Winkelcentra lopen leeg door internet

quote:

Rijswijk/Maassluis - Overal in Nederland zakken winkelcentra steeds dieper in het moeras. Omzetten vloeien weg naar het internet en de winkeleigenaren zijn te verdeeld om samen een vuist te maken. Voor veel regionale winkelcentra is krimp de enige oplossing. Een enkel succesverhaal is er ook.

Een afgesloten roltrap naar een leegstaande verdieping in winkelcentrum In de Bogaard in Rijswijk. Daar is al 30% leegstand op 160 winkels.

Een afgesloten roltrap naar een leegstaande verdieping in winkelcentrum In de Bogaard in Rijswijk. Daar is al 30% leegstand op 160 winkels.

Ⓒ Rene Oudshoorn

Uit het hele land klinken noodkreten: winkelcentrum Heuvel in Eindhoven, winkelcentrum Zaailand in Leeuwarden, winkelcentrum Schalkwijk in Haarlem, de winkelcentra van Spijkenisse, Helden en Landgraaf. Het zijn er te veel om op te noemen.

In de Bogaard in Rijswijk is een treffend voorbeeld van zo’n uitdovend winkelcentrum. De vloeren zijn sleets, de plafonds groezelig. Overal zie je lege winkels, zelfs compleet leegstaande galerijen. Op een doordeweekse dag lopen hier vooral gepensioneerde koppels of jonge moeders.

Winkelcentrum In de Bogaard op een doordeweekse dag.

Winkelcentrum In de Bogaard op een doordeweekse dag.

Ⓒ Rene OUDSHOORN

In een van de lege winkels is nu een foto-expositie over 55 jaar In de Bogaard, dat in zijn hoogtijdagen 185 drukbezochte winkels telde. Toen iedereen hier nog kwam voor kleren, televisies en witgoed.

Parkeren

Vastgoedbelegger Wereldhave, dat een derde van het complex bezit, werkt aan een reddingsplan. „Het wordt half zo groot. Van een groot regionaal verzorgend winkelcentrum wordt het meer een winkelcentrum dat is gericht op de lokale omgeving”, zegt woordvoerder Ruud van Maanen van Wereldhave. Op weg naar die toekomst liggen nog veel hobbels, erkent hij. „Een probleem in Rijswijk is dat je veertien eigenaren hebt. Een ander probleem is het betaald parkeren. Het moet eigenlijk tenminste negentig minuten gratis zijn, als je consumenten wil lokken.”

Maar niet gesomberd! Wereldhave heeft al vervallen winkelcentra met succes opgekalefaterd. Zoals Koningshoek in Maassluis, iets ten westen van Rotterdam. Het is nu gezellig druk in het geheel vernieuwde complex met 65 winkels. Je hebt er drie supermarkten en een ambachtelijke bakker, slager en kaaswinkel. Ook is er een ’speel & relaxgebied’ voor ouders met kinderen. Wereldhave heeft er ¤27 miljoen in gestoken.

Een vrolijk tafereel voor de Hema in Winkelcentrum Koningshoek In Maassluis.

Een vrolijk tafereel voor de Hema in Winkelcentrum Koningshoek In Maassluis.

Ⓒ Roel Dijkstra

„Vijf jaar geleden was dit winkelcentrum nog verpauperd, met een hoge leegstand en veel criminaliteit. Nu is het een bruisend centrum voor de regio”, zegt Rick van der Weijden, franchisenemer van de Hema in Koningshoek. „Vroeger gingen mensen winkelen in omringende plaatsen zoals Vlaardingen, Naaldwijk of Monster. Nu zie je een omgekeerde beweging. Veel mensen uit die buurt komen onze kant op.” Dat merken ze in Naaldwijk en Monster, waar winkeliers steen en been klagen.

Hema-ijs

Van der Weijden heeft in Maassluis een vernieuwd model Hema, compleet met een restaurant. Jong en oud zit er aan broodjes en soepen. Voor ¤7,50 heb je er een diner, wat meehelpt om klanten naar het winkelcentrum te lokken. Daarom is Van der Weijden ook gestart met Hema-schepijs. Een stukje verderop heeft hij een snackhoek geopend met Hema-frites, ook een primeur voor de keten. „Dat is in de geest van Marcel Boekhoorn”, zegt hij over de nieuwe Hema-eigenaar. „Ga ondernemen, probeer dingen, gewoon doen”, aldus Van der Weijden. Met zijn kinderen heeft hij nog acht Hema’s onder zijn hoede.

Een winkelgang in het opgeknapte winkelcentrum Koningshoek in Maassluis

Een winkelgang in het opgeknapte winkelcentrum Koningshoek in Maassluis

Ⓒ Roel Dijkstra

De gemeente heeft goed meegeholpen bij de opknapbeurt van het winkelcentrum, vertelt Van der Weijden. Zo is de politie naar het plein bij het winkelcentrum verhuisd. Wandelroutes zijn verbeterd, het parkeerterrein is vernieuwd, struiken en bomen zijn geplant. Parkeren is gratis. „Dat raakt een gevoelige snaar bij consumenten”, zegt de Hema-ondernemer. Hij hamert ook op schone en gratis te gebruiken toiletten en zo ruim mogelijke openingstijden.

Goede mix

Cruciaal is volgens Van der Weijden een goede mix van winkels. Dat lukt moeilijk als een winkelcentrum veel eigenaren telt, zegt hij. „Gespreid eigendom leidt tot egoïsme en streven naar de hoogste huuropbrengst. Dan krijg je opeens zes nagelstudio’s.”

Een oplossing om een winkelcentrum relevant te houden is door andere functies toe te voegen, zoals horeca, een sportschool of medische zorg, zegt Van Maanen. „Het winkelcentrum wordt dan eigenlijk een full-service centrum. Om dat te bereiken moet je ook de gemeente mee hebben. Maar veel gemeentebesturen zitten nog in oude denkpatronen. Dan zeggen ze: de winkels mogen maar tot zes uur open. Of ze willen er alleen detailhandel in.”

Hema-frites moeten meer bezoekers lokken naar winkelcentrum Koningshoek in Maassluis.

Hema-frites moeten meer bezoekers lokken naar winkelcentrum Koningshoek in Maassluis.

Ⓒ Roel Dijkstra

Duidelijk is dat vastgoedbeleggers keuzes maken in welke winkelcentra zij nog geld willen steken. „Wij hebben bewust niet geïnvesteerd in gebieden met een demografische neergang”, zegt Van Maanen. „Ook niet in gebroken eigendom waar geen uitzicht is dat het kan veranderen.” Voor de minst kansrijke winkelcentra is gedeeltelijke sloop en ombouw tot woningen een belangrijke optie.

Dagje uit winkelcentrum

De bezem zal door de Nederlandse winkelcentra gaan. Dat verwacht ook Bart van Twillert, directeur Nederland bij vastgoedreus Unibail-Rodamco-Westfield.

„Een aantal plekken ontkomt er niet aan om te saneren”, zegt Van Twillert. „We hadden in Nederland een soort planeconomie voor de detailhandel. Dat model was gebaseerd op hoe de koopwaar van fabrikant naar consument werd gedistribueerd, namelijk via een netwerk van winkelcentra van verschillende omvang. Dat model is echter op z’n kop gegaan door de opkomst van online winkelen.”

De nieuwe koop- en eetmarkt Fresh in winkelcentrum Leidsenhage, dat nu wordt verbouwd tot Mall of the Netherlands.

De nieuwe koop- en eetmarkt Fresh in winkelcentrum Leidsenhage, dat nu wordt verbouwd tot Mall of the Netherlands.

Ⓒ URW

Unibail heeft in Nederland vier winkelcentra, waaronder Leidsenhage nabij Den Haag. Dat had in net zo’n put kunnen vallen als In de Bogaard in Rijswijk. Unibail heeft echter een half miljard euro uitgetrokken om er er Nederlands spectaculairste winkelcentrum van te maken: The Mall of the Netherlands.

Het complex krijgt 230 winkels en veel vertier. Volgend jaar moet het af zijn. Klanten vinden er winkels van wereldmerken, maar ook bioscopen, restaurants en bars

.

Impressie van Mall of the Netherlands zoals het eruit gaat zien.

Impressie van Mall of the Netherlands zoals het eruit gaat zien.

Ⓒ URW

„Mensen willen op zaterdag toch ergens naartoe, als de woning is gestofzuigd. Je kan naar het strand, naar een stad of naar Mall of The Netherlands. We bieden de mensen een dagje uit”, aldus Van Twillert.

Samenspel

Volgens Van Twillert is er bij de grote merken ook veel belangstelling. „Fabrikanten willen in contact blijven met de consument. Die is minder bereikbaar geworden via traditionele media, zoals kranten en televisie. Of zelfs internet. Daar zit de toegevoegde waarde die de Mall kan bieden. Hier kan de fabrikant zich etaleren en consumenten met het merk kennis laten maken. Het maakt de fabrikant niet uit of zijn spullen in stenen winkels of online worden verkocht. Beide kanalen versterken elkaar, het is een samenspel.”