Yuval Harari is de nieuwe Marx. De autonome ontwikkeling van (economisch relevante) technologie leidt tot een transformatie van de samenleving. De transformerende technologie komt nu uit de biologie en informatica (en de onderliggende logica is algoritmisch). Maar de uitkomst is niet meer de transformatie van de klassenstructuur tot egalitair communisme.
De uitkomst transformeert wel de samenleving en zelfs onze biologische basis. Deze transformatie wordt gedragen door een collectieve ideologie, die voortkomt uit de beweging die de technologische veranderingen aandrijft. De uitkomst is volgens Yuval Harari onzeker, maar leidt niet tot een egalitaire samenleving. Met een flinke dosis empathie is er misschien nog iets aan te redden. Door de Googles van deze wereld te wijzen op hun verantwoordelijkheid om goed na te denken wat voor soort samenleving zij creeren, hoopt Yuval Harari het ergste te voorkomen.
Er zit een risico in de historische benadering, die simpelweg vaststelt dat dit soort transformaties plaatsvinden, die beginnen met een paradigma verschuiving binnen een bepaalde praktijk of specialisme. De ideeen komen niet zomaar op, maar ontstaan binnen een context, met een eigen ontwikkeling, inclusief alle mitsen en maren, inclusief visionaire individuen die gegrepen worden door een bepaald idee. De logica die daaraan ten grondslag ligt, is fundamenteler dan de ideologie die eruit voorkomt. De logica zelf komt zonder richtingaanwijzers. Het vertelt je niet wat te doen. De transformerende ideologie wel.
Algoritmische logica klinkt operationeel (computercode bestaat uit instructies die toewerken naar een doel, bio-enginering is ook operationeel). Big data analyse is statistisch. Maar de onderliggende logica van een transformerende samenleving is de logica van het procesmodel of kringloopmodel, en die is niet nieuw, maar klassiek (daar hebben we ervaring mee).
Slechte ervaringen zoals:
- communisme (mechanica --> 1
e industriele revolutie)
- fascisme / sociaal darwinisme (evolutieleer),
- gedragsmanipulatie (behaviorisme)
- propaganda (psychoanalyse / onderbewuste)
- neoliberalisme (marktleer).
Een ideologie is een filosofisch speelgoed model, ontdaan van alle mitsen en maren, als basis voor het organiseren van de groep, toewerkend naar praktische resultaten, en al doende de samenleving transformerend. De praktische doeners maken er vaak een potje van, omdat ze snel klaar zijn met waarheidsvinding, en liever gelijk beginnen aan te pakken, en zich zodoende ontpoppen tot ware gelovigen.
Als Yuval Harari begint te vertellen, dat we ons allemaal moeten voorbereiden op een voortdurende herscholing en heruitvinding van onszelf, door emotionele stabiliteit en een open geest te cultiveren, gaat hij voorbij aan de menselijke maat. De mens moet zich maar aanpassen aan een autonome technologisch revolutie, die zich hoe dan ook zal voltrekken.
Om daartegen bestand te zijn, moet je vooral wat abstracter leren denken, zodat je houvast niet direct omvalt bij de eerste beste verandering. Wat niet werkt, is je houvast voortdurend op de tocht zien staan, en deze voortdurend moeten ompalen. Het raamwerk, het houvast, moet stabiel zijn. Dat raamwerk is de abstracte logica achter de ideeen. Om je daar kritisch mee te kunnen verhouden, moet je deze logica, haar ontwikkeling en alternatieven ook begrijpen. Anders ren je maar ergens achteraan, als een zeloot.
Het lijkt mij een probleem, dat je niet zomaar kan overlaten aan een specialisme of bedrijfstak die daarin voorop loopt, maar moet worden ingebed in een democratische rechtstaat. Daar zit een ander groot probleem. Ten aanzien van dit probleem is Yuval Harari nogal elitair.
[ Bericht 0% gewijzigd door deelnemer op 20-11-2018 14:23:48 ]