Het ronde huis

quote:

Jan Eldermans: Op zoek naar kabouters en occulte zaken in Twente

STREEKCULTUURALMELO/VOLTHE - Overdag een eenvoudige reclasseringsambtenaar, in zijn vrije tijd speurend naar kabouters en occulte zaken. Jan Eldermans, die rond de Tweede Wereldoorlog in Twente woonde, had twee gezichten. Zijn leven en werk is vastgelegd in een boek dat binnenkort verschijnt.

Martin Steenbeeke 06-04-18, 10:00 Laatste update: 07-04-18, 08:04

Het is een ongebruikelijke vraag die Jan Eldermans stelt aan mensen in de omgeving van het kanaal Almelo-Nordhorn. Hadden zij weleens kabouters gezien, of kenden ze iemand met zo’n ervaring?

‘Lappendina’
Vooral in de directe omgeving van de Hunenborg, een ringwalburg bij Volthe, zoekt hij getuigenissen over het uiterlijk en gedrag van de kleine wezens. Zo hoort hij het verhaal van Roosie, een meisje dat fietsend langs het kanaal aan de overkant een ‘vriendelijk, oud en heel klein kereltje’ met haar mee ziet huppelen. En ook ‘Lappendina’, een handelaarster in textiel, bekent hem kabouters te ontmoeten.

The Silent Listener
Eldermans fietst in en rond de Tweede Wereldoorlog regelmatig door Noordoost-Twente, op zoek naar sagen en folkloristische gebruiken. Veel van wat hij tegenkomt legt hij vast; het leidt tot een verzameling van duizenden verhalen, tekeningen en objecten. Over het leven en werk van J.H.W. Eldermans (1904- 1985) verschijnt op 7 april een Engelstalig boek, met de titel ‘The Silent Listener’.

Wilmar Taal
Eldermans is belangrijk voor de westerse esoterie, zegt auteur en cultuurwetenschapper Wilmar Taal. Eldermans is bijzonder geïnteresseerd in tekens op boerenschuren en woningen, zoals metselaars- en stiepeltekens. De folkloristische betekenis koppelt hij aan de wereld van magie, tarot, alchemie en astrologie.

Jan Jans
De Joapiksgarf (roggeschoof) dicht hij een magische betekenis toe en het Joapikstuug, de witte kleding van de roggemaaisters, ziet hij als ceremonieel. Bij het vastleggen van alle folkloristische elementen werkt Eldermans enige tijd samen met streekkenner Jan Jans. Taal noemt de tekenwerken van ecoline en Oost-Indische inkt ‘van ongekende schoonheid’. Enkele, zoals een paardenhoofd op een schuur in Losser, zelfs ‘uniek’. De kabouterverhalen zijn volgens Taal ‘ontsnapt aan de folkloristen’, maar wel opgetekend door Eldermans.

Magische rituelen
De titel van het boek verwijst naar het feit dat Eldermans niet oordeelde, maar luisterde. Want hoewel Eldermans zeer geïnteresseerd was in kabouters en occultisme, staat voor Taal niet vast dat hij erin geloofde. Eldermans was meer een onderzoeker, stelt hij. Hij probeerde een link te leggen tussen (magische) rituelen uit de steentijd en huidige, meer geciviliseerde, folkloristische gebruiken, maar slaagde daar niet in.

Seksuele handelingen
De tijd was te kort, het onderzoeksgebied te groot. De teleurstelling hierover is een plausibele reden waarom hij veel van zijn manuscripten, kunstwerken, foto’s en correspondentie heeft vernietigd. Ook veel tekeningen van seksuele handelingen gingen de papierversnipperaar in. Eldermans was gefascineerd door seksuele rituelen en sadomasochisme in het bijzonder.

Tribunaal
Eldermans ambities waren groter dan het ambtenarenleven dat hij leidde. Wel is hij van betekenis geweest voor Twente, stelt Taal. Eldermans verhuisde in 1936 met zijn gezin naar Almelo waar hij ging werken als reclasseringsambtenaar. Er waren geruchten dat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog betrokken was bij het verzet en hij verrichte spionagewerk voor de Canadese bevrijders. Na de oorlog was hij president van het tribunaal dat zich in Almelo bezig hield met de berechting van mensen die ‘fout’ waren in de oorlog. Als de tribunalen worden opgeheven, raakt Eldermans zijn baan kwijt en vertrekt hij in 1949 naar Den Haag.

Museum of Witchcraft
Na zijn dood heeft zijn familie een groot deel van zijn – niet vernietigde - nalatenschap geschonken aan musea, onder andere aan het Museum of Witchcraft in Boscastle (Engeland). Eldermans krijgt hierdoor postuum een grote bekendheid in de kringen van esoterie en hekserij. In Twente is niets van zijn werken bewaard, of het moet een bijzonder raamkozijn zijn in de nok van zijn woning aan de Ootmarsumsestraat in Almelo. Het kozijn bevat drie driehoeken - een driehoek heeft in de magie een bijzondere betekenis - maar het staat niet vast dat Eldermans dit kozijn heeft vervaardigd.

quote:

Op woensdag 4 april 2018 13:36 schreef Wilmar_Taal het volgende:
Vandaag is de paperback uitgekomen, en morgen verschijnt de hardcover. Deze zijn dan vrijdag per direct verkrijgbaar via Troy Books: www.troybooks.co.uk/the-silent-listener.html.

Vrijdag hou ik ze zelf in mijn handen...

quote:

Op maandag 16 april 2018 15:42 schreef Wilmar_Taal het volgende:
Goed, vrijdag werd dus zaterdag. Maar ik ben nog steeds erg blij met het eindresultaat. Vandaag of morgen verschijnt de special edition. Ook daar ben ik heel benieuwd naar.

quote:

Op dinsdag 17 april 2018 11:32 schreef Wilmar_Taal het volgende:
Ja, al zegt de website nog steeds dat het om pre-order gaat. Je kunt ook bestellen bij het Museum of Witchcraft and Magic, die hebben paperbacks en hardcovers op voorraad
museumofwitchcraftandmagic.co.uk/shop/the-silent-listener-paperback/
http://museumofwitchcraft(...)t-listener-hardback/

De reden dat de website van Troy een beetje achterloopt heeft te maken met hun verhuizing vanuit Penzance naar Launceston. De aankomende weken zullen ze dus wat lastig bereikbaar zijn. Als je het boek wil bestellen is het MWM de beste mogelijkheid.

Als Troy Books gesetteld is, gaan we ook paperbacks verkopen via mijn website.

quote:

Op maandag 23 april 2018 10:14 schreef Wilmar_Taal het volgende:
Wordt pas na 1 mei. Zodra je de pagina 'shop' ziet verschijnen op mijn website, dan kan het besteld worden.

https://wilmartaal.nl/

quote:

Op woensdag 9 mei 2018 09:17 schreef Wilmar_Taal het volgende:
Oh ja, Werkgroep 2 heeft een nieuw dingetje op hun website gezet. Over Wodan in Nunspeet. Ik zou zeggen: check het even, ik vind het de moeite niet meer waard om er nog commentaar op te leveren.

quote:

Op maandag 14 mei 2018 11:02 schreef Wilmar_Taal het volgende:
www.rondehuis.nl Er staat inmiddels ook een nieuw artikel op 'Het Drama van het Ronde Huis' over een gebeurtenis in de Tweede Wereldoorlog. Je moet wel je schermresolutie wat opwaarderen, want het is niet te lezen zoals het nu is geplaatst.

quote:

Op vrijdag 25 mei 2018 10:12 schreef Wilmar_Taal het volgende:
Boeken nog steeds niet aangekomen. Gisteren maar eens geïnformeerd of ze ergens aan de grens staan om invoerrechten over te bepalen, maar het blijkt dat 'expresse' in Engeland betekent dat ze nog niet versturen. Nu gaan ze vandaag of morgen op transport... We wachten geduldig af.

quote:

Op maandag 4 juni 2018 09:03 schreef Wilmar_Taal het volgende:
Cadeautje. Op mijn site https://wilmartaal.nl/downloads kun je een PDF bestand downloaden van het herziene manuscript van Wie Nunspeet zegt, zegt Van Vloten. Een EPub versie is in de maak. Ook deze kan gratis gedownload worden vanaf mijn website.

De reden is dat ik graag wil dat het gelezen wordt, en geen uitgever wil zich nog met het Ronde Huis in Nunspeet bezighouden. In ieder geval is dit meer de versie die ik voor ogen had (qua fotomateriaal) dan het boek dat Free Musketeers op de markt heeft gebracht.