quote:midden in de wetenschap
Aflevering Sterren kijken in de Andes
woensdag 3 oktober, 20.50 uur Nederland 2
Op een kale hoogvlakte in het Chileense Andesgebergte voeren zo’n veertig telescopen een kosmisch ballet uit. Nagenoeg zonder toeschouwers, want de ALMA-telescopen staan op vijf kilometer hoogte. In een ijle, mensonvriendelijke atmosfeer. De Nederlandse onderzoeker Joost Adema werkt met zijn Groningse onderzoeksgroep al jaren aan een van de belangrijkste onderdelen van deze telescoop. In Nederland. De Chileense telescopen heeft hij nog nooit met eigen ogen gezien. Labyrint reist met hem mee tijdens zijn eerste bezoek aan de onherbergzame hoogvlakte.
De ALMA-telescopen kijken naar submillimeterstraling uit het heelal. Dat is straling die zich ruwweg bevindt tussen het infrarode licht van de afstandsbediening en de microgolven uit de magnetron. Voor dit soort straling is vocht in de atmosfeer de killer, en om die redenen staan de telescopen hoog en droog, op het 5000 meter hoge Chajnantorplateau, in de droogste woestijn ter aarde: de Chileense Atacamawoestijn.
Tezamen vormen de telescopen een reusachtig arendsoog, dat de scherpste blik ooit gaat werpen op de kraamkamers van sterren en planeten. Waar zonnestelsels zoals de onze worden geboren.
Het zuurstofgebrek, de snijdende wind en de felle kou maken een langdurig verblijf op de hoogvlakte onmogelijk. De telescopen worden dan ook op afstand bestuurd vanuit het 2000 meter lager gelegen controlecentrum. “Je moet het eigenlijk zien als een satelliet,” zegt ALMA-directeur Thijs de Graauw. “Alleen kun je erbij als er iets stuk is.”
Nederland speelt een belangrijke rol bij dit astronomische monsterproject. Niet alleen de directeur is een Nederlander, ook een van de belangrijkste instrumenten – stralingsontvanger nummer 9, gebouwd door SRON in Groningen – is van Nederlandse makelij. En Nederlandse topastronomen, zoals Spinozawinnaars Heino Falcke en Ewine van Dishoeck, doen onderzoek met de Chileense telescopen. Heino Falcke kijkt ermee naar het superzware zwarte gat in het centrum van onze Melkweg, en Van Dishoeck bestudeert de donkere nevels waar sterren en planeten uit ontstaan. Vorige maand ontdekte zij met de ALMA-telescoop suikermoleculen in het gas rond een jonge, zonachtige ster. Het molecuul is een van de ingrediënten voor de bouwstenen van leven.
ALMA is een samenwerkingsproject tussen de VS, Japan en Europa. De Europese bijdrage wordt gecoördineerd door ESO, de Europese Zuidelijke Sterrenwacht. Op 5 oktober viert ESO haar 50-jarig bestaan.
Direct na de uitzending kun je doorpraten met wetenschappers in de wekelijkse Labyrint Twittersessie. Kijk mee op de site en stel je vragen via Twitter: www.wetenschap24.nl/labyrint
Niet voor publicatie:
Meer informatie:
Email: labyrint@vpro.nl of labyrint@ntr.nl
Website: www.wetenschap24.nl
Tel: 035-6712911
Eindredactie: Rob van Hattum, Marcia van woensel
Dan kun je het beste morgen om 23 uur kijkenquote:Op maandag 1 oktober 2012 20:45 schreef Dawnbreaker het volgende:
Vanavond om 23.00 uur kijken of ik jupiter kan spotten! linksonder de maan moet hij ergens te zien zijn
(kijk nu pas naar buiten, vanmiddag was het helemaal helder, nu bewolking.. dat gaat dus niets worden hier :/ )
iso 1600, 2,5 sec sluitertijd en inderdaad in nederland. wat is de 600rule dan :|quote:Op zondag 14 oktober 2012 15:57 schreef Yvesss het volgende:
En dat heb je gewoon in Nederland gedaan? Hij staat er zeer herkenbaar op. Wil ik zelf ook nog een keer proberen. Welke iso en sluitertijd heb je gebruikt? Want volgens de 600rule moet je niet heel veel langer belichten dan 1 seconde.
quote:Op vrijdag 12 oktober 2012 00:28 schreef Dawnbreaker het volgende:
Gisteren mijn eerste deepsky foto gemaakt:
Dit is de orion nevel (dat blauwe mistige vlekje). Ligt in het sterrenbeeld orion, maar met het bloto oog nauwelijks zichtbaar. Deze gemaakt met dSLR met 300mm lens. heb geen telescoop maar hij staat er toch op
[ afbeelding ]
dat was omstreeks 04.00u vorige week, was wel een uitzonderlijk heldere nacht. Trouwens nu is het ook best helder buiten. De melkweg was niet zichtbaar, maar dit heb ik pas 1x gezien toen ik nachtdienst had op een locatie in een bos. Hier in de achtertuin is gewoon teveel lichtvervuiling, al kan ik met mijn 18mm lens misschien wel een lekker lange sluitertijd halen, 30sec ofzo. Die van jou heeft wel veel meer kleurinformatie erin, bij mij zat er eigenlijk voornamelijk blauw in de andere kleuren bijna niet.quote:Op maandag 15 oktober 2012 21:12 schreef Yvesss het volgende:
Mooi hoor. Hoe laat, of beter gezegd hoe vroeg heb je hem genomen? Is letterlijk nachtwerk nu met Orion, of heel vroeg opstaan. Neem in de 600rule ook nog even de cropfactor mee, met een canon kom je dan in geval van jouw 300mm uit op 600/480=1.25 seconde. Kun je soepel mee zijn, idd zenith/nadir verhaal, die van mij op de voorgaande pagina heeft een belichting van 6 à 8 seconden meen ik. Feitelijk veel te lang. Dat was met een 250mm lens ergens in aardedonker Frankrijk met melkweg zichtbaar enzo. Nu heb ik een 400mm lens, maar ik verwacht geen betere resultaten dan die van jou. Volgt dus nog, maar dit valt wel echt onder het kopje astronomie in de achtertuin zonder extreem dure spullen.
22 oktober aanstaande komt deze meteorenzwerm weer langs, zie het lijstje van ExperimentalFrentalMental, ow zie net pas in het filmpje dat de datas worden genoemd dus je zal het vast al weten, als ik vrij heb ga ik kijken of ik fotos ervan kan makenquote:
nee maar ook niets heel speciaals hoor, nikon d50, jaren geleden gekocht toen voor iets van 600 euro, nu heb je voor dat geld een veel betere dslr, maar de cam heeft me toch al heel veel plezier opgeleverd in de loop der jarenquote:Op dinsdag 16 oktober 2012 05:48 schreef Geerd het volgende:
30 min sluitertijd? Niet zomaar een cameraatje van de kijkshop neem ik aan?
quote:Op dinsdag 16 oktober 2012 05:36 schreef Dawnbreaker het volgende:
resultaat van vanavond:
Linksonder op de sterrenhemel foto kun je sterrenbeeld orion goed zien, vooral de ster Beitelgeuse (linkboven van de zandloper) staat er goed op, ook sterrenhoopje "pleiades" staat erop, rechts van het midden. Ook Aldebaran staat erop, precies in het midden. En kersje op het ijs; Jupiter. de meest heldere verschijning op de foto, links van het midden!
sterrenhemel 30 sec sluitertijd, iso 800 (1600 gaf teveel ruis), f/4, 18mm lens
[ afbeelding ]
quote:
quote:En toen kon ik het niet laten om nog even snel met mijn 300mm Jupiter vast te leggen, tot mijn verbazing gaat dat best goed met deze lens, je kunt zelfs de manen zien, iets dat ik nooit had verwacht. Ik heb een stellarium.org screenshot erboven geplaats ter info
[ afbeelding ]
en een extreme zoom in photoshop:
[ afbeelding ]
Das handig om te weten, mijn locatie is namelijk ook Limburg. Alleen moet ik volgens mij dit weekend werken (nachtdiensten), meestal kan ik op locatie wel goed kijken, maar kan daar niet mijn fotografie spullen meenemen, wat wel jammer is.quote:Op dinsdag 16 oktober 2012 13:51 schreef -CRASH- het volgende:
[..]
En daar komend weekend weer een aantal foto's van.... met meterietstrepen erop.
Tot nu toe zien de weersverwachtingen (voor Limburg) er deels goed uit.
Zaterdag regen
Zondag droog, bewolkt maar met zonnige perioden
Maandag droog maar met meer zon
Dus hopelijk zijn de nachten van zat/zon en zon/ma helder genoeg voor foto gelegenheden.
[..]
1 foto... of gestacked ?
[..]
Ik maak uit je CCD en bediening vanaf computer eruit op dat je ook fotografisch bezig wilt zijn.quote:Op woensdag 17 oktober 2012 12:06 schreef Pietverdriet het volgende:
Ik wil volgend jaar een telescoop kopen
Wat is wil is
- motor gestuurd
- CCD
- liefst draadloos (wifi)
- bediening vanaf computer, liefst mac
- budget 1000-1500 euro
Gaat dit lukken? Iemand tips?
Zaterdag/Zondag nacht/morgen (04:25) was het helderquote:Op zondag 21 oktober 2012 10:14 schreef Thrilled het volgende:
Toen ik gisteravond naar bed ging was het bewolkt en regenachtig dus heb niet de moeite genomen om er vroeg uit te komen en vallende sterren te kijken/fotograferen..
Benieuwd of anderen wel helder weer hadden
netjes, staat er duidelijk op... wel ruis hahahaquote:Op maandag 22 oktober 2012 03:07 schreef -CRASH- het volgende:
[..]
Zaterdag/Zondag nacht/morgen (04:25) was het helder
Heb een paar foto's gemaakt..... los uit het handje (had geen zin om het statief te pakken)
Hier de beste... zeer goed gelukt Met ISO 2500...
En voordat er gezeikt wordt over ruis... I don't give a ....
JOEPIEter met 4 van z'n metgezellen.
[ afbeelding ]
Forum Opties | |
---|---|
Forumhop: | |
Hop naar: |