SPOILER: Thee zetten

Van thee zetten wordt soms een heel ritueel gemaakt, maar thee zetten kan ook eenvoudig. Spoel eerst de pot om met heet water om hem heet te krijgen. Giet dan kokend heet water in de voorverwarmde pot en doe de thee er in, los of in een theezakje. Trek de thee een paar minuten. Bij lang trekken (meer dan 5 minuten) wordt de thee bitterder dan bij korter trekken (2-3 minuten).

Groene thee mag niet te heet getrokken worden, omdat hij dan te bitter smaakt. Giet daarom eerst de voorverwarmde pot voor een kwart vol met koud water en vul met kokend heet water aan. (Tip: zoek een mok waar precies een kwart in past en houd die mok apart.) De temperatuur is met het koude water tussen de 70 en 80 graden. Goede en goed gezette groene thee smaakt kruidig, zwarte thee-achtig en zoetig tegelijk. Het drinken van te hete thee (heter dan 70 graden Celsius) wordt in verband gebracht met slokdarmkanker[1].

Natuurlijk kan thee ook direct in een kop worden gezet.

Thee wordt bij voorkeur gezet in een pot die warmte goed kan vasthouden, zoals aardewerk, porselein of gietijzer. Een theemuts kan gebruikt worden om de pot warm te houden. De pot afwassen is niet echt nodig, omspoelen is voldoende en in elk geval mag er geen zeep worden gebruikt.

Gebruik mineraalarm water. Door de aanwezigheid van gezamenlijk kalk en bicarbonaat in water ontstaat het bekende vieze laagje op de thee.

SPOILER: Geschiedenis

Van oorsprong komt thee uit China. Duizenden jaren geleden werd daar al thee gedronken. Volgens een Chinese legende ontdekte Shennong 5000 jaar v.Chr. thee in een bos. Bladeren van een theestruik dwarrelden in een pan met heet water, waarna het geheel een aangename geur ging verspreiden.

Volgens een boeddhistische legende zijn de eerste theeblaadjes veel later ontstaan uit de oogleden van de mediterende Bodhidharma, een Indiase monnik die omstreeks 500 na Chr. het Zenboeddhisme in China introduceerde. Deze heilige zou zijn oogleden hebben afgeknipt om niet in te slapen. Chinese overleveringen schrijven de ontdekking van thee dan weer toe aan de uit een ei gekropen Loe-Ju, omstreeks 800 na Chr. De Japanse theecemonie dateert uit 1286 toen volgens de overlevering de monnik Sjomei alle benodigdheden voor het theedrinken uit China aanvoerde. Via China kwam ook Japan met thee in aanraking. De eerste vermelding van thee in de buitenlandse literatuur dateert uit 1559, toen het werd ontdekt door de Portugezen in Japan. Rond 1610 werd een eerste kleine hoeveelheid thee naar Nederland gebracht, en in eerste instantie slechts als curiosum bekeken. Pas later in de 17e eeuw begon de VOC grotere hoeveelheden thee naar Nederland te verschepen. Die thee kwam uit Batavia, waar de thee vanuit China werd heengebracht. In de 18e eeuw werd theedrinken echt gemeengoed in Nederland. Toen begon de VOC de thee direct te importeren uit Guangdong in China.

Op Java en Sumatra werden door de Nederlanders theeplantages aangelegd. De Engelsen deden hetzelfde in India en op Sri Lanka (toen Ceylon, vandaar de naam 'Ceylonthee'). Thee was tot de 18e eeuw een zeer dure drank en werd alleen gedronken door rijke mensen. Die bouwden daarvoor in hun tuinen soms speciale theehuizen (in Nederland theekoepels).

SPOILER: Productie

Theestruiken groeien in een tropisch of subtropisch klimaat. De plantages liggen meestal op een berghelling. Hierbij geldt dat hoe hoger de plantage ligt, des te beter de kwaliteit van de thee zal zijn. Als de theeplant vier jaar oud is, kan er voor het eerst worden geoogst. Het oogsten vindt plaats met de hand of machinaal. Bij de oogst worden alleen de jonge blaadjes geplukt. Handmatig plukken geeft het beste resultaat. De oogst kan gedurende het gehele jaar plaatsvinden. De beste kwaliteit wordt echter geplukt in de droge moesson.

Verflensen is een bewerking om vocht uit de theebladeren te halen, waardoor verdere bewerking mogelijk is. Het verflensen van de theebladeren gebeurt bij een temperatuur van 25 tot 30 graden Celsius. Door deze temperatuur verwelken de theebladeren en worden daardoor zacht en soepel.

Het rollen van de blaadjes is een bewerking om de bladsappen, de rest van het vocht van de blaadjes uit de theeblaadjes te onttrekken. De blaadjes worden ongeveer een half uur tussen twee horizontaal schurende vlakken gerold, zodat het bladsap vrijkomt. Het vocht moet uit de blaadjes, omdat er anders geen oxidatie, het broeien van het blad, mogelijk is.

Oxideren van de blaadjes is noodzakelijk om kleur en aroma te krijgen. De gerolde blaadjes worden in de oxidatiekamer, die op een temperatuur van 25 graden Celsius is, in enkele uren geöxideerd. Door toevoeging van lucht met een vochtigheidsgraad van 95% wordt de kleur en het aroma verkregen. De tijd die de thee doorbrengt in de oxidatiekamer bepaalt in grote mate het karakter van de uiteindelijke thee. Het oxidatieproces wordt gestopt door het blad te verhitten en te drogen.

Oxideren ontstaat door de in de theebladen aanwezige enzymen hun werking te laten uitvoeren. Dit leidt tot het ontstaan van allerlei smaakstoffen in de thee en tot de verschillende vormen van thee. Van groene, niet geöxideerde, tot zwarte volledig geöxideerde thee. Eén enkele theesoort, Pu-Erh thee, is echt gefermenteerd en niet geöxideerd. Fermentatie bestaat uit het uitwendig inwerken van bacteriën en gisten op de theebladeren, een beetje zoals de fermentatie bij wijn. Man kan hier minder eerbiedig spreken van gecomposteerde thee.

Theebladeren worden gedroogd bij een temperatuur van ongeveer 95 Graden Celsius. Het doel van het drogen is om het vochtgehalte terug te brengen tot 4 á 6%. De thee is nu donker van kleur. Na al deze bewerkingen blijft er van zo‘n 100 kilogram geplukte bladeren, ongeveer 20 kilogram zwarte thee over.

Na het drogen worden de theebladeren met behulp van grote schudzeven op grootte gesorteerd. De inmiddels gebroken theebladeren worden nu op afmeting gescheiden en in verschillende bakken gedaan. Dit houdt in dat er na het sorteren een aantal maten thee over blijven.

Theebladen in Zuidoost-Azië werden samengeperst tot theeblokken. Hiervan werd thee gemaakt om te drinken en dit werd ook gebruikt als voedsel en betaalmiddel.

SPOILER: Theesoorten

Naast allerlei melanges en soorten met een toegevoegde smaak bestaan er de volgende theesoorten:

Zwarte thee: de in Nederland meest gedronken thee. Deze thee is volledig geöxideerd.
Engelse melange: een veel gebruikte naam voor een mengsel van zwarte thee.
Ceylonthee: afkomstig uit Ceylon (Sri Lanka). Soms zelfs genoemd naar een bepaalde streek op Ceylon, zoals Kandy.
Earl Grey: is een mengsel van zwarte thee, op smaak gebracht met een tropische vrucht, bergamot.
Darjeeling: zeer gewaardeerde thee uit de streek Darjeeling in India, aan de voet van de Himalaya.
Darjeeling First Flush: De eerste pluk van de Darjeeling thee van het jaar geldt als de 'champagne' onder de theesoorten. De fijne met de hand geplukte eerste twee topblaadjes geven deze de lekkerste zachte smaak. Het is ook een van de duurste thees, die elk jaar in mei wordt ingevlogen.
Assamthee: afkomstig uit het district Assam in India.
Lapsang souchong: deze thee wordt gedroogd boven een vuur van naaldhout, wat een sterke rooksmaak aan de thee geeft.
Oolong: dit is halfgeöxideerde thee en bevat daardoor minder cafeïne.
Groene thee: niet geöxideerde, gestoomde theeblaadjes. Jasmijnthee is een heel bekende vorm van groene thee waar jasmijnbloesem toegevoegd werd.
Witte thee: niet geöxideerde, meestal alleen gedroogde theeblaadjes van jonge theeknoppen.
Gele thee : de meest zeldzame thee, het productieproces wordt streng bewaakt, vermoedelijk een licht geöxideerde thee van jonge theeknoppen.
Pu-Erhthee : dit is de enige gefermenteerde thee. Een thee die tevens jaren bewaard kan worden, tot meer dan 50 jaren.

SPOILER: Theeceremonies

In Nederland en België wordt aan theedrinken meestal geen speciale aandacht besteed. In andere landen is dat anders.

Engeland: De "afternoon tea" bestaat uit zeer sterke thee, gedronken met veel melk en suiker. Daarbij worden scones (minibroodjes) geserveerd, soms sandwiches, en allerlei koekjes en cake. De "high tea" is zelfs een complete maaltijd met allerlei koude schotels.

Oost-Friesland: Hier drinkt men vijf maal per dag drie kopjes thee. In het kopje komt een klont kandij waarop de hete thee wordt geschonken. Daarna wordt met een lepeltje room toegevoegd. Er wordt niet geroerd, zodat men achtereenvolgens de thee, de room en de suiker proeft. Na de derde kop is de suiker zo goed als opgelost. Omdat men per keer drie kopjes drinkt, zijn de kopjes aanmerkelijk kleiner dan de Nederlandse.

Japan: De Japanse theeceremonie is wereldberoemd. De ceremonie, inherent aan de Zen-traditie en aan zeer strikte regels gebonden, duurt uren. Er wordt veel aandacht aan goede manieren besteed en elke handeling wordt tot in detail volgens de eeuwenoude voorschriften uitgevoerd. De groene thee, in poedervorm matcha wordt met speciaal theegerei in een kom geklopt. De kom wordt vervolgens bij de haard neergezet. De belangrijkste gast neemt de eerste drie slokken, en geeft daarna de kom door aan de andere gasten. "Sado", de Weg van het theedrinken, maakt ook deel uit van de Japanse Zen-cultuur.

In Tibet wordt de thee in de vorm van tegels gebruikt, waarop in reliëf afbeeldingen staan. Er wordt een stukje van de tegel afgebroken, met water, yakboter en zout wordt er thee van gezet. De Tibetaanse theecultuur bestaat nagenoeg alleen uit boterthee en melkthee.

China: De Chinese theecultuur is sinds de Culturele Revolutie vrijwel beperkt tot de familiesfeer. Voorheen was er een levendige theeceremonie die voornamelijk de groene theevariant betrof. Maar tot in de treinen wordt heet water voor thee aangeboden, die dan uit mokken of kopjes met een dekseltje wordt gezet en gedronken (het deksel houdt de blaadjes tegen).

In Turkije, Rusland en Iran wordt thee gezet in een samovar, waarin heet water wordt bewaard. Hiermee wordt zeer sterke thee gezet, die bovenop de samovar warm gehouden wordt. Om thee te drinken wordt iets van de sterke thee ingeschonken en verdund met water uit de samovar.

In Marokko wordt de muntthee (Atay Benaanaa of Toeareg thee) uit kleine theeglaasjes gedronken. Hoewel de ceremonie niet zo uitgesproken is, is de bereiding wel strikt ritueel. Eerst wordt de Chinese groene thee (Special Gun Powder), die de basis van muntthee vormt, in een metalen theepot gedaan en met een scheut kokend water gewassen. Na het water af te gieten, gaan de suiker en verse blaadjes van de aarmunt in de pot en wordt het kokende water erop geschonken. Vervolgens worden enkele blaadjes verse thee toegevoegd. De thee moet daarna nog 5 minuten doorkoken. Het eerste glaasje thee dat uit de pot geschonken wordt, wordt weer teruggegoten in de pot zodat alle smaken goed door elkaar trekken. Daarna worden de glazen ingeschonken, het liefst van zo hoog mogelijk zodat er een laagje schuim op de thee komt. Bovendien staat het hoog inschenken van de thee symbool voor de gastvrijheid. Dit wordt vooral dan ook gedaan als er bezoek komt, want hoe hoger, hoe gastvrijer.

quote:

Thee maak je van thee. Althans, dat zou je denken. Maar de Keuringsdienst vond naast theeblaadjes vreemde korrels in het theezakje. Kleine brokjes met een sterke smaak. Wat zit er naast thee eigenlijk nog meer in het zakje groene of zwarte thee? De Keuringsdienst over thee met een bijsmaak.

quote:

Op maandag 27 januari 2014 14:21 schreef Mylene het volgende:
Aflevering over thee van de Keuringsdienst van Waarde, over de Lipton thee.

[..]

Hier te zien: http://keuringsdienstvanw(...)everingen/23-01-2014

quote:

Op maandag 27 januari 2014 14:21 schreef Mylene het volgende:
Aflevering over thee van de Keuringsdienst van Waarde, over de Lipton thee.

[..]

Hier te zien: http://keuringsdienstvanw(...)everingen/23-01-2014