Zeespiegelstijging: Verhuizen naar Duitsland mogelijke oplossing

quote:

Kustlijn opgeven en het hogerop zoeken, dat is een plan B bij zeespiegelstijging

Omdat de gevolgen zo ingrijpend zijn, is het nodig dat er nu al wordt nagedacht over de keuzes die Nederland moet maken als internationaal klimaatbeleid faalt. Dat zeggen verschillende experts op het gebied van zeespiegelstijging in Vrij Nederland.

Als de wereld er niet in slaagt om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan en het Parijse Klimaatakkoord niet wordt nageleefd, zal de aarde meer opwarmen dan 1,5 of 2 graden. Dat zal ertoe leiden dat de zeespiegel steeds verder zal stijgen.

"De experts hebben één gedeelde zorg: in Nederland wordt te weinig nagedacht over een plan B, voor als de zeespiegel sneller gaat stijgen dan waar we rekening mee houden in het Deltaprogramma", staat in Vrij Nederland. Een maatschappelijk debat hierover ontbreekt, zeggen de deskundigen, terwijl dat wel nodig is omdat er belangrijke keuzes gemaakt moeten worden. "Niet in de toekomst, maar nu."

Steden op palen
De wereldwijde zeespiegelstijging laat sinds een aantal jaren een versnelling zien. Daarop wees ook de Deltacommissaris in een rapport dat een half jaar geleden aan de Tweede Kamer is gestuurd. Dat rapport ging over de gevolgen van zeespiegelstijging voor Nederland. Maar waar er nu al wel volop discussie is over klimaatmaatregelen om de CO2-uitstoot terug te dringen, en er ook wordt nagedacht over onze dijken, wordt er niet gesproken over de mogelijkheid dat dit samen toch te weinig is.

"Eén meter, of twee, dat lukt nog met een combinatie van zandsuppleties, dijken en natuurlijke opslibbing", zegt de Utrechts hoogleraar fysische geografie Maarten Kleinhans. "Dus als regeringen zich daadwerkelijk aan Parijs zouden houden, dan is dit het scenario." Maar als 'Parijs' niet lukt, dan is er volgens hem een groot probleem. "Ik ben het helemaal eens met de inschatting dat als de zeespiegel meer dan anderhalf à twee meter gaat stijgen, we het niet meer gaan redden met dit land."

In dat geval moeten we een plan B beschikbaar hebben, vinden de zeespiegelexperts. Er moet nagedacht worden over verschillende opties. Zo zullen steeds hogere dijken ook steeds breder worden, iets wat op veel plekken nu onmogelijk is. Nog bredere rivieren maken zou ook kunnen, net als steden op palen bouwen, of het aanleggen van eilanden in zee. En dan is er ook nog een optie, waar nu nog niemand het over wil hebben: 'De huidige kustlijn opgeven en het hogerop zoeken.'

"We moeten een gecontroleerde terugtrekking op termijn gaan overwegen", zegt polair meteoroloog Michiel van den Broeke van de Universiteit Utrecht. Zijn collega Roderik van de Wal: "In Nederland bestaat erg de houding dat we met aanpassen de problemen wel zullen oplossen. Dat is een misvatting." Niet dat een versnelde zeespiegelstijging in de komende decennia al tot grote problemen zal leiden. Maar voor de termijn daarna is er veel onzeker.

Glacioloog Michiel Helsen, werkzaam als docent klimaatverandering, vindt het tijd voor een maatschappelijke discussie. "Op termijn is het mogelijk dat we West-Nederland niet kunnen behouden. Het lijkt me zinvol voor de maatschappij om de discussie te voeren welke delen van Nederland we tot welke prijs willen verdedigen." Roderik van de Wal voegt daaraan toe: "Als we zo doorgaan, zal een groot deel van Nederland opgegeven moeten worden. Verhuizen naar Duitsland zou een onderwerp van gesprek moeten zijn."

Naleving klimaatafspraken cruciaal
De experts zijn er allemaal van overtuigd dat het naleven van het Parijse Klimaatakkoord cruciaal is voor de toekomst van Nederland. "Nederland is voor z'n voortbestaan direct afhankelijk van het succes of het falen van het huidige internationale klimaatbeleid." Toch is het op dit moment zeer onzeker of de afspraken wereldwijd echt nageleefd zullen worden.

Ook minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen is van mening dat het lot van Nederland min of meer afhankelijk is van mondiale klimaatafspraken. Dat zei ze tegen de NOS tijdens de laatste internationale klimaatconferentie in Polen. De minister reageerde daarmee op zorgen die er in Zeeland leven over de stijgende zeespiegel.

Toch vinden de experts dat er door de politiek onvoldoende wordt nagedacht over de gevolgen op lange termijn van zeespiegelstijging. "Voor zover ik weet, wordt er door de overheid voor de lange termijn weinig nagedacht over alternatieven voor het kustbeleid, anders dan het opspuiten van zand en het ophogen van dijken", zegt Caroline Katsman, hoofddocent fysische oceanografie aan de TU Delft.

Omgaan met onzekerheden
Terwijl dat wel belangrijk is, vindt Marjolein Haasnoot van Deltares en auteur van het eerder genoemde rapport over de gevolgen van zeespiegelstijging voor Nederland. Zo moet er bij heel grote infrastructurele werken volgens haar rekening worden gehouden met een potentieel grote zeespiegelstijging.

"Voor alle maatregelen is tijd nodig. Nu is de tijd er nog om daarover na te denken en een goed plan te maken. (...) Als het gaat om zeespiegelbeleid moet je kunnen omgaan met onzekerheden. Je kunt niet wachten tot je precies weet wat er gaat gebeuren. Als je het zeker weet, dan gebeurt het al, en zou het bovendien veel te snel kunnen gaan."