09-09-2013
Big Brother op Mars kan de geestelijke gezondheid ernstig schaden![media_xll_6114200.jpg]()
Een foto van de planeet Mars die samengesteld werd uit foto's van Viking Orbiter, een ruimtetuig van NASA. © ap.
Sinds april dit jaar hebben duizenden mensen zich kandidaat gesteld voor het Mars One programma. De deelnemers krijgen een enkeltje richting Mars en zouden in 2022 vertrekken. Na een reis van zeven maanden zullen ze zich daar permanent vestigen om wetenschappelijk onderzoek uit te voeren. Daarnaast zullen wij hier op Aarde kunnen volgen hoe hun levens zich ontwikkelen via reality-tv programma's. De deelnemers zullen echter een hoog risico lopen om psychisch ziek te worden.
© Mars One.
Het Mars One programma is zeker gedurfd, maar is het ook realistisch? NASA zegt sceptisch te zijn over een privaat gefinancierde enkelrichtingsmissie en is van plan om verschillende onbemande ruimtetuigen naar Mars te sturen gevolgd door een bemande retourmissie in de loop van de jaren 2030. Anderen hebben zich ook vragen gesteld bij het businessmodel van Mars One, de technische haalbaarheid en de gezondheidsrisico's die gelinkt worden aan de hoge straling.
Hier bovenop zullen de ruimtekolonisten worden blootgesteld aan extreme psychologische condities. Het team van Mars One beweert de plannen te hebben besproken met "ervaren en gerespecteerde psychologen", maar noemt geen namen en verwijst ook niet naar wetenschappelijke studies. Ze zoeken naar eigen zeggen kandidaten die "tegen een stootje kunnen en zich gemakkelijk kunnen aanpassen en nieuwsgierig, vertrouwend en creatief zijn". Waarom er juist voor die eigenschappen werd gekozen of hoe de organisatie ze zal meten is niet duidelijk.
Bestaand wetenschappelijk onderzoek geeft aan dat de kolonisten ten minste vier psychologische uitdagingen staan te wachten:
Sociaal isolement
De Mars kolonisten zullen de meest sociaal geïsoleerde mensen ooit zijn. Omwille van de afstand ten opzichte van de Aarde zullen de bemanningsleden niet rechtstreeks kunnen communiceren met mensen van thuis. De minimumvertraging die een boodschap van Mars naar de Aarde of omgekeerd kan ondervinden bedraagt ongeveer 10 minuten. De kolonisten zullen dus enkel directe gesprekken kunnen voeren met hun medeavonturiers. In het begin zullen dit 3 mensen zijn en na 10 jaar zal het aantal deelnemers opgevoerd worden tot 23. Deze omstandigheden zullen waarschijnlijk mentale aandoeningen veroorzaken bij een aantal kolonisten. Tientallen jaren van onderzoek wijzen uit dat langdurige sociale isolatie van astronauten kan leiden tot depressie, slapeloosheid, angstaanvallen, vermoeidheid, verveling en emotionele instabiliteit.
De organisatie van Mars One meent deze aandoeningen te kunnen verkomen door een zorgvuldige selectie van de kandidaten met de juiste attitude. Professor Nick Kanas, een door NASA gefinancierde expert in de psychologische effecten van ruimtereizen, zegt dat wanneer de Aarde uit het zicht is voor een lange tijd "de ruimtereizigers last kunnen krijgen van gevoelens van isolement, heimwee, somberheid of zelfs suïcidale of psychotische gedachten". Aangezien dit gaat om getrainde astronauten die bovendien weten dat ze uiteindelijk wel naar huis terugkeren is het vrij naïef om te denken dat kandidaten met 'de juiste attitude' wel tegen deze omstandigheden opgewassen zijn.
(lees verder onder de foto)
Een impressie van een huis op Mars. © Mars One.
Opsluiting
Het leven van de kolonisten op Mars zal zich uitsluitend binnenshuis afspelen aangezien de atmosfeer er niet kan worden ingeademd en de temperatuur gemiddeld -60 graden Celsius is. De kandidaten zullen ten miste 80 procent van hun tijd doorbrengen in een wooneenheid van ongeveer 50 vierkante meter per persoon.
Langdurige opsluiting in kleine plaatsten wordt geassocieerd met gelijkaardige aandoeningen als sociaal isolement: onder andere depressie, angstaanvallen en cognitieve storingen. Studies met dieren wijzen uit dat langdurige opsluiting de ontwikkeling van primaten verstoort. Men kan zich dus vragen stellen bij wat er zou gebeuren indien er kinderen zouden geboren en opgevoed worden in een dergelijke omgeving.
Gebrek aan privacy
Het wel en wee van de kolonisten zal 24 uur per dag, 7 op 7 gevolgd kunnen worden vanop de Aarde. We weten dat constante controle kan leiden tot stress, vermoeidheid, depressie en angsten, wat er voor zal zorgen dat de mentaal reeds belastende situatie nog zwaarder zal worden. Het programma moet gefinancierd worden door de opbrengsten van de reality-tv programma's, dus wanneer een van de kandidaten zou besluiten de camera's uit te schakelen zou dit het einde van Mars One betekenen.
Gebrek aan geestelijke gezondheidszorg
Een laatste zorgwekkend gegeven is dat de kandidaten die mentaal erg op de proef zullen worden gesteld geen rechstreekse toegang zullen hebben tot psychische bijstand.
Mars One mag dus misschien een mediageniek programma zijn, maar er wordt schijnbaar niet genoeg aandacht geschonken aan de psychologische gevolgen ervan. Bovendien houdt de organisatie ook geen rekening met een gebrek aan moderne geneeskunde, sexuele relaties tussen de kandidaten, het opvoeden van kinderen, ouder worden en de dood. Tenslotte zou een op televisie uitgezonden tragedie op Mars zorgen voor een publiek trauma op Aarde.
(HLN)