Een eerbetoon aan Howard Zinn #2

quote:

Michael P. Printup, president of Watkins Glen International, one of the country’s largest racetracks, stood with a group of about a dozen race fans at 8:30 a.m. Saturday. Next to him were boxes of free doughnuts and coffee. A line of men with towels, who had spent the night in nearby RV campers, pop-up campers and tents, stood patiently outside the door to a shower room. A light drizzle, one that would turn into a torrential downpour and lead to the races being canceled in the afternoon, coated the group, all middle-aged or older white men. They were discussing, amid the high-pitched whine of cars practicing on the 3.4-mile, 11-turn circuit racetrack, the aging demographic of race fans and the inability to lure a new generation to the sport.

“Maybe if you installed chargers for phones around the track they would come,” suggested one gray-haired man.

SPOILER

Om spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.

‘Geld genoeg, maar we gebruiken het verkeerd.’ Een gesprek met hoogleraar economie Dirk Bezemer

quote:

Paul van Liempt in gesprek met hoogleraar economie Dirk Bezemer. “We mogen wel iets minder tevreden met onszelf zijn en meer oog voor de realiteit hebben.”

In zijn laatste boek betoogt Bezemer dat we in Nederland nauwelijks reserves hebben. “We zijn een rijk land, maar gek dat er op zoveel plekken zo weinig buffers zijn.” Dat geldt ook nog steeds voor de banken, zeker nu in coronatijd. “Eén van de crisismaatregelen is dat de banken iets losser mogen omgaan met hun buffers.” Kern van het probleem? Een financiële sector die losgezongen is van de reële economie. “In deze crisis gaan we daar ofwel hard tegenaan lopen, ofwel iets aan doen. Misschien wel eerst dat ene en dan het andere.” In zijn boek probeert Bezemer in kaart te brengen hoe allerlei zaken met elkaar verweven te zijn.

Zo maakt hij een onderscheid tussen vermogen en kapitaal. Het probleem zit ‘m volgens Bezemer bij de vermogensmarkt: “De vermogens zijn volledig uit het lood geslagen, die zijn veel te groot geworden.” Daar zitten bovendien veel improductieve schulden. “Die zijn sinds de vorige crisis verdubbeld ten opzichte van het mondiale bbp.”

Tot algemene uitspraken over de hoogte van de staatsschuld laat Bezemer zich niet verleiden. “Een kredietwaardig land als Nederland met een groot handelsoverschot, een groot verdienvermogen, kan een veel hogere schuld dragen dan andere economieën. Dat moet je per land bekijken.” Wel ziet hij dat onze mooie rijksbegroting een prijs heeft (gehad). “Het is echt dramatisch gesteld met de publieke sector en de gemeentelijke financiën.” Zeker gemeenten, zo betoogt Bezemer, zullen juist in toenemende mate te maken hebben met problemen door de huidige crisis.

Toch is hét grote vraagstuk volgens Bezemer wat anders: “Ik zou zeggen vergeet de staatsschuld, praat over private schulden.” Die zijn in ons land in verhouding met de landen om ons heen bijzonder hoog. Dat heeft een keerzijde. “Nederland is echt kwetsbaar [..] [en] extreem, ik zou bijna zeggen belachelijk, afhankelijk van de eigen vastgoedmarkt en van de pensioenbesparingen voor financiële stabiliteit.” Bovendien neemt door de inkomsten uit vermogens de ongelijkheid toe. “We mogen wel iets minder tevreden met onszelf zijn en meer oog voor de realiteit hebben.”

Dat is voor Bezemer evenwel geen reden om te gaan zitten somberen. “Het kan anders, en als het onder druk komt te staan kan het ook vrij snel anders gaan.” Zo zouden, zo betoog hij,de hypotheekrenteaftrek en de loan to value omlaag moeten. “Subsidies op schuld moet je eigenlijk gewoon afschaffen. Daar is geen algemeen belang mee gediend.” Daarnaast moet de loonbelasting omlaag zodat men weer voelt mee te doen aan de economische groei. “Er liggen gewoon concrete oplossingen klaar, we kunnen het de komende jaren veranderen.”

'Corona-shock geenszins einde neoliberalisme.' Een gesprek met Ewald Engelen

quote:

Ad Verbrugge in gesprek met hoogleraar financiële geografie Ewald Engelen over de coronacrisis en de economie. “We moeten radicaal breken met wat de afgelopen 40 jaar het paradigma van politiek en bestuur is geweest."

Binnenkort verschijnt het nieuwe boek van Engelen. Dat werk is ontstaan uit de onvrede over de hedendaagse discussies. “We praten in het publieke debat over de verkeerde dingen.” Volgens Engelen hebben de meeste problemen niet zozeer van doen met identiteit, maar veeleer met de mobiliteit van kapitaal. Dat heeft een veel grotere invloed op ons leven, onze instituties en ons welbevinden. “De vraag is: hoe kunnen de excessen die gepaard gaan met kapitaalmobiliteit tegengaan?” Engelen neemt in dit verband expliciet de term ‘vals bewustzijn’ van Marx over: de slachtoffers van jarenlang neoliberalisme niet goed in de gaten hebben wat de eigen belangen zijn.

Engelen vertelt dat neoliberalisme van de afgelopen jaren hand in hand gaat met technocratisering. Dat leidt tot een onttroning van de politiek. “Je kunt alles aflopen, maar je ziet dat het eigenlijk maar een doel heeft: ervoor zorgen dat afspraken over marktregels buiten het bereik van de representatieve democratie komen.” Dat leidt tot een grote versmalling van onze economische ideeën, zo stelt Engelen. “Andere vormen van kijken naar hoe een economische geordend zou kunnen worden zijn verregaand gemarginaliseerd.” We kijken mathematisch naar economie en samenleving, en daarmee verdwijnen de onderliggende en langdurige dynamieken uit zicht.

Nu tijdens de coronacrisis wordt meer dan eens betoogd dat de hele neoliberale periode ten einde loopt. Engelen: “Daar ben ik sceptisch over.” Hij wijst op het de verdeling van kapitaal door overheden wereldwijd, en zeker ook hier in Nederland. “Het grootkapitaal, en voornamelijk het vervuilende grootkapitaal hebben veel steun ontvangen.” Engelen verwacht dat de enorme tekorten weer bij de burger neergelegd zal worden. “Dat betekent dat we te maken gaan krijgen met een verscherping van het neoliberalisme in plaats van een ontmanteling.” Enkel een totaal andere koers, en daarmee ook een geheel andere vorm van wetenschap, kan verandering brengen. Engelen: “We moeten radicaal breken met wat de afgelopen 40 jaar het paradigma van politiek en bestuur is geweest. Er is altijd een mogelijkheid om dat te doen. En ik denk dat dat nu heel erg noodzakelijk is.”

--

1:47 Binnenkort verschijnt je nieuwe boek. Wat bewoog je om dat te schrijven?
4:32 Over de analyse van ‘vals bewustzijn’
9:53 Kun je nog wat verder je gedachten laten gaan over de relatie neoliberalisme en technocratie?
18:06 Over het progressieve denken van de jaren ’60 naar de depolitisering vanaf de jaren ‘80
24:12 “De voornaamste arbiter in Nederland als het gaat om economische politiek is het CPB. Dat is een technocratische instelling..”
31:24 Hoe analyseer je de koers van het kabinet in de coronacrisis?
37:54 In welke zin verscherpt het neoliberalisme zich? Het is niet dat problemen niet worden opgemerkt toch?
41:51 Heb je niet het gevoel dat we nu een andere kant op gaan, meer inversteren etc?