FDKopstukken van Forum voor Democratie (FvD) mogen elkaar dan naar het politieke leven staan, in de provincie wil Rob Roos, FvD-lijsttrekker in Zuid-Holland, zich hierdoor niet laten afleiden. Natuurlijk, Roos 'zit niet te wachten op die problemen'. Maar tegelijkertijd heeft hij maar één doel voor ogen: als grootste partij de koers uitzetten voor de provincie met de meeste inwoners en de grootste economie van Nederland.
Lijsttrekker Rob Roos van FvD in Zuid-Holland laat zich niet ontmoedigen door gekrakeel aan de top.Hij werkt met VVD en CDA aan een basis voor een coalitieakkoord.De energietransitie is mogelijk een knelpunt. Voor een meerderheid is een vierde partij nodig, maar die zal moeilijk te vinden zijn. De perikelen aan de top en het bij 'links' omstreden imago van FvD zijn voor de politiek onervaren ondernemer juist een stimulans. Roos wil aantonen dat hij een coalitie kan smeden en een plek kan bemachtigen in Gedeputeerde Staten.
Sinds twee weken werkt hij met de VVD, na de Statenverkiezingen de tweede partij in de provincie, en het CDA aan wat 'een nadere inhoudelijke verkenning' is gaan heten. Zelf noemt Roos het een basis voor een mogelijk coalitieakkoord.
Vertrouwen winnenGemakkelijk zal het niet zijn, beseft hij. Omdat hij het Haagse provinciehuis is binnengelopen met een team nieuwe mensen, weten de andere partijen niet wat voor vlees ze in de kuip hebben. 'We moeten laten zien wie we zijn', zegt hij in een toelichting op de formatiegesprekken. 'Dat vertrouwen moeten wij gewoon winnen. Daar gaan we ons best voor doen.'
Eén voordeel heeft Roos: met de VVD'er Hans Wiegel is er een ervaren informateur in huis. Wiegel stond eerst een brede coalitie voor van vijf partijen, maar potentiële partners als D66 en GroenLinks haakten af. Lijsttrekker Ria Oosterop van D66 in Zuid-Holland licht toe: 'Programmatisch en ideologisch staan we te ver uit elkaar. Deelnemen aan een coalitie met Forum voor Democratie leek ons niet aannemelijk.'
Gesprekken met FvD stuiten niet op tegenstand van de Zuid-Hollandse leden van VVD en CDA. Voorzitter Relus Breeuwsma van de Zuid-Hollandse christen-democraten zegt dat zijn leden er opvallend neutraal tegenover staan. 'Van de negenduizend leden hebben er slechts enkele gereageerd.' Hoewel de standpunten van FvD volgens hem niet altijd duidelijk zijn, is dat geen reden 'om er geharnast in te zitten'.
Transparant procesRoos is 'vol vertrouwen', de gesprekken met VVD en CDA verlopen 'in een prettige sfeer'. De onderhandelingen richten zich in zijn woorden 'op de inhoud', om maar ver uit de buurt te blijven van het gedoe in de partijtop van FvD. Hij verwacht zelfs in de tweede helft van deze week een verslag van de gesprekken aan informateur Wiegel te kunnen aanbieden.
Op de vraag of er breekpunten zijn, komt geen antwoord. Roos verwijst naar de broedende kip 'die je niet moet storen'. Is dat geen door FvD zo verafschuwde achterkamertjespolitiek? Roos: 'Het kan niet anders. Maar er komt een uitgebreid verslag van alle stappen. Het proces zal transparant zijn.'
EnergietransitieUit de provinciale programma's van de drie partijen komt de energietransitie naar voren als een potentieel knelpunt met VVD en CDA. In de provincie die met de Rotterdamse haven en de regio Rijnmond het grootste CO₂-emissiegebied van Nederland heeft, moet FvD niets hebben van provinciale bemoeienis met de energietransitie. Ook moet er geen provinciaal energiefonds van ¤100 mln komen en net zo min windmolenparken op land en zonneweiden.
Maar hoewel Roos een dag na de verkiezingsoverwinning in het Algemeen Dagblad beloofde 'verandering' te zullen brengen, is hij bereid compromissen te sluiten. 'We moeten het wel met elkaar doen', luiden zijn woorden. 'Je zal tot mekaar moeten komen.'
Voor de FvD is dat provinciepolderen met 'de elite' onontkoombaar wil de partij ook daadwerkelijk macht kunnen uitoefenen. Want er zal zeker nog een vierde partij moeten aansluiten om een meerderheid te halen in Provinciale Staten van Zuid-Holland. Dat vergt minimaal 28 zetels, terwijl de drie partijen die nu over een akkoord praten, er samen 25 hebben.
Een nieuwe werkelijkheid?Wiegel heeft de hoop dat een coalitieakkoord een nieuwe werkelijkheid voor andere partijen creëert. Of die voldoende is om de weerzin bij partijen over uitspraken van partijvoorman Baudet over vrouwen, onderwijzers en klimaatwetenschappers weg te nemen, moet dan blijken.
Gezien hun eerdere uitlatingen zal dat bij D66, GroenLinks, PvdA en SP moeilijk liggen. En ChristenUnie/SGP dan? Lijsttrekker Jacco Schonewille is niet enthousiast. 'In samenwerking met deze drie partijen zou het evenwicht zoek zijn. Het is te smal en te rechts georiënteerd.' Schonewille zoekt een breder draagvlak voor onderwerpen als de energietransitie en verduurzaming. Dan blijven nog PVV (onaanvaardbaar voor CDA) en 50Plus (slechts twee zetels) over.
Toch houdt informateur Wiegel hoop op een bredere coalitie. Roos weet volgens hem hoe de hazen lopen. 'In mijn ervaring is hij buitengewoon redelijk en kan hij goed luisteren. Hij is niet fanatiek.' Als hij slaagt zou dat ook een opsteker zijn voor partijleider Baudet.