Wat mij betreft is het gewoon ook geen geldige vraag.quote:Op woensdag 4 maart 2015 23:28 schreef Molurus het volgende:
[..]
Dat we daarop geen antwoord hebben betekent natuurlijk niet dat er geen antwoord mogelijk is.
Pijn is een subjectieve ervaring. Maar goed, in jouw geval wordt de vraag dan gewoon: hoe kan electriciteit een subjectieve ervaring hebben. Fysicalisme leidt tot panpsychisme. Of je moet zoals Dennett de subjectieve ervaring helemaal ontkennen. Beide zijn zeer problematisch.quote:Op woensdag 4 maart 2015 23:35 schreef Fir3fly het volgende:
[..]
Wat mij betreft is het gewoon ook geen geldige vraag.
Iets conceptueels toepassen op iets materiaal is zijn hele trucje. Trap er niet in.
Pijn is simpelweg een menselijk (dus hersenlijk) concept dat een brug maakt tussen de subjectieve ervaring en de objectieve werkelijkheid.
Overigens, waarom voel ik geen pijn als ik een hete pan aanraak en mijn hand in reflex terugtrek?
Klopt, maar binnen het fysicalistisch verklaringsmodel zullen we dat antwoord denk ik niet vinden. We hebben een veel ruimer verklaringsmodel nodig.quote:Op woensdag 4 maart 2015 23:28 schreef Molurus het volgende:
[..]
Dat we daarop geen antwoord hebben betekent natuurlijk niet dat er geen antwoord mogelijk is.
Dat denk jij, en zover ik kan zien is die gedachte op helemaal niets gebaseerd.quote:Op donderdag 5 maart 2015 08:09 schreef JerryWesterby het volgende:
[..]
Klopt, maar binnen het fysicalistisch verklaringsmodel zullen we dat antwoord denk ik niet vinden. We hebben een veel ruimer verklaringsmodel nodig.
Nee, je verdraait nu (expres?) waar het om gaat. Electriciteit vormt de subjectieve ervaring, maar "heeft" hem zelf natuurlijk niet. Dat de ervaring "pijn" een emergent verschijnsel is van onderliggende electrische signalen betekent niet dat deze signalen zelf ook die pijn ervaren.quote:Op donderdag 5 maart 2015 08:06 schreef JerryWesterby het volgende:
[..]
hoe kan electriciteit een subjectieve ervaring hebben.
Dat ook inderdaad.quote:Op donderdag 5 maart 2015 08:38 schreef Tijn het volgende:
[..]
Nee, je verdraait nu (expres?) waar het om gaat. Electriciteit vormt de subjectieve ervaring, maar "heeft" hem zelf natuurlijk niet. Dat de ervaring "pijn" een emergent verschijnsel is van onderliggende electrische signalen betekent niet dat deze signalen zelf ook die pijn ervaren.
Goed opgemerkt.quote:Op woensdag 4 maart 2015 21:11 schreef JerryWesterby het volgende:
Je haalt nog steeds het mentale en het fyische door elkaar. Wat jij 'pijnprikkel' noemt is beeldspraak, het heeft niets met pijn te maken, en ook niets met prikkel. Het is electrische aktiviteit in het zenuwstelsel. Signaaltjes. Het zouden enen en nullen kunnen zijn, zoals bij een robot. Er is nergens sprake van pijn. Hetzelfde geldt voor de aktiviteit in je brein. Het brein is zelfs compleet gevoelloos. Pijn zit alleen in je bewustzijn.
Vreemde uitspraak. Jij kijkt vanop afstand naar het "bewustzijn" als een soort 'ding'. Een "object" (dat o.a. elektrische activiteit in de hersenen vertoont).quote:Op woensdag 4 maart 2015 22:28 schreef Gray het volgende:
Dat bewustzijn is ook niets meer dan elektrische activiteit in de hersenen.
Akkoord. Maar via dergelijke gedachtegang blijven we ergens maar rond die DUALE pot heen draaien. Ons bewustzijn ZELF vs. wat ons bewustzijn (de ONDERDELEN ervan) mogelijk maakt. Ik blijf dat ergens een wat vreemde discussie vinden.quote:Op donderdag 5 maart 2015 08:38 schreef Tijn het volgende:
Nee, je verdraait nu (expres?) waar het om gaat. Electriciteit vormt de subjectieve ervaring, maar "heeft" hem zelf natuurlijk niet. Dat de ervaring "pijn" een emergent verschijnsel is van onderliggende electrische signalen betekent niet dat deze signalen zelf ook die pijn ervaren.
Het bewustzijn is geen OBJECT (een bepaald ding). Dat het een zelfstandig naamwoord is (in onze menselijke taal) is dan ook heel verwarrend. Want ons bewustzijn is niet echt iets, dat je kan bepalen (of aanduiden). Het is geen object. Het is zowel NIETS als IETS. Het is DAT wat de ervaring mogelijk maakt. Zonder daarmee iets te zeggen over de ervaring zelf. Want die komt (als geheel bezien) zowel vanuit ons zelf als de omgeving tevoorschijn.quote:De mens met zijn menselijke bewustzijn verschilt in deze zin ook wezenlijk van de andere objecten in de wereld. Een boom is een boom en is niet van zichzelf bewust. De boom is niet van zichzelf bewust omdat hij volledig met zichzelf samenvalt, hij is wat hij is. Sartre noemt dit een être en-soi. Tegenover dit être en-soi staat het être pour-soi, de mens. De mens valt niet volledig met zichzelf samen, maar is net door deze fundamentele vrijheid en onbepaaldheid altijd iets dat niet met zichzelf samenvalt. Het bewustzijn is niet in eerste plaats identiek aan bepaalde karaktereigenschappen of bepaalde omstandigheden, die worden net vrij gekozen door het bewustzijn. De mens is niet, maar existeert: hij staat naar buiten, richt zich intentioneel op de objecten rondom zich, maar is zelf niets en heeft geen inhoud.
Zo ingewikkeld is het allemaal niet. Bewustzijn is gewoon een onbegrepen en onverklaard verschijnsel. En bij gebrek aan een verklaring kan elke nieuwe fysica die je postuleert via het scheermes van Ockham de prullebak in.quote:Op donderdag 5 maart 2015 09:19 schreef JustTalkLove het volgende:
[..]
Akkoord. Maar via dergelijke gedachtegang blijven we ergens maar rond die DUALE pot heen draaien. Ons bewustzijn ZELF vs. wat ons bewustzijn (de ONDERDELEN ervan) mogelijk maakt. Ik blijf dat ergens een wat vreemde discussie vinden.
Helemaal mee eens. Aan de andere kant: dat zal de fanatieke dualist er niet van weerhouden om het 1 een onbewuste zombie-robot te noemen, en het ander 'echt bewustzijn'.quote:Op donderdag 5 maart 2015 09:27 schreef Tijn het volgende:
Ik denk dat verder onderzoek naar kunstmatige intelligentie de beste manier is om meer te leren over hoe bewustzijn werkt. Als het lukt om met software een echt bewuste entiteit te maken, is er geen reden om niet te denken dat onze eigen hersenen een vergelijkbaar proces bevatten.
Het punt is dat we dit alles niet kunnen verklaren (noch weten).quote:Op donderdag 5 maart 2015 09:27 schreef Molurus het volgende:
Zo ingewikkeld is het allemaal niet. Bewustzijn is gewoon een onbegrepen en onverklaard verschijnsel. En bij gebrek aan een verklaring kan elke nieuwe fysica die je postuleert via het scheermes van Ockham de prullebak in. Dat is voor bewustzijn niet anders dan voor bliksem.
Toen we nog niet wisten wat bliksem was had je dit kunnen zeggen:quote:Op donderdag 5 maart 2015 09:49 schreef JustTalkLove het volgende:
[..]
Het punt is dat we dit alles niet kunnen verklaren (noch weten).
Wie weet heeft een steen ook een bepaalde vorm van bewustzijn ? Of een dier ? Of een boom ? Weten wij veel. Wat bewustzijn precies is. Hoe moeten wij daar nu over oordelen ?
Of het voldoende echt is voor mensen is een interessante vraag. Die vraag heeft echter an sich niets te maken met de vraag 'wat verklaart bewustzijn?' Dat zit meer in de hoek van de sociale psychologie.quote:Op donderdag 5 maart 2015 09:49 schreef JustTalkLove het volgende:
Stel dat een robot "bewustzijn" krijgt, in welke mate is zijn bewustzijn dan voldoende echt voor ons ? Of blijven we hem als een object (machine die bestaat uit verschillende onderdelen) aanzien ?
Dat we nu niet begrijpen hoe bewustzijn werkt, betekent niet dat we dat nooit kunnen begrijpen.quote:Op donderdag 5 maart 2015 09:49 schreef JustTalkLove het volgende:
[..]
Het punt is dat we dit alles niet kunnen verklaren (noch weten).
Als we het verschil niet kunnen aanwijzen tussen ons bewustzijn en machinaal bewustzijn, dan is machinaal bewustzijn net zo echt als dat van ons. De aard van de onderliggende onderdelen is niet heel relevant als het resultaat hetzelfde is.quote:Stel dat een robot "bewustzijn" krijgt, in welke mate is zijn bewustzijn dan voldoende echt voor ons ? Of blijven we hem als een object (machine die bestaat uit verschillende onderdelen) aanzien ?
2) Is non-duaal bewustzijn een truukje?quote:'Het verwijst naar een zijnservaring waarin niets gescheiden is van jezelf. Deze ervaring treedt gemakkelijk op bij ontspanning. Dan verdwijnen de scheidingen tussen jezelf en het andere en de anderen. Iedereen blijkt die ervaring te kennen. Het kan een vaag besef zijn, maar ook een duidelijke visie op de werkelijkheid zonder tweeheid.'
3) Een voorbeeldquote:'Nee het is allereerst een manier van kijken, van zien. De eerste stap op de weg van het non-duale bewustzijn is dat je leert kijken naar je eigen situaties zónder daarover vooraf ideeën over die werkelijkheid in te vullen. Zo kun je kijken naar je materiële zaken, maar ook naar je eigen lichaam. Je gaat dan merken dat je naar jezelf zit te kijken en dat je als observator (deels) samenvalt met het object van je waarneming. Na een tijdje ga je ervaren dat jezelf als observator of waarnemer een ruimer bewust-zijn bent dan alleen wat je ziet en ervaart.'
Daarnaast, wat we in deze discussie best voor ogen blijven houden is:quote:'Kijk maar 's naar je hand en word je bewust van je situatie. Er is dan een scheiding tussen mijzelf en de hand. De hand is een object, een 'ding' dat ik zie. "Ik zie mijn hand". In deze uitspraak is "ik" het onderwerp en is "mijn hand" het lijdend voorwerp. Met deze instelling kan ik, bijvoorbeeld, een splinter uit mijn hand halen. Er is een scheiding tussen mezelf en de hand en tussen de verschillende delen van de hand. Maar ga nu eens intern je hand ervaren. Ga maar eens tasten met je hand terwijl je je ogen dicht houdt. Stel vast hoe je hand is van binnenuit. Zoek eens naar scheidingen. Zijn er scheidingen? Zit ín je hand een scheiding? Je kunt verschillende plekken onderscheiden, maar je ervaart geen kloof. Zo ervaar je je hele lichaam als één geheel. In je lichamelijke zelf-zijn zit geen scheiding. Dat is een opstap naar de constatering dat het leven één sfeer is van zelf-zijn en waarin geen scheidingen zijn.'
We zullen dit nooit begrijpen.quote:Op donderdag 5 maart 2015 09:56 schreef Tijn het volgende:
Dat we nu niet begrijpen hoe bewustzijn werkt, betekent niet dat we dat nooit kunnen begrijpen.
Goed opgemerkt. Waarbij je het woordje BEWIJZEN gebruikt. Maar wat als er geen verschil is, maar we dit (nog) niet kunnen bewijzen. En misschien nooit zullen kunnen bewijzen. Omdat we de ervaring van die ander niet kunnen delen. We niet in zijn "bewustzijn" kunnen kruipen.quote:Op donderdag 5 maart 2015 09:56 schreef Tijn het volgende:
Als we het verschil niet kunnen aanwijzen tussen ons bewustzijn en machinaal bewustzijn, dan is machinaal bewustzijn net zo echt als dat van ons. De aard van de onderliggende onderdelen is niet heel relevant als het resultaat hetzelfde is.
Helemaal mee akkoord. Dergelijke discussies vind ik wat onwezenlijk.quote:Op donderdag 5 maart 2015 10:10 schreef Discombobulate het volgende:
Je kan je natuurlijk ook afvragen of bewustzijn uberhaupt kenbaar is voor ons, wie weet kunnen we het wel nooit weten.
Idd. Goed opgemerkt.quote:Op donderdag 5 maart 2015 10:10 schreef Discombobulate het volgende:
Hoe verklaar je met een bewustzijn datzelfde bewustzijn, of hoe kijk je met een oog naar hetzelfde oog.
Het bewustzijn is niets. Is die "leegte", waarbinnen je ervaren kan. En wat je ervaart is veranderlijk. In zekere zin ook een illusie, die (voor ons) als "echt" aanvoelt. Waarmee je (in zekere zin) terug op René Descartes uitkomt. Met dit verschil dat hij zijn 'twijfelend denken' niet losliet. Wat zeer begrijpelijk is, hij was tenslotte ook een filosoof ;-)quote:Het echte vertrekpunt van het bewustzijn is net iets geheel onbepaalds: de mens is geheel onbepaald. Alles wat het Ik zou kunnen typeren, zoals zijn karakter, beroep, uiterlijk, gedrag, enzovoort vindt men enkel als iets externs, als intentioneel object. Wat er dus overblijft van het echte bewustzijn is net het niets.
Op ons zelf bestaan we niet. We zijn altijd (onder)deel van onze omgeving (staan binnen een bepaalde context, leven binnen een bepaald verband). Daarom vind ik het begrip "dualiteit" (alsook objectiviteit) ergens een illusie. Een waanbeeld.quote:Hieruit volgt Sartres radicale stelling dat de mens fundamenteel, in alles wat hij doet, vrij is. De vrijheid moet hier verstaan worden als de weigering om zich eender welke identiteit aan te meten. Zichzelf als bepaald zien door opvoeding, omgeving of omstandigheden is voor Sartre zelfbedrog. Het Ik is in wezen onbepaald en alle inhoud die zij zichzelf toe-eigent komt voort uit de vrije keuze zich hiermee te identificeren. Het is echter ook altijd een waanbeeld omdat het Ik nu eenmaal nooit echt samenvalt met die externe elementen; het Ik blijft vrij en kan niets anders zijn dan vrijheid.
Het is een leuke vraag, maar ik denk niet dat dat onderscheid ooit kan worden gemaakt.quote:Op donderdag 5 maart 2015 10:10 schreef Discombobulate het volgende:
Je kan je natuurlijk ook afvragen of bewustzijn uberhaupt kenbaar is voor ons, wie weet kunnen we het wel nooit weten.
Dat laatste is helemaal niet zo lastig hoor. Je zou, als je dat wilt, met je eigen ogen je eigen ogen in groot detail kunnen bekijken.quote:Op donderdag 5 maart 2015 10:10 schreef Discombobulate het volgende:
Hoe verklaar je met een bewustzijn datzelfde bewustzijn, of hoe kijk je met een oog naar hetzelfde oog.
En onderzoek naar intelligentie bij biologische schepsels.quote:Op donderdag 5 maart 2015 09:27 schreef Tijn het volgende:
Ik denk dat verder onderzoek naar kunstmatige intelligentie de beste manier is om meer te leren over hoe bewustzijn werkt. Als het lukt om met software een echt bewuste entiteit te maken, is er geen reden om niet te denken dat onze eigen hersenen een vergelijkbaar proces bevat.
Ik verdraai niets, ook niet expres. Gray zei:quote:Op donderdag 5 maart 2015 08:38 schreef Tijn het volgende:
[..]
Nee, je verdraait nu (expres?) waar het om gaat. Electriciteit vormt de subjectieve ervaring, maar "heeft" hem zelf natuurlijk niet. Dat de ervaring "pijn" een emergent verschijnsel is van onderliggende electrische signalen betekent niet dat deze signalen zelf ook die pijn ervaren.
Dus vraag ik terecht hoe elektrische aktiviteit bewust kan zijn, bijvoorbeeld pijn hebben.quote:Dat bewustzijn is ook niets meer dan elektrische activiteit in de hersenen.
Je hebt altijd een hulpmiddel nodig, zoals een spiegel, anders lukt het niet.quote:Op donderdag 5 maart 2015 10:57 schreef Molurus het volgende:
[..]
Dat laatste is helemaal niet zo lastig hoor. Je zou, als je dat wilt, met je eigen ogen je eigen ogen in groot detail kunnen bekijken.
Dat vragen we ons allemaal af, aangezien niemand nog weet hoe bewustzijn precies werkt. Net zoals bliksem ooit onbegrepen was en als magisch werd beschouwd, denk ik dat we bewustzijn op termijn ook zullen doorgronden als we meer kennis hebben van hoe het brein werkt.quote:Op vrijdag 6 maart 2015 15:59 schreef JerryWesterby het volgende:
[..]
Ik verdraai niets, ook niet expres. Gray zei:
[..]
Dus vraag ik terecht hoe elektrische aktiviteit bewust kan zijn, bijvoorbeeld pijn hebben.
Jij vat die vraag op alsof ik zeg 'wat een onzin'. Maar zo is het niet eens bedoeld. Misschien heeft Gray gelijk, maar dan vraag ik me af hoe het kan.
Het is helemaal niet nodig dat de bestanddelen eigenschappen missen die in een emergent systeem wel aanwezig zijn. Een bit of een transistor hebben niets met video of het internet te maken en toch is een computer met software in staat om YouTube te gebruiken. Dat is ook geen magie.quote:Maar je kan emergentie niet zomaar als toverwoord gebruiken, dat in staat is uit fysische systemen iets tevoorschijn te laten komen dat op geen enkele manier aanwezig is in zijn bestanddelen. Anders is het niet te onderscheiden van magie.
Onzin is een aardige omschrijving, aangezien je woorden verdraait. Zo doel ik op dat elektrische activiteit bewustzijn tot stand brengt, niet dat elektrische activiteit bewust is. Zie je het verschil?quote:Op vrijdag 6 maart 2015 15:59 schreef JerryWesterby het volgende:
[..]
Ik verdraai niets, ook niet expres. Gray zei:
[..]
Dus vraag ik terecht hoe elektrische aktiviteit bewust kan zijn, bijvoorbeeld pijn hebben.
Jij vat die vraag op alsof ik zeg 'wat een onzin'. Maar zo is het niet eens bedoeld. Misschien heeft Gray gelijk, maar dan vraag ik me af hoe het kan.
Dat is niet mijn ding; mij te zweverig.quote:De theorie heet panpsychisme: alles waar de werkelijkheid uit bestaat heeft zowel fysische als mentale eigenschappen. Het volgt in feite regelrecht uit fysicalisme, en het feit dat bewustzijn bestaat plus de aanname dat het net zoals alles volgt uit en opgebouwd is uit bestanddelen op lager niveau. Ik geloof dat Bertrand Russell in die richting dacht. En tegenwoordig Galen Strawson, die zich een echte fysicalist noemt, niet omdat hij bewustzijn wil reduceren tot niet-bewuste dingen (zoals de meesten doen die zich fysicalist noemen), maar juist omdat hij bewustzijn beschouwt als onderdeel van de werkelijkheid, en het daarom fysisch is.
Ik zie het persoonlijk niet als dualisme, wanneer het emergente verschijnsel niet een op zichzelf staand ding is, maar eerder als projectie bestaat. Gedachten in het bewustzijn tov de hersenen is als een film op het witte doek tov de projector. Een metafoor van een (zweverige) goeroe die bij mij in goede aarde ligt.quote:Hier een heel kort filmpje:
Wat jij stelt is het tegenovergestelde: emergentie. Dat wil zeggen dat bewustzijn als nieuwe eigenschap tevoorschijn komt uit fysische processen. Maar je kan emergentie niet zomaar als toverwoord gebruiken, dat in staat is uit fysische systemen iets tevoorschijn te laten komen dat op geen enkele manier aanwezig is in zijn bestanddelen. Anders is het niet te onderscheiden van magie.
Ook leidt emergentie tot dualisme: er zijn fysische dingen en een nieuw, emergent ding: bewustzijn.
Of je moet emergentie afzwakken tot de emergente verschijnselen die we kennen, zoals het vloeibaar worden van H2O, de patronen van vliegende spreeuwen etc. Maar die zijn niet te vergelijken met bewustzijn. Het zijn allemaal zelf ook gewoon fysische verschijnselen, die alleen niet precies uit te rekenen zijn. Het is geen ontologische maar epistemologische emergentie. Zo'n zwakke emergentie doet lang niet voldoende om een verklaring van bewustzijn te kunnen zijn.
Fysicalisten die dat beseffen proberen soms nog een verder verschijnsel te geven als resultaat van emergentie, maar komen dan uit bij bewustzijn. Kijkertje gaf daarvan een mooi voorbeeld m.b.t. H2O: niet het vloeibaar worden, maar de natheid van water. Maar dat is geen emergente eigenschap van water, het is bewustzijn. Het is juist datgene wat we bedoelen als we vragen wat bewustzijn is.
Dat is wel een echte oplossing, aangezien het probleem vrij letterlijk oplost. Jij kan je er niet in vinden, maar dat is eerder jouw probleem.quote:Een andere optie voor een fysicalist is het eliminatief materialisme van mensen als Dennett en Hofstadter, die beweren dat niemand bewust is. Maar dat is een al te rigoureuze oplossing van het mind-body probleem, gewoon beweren dat het probleem niet bestaat. Dat is natuurlijk geen echte oplossing.
Hoe definieert men rudimentair bewustzijn in deze context?quote:Uiteraard heeft panpsychisme zijn eigen problemen, zoals dat nergens uit blijkt dat bijvoorbeeld electronen e.d. iets van rudimentair bewustzijn bezitten. Het wordt puur geopperd om een aannemelijke verklaring van bewustzijn te kunnen geven. Ook is het niet duidelijk hoe het bewustzijn van talloze elementaire deeltjes uiteindelijk iets als ons bewustzijn kan vormen, dat duidelijk niet bestaat uit elementen maar één geheel is.
En ook panpsychisme is natuurlijk dualistisch, omdat het fysische en mentale eigenschappen onderscheidt. Niet dat er iets mis is met dualisme, mits niet karikaturaal geformuleerd, maar dat heeft ook weer zijn eigen problemen.
Wat mij betreft sluit ik me aan bij Thomas Nagel, die in zijn essay over panpsychisme op hem typerende wijze concludeert:
'I therefore believe that panpsychism should be added to the current list of mutually incompatible and hopelessly unacceptable solutions to the mind-body problem.
|
|
| Forum Opties | |
|---|---|
| Forumhop: | |
| Hop naar: | |