[FIFA 13: FUT] #766 Thorbie nog paar uurtjes

Part of the game
PAUL ONKENHOUT − 26/01/13, 00:00
Voor veel voetballiefhebbers is hij een cultheld. Sierd de Vos volgt zijn eigen weg als hij vanuit een piepkleine studio verslag doet voor de tv-zender Sport 1. Als het nodig is, vijf duels in de week. 'Dan moet je wel op zoek naar verhalen.'

Als Aad de Mos op de redactie van Sport 1 in Amsterdam de man ziet die hij later zonder enige ironie typeert als 'een fenomeen', volgt een warme begroeting. Daarna stelt De Mos, een van de vaste analytici van de betaalzender, een vraag aan het fenomeen in kwestie. Het is zondagavond en ver na etenstijd.

Aad de Mos: 'Waar gaan we eten vanavond?'

Sierd de Vos: 'Restaurante MR1 in M�laga, dat is op de berg. Het menu heb ik al.' Hij spreekt het uit zoals het hoort, in voorbeeldig Spaans: 'Restaurante Mister Uno.' De Mos knikt goedkeurend.

In een verduisterde kamer van drie bij drie meter doet Sierd de Vos later op de avond verslag van de Spaanse competitiewedstrijd M�laga-Barcelona. In de 75ste minuut adviseert hij de kijkers die binnenkort M�laga bezoeken, te gaan eten bij MR1.

De Vos vertelt dat het restaurant op de berg Gibralfaro ligt, in het oude centrum van de stad naast het Alcazaba, 'zo'n typisch Moors fort.' Het uitzicht vanuit het restaurant is volgens de voetbalcommentator schitterend.

'Vraag wel even naar Alvaro', voegt hij er aan toe. 'Als u op het terras wilt zitten, moet u dat tegen Alvaro zeggen. Doe dat vooral, want anders zit je nog gewoon aan een tafeltje bij de toiletten. Dat zou zonde zijn, want het eten kost genoeg, kan ik u verzekeren.'

Intussen gaat het duel gewoon door en schiet Messi naast. Alvaro is de chef-ober van MR1, verduidelijkt De Vos later.

Sierd de Vos (53) is anders. Hij heeft gebroken met de traditie dat voetbalcommentaar ernstig, afstandelijk en informatief is en nauwelijks iets toevoegt aan wat de kijker zelf ook kan zien. Als hij wordt verrast of als op het veld iets bijzonders gebeurt, roept hij 'koekoek'. Het is een van zijn handelsmerken geworden.

Tijdens M�laga-Barcelona: 'Messi! Daar gaat ie! Koekoek! Nee!'

De Vos blijft niet op de achtergrond, maar dringt zichzelf op. Hij vermengt sobere observaties met woordspelingen, vergelijkingen en een groot arsenaal aan anekdotes - en natuurlijk de restauranttips, ��n per wedstrijd.

Zijn verslagen zijn journalistiek en entertainment ineen en bevatten onverwachte cabareteske elementen. 'Ik bied als commentator een totaalpakket aan.'

Hij noemt Albert Verlinde achteloos de 'first lady' van Maastricht, stelt vast dat de kop van zaakwaarnemer Mino Raiola zo dik is dat ie niet eens in een pizza-oven past en komt wekelijks met een onthulling over Barcelona-voetballer Piqu� en diens vriendin, zangeres Shakira.

Als bekend wordt dat Valencia voor een kolossaal bedrag van een financi�le ondergang is gered door de provinciale overheid, spreekt hij de 'Sport 1-abonnees Mark Rutte uit Den Haag en Jeroen Dijsselbloem uit Wageningen' toe. 'Even iets anders', zegt hij ter inleiding.

'Omdat Spanje al een jaar op omvallen staat gaat ons belastinggeld naar Spanje, is toch de bedoeling? Maar daarmee zijn wij dus eigenlijk eigenaar van Valencia CF. Of niet? Geachte abonnees Rutte en Dijsselbloem. Zou u dit een keer kunnen uitleggen in de Kamer of bij de Europese Commissie? Want dat is toch niet eerlijk? Dank u. Dan gaan we nu weer voetballen. Is het nog 0-4?'

De zijpaden zijn legio. 'Namens de Culturele Commissie mag ik u de nieuwe cd van Maria Dolores Pradera aankondigen. Een meesterwerk. De grote dame van het Spaanse canci�n in duet met alle andere groten: Gracias a Vosotros. Ik waarschuw: het is misschien meer iets voor uw vader of moeder. Of grootouders. Maria is namelijk van 1924.'

Vanwege die anekdotes en frivoliteiten sprak Johan Derksen vorig jaar een streng oordeel over hem uit. 'Minachting voor de kijkers', zei hij in het tv-programma Voetbal International. De Vos was volgens hem gespecialiseerd in 'onzin, schijtlolligheden en prietpraat' en zou, als hij bij hem zou werken, onmiddellijk worden ontslagen. Naast hem kreeg Ren� van der Gijp, wel een fan, de slappe lach.

De abonnees van Sport 1 zijn gek op hem, tenminste, de meerderheid. Zijn aanhang groeit snel. De fans die hem op Facebook eren door zijn meest opvallende uitspraken te posten, hebben al bijna tienduizend vrienden verzameld. In dat milieu is hij niet zomaar een voetbalcommentator, maar een attractie op zich, een idool zelfs.

Andere bewonderaars betonen hem eer op Twitter (@SierdVos, bijna zesduizend volgers) of op sierddevos.blogspot.nl, een overzicht van zijn oeuvre. Al bijna tweeduizend mensen schaarden zich achter de lobby om hem tot commentator te kiezen van voetbalgame FIFA 14. Bezoekers van de site van Voetbal International kozen hem vorige maand tot beste voetbalcommentator van Nederland. Zijn voorsprong op de concurrenten was groot.

Dat verbaasde hem ook, zegt hij. Zuinig, maar doeltreffend: 'Het is opmerkelijk dat iemand van een betaalzender in een open verkiezing wordt gekozen tot beste commentator.'

Later: 'Ik ben een hype geworden, maar ik heb er part noch deel aan.'

De Vos noemt zichzelf een 'verhalenverteller'. De onorthodoxe, mogelijk zelfs vernieuwende manier waarop hij wedstrijden becommentarieert, ontstond volgens hem zo'n vier jaar geleden.

'Het moet anders, dacht ik. Louter noemen wie de bal heeft, die tijd is voorbij. Zeker op Sport 1, dat is een zender met gemotiveerde kijkers, mensen die betalen en fan zijn van een bepaalde club of competitie. Als commentator loop je daardoor het risico dat de kijker meer van een club weet dan jij. Dat risico moeten we zo lang mogelijk uitstellen. Daarom ben ik met een grote wedstrijd op zaterdag twintig uur bezig. Ik wil alles weten. Alles. Elk verhaal, elke anekdote, elke verhaallijn.'

Na een korte stilte: 'En die weet ik ook.'

Bijna drie decennia lang werkte hij samen met Kees Jansma. De Vos noemt hem zijn televisievader, vol bewondering en opvallend liefdevol. Hun loopbanen kruisten elkaar bij Studio Sport, de KRO, Canal Plus, opnieuw de NOS en Sport 1. 'Dertig jaar lang heb ik lief en leed met die man gedeeld.'

De Vos was lang de man van, vooral, 'filmpjes' en reportages. Ze werd gekenmerkt door hun originaliteit en de brutale manier waarop de maker zich manifesteerde. Waar De Vos opdook, gebeurde wat. Het was de tijd dat journalist Leo Driessen de zegswijze 'Bescheidenheid Sierd de Vos' introduceerde, tot grote hilariteit van de collega's.

In 1995 kwam het bij de NOS tot een breuk. 'Vijftien jaar had ik allerlei voorafjes en achterafjes en mooie documentaires en reportages gemaakt, maar ik wilde voetbalwedstrijden verslaan. Dat gebeurde niet, de oude hap wilde geen millimeter wijken. Ze gaven niks op. Toen we ruzie kregen tijdens een vergadering, zei ik: ok�, dan neem ik ontslag. Dan ga je maar, riep Jansma. Toevallig had ik net een aanbieding van Filmnet gekregen om voor twee ton in guldens, een verdubbeling van mijn salaris, voetbalcommentator te worden.'

De breuk was van korte duur: 'Binnen een jaar werd het Canal Plus en kwam Jansma mij achterna.'

Jansma was de man die hem vormde en opleidde. 'Hij is een nette journalist. Overal waar hij heeft gewerkt, en zelfs nu nog bij Eredivisie Live, bewaakte hij de orde en het fatsoen. Je mocht niet uit de band springen, terwijl ik de randen juist opzoek. Als ik op televisie weer eens een wilde uitspraak had gedaan, kreeg ik het altijd meteen te horen.'

Paradoxaal genoeg dankt hij zijn verhoogde status aan het vertrek van Jansma bij Sport 1. 'Toen Kees wegging, ontstond er een soort vrijheid. Ik ben ontbrand omdat ik niet meer onder zijn vleugels zit. Ik ben nog steeds voorzichtig, maar ik voel me vrijer.'

Daarna begint De Vos te lachen, zegt hij 'mooi verhaal' en begint hij, om te illustreren dat leermeester Jansma altijd veel met hem te stellen heeft gehad, te vertellen over die keer dat hij in Orlando werd getroffen door een niersteenaanval. Hij vertelt de anekdote zoals hij het op televisie zou doen, gedetailleerd en breedsprakig en met een timing die het extra grappig maakt.

'Mooi verhaal. Tijdens het WK in 1994 kwam de toenmalige vrouw van Kees langs. Ze was nog geen twee uur in Orlando of Kees ging de vleselijke schade inhalen. Hij had de kamer naast mij. Kaboem, kaboem, hoorde ik. Op dat moment kreeg ik een niersteenaanval. Ooit gehad? Dat is alsof iemand met een mes in jou zit te porren. Ze hebben er later twee van z�lke stenen uitgehaald.

'Maar goed, ik zat op mijn knie�n op de grond. Ik bonkte op de muur, maar Jansma dacht dat ik wilde dat hij het wat kalmer aan deed. En ik maar bonken. Uiteindelijk kon ik naar het nachtkastje kruipen en hem bellen. Kees, ik ga dood! Sierd, nu even niet hoor. Na drie keer bellen kwam hij naar mijn kamer, in zijn badjas. Ik lag te creperen van de pijn.

'Ik werd op een brancard gehesen, maar die paste niet in de hotellift. Ze hebben een raam uit de sponningen moeten halen. Met de ladder van een brandweerauto ben ik van zeventien hoog naar beneden gehaald. Er zijn foto's van.'

Lachend: 'Dat hebben we die man allemaal aangedaan.'

Hij laat een map zien. 'Hier, mijn bijbel. Ik heb er nu zeventien. Van elk seizoen dat ik voetbalcommentator was, heb ik zo'n bijbel. Hierin hou ik alles bij. Hier, M�laga-Barcelona. Wedstrijd 79 van dit seizoen. Ne-gen-en-ze-ven-tig wedstrijden. En we zijn pas halverwege.'

De Vos becommentarieert gemiddeld vijf wedstrijden in de week, vier buitenlandse en een Nederlandse uit de Jupiler League. De organisatie van zijn eigen leven is soms gecompliceerd. Hij is een alleenstaande vader. Zijn Russische vrouw verliet hem drie jaar geleden, plotseling. Hij kreeg de voogdij toegewezen over zijn nu 7-jarige zoon Kyrill Abe.

'Het is vermoeiend, maar ik ervaar het niet als een belasting. Ik hou van hem en ik ben trots op hem.'

De tijd dat hij elk weekeinde naar Spanje reist, is voorbij, dat scheelt. Ter plekke commentaar geven doet hij niet meer, al probeert hij net zoals zijn collega's wel de indruk te wekken dat hij in het stadion zit.

Regelmatig kondigt hij aan dat hij om de hoek van het stadion even een kop koffie gaat drinken, vanuit een studio in een gebouw aan de ring van Amsterdam in de schaduw van het World Fashion Centre. Tijdens zijn verslag van M�laga-Barcelona zegt hij dat Murcia 'hier' dichtbij is, kijkend naar een monitor van dertig bij veertig centimeter.

'Ik ga nog ��n keer per maand naar het buitenland, maar alleen nog om reportages te maken. Sport 1 denkt dat de kijkers niet merken dat wij in een hok van drie bij drie meter zitten, omdat wij ons werk zo goed doen.'

De ingreep was van Will Moerer, de man die de taken overnam van Jansma na diens vertrek. De Vos toont begrip en rekent voor dat het bezoek van een wedstrijd gemiddeld 4.000, 4.500 euro kost.

'En als je dan weet dat we zestien wedstrijden live uitzenden in een weekeinde. Vijftien jaar lang is gedaan alsof we een miljoen abonnees hadden, terwijl er nooit een cent winst werd gemaakt. Moerer is geen tv-maker, geen journalist, maar een zakenman. Het was zijn taak om eindelijk eens zwarte cijfers te schrijven. Dat is hem gelukt. Hij pakte de zaken rigoureus aan. Van de ene op de andere dag gingen we niet meer naar de stadions. Heel apart.'

Ook daardoor werd De Vos de commentator die hij nu is. 'Normaal gesproken laat je je leiden door de sfeer in het stadion, door de bewegingen rondom het veld. En je hebt je netwerk daar. Alles was in ��n keer weg. Weg sfeer, weg netwerk. Ga er dan maar eens wat van maken, vijf keer per week. Dan moet je op zoek naar verhalen.'

Behalve flamboyant is Sierd de Vos tamelijk zelfverzekerd. Over de collega's van de NOS zegt hij dat die in hun voorbereiding op een wedstrijd van Barcelona twee dagen De Telegraaf lezen en dan denken dat ze op de hoogte zijn. 'Dat zijn ze natuurlijk niet.' Een uitzondering maakt hij alleen voor Frank Snoeks, 'een meesterverteller'.

Van jaloezie op de NOS zegt hij geen last te hebben. 'Hier pas ik. Als je goed kijkt, zie je dat de creatieve mensen altijd bij de commerci�len zitten.'

Bij Studio Sport is, 'met alle respect', de afgelopen dertig jaar niets veranderd. 'Daar zitten nog steeds dezelfde mensen als in 1980. Ja, echt. Sommigen zijn dood, anderen met pensioen, maar er gaat daar nooit iemand weg. Ja, ik, maar ik ben de enige. Ik begrijp het ook wel. Het is een heel leuke baan en je krijgt h��l veel tijd om iets te doen.'

De Vos is ook een typische representant van de commerci�le zenders. 'De NOS is nog altijd de monopolist, op kosten van de belastingbetaler.' Studio Sport noemt hij een fabriek waar iedereen in een bepaald stramien loopt. 'Een frivoliteit zie je zelden. Dat was in mijn tijd anders. We kwamen er wel eens door in de problemen, maar we deden het wel.'

Maar uitgebreide restauranttips in een wedstrijdverslag, compleet met een samenvatting van het menu en het dringende advies om de chef-ober een tientje in zijn handen te drukken omdat je anders wordt afgescheept met een tafeltje naast de toiletten?

'Het is een gewoonte geworden. De mensen rekenen erop, raar genoeg. Dick Advocaat, die sms't mij gewoon. Waar moeten we eten in Sevilla?' Hij lacht hard.

Hij wijst er op dat in de meeste restauranttips het voetbal een rol speelt. 'Ik zoek naar een aanleiding. Als de trainer van Sporting Gijon in beeld komt, vertel ik het verhaal over die kale man naast hem, Quini, de elftalleider, de delegado.'

De Vos barst los. Hij vertelt dat Quini de eerste voetballer was die ooit werd ontvoerd, in 1981. Hij speelde destijds voor Barcelona. Vijf keer werd hij topscorer van Spanje, drie keer bij Sporting Gijon, twee keer bij Barcelona. Hij pakt een servetje en tekent het stadion van Camp Nou.

'Hier loopt de Diagonal, hier loopt dat straatje dat naar het stadion gaat, daar is de gol nord, daar de gol sur, hier die trapjes naar beneden, daar staan drie flats. In de eerste flat zit restaurant Can Fust� dat trouwens nog steeds de ontmoetingsplaats is van de fanclub van Johan Neeskens. Daar at Quini na de wedstrijd Barcelona-H�rcules, daar werd hij ontvoerd. Hij is een maand lang, een m��nd lang, langer dus dan Heineken, vastgehouden, vierhonderd kilometer verderop in Zaragoza.

'Vorig jaar speelde Barcelona tegen Sporting Gijon. Het rechercheteam van 32 man, van wie er nog 28 in leven waren, verraste Quini. Het bestuur van Barcelona nodigde hem uit om na de wedstrijd in Can Fust� te gaan eten en daar zat dat hele team dat hem had bevrijd.'

Triomfantelijk: 'Dat zijn toch geweldige tips?'

Wedstrijd 79 van Sierd de Vos is amper begonnen of hij heeft al een grote troef op tafel gegooid: de hond van Isco, het grote talent van M�laga, heet Messi. 'Het is een labrador.'

Vlak voor de rust heeft hij een tip 'voor het tweede scherm' en adviseert hij de kijkers om op Google te zoeken op Evangelina Anderson. 'En waarom? De mevrouw is winnares van El Bal�n Rosa. Dat is de prijs die in Spanje wordt toegekend aan de mooiste vrouw of vriendin van een voetballer.'

In de rust gaat hij zelf ook even op zoek naar Evangelina Anderson, de vrouw van Malaga-speler Martin Demichelis. De Vos werpt een blik op haar foto en zegt: 'Er zitten wel twee stukken plastic in, zie ik nu.'

In de belendende studio staat een tas met een slaapzak op de grond. Zijn zoon is in Utrecht, bij kennissen. Na de wedstrijd haalt hij hem op en rijden ze samen naar huis, naar Wijk bij Duurstede. Kyrill Abe slaapt tijdens de rit in de slaapzak.

'Zo doen we dat altijd. Hij gaat vanuit bed meteen de slaapzak in.' Hij laat de slaapzak liever niet achter in de auto. 'Anders is het straks zo koud voor hem.'

SPORT 1
Sport 1 is de maand februari gratis te bekijken op digitale televisie via de kabel, CanalDigitaal of KPN i-TV.

CV SIERD DE VOS
1959 Geboren in Veldhoven

1974 Presentator Ziekenomroep de Zonnegolf/lokale omroep Apeldoorn

1979 School voor de Journalistiek, Utrecht, verslaggever Nieuwe Apeldoornsche Courant

1982 Studie Algemene Letteren, Rijks Universiteit Utrecht

1980-1995 Verslaggever KRO Goal (radio), beeldbandredacteur NOS Studio Sport, verslaggever KRO Sport op Zaterdag, verslaggever NOS Langs de Lijn, presentator/verslaggever AVRO's Sportpanorama, verslaggever TROS Sport, verslaggever/commentator RTL, verslaggever/commentator NOS Studio Sport

1992 'Hallo lieffie' met Ellen van Langen, Olympische spelen 1992

1995 Commentator Filmnet, in 1996 overgenomen door Canal Plus

2001 Commentator/verslaggever Canal Plus, SBS6, RTL (in dienst TV Productiebedrijf WK van Kees Jansma)

2005 Verslaggever Talpa, (in dienst TV Productiebedrijf Eyeworks)

2008 Commentator Sport1/RTL (vanaf 2010 in dienst TV Productiebedrijf Infostrada Sports Group)

2012 Op VI.nl gekozen tot beste voetbalcommentator van Nederland

Sierd de Vos woont samen met zijn zoon (7) in Wijk bij Duurstede