(Aanstaande) Docenten Topic Deel XXXI

quote:

'Zittenblijven is een dure en zinloze rariteit'

Nog nooit is het nut van zittenblijven aangetoond. Het is daarom tijd voor een kosten-batenanalyse en een bestudering van buitenlandse alternatieven, stelt docent Ferry Haan.

De afgelopen weken hebben docenten op de Nederlandse scholen weer voor God gespeeld. Ze hebben besloten over de toekomst van hun leerlingen. Nu ook Midden-Nederland met vakantie gaat, weet elke Nederlandse leerling of hij 'over' is naar het volgend schooljaar, of dat het jaar nog een keertje over moet. Over de leerling met een onvoldoende lijst, wordt beschikt in de rapportvergadering.

Tijdens deze vergaderingen is willekeur troef. Twee leerlingen met twee identieke lijsten kunnen totaal verschillend worden behandeld. Van de een menen de verzamelde docenten dat het 'goed is wanneer de leerling nog een jaartje over doet'. Over een ander kan het oordeel zijn dat 'het voor deze leerling echt beter is om toch door te gaan naar het volgend jaar'.

Wij, de docenten, vergaderen integer en maken alle vertrouwde afwegingen bij de leerlingen. De vraag is echter wat wij daar aan het doen zijn. Wat is het 'nut' van zittenblijven?

De onderwijswetenschap heeft geen eenduidig antwoord geformuleerd op deze vraag. Zittenblijven is 'minder gunstig dan schoolleiders denken', concludeert een recente studie van de Universiteit van Leuven. Tegenover een extra jaar om bepaalde kennis op te doen, waarin leerlingen ook minder op hun tenen moeten lopen, staan de demotiverende nadelen van het uitzitten van lessen die al bekend zijn, het verliezen van vrienden, het gevoel een mislukking te zijn en ga zo maar door.

Aandacht
Zittenblijven lijkt kortom niet goed voor de zittenblijver. Waarom doen we dit leerlingen dan toch aan? Misschien is zittenblijven goed voor de andere leerlingen? Een zwakke leerling trekt immers automatisch veel aandacht van de docent naar zich toe. Aandacht die de docent dan niet aan andere leerlingen kan geven. De gedemotiveerde leerling die blijft zitten door gebrek aan inzet, is al helemaal geen prettige aanwezigheid in een klas. Maar dat is deze leerling in geen enkele jaarlaag. De wetenschap vindt voor een negatief effect van het doorlaten van zittenblijvers op de prestaties van andere leerlingen dan ook geen bewijs.

Het grote gevaar is natuurlijk dat docenten zittenblijven als een 'straf' zijn gaan zien voor de leerling. Een straf die de leerling over zichzelf heeft afgeroepen. Zijn verdiende loon, ook al dient het geen doel.

Zittenblijven is geen noodzaak in het onderwijs. Er zijn heel veel landen die het verschijnsel niet kennen. Wanneer zittenblijven niet wordt gerechtvaardigd door het belang van de leerling dan misschien wel door het belang van de schatkist. Elke zittenblijver in het voorgezet onderwijs kost ruim 4.000 euro. Het Centraal Planbureau becijferde een CDA-plan tegen zittenblijven op een jaarlijkse besparing van 340 miljoen euro.

Alternatieven
Het CDA pleit voor een zomerschool voor zittenblijvers. Na een paar weken onderwijs tijdens de zomervakantie mogen leerlingen die het vereiste niveau nu wel halen, toch door naar het volgende jaar. Op veertien scholen is een pilot gaande. De eerste resultaten werden vrijdag bekend. 86 procent van de zittenblijvers gaat alsnog over na twee weken bijspijkeren. Twee weken doorwerken, in plaats van een heel jaar. De efficiencywinst is enorm.

Een andere aanpak tegen zittenblijven zou kunnen worden ontleend aan het Britse schoolsysteem. Daar kunnen leerlingen vakken op verschillende niveaus doen. In Nederland is hiermee een begin gemaakt. Een havo-leerling mag een eindexamen doen op vwo-niveau. Het omgekeerde is echter niet mogelijk. Ik begrijp niet zo goed waarom een vwo-leerling niet in sommige vakken op havo-niveau eindexamen zou kunnen doen. Voor echte bèta's of echte alfa's zou het een uitkomst zijn. Bovendien gaan deze leerlingen in het vervolgonderwijs echt niet door met hun zwakke vakken.

Juiste spoor
Een andere bekende frustratie van zittenblijvers is dat ze stralen op vakken die ze 'toch laten vallen'. Vooral van de derde naar de vierde klas op havo en vwo of van de tweede naar de derde op vmbo is dit een bekend probleem. Hiervoor zou je iets kunnen verzinnen. Is zittenblijven op vakken waar een leerling nooit meer iets mee doet, echt nodig? Natuurlijk mogen we wel eisen stellen aan de leerlingen. Maar deze eisen moeten wel redelijk zijn en de leerling op het goede spoor zetten. De leerling afhouden van het juiste spoor door het jaar over te doen levert niets op.

We zouden in Nederland twee dingen moeten doen. Allereerst moeten de kosten en de baten van zittenblijven langjarig worden onderzocht. Daarnaast zou er meer ruimte moeten zijn voor experimenten met alternatieven. Wanneer wij niet kunnen uitleggen waar zittenblijven goed voor is, dan is het gevaarlijk om voor 'God' te spelen.

quote:

FOK.nl / Nieuws / 'Middelbare scholen weigeren 1040-urennorm' / FOK!frontpage

Middelbare scholen weigeren mee te werken aan de 1040-urennorm die na de zomervakantie ingaat. De scholen vinden dat ze niet genoeg geld krijgen om leerlingen in die tijd kwalitatief goed onderwijs te bieden, meldt het AD woensdag.

Voorzitter van de VO-raad Sjoerd Slagter laat aan de krant weten niet mee te doen aan de urennorm. "Als de onderwijsinspectie boetes oplegt aan scholen die niet voldoen aan de urennorm, dan betalen we die met zijn allen."

Slagter zegt een compromis met de overheid te hebben gesloten over duizend uur. "Die kunnen we leveren. Daar willen we ons ook graag aan houden", aldus Slagter. Volgens de voorzitter hebben scholen rekening gehouden met een norm van duizend uren en zijn daar de roosters al op gemaakt.

De Eerste Kamer ging in juni vorig jaar akkoord met de Wet op onderwijstijd. Daarin werd toen de 1040-urennorm vastgelegd. Die gaat vanaf 1 augustus in, schreef staatssecretaris van Onderwijs Sander Dekker (VVD) onlangs in een brief aan scholen.
Bron: frontpage.fok.nl