Astronomie in de Achtertuin #2

zondag 3 november 2013
Vandaag is vanuit centraal Afrika een korte totale zonsverduistering zichtbaar. Nergens op land duurt de totaliteit langer dan 1 minuut en 8 seconden; de maximale totaliteitsduur bedraagt 1 minuut en 39 seconden, in de Atlantische Oceaan ten zuiden van Ivoorkust en Ghana. Verder naar het westen in de Atlantische Oceaan, dichter bij de Amerikaanse kust, is de verduistering niet totaal maar ringvormig. In vrijwel geheel Afrika, in het noorden van Zuid-Amerika en in het zuiden van Europa (Spanje, Portugal, Zuid-Italië en Griekenland) is een gedeeltelijke zonsverduistering zichtbaar. Vanuit Nederland en België is van het verschijnsel helaas niets te zien.

maandag 4 november 2013
Om 23.00 uur zie het het opvallende wintersterrenbeeld Orion laag aan de oostzuidoostelijke hemel. Op grote afstand links van Orion staat de planeet Jupiter.

woensdag 6 november 2013
Saturnus staat vandaag in conjunctie: gezien vanaf de aarde beweegt de planeet op grote afstand achter de zon langs, waardoor hij geruime tijd niet zichtbaar is.

woensdag 6 november 2013
Tijdens de avondschemering, rond 17.30 uur, zie je de planeet Venus linksonder de smalle maansikkel, laag aan de zuidzuidwestelijke hemel.

woensdag 6 november 2013
Maximum van de Tauriden, een meteorenzwerm met het vluchtpunt in het sterrenbeeld Stier. De 'vallende sterren' zijn afkomstig van komeet Encke. Omdat het net Nieuwe Maan is geweest, zijn de waarnemingsomstandigheden ideaal.

donderdag 7 november 2013
Tussen 17.30 en 18.00 uur, tijdens de avondschemering, zie je de heldere planeet Venus rechtsonder de wassende maan, vrij laag in het zuidzuidwesten.

zaterdag 9 november 2013
Om 06.00 uur, voordat de ochtendschemering aanbreekt, staat de oranjerode planeet Mars hoog boven de zuidwestelijke horizon. Een flink stuk rechtsboven Mars is Regulus te zien, de blauwwitte hoofdster van het sterrenbeeld Leeuw.

zondag 10 november 2013
Eerste Kwartier (06.57 uur). Rond 19.00 uur staat de halfverlichte maan hoog aan de zuidelijke hemel, in het sterrenbeeld Steenbok.

maandag 11 november 2013
Op grote afstand onder de maan, laag aan de zuidelijke hemel, zie je 's avonds rond 20.00 uur de ster Fomalhaut in het sterrenbeeld Zuidervis.

dinsdag 12 november 2013
Om 18.00 uur, tijdens de avondschemering, zie je de maan hoog aan de zuidoostelijke hemel. Laag in het zuidwesten schittert de planeet Venus.

donderdag 14 november 2013
De reuzenplaneet Jupiter komt tegen 21.00 uur op in het oostnoordoosten. Linksboven de planeet zie je de sterren Castor en Pollux in de Tweelingen.

vrijdag 15 november 2013
Bij het aanbreken van de ochtendschemering, tussen 06.00 en 06.30 uur, staan de planeten Jupiter (in het zuidwesten) en Mars (zuidoost) hoog aan de hemel.

zaterdag 16 november 2013
In de tweede helft van de avond is de planeet Jupiter, in het sterrenbeeld Tweelingen, een zeer opvallende verschijning aan de oostelijke hemel.

zondag 17 november 2013
Volle Maan (16.16 uur). Op vrij grote afstand linksonder de maan is Aldebaran zichtbaar, de oranje hoofdster van het sterrenbeeld Stier.

zondag 17 november 2013
Maximum van de Leoniden, een meteorenzwerm met het vluchtpunt in het sterrenbeeld Leeuw. In het verleden heeft deze zwerm soms voor ware vuurbollenregens gezorgd, maar die worden voor dit jaar niet voorspeld. De meteoorstofjes zijn afkomstig van komeet Tempel-Tuttle.

maandag 18 november 2013
Mercurius bereikt vandaag zijn grootste schijnbare afstand ten westen van de zon. Tussen 06.30 en 07.00 uur is de planeet zichtbaar, laag aan de oostzuidoostelijke hemel.

dinsdag 19 november 2013
De maan vormt een driehoek met twee heldere oranje sterren: Aldebaran in de Stier (rechts van de maan) en Betelgeuze in het sterrenbeeld Orion (onder de maan).

woensdag 20 november 2013
Tijdens de avondschemering, rond 17.30 uur, zie je de heldere planeet Venus laag boven de zuidzuidwestelijke horizon.

donderdag 21 november 2013
De planeet Jupiter staat vannacht linksboven de afnemende maan. Bekijk het tweetal vanaf 21.00 uur, aan de oostelijke hemel.

vrijdag 22 november 2013
Vrijwel recht boven de opkomende maan schittert de planeet Jupiter. Linksboven Jupiter zie je de sterren Castor en Pollux in het sterrenbeeld Tweelingen, die exact op een verticale lijn staan. Kijk vanaf 22.30 uur aan de oostelijke hemel.

zaterdag 23 november 2013
Tijdens de ochtendschemering, rond 07.00 uur, kun je proberen de planeten Mercurius en Saturnus te vinden, heel laag in het oostzuidoosten. Gebruik eventueel een verrekijker. Mercurius (rechtsboven) is de helderste van de twee. Veel hoger aan de hemel staan Mars en Jupiter.

maandag 25 november 2013
Laatste Kwartier (20.28 uur). 's Morgens rond 06.30 staat de halfverlichte maan hoog in het zuiden. Linksboven de maan is de ster Regulus zichtbaar.

dinsdag 26 november 2013
Zeer nauwe samenstand van Mercurius en Saturnus, laag aan de zuidoostelijke ochtendhemel. Kijk vanaf 07.00 uur. Mercurius is de helderste van de twee.

woensdag 27 november 2013
De planeet Mars staat 's morgens linksboven de afnemende maan. Bekijk de samenstand rond 06.30 uur, hoog aan de zuidzuidoostelijke hemel.

donderdag 28 november 2013
Om 06.30 zie je Mars op vrij grote afstand rechtsboven de afnemende maan, in het zuidzuidoosten. Een half uur later zijn ook de planeten Mercurius en Saturnus zichtbaar, heel laag boven de oostzuidoostelijke horizon.

vrijdag 29 november 2013
Samenstand van de maansikkel en de ster Spica in het sterrenbeeld Maagd, linksonder de maan. Kijk vanaf 06.30 uur aan de zuidoostelijke hemel.

zaterdag 30 november 2013
Om 22.30 uur staat Jupiter hoog boven de oostelijke horizon, in het sterrenbeeld Tweelingen. De planeet is nu het helderste object aan de sterrenhemel.

zondag 1 december 2013
's Morgens vroeg staat de smalle maansikkel laag in het zuidoosten. Direct linksboven de maan is de planeet Saturnus te zien. Kijk vanaf 07.00 uur. Linksonder Saturnus moet ook Mercurius zichtbaar zijn.

maandag 2 december 2013 Jupiter is vanaf 19.30 uur een opvallende verschijning aan de sterrenhemel. om 22.30 uur staat hij hoog in het oosten, in het sterrenbeeld Tweelingen.

dinsdag 3 december 2013
Nieuwe Maan (01.22 uur).

woensdag 4 december 2013
De zichtbaarheid van Mercurius neemt snel af; vanaf 07.30 uur kun je naar de planeet op zoek, eventueel met een verrekijker, laag in het zuidoosten. Iets hoger aan de hemel staat Saturnus, maar die is ook minder helder.

donderdag 5 december 2013 Vanaf 17.00 uur, als het nog volop schemert, is aan de zuidzuidwestelijke hemel een mooie samenstand zichtbaar van de smalle maansikkel en de planeet Venus.

vrijdag 6 december 2013
Rond 17.30 uur zie je de heldere planeet Venus op vrij grote afstand rechtsonder de maansikkel, boven de zuidzuidwestelijke horizon.

zaterdag 7 december 2013 Aan het eind van de nacht, tussen 06.30 en 07.00 uur, zie je de rode planeet Mars hoog aan de zuidzuidoostelijke hemel. Veel lager in het oostzuidoosten is ook de planeet Saturnus zichtbaar.

zondag 8 december 2013
De zuidoostelijke hemel is rond 23.00 uur gevuld met heldere sterren,w waaronder de sterren van de Winterzeshoek en de heldere planeet Jupiter.

maandag 9 december 2013
Eerste Kwartier (16.12 uur). Rond 19.00 uur staat de halfverlichte maan hoog aan de zuidelijke hemel. Veel dichter bij de horizon staat de ster Fomalhaut in het sterrenbeeld Zuidervis.

dinsdag 10 december 2013
Rechtsboven de maan zie je het Herfstvierkant, gevormd door de vier helderste sterren van het sterrenbeeld Pegasus. Kijk rond 19.30 uur in het zuiden.

woensdag 11 december 2013 Tijdens de avondschemering, tussen 17.00 en 17.30 uur, is laag in het zuidwesten de heldere planeet Venus te zien.

donderdag 12 december 2013
's Morgens rond 07.00 uur zie je de planeet Saturnus laag boven de zuidoostelijke horizon. Op grote afstand rechtsboven Saturnus staat de ster Spica in het sterrenbeeld Maagd; rechtsboven Spica vind je de planeet Mars.

zaterdag 14 december 2013
Maximum van de Geminiden, een meteorenzwerm met het vluchtpunt in het sterrenbeeld Tweelingen. De stofjes die je in de dampkring ziet verbranden zijn afkomstig van de planetoïde Phaethon. Er is veel storend maanlicht, maar gelukkig zijn Geminiden soms opvallend helder.

zondag 15 december 2013
Aldebaran, de hoofdster van het sterrenbeeld Stier, staat vanavond linksonder de bijna volverlichte maan. Kijk vanaf 18.30 uur aan de oostelijke hemel.

dinsdag 17 december 2013
Volle Maan (10.28 uur). Rond 23.00 uur staat de maan hoog in het zuidoosten, midden in de Winterzeshoek, die bestaat uit de sterren Capella (in het sterrenbeeld Voerman), Castor (Tweelingen), Procyon (Kleine Hond), Sirius (Grote Hond). Rigel (Orion) en Aldebaran (Stier). Een flink stuk links van de maan schittert de heldere planeet Jupiter. De Volle Maan van vandaag is de kleinste en zwakste van 2013.

woensdag 18 december 2013
Samenstand van de maan en de reuzenplaneet Jupiter, links van de maan. Om 21.00 uur staat het duo al hoog boven de oostelijke horizon.

donderdag 19 december 2013
Vanavond staat de planeet Jupiter vrijwel pal boven de maan. Bekijk het duo vanaf 20.00 uur aan de oostelijke hemel.

vrijdag 20 december 2013 Om 07.00 uur 's morgens staat de afnemende maan boven de westelijke horizon. Rechts van de maan schittert de planeet Jupiter; onder de maan zie je de ster Procyon in het sterrenbeeld Kleine Hond.
Bekijk dit hemelverschijnsel

zaterdag 21 december 2013 Begin van de astronomische winter (18.11 uur). De zon bereikt zijn zuidelijkste positie aan de sterrenhemel. 21 december is op het noordelijk halfrond de kortste dag van het jaar.

zondag 22 december 2013
Samenstand van de afnemende maan en de ster Regulus in het sterrenbeeld Leeuw, linksboven de maan. Rond 23.00 uur staat het tweetal laag in het oosten.
Bekijk dit hemelverschijnsel

maandag 23 december 2013 Maximum van de Ursiden, een meteorenzwerm met het vluchtpunt in het sterrenbeeld Grote Beer. De 'vallende sterren' worden veroorzaakt doordat stofjes van komeet Tuttle met hoge snelheid de aardse dampkring binnendringen.

dinsdag 24 december 2013 Op Kerstavond zie je de heldere 'avondster' Venus laag boven de zuidwestelijke horizon. Kijk tijdens de avondschemering, vanaf 17.00 uur.

woensdag 25 december 2013
Laatste Kwartier (14.48 uur). 's Morgens rond 07.00 uur staat de halfverlichte maan hoog aan de zuidelijke hemel. Links van de maan zie je de planeet Mars.

donderdag 26 december 2013
Mooie samenstand van de maan en de planeet Mars, rechtsboven de maan. Linksonder de maan is de ster Spica in het sterrenbeeld Maagd zichtbaar. Bekijk de samenstand 's morgens rond 07.00 uur.

vrijdag 27 december 2013
's Morgens is er een zeer nauwe samenstand van de afnemende maan en de ster Spica in het sterrenbeeld Maagd. De kleinste onderlinge afstand wordt bereikt rond het tijdstip waarop de twee hemellichamen opkomen (02.30 uur).

zondag 29 december 2013
Rechtsboven de afnemende maansikkel is de planeet Saturnus zichtbaar. Rond 07.00 uur staat het tweetal aan de zuidoostelijke hemel.

dinsdag 31 december 2013
Rond de jaarwisseling is Jupiter het helderste object aan de sterrenhemel. De planeet staat hoog in het zuidzuidoosten, in het sterrenbeeld Tweelingen.

11-12-2013

Fascinerend: de maan in 2014 in vijf minuten


VIDEO Bang dat je die eerste volle maan van het nieuwe jaar zal missen door bewolking, in je feesthoofd dan wel aan het zwerk? Geen nood, in het filmpje hierboven zie je alle maanstanden van 2014 in vijf minuten.

Daarvoor gebruikte men gegevens van de Maanorbiter, die één maand in 24 seconden comprimeert. Hierboven zie je hoe de maan er op het noordelijk halfrond zal uitzien, wie zich in tropische sferen wil wanen, kan hieronder mijmeren bij de maan zoals die er op het zuidelijk halfrond uitziet.

Op deze pagina kan je dan weer zien hoe de maan er op je verjaardag, of eender welke dag van 2014, zal uitzien.

(HLN)

10-12-2013

Voorbij razende planeetverkenner Juno 'filmt' aarde en maan


Opnamen van aarde en maan, gemaakt door de Jupiterverkenner Juno. (NASA/JPL-Caltech)

De Amerikaanse Jupiterverkenner Juno heeft tijdens zijn scheervlucht langs de aarde 'film'-opnamen van onze thuisplaneet gemaakt. Juno werd op 5 augustus 2011 gelanceerd, en vloog op 9 oktober 2013 op kleine afstand langs de aarde, waarbij de snelheid met ruim 7 kilometer per seconde werd opgevoerd. De ruimtesonde is nu op weg naar Jupiter; op 4 juli 2016 zal hij aankomen in een baan rond de reuzenplaneet, voor onderzoek aan de dampkring.

Tijdens de scheervlucht zijn opnamen van aarde en maan gemaakt met enkele eenvoudige camera's die normaalgesproken gebruikt worden voor het bepalen van de juiste oriëntatie van de magnetometers van Juno. Vluchtleiders op aarde hebben de foto's gecombineerd tot een kort filmpje, waarop je (in sterk versneld tempo) ziet hoe de ruimtesonde op korte afstand langs onze thuisplaneet vliegt.

Juno ving in oktober ook boodschappen op van radiozendamateurs van over de gehele wereld. (GS)

(allesoversterrenkunde)

hier verder

W&T / Astronomie in de Achtertuin #3