rechter-plaatsvervanger) getapt die eerder als vertrouwenspersoon en integriteitscoördinator op het ministerie werkte.

Marianne van Ooyen wil geen commentaar geven.
De WODC-affaire: een kort overzicht

Het was de interne klacht van klokkenluidster Van Ooyen, die de basis vormde voor de Nieuwsuur-onthullingen over politieke invloed op onafhankelijk onderzoek waarmee de WODC-affaire eind 2017 begon. Er volgden drie onderzoekscommissies; de WODC-directeur stapte op; en minister Grapperhaus kondigde vergaande verbeteringen en maatregelen bij het WODC aan, waarmee de WODC-affaire leek afgesloten.

Maar afgelopen zomer onthulden we dat justitie een strafrechtelijk onderzoek was begonnen naar degene die de klacht van Van Ooyen naar Nieuwsuur gelekt had. Tijdens dat onderzoek blijkt nu dus dat ook de klokkenluidster zelf door justitie is afgeluisterd.

Zowel in de Tweede Kamer als in persverklaringen prees minister Grapperhaus tot nu toe de rol die Van Ooyen in de WODC-affaire speelde. "Wij beschouwen mevrouw van Ooyen als een klokkenluidster die daarvoor alle respect verdient. Zij heeft intern tevergeefs aan de bel getrokken," aldus een schriftelijke verklaring van het ministerie.

Tijdens een Kamerdebat in maart dit jaar, waar Van Ooyen op de publieke tribune zat, zei de minister: "Ik begin met direct te zeggen dat de klokkenluidster in deze zaak complimenten verdient. En complimenten is misschien nog wat stijfjes uitgedrukt. Het verdient groot respect dat je als individu op enig moment in een organisatie aan de kaak stelt dat je de stellige overtuiging hebt dat iets niet goed loopt." Ook zei minister Grapperhaus: "Dit is het individu tegen organisatie. En ik vind dat dat altijd bescherming verdient."

Ambtenaar moet het veld ruimen

Wat de minister niet vertelde is dat Van Ooyen op datzelde moment door het Openbaar Ministerie werd getapt in het strafrechtelijk onderzoek die juist na aangifte door de minister zelf was gestart.

De minister verdedigde afgelopen zomer het nieuws over het strafrechtelijk onderzoek naar het lekken, door te stellen dat het een kwestie was van het Openbaar Ministerie waar hij zich niet mee kon en wilde bemoeien. Maar enkele weken later onthulde Nieuwsuur dat de ambtelijke top van het departement zich helemaal niet onafhankelijk opstelde, en zelf intern jacht maakte op het lek. Dat leidde de volgende dag tot het vertrek van de een na hoogste ambtenaar, plaatsvervangend secretaris-generaal Barendse.

Zoektocht naar concrete verdachten

Het strafrechtelijk onderzoek naar de lekken van Nieuwsuur heeft tot nu toe overigens nog geen concrete verdachten opgeleverd. Het Openbaar Ministerie zal op korte termijn de resultaten van het onderzoek bekend maken.

Tegen de ambtenaren die in de WODC-affaire politiek invloed uitoefenden op het wetenschappelijk onderzoek, zijn nooit maatregelen getroffen.

quote:

Op dinsdag 8 oktober 2019 19:47 schreef Hanca het volgende:
Ik hoop niet zozeer het einde van Grapperhaus, maar vooral eens het einde van een hoop topambtenaren op dat ministerie en minstens na dit kabinet (of misschien nu) het einde van de grootte van dit ministerie. Politie weer naar binnenlandse zaken zou al een heel eind helpen.

Dat was het advies van de commissie Oosting en dat is gewoon niet uitgevoerd. Dat is gewoon een domme actie geweest, onder druk van de VVD.

quote:

Op dinsdag 8 oktober 2019 19:55 schreef Hanca het volgende:

[..]

Mag ook, maar dat kan niet echt direct (een minister toevoegen, van welke partij dan?). Politie heeft inderdaad wel genoeg problemen om een eigen ministerie te verdienen.

BZK was een vrij leeg ministerie geworden (met alleen koninkrijkrelaties zo ongeveer), maar nu daar de woningbouwopgaaf en ook integratie ligt heeft dat ministerie genoeg te doen.

quote:

Op dinsdag 8 oktober 2019 20:08 schreef Hanca het volgende:

[..]

Dan moet er wel een staatssecretaris (of minister) bij, justitie heeft met deze huidige puinhoop echt wel een tweede bestuurder nodig. En het liefst een stevige, die ook nog eens boven alle twijfel is verheven. Misschien net als op migratie een echte oudgediende van stal zien te halen.

quote:

Op dinsdag 8 oktober 2019 22:17 schreef Postbus100 het volgende:

[..]

Hoe doen andere landen dat dan? Waar zit in Engeland bijv. de politie ondergeschoven?

quote:

Op woensdag 9 oktober 2019 08:11 schreef Hanca het volgende:

[..]

Ik denk echt dat hij het niet wist. Ook kwalijk en normaal een doodzonde voor een minister, maar zoals ik al zei is dit ministerie een apart geval.

quote:

Op woensdag 9 oktober 2019 10:17 schreef Weltschmerz het volgende:

[..]

Het vervangen van het allerbovenste poppetje is nog niet geprobeerd. Het is tenslotte de premier die gezorgd heeft voor het samengaan van justitie en veiligheid, die een hele reeks corrupte en incompetente ministers en staatssecretarissen de leiding heeft gegeven, en die toestond dat zijn bewindslieden met Dijkhoff en kamervoorzitter van Miltenburg het ministerie tot partijkantoor met een op volle toeren draaiende papierversnipperaar degradeerden.

quote:

Op woensdag 9 oktober 2019 10:36 schreef Weltschmerz het volgende:

[..]

Een dergelijke zieke ambtelijke cultuur komt van bovenaf. Dat zijn de ministers en staatssecretarissen geweest, doorgaans van VVD-huize. Maar dat is het staatsrechtelijke gedeelte van de ministeriele verantwoordelijkheid. Daarnaast draagt Rutte gewoon de politieke verantwoordelijkheid voor zijn keuzes en wat hij daarmee heeft veroorzaakt. Daar mag hij best politiek op worden afgerekend. Sterker nog, journalisten zouden dat moeten doen maar zijn te druk met lekker tegen de macht aanschurken en succesverhaaltjes kritiekloos nablaten.

quote:

Op woensdag 9 oktober 2019 11:04 schreef Weltschmerz het volgende:

[..]

Dat weet ik maar de verrotte cultuur op dat ministerie is niet in de laatste 2 jaar ontstaan. Dat reken ik Grapperhaus dan ook niet aan, die zit er ook maar omdat het niet verantwoord was om dat ministerie nog langer aan de VVD uit te leveren. Maar ook hij is van het huichelachtige type dat helemaal geen eerlijk wetenschappelijk rapport over het drugsbeleid wil.
[..]

Dat is ie wel. Hij is wel de primus, en het zijn wel zijn kabinetten en hij is de hoofdverantwoordelijke voor de samenstelling ervan. Hij is ook voorzitter van de ministerraad, hij kan zich niet verschuilen achter 'maar op het mini-ministerie van Algemene Zaken gaat het goed'. Daar wordt een premier niet politiek op afgerekend.