abonnement Unibet Coolblue Bitvavo
pi_113280232
quote:
14s.gif Op zaterdag 23 juni 2012 05:53 schreef sigme het volgende:
We hebben eens gekeken in de lijst van de stichting zeldzame huisdierrassen om te zien welk ras goed past bij de omstandigheden hier. We zijn nu eenmaal snobby; ouderwetse fruitbomen, ouderwetse huisdierrassen.
Eigenlijk kwamen we toen uit bij de kraaikop:
[ afbeelding ]
Maar die bleek zo reuze exclusief dat we daar niet op dat moment aan konden komen.
Toen zijn we overgestapt op die Twenten, die bleken plaatselijk verkrijgbaar en hebben een van de belangrijkste voordelen die die kraaikoppen ook hebben: geen kam, weinig lel. Daardoor zijn ze beter bestand tegen strenge vorst.
Nadeel - maar dat ontdekten we pas veel later - van die kamloosheid is dat je kuikens pas vervloekte laat kan sexen.

En bedankt voor je stugge bemoeienis, ik had er finaal overheen gekeken dat die Marumer die eieren ook wel wil uitbroeden. Helemaal niet zo'n gekke tip ^O^
Ah, vandaar de keuze dus :) Die Kraaikoppen zien er ook wel leuk uit ja, die kwam ik laatst ook nog tegen in onze kippenencyclopedie op zoek naar een nieuw soort haan. Ik wist niet dat Twentse Hoenders zo zeldzaam waren, hier in de buurt (Twente hè...) zie ik ze best veel. Hopelijk hebben jullie er straks weer een paar gezonde hennetjes bij in ieder geval ^O^
"If cats looked like frogs we'd realize what nasty, cruel little bastards they are." ~ Terry Pratchett.
Kom eens kijken F&F / Op de Beestenboerderij, Deel III!
pi_113602616
We broeden braaf verder, driemaal daag de eieren kerende. Als er kuikens van komen, zouden ze woensdag (tot zaterdag) uit hun ei moeten kruipen. We hebben een paar eieren na 1 en na 3 dagen vervangen, omdat ze bij schouwen niet goed bleken. Vandaag de wat gespreide uitkomstperiode.

En afgelopen week hebben we dan beton gestort.
In de koestal:


Voor de varkensstal:


Nieuwe varkentjes komen half augustus. We konden opeens toch aan echte Bonte Bentheimertjes komen. Als alles loopt als afgesproken nemen we 2 borgjes voor de slacht en 1 zeugje om misschien ooit zelf een nestje mee te nemen. Als ik zie hoe goed dat ging bij Miss_Isis durf ik misschien zelf ook wel.
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
pi_113603436
quote:
0s.gif Op zaterdag 30 juni 2012 19:34 schreef sigme het volgende:
We broeden braaf verder, driemaal daag de eieren kerende. Als er kuikens van komen, zouden ze woensdag (tot zaterdag) uit hun ei moeten kruipen. We hebben een paar eieren na 1 en na 3 dagen vervangen, omdat ze bij schouwen niet goed bleken. Vandaag de wat gespreide uitkomstperiode.

En afgelopen week hebben we dan beton gestort.
In de koestal:
[ afbeelding ]

Voor de varkensstal:
[ afbeelding ] [ afbeelding ]

Nieuwe varkentjes komen half augustus. We konden opeens toch aan echte Bonte Bentheimertjes komen. Als alles loopt als afgesproken nemen we 2 borgjes voor de slacht en 1 zeugje om misschien ooit zelf een nestje mee te nemen. Als ik zie hoe goed dat ging bij Miss_Isis durf ik misschien zelf ook wel.
Ziet er strak uit! ^O^

En wat leuk, toch nog biggen! Hoe oud zijn ze? Ben benieuwd naar de foto's. Uit welke combinatie komen ze en zijn het ook stamboek dieren? En wil je voor het stamboek gaan fokken of gewoon voor vlees en voor de aardigheid? Het is echt heel leuk om te doen, maar een boel geregel om alles voor elkaar te krijgen. Mocht je eventueel behoefte hebben aan tips & trucs, laat maar weten ;)

Oh, en mocht je per ongeluk nog een bijna-bentheimer beertje willen voor de fok dan weet ik er nog wel één (of twee) O-) Ze zijn in de aanbieding, voor een zacht prijsje :7
"If cats looked like frogs we'd realize what nasty, cruel little bastards they are." ~ Terry Pratchett.
Kom eens kijken F&F / Op de Beestenboerderij, Deel III!
pi_113606516
Oh, je legt wel gelijk de vinger op de zere plek :+.
De zeug in kwestie (dus de zeug die de biggetjes die ik wil kopen heeft gebaard) is vers geimporteerd uit Duitsland. In gezegende toestand. Nu is niet geheel duidelijk of de Duitse beer die daaraan te pas is gekomen, wel van onbesproken afkomst was. Pas wanneer die afstamming geheel helder is, kunnen de biggetjes worden ingeschreven in het Nederlandse stamboek der Bonte Bentheimers.
Momenteel is de zaak nog hangende.

Als we gaan fokken, zoeken we een BBBeer. Als het geltje ingeschreven staat in het stamboek, zouden we dan dus stamboekbiggetjes produceren. Waarbij de beertjes natuurlijk voor het vlees blijven, maar de geltjes kunnen we dan waarschijnlijk wel voor het leven verkopen.
Ik kom zeker nog informatie bij je inwinnen, als het ooit zover komt. Voor hetzelfde geld eet ik het zeugje gewoon op :+.

Nog meer biggetjes zoek ik niet, en we willen toch erg graag zuivere Bentheimers. Vooral mijn liefste is daar erg vasthoudend in. We kopen ze nu bij een van de actievere BB-fokkers, een kinderboerderij in Oldenzaal. Borgjes kosten 80, het zeugje de standaard BB-prijs van 110 euro. Vind ik ook allemaal best aan de prijs, dat is ook een reden om zelf fokken te gaan overwegen.

[ Bericht 0% gewijzigd door sigme op 30-06-2012 21:46:33 ]
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
pi_113607743
quote:
7s.gif Op zaterdag 30 juni 2012 21:23 schreef sigme het volgende:
Oh, je legt wel gelijk de vinger op de zere plek :+.
De zeug in kwestie (dus de zeug die de biggetjes die ik wil kopen heeft gebaard) is vers geimporteerd uit Duitsland. In gezegende toestand. Nu is niet geheel duidelijk of de Duitse beer die daaraan te pas is gekomen, wel van onbesproken afkomst was. Pas wanneer die afstamming geheel helder is, kunnen de biggetjes worden ingeschreven in het Nederlandse stamboek der Bonte Bentheimers.
Momenteel is de zaak nog hangende.

Als we gaan fokken, zoeken we een BBBeer. Als het geltje ingeschreven staat in het stamboek, zouden we dan dus stamboekbiggetjes produceren. Waarbij de beertjes natuurlijk voor het vlees blijven, maar de geltjes kunnen we dan waarschijnlijk wel voor het leven verkopen.
Ik kom zeker nog informatie bij je inwinnen, als het ooit zover komt. Voor hetzelfde geld eet ik het zeugje gewoon op :+.

Nog meer biggetjes zoek ik niet, en we willen toch erg graag zuivere Bentheimers. Vooral mijn liefste is daar erg vasthoudend in. We kopen ze nu bij een van de actievere BB-fokkers, een kinderboerderij in Oldenzaal. Borgjes kosten 80, het zeugje de standaard BB-prijs van 110 euro. Vind ik ook allemaal best aan de prijs, dat is ook een reden om zelf fokken te gaan overwegen.
Ah, Oldenzaal is hier vlak bij. Wist niet dat ze daar ook BB's hadden! Maar lastig dan met je biggen als je niet weet of ze wel raszuiver zijn, wanneer krijg je de uitkomst over de stamboekinschrijving? En stel dat ze niet ingeschreven kunnen worden, ga je er dan ook niet mee fokken? En zou dat nog veel invloed hebben op de prijs die je voor eventuele biggen kan vragen?

Kan me trouwens goed voorstellen dat je graag raszuivere BB's wilt fokken hoor, dat is toch wel wat anders dan alle 'bijna' rasvarkens (zoals de onze :+ ) En ook fijn als je er wat voor kunt vangen bij de verkoop! ¤110 is ook een stukje meer dan je kan krijgen voor alle standaard pietrain, bentheimer x pietrain of andere veelvoorkomende soorten. En dat geld heb je ook wel nodig als je geen verlies wilt maken op het zelf fokken van biggen.

Wij willen graag kijken of we komend jaar zo goed als raszuivere Berkshire's kunnen gaan fokken. Is ook makkelijker met verkopen omdat dat zo exclusief is. Deze keer kregen we ook al veel mensen die daar geïnteresseerd in waren, eentje wilde zelfs onze Pim kopen in plaats van de biggen omdat ze een Duke of Berkshire is :') Als we het rond krijgen om volgend jaar bijna-echte Berkshire biggen te hebben dan verwacht ik dat ze super snel verkocht kunnen worden voor een aardig prijsje.
"If cats looked like frogs we'd realize what nasty, cruel little bastards they are." ~ Terry Pratchett.
Kom eens kijken F&F / Op de Beestenboerderij, Deel III!
  zondag 1 juli 2012 @ 07:15:13 #106
43653 sigme
Veraan
pi_113620136
Twee jaar geleden ben ik al eens in Oldenzaal geweest, toen was er een Bonte Bentheimer-symposium, over het voederen van de BB's. Met Bonte Bentheimer van de barbeque toe.

We verwachten dat wanneer we de biggen gaan halen, het duidelijk is of ze met papieren komen. Welke invloed het heeft op fokken weet ik nog niet. Wanneer het geen stamboekdieren zijn hangt er bijvoorbeeld vanaf hoe goed zij van de rest van de geltjes-zonder-papieren zijn afgekomen. Als het lastig is ze voor het leven te verkopen hangt er ervan af of ik deze keer makkelijker van m'n slachtrijpe borgjes af kom. Zelf opeten met hulp van wat vrienden en familie schiet niet op, ik wil deze keer 1 borg in z'n geheel kwijt aan een restaurant (of een slager). Als dat wel goed wil, dan kan ik ook wel een handvol niet-stamboekwaardige eigengefokte biggetjes kwijt.
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
pi_113620349
quote:
7s.gif Op zondag 1 juli 2012 07:15 schreef sigme het volgende:
Twee jaar geleden ben ik al eens in Oldenzaal geweest, toen was er een Bonte Bentheimer-symposium, over het voederen van de BB's. Met Bonte Bentheimer van de barbeque toe.

We verwachten dat wanneer we de biggen gaan halen, het duidelijk is of ze met papieren komen. Welke invloed het heeft op fokken weet ik nog niet. Wanneer het geen stamboekdieren zijn hangt er bijvoorbeeld vanaf hoe goed zij van de rest van de geltjes-zonder-papieren zijn afgekomen. Als het lastig is ze voor het leven te verkopen hangt er ervan af of ik deze keer makkelijker van m'n slachtrijpe borgjes af kom. Zelf opeten met hulp van wat vrienden en familie schiet niet op, ik wil deze keer 1 borg in z'n geheel kwijt aan een restaurant (of een slager). Als dat wel goed wil, dan kan ik ook wel een handvol niet-stamboekwaardige eigengefokte biggetjes kwijt.
Ben heel benieuwd hoe dat in z'n werk zal gaan! Aan verkopen voor algemene consumptie zoals een restaurant of slager hangt weer een heel eigen setje (gezondheids)regels voor zover ik weet met bloedtesten en zo. Maar als je het rond krijgt zou het natuurlijk hartstikke mooi zijn om een akkoordje te hebben met een plaatselijk restaurant of iets in die richting. Die kunnen mooi adverteren met exclusief, smakelijk vlees en ook nog plaatselijk en diervriendelijk geproduceerd. Heel mooie reclame lijkt mij!

Wij hebben gelukkig een redelijk netwerk (o.a. collega's van mij vader en familie) waar we halve biggen geslacht en al aan verkopen. Als we die niet hadden zouden we waarschijnlijk ook niet zelf fokken, want het verkopen van meerdere levende biggen voor een vrij hoge prijs kan lastig zijn. Als je dan een afneemcontract hebt met een restaurant of slager lijkt me dat een hele mooie oplossing. ^O^
"If cats looked like frogs we'd realize what nasty, cruel little bastards they are." ~ Terry Pratchett.
Kom eens kijken F&F / Op de Beestenboerderij, Deel III!
pi_113622883
Er moeten wel kwaliteitsrestaurants die daar interesse in hebben toch?
  zondag 1 juli 2012 @ 13:31:48 #109
43653 sigme
Veraan
pi_113626052
quote:
0s.gif Op zondag 1 juli 2012 11:34 schreef Isegrim het volgende:
Er moeten wel kwaliteitsrestaurants die daar interesse in hebben toch?
Zeker, er zit er minstens een hier in de buurt die interesse heeft. Die verkoopt alleen maar eten van beesten die hun aanstaan, en zij vinden het lang niet makkelijk om aan goed scharrelvarken te komen.
Maar zoals Miss_Isis al zegt, er komen wat andere eisen bij kijken, en het is de vraag hoeveel ze uiteindelijk betalen, etc etc.
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
  zondag 1 juli 2012 @ 13:40:26 #110
43653 sigme
Veraan
pi_113626357
Hoewel ik trouwens denk dat het wel meevalt met de eisen, als ik weer eens kijk naar de eisen die de Voedsel- en Warenautoriteit stelt.

Ik denk dat ik met 1 varkens van een oud inheems ras en 1 levering per 2 jaar aan 1 restaurant op 10km afstand wel voldoe aan de eis 'marginaal, plaatselijk en beperkt' :').
Dat is het belagrijkse criterium om niet aan een hele reeks eisen te hoeven voldoen. Registreren zou dan volstaan.
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
pi_113628138
quote:
7s.gif Op zondag 1 juli 2012 13:40 schreef sigme het volgende:
Hoewel ik trouwens denk dat het wel meevalt met de eisen, als ik weer eens kijk naar de eisen die de Voedsel- en Warenautoriteit stelt.

Ik denk dat ik met 1 varkens van een oud inheems ras en 1 levering per 2 jaar aan 1 restaurant op 10km afstand wel voldoe aan de eis 'marginaal, plaatselijk en beperkt' :').
Dat is het belagrijkse criterium om niet aan een hele reeks eisen te hoeven voldoen. Registreren zou dan volstaan.
Oh, dat valt nog wel mee dan :)

Maar wat de varkens zelf betreft zijn er dan geloof ik ook nog wat dingetjes zoals bloedtesten (op salmonella dacht ik?) een paar weken voor de slacht en zo. Ik weet er echter het fijne niet van omdat wij alleen voor eigen gebruik slachten en daarna stukken doorverkopen aan kennissen. En ook hangt het weer af van hoeveel varkens je hebt en zo, met minder dan 30 hoef je aan veel minder eisen te voldoen.
"If cats looked like frogs we'd realize what nasty, cruel little bastards they are." ~ Terry Pratchett.
Kom eens kijken F&F / Op de Beestenboerderij, Deel III!
pi_113771143
oO<
De eieren komen uit!
Maandag al het eerste aanpiksel, en vannacht het eerste kuiken helemaal los. Onze kuikens hebben altijd grote moeite met het uitkomen, in voorgaande jaren hadden we daardoor veel kuikens die compleet ontwikkeld waren, maar bij hun poging het ei uit te kruipen het loodje legden.

Dit jaar hebben we geprobeerd die schade te beperken, met wat wisselend succes tot zover. Het eerste kuiken deed het gewoon zelf. Bij het tweede waren wij te laat met helpen pellen: het kuiken was al dood. Met een volgende waren we te vroeg, kuiken was er nog niet aan toe: die ging dood door het pellen. De 3 andere handgepelde kuikens doen het voorlopig goed.
Er liggen nog twee eieren in de broedmachine, die zijn er iets later in gelegd. Van 1 daarvan verwacht ik geen resultaat, dat zag er bij schouwen een tijdje geleden niet goed uit. Dus ik hoop op nog 1 kuiken.
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
pi_113779223
Gefeliciteerd, vier van gezondheid blakende kuikens hennetjes! :+

Hoe komt het eigenlijk dan dat het zo vaak mis gaat met het uitkomen van de kuikens? Is de luchtvochtigheid wel goed in het broedmachientje? Of heeft het toch te maken met de kracht van de kuikens zelf? Gaat het ook beter als je de eieren uit laat broeden door een hen?
"If cats looked like frogs we'd realize what nasty, cruel little bastards they are." ~ Terry Pratchett.
Kom eens kijken F&F / Op de Beestenboerderij, Deel III!
pi_113793760
Een hen brengt het er niet veel beter af, dus ik denk dat het niet aan ons ligt maar aan de kuikens (of hun eieren). Op een of andere manier is het uitkomen (te) moeilijk, dus die kuikens zijn wat zwak of die eieren wat sterk?
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
pi_113797068
Wat ben jij eng vroeg met posten elke keer :D

Zou het misschien kunnen liggen aan het calciumgehalte in hun voer? Merk je ook verschil als je eigen eitjes kapot tikt versus eitjes van andere kippen qua schildikte? Of zijn je haan en hennen aan elkaar verwant, dat je daardoor zwakkere kuikens krijgt?

Het kan ook alsnog de vochtigheid zijn, wij sproeien ook eieren onder de kloek vaak even nat (kip iets omhoog tillen, plantenspuit op de vernevelstand over de eieren heen, kip weer neerzetten) een paar dagen voor de uitgerekende datum zodat de schil wat makkelijker aan te pikken en kapot te breken is voor de kuikens. Ik weet niet of dat sproeien echt verschil maakt, maar onze kloeken hebben over het algemeen een best redelijke uitbroedscore. Soms gaat er uiteraard wat mis, maar we hebben eigenlijk nooit volgroeide kuikens die niet zelfstandig uitkwamen (behalve vorig jaar toen een kloek voortijdig stopte met broeden, toen heb ik de overgebleven eieren onder een warmtelamp geholpen met uitkomen. Maar dat was ook niet echt nodig geweest waarschijnlijk als ik wat meer geduld had gehad).

Ik zou in jouw geval overwegen om wat nieuwe jonge hennen met andere bloedlijnen bij te kopen voor je toom, het calciumgehalte in het voer te controleren (niet te hoog) en eventueel toch één of twee goede broedhennen aan te schaffen van een ander ras. Dat werkt meestal beter dan een klein broedmachientje qua eieren keren, luchtvochtigheid, temperatuur, etc. Als je een broedras kiest met een andere eierkleur kun je de eieren waarop ze broeden makkelijk selecteren zodat je zeker weet dat je alleen jonge Twentjes uitbroed en geen kruisingen.
"If cats looked like frogs we'd realize what nasty, cruel little bastards they are." ~ Terry Pratchett.
Kom eens kijken F&F / Op de Beestenboerderij, Deel III!
pi_113818125
Ja hoor, d'r is een hen broeds :{w.
Als ze morgen nog sttijfkoppig zit druk ik er eiers onder.

Even afhankelijk van hoeveel hennetjes we volgend voorjaar (over) blijken te hebben kopen we volgend jaar van die eendags-twentse-hoenders bij die jij (Miss_Isis dus) gevonden hebt ^O^
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
pi_113820757
quote:
0s.gif Op donderdag 5 juli 2012 19:28 schreef sigme het volgende:
Ja hoor, d'r is een hen broeds :{w.
Als ze morgen nog sttijfkoppig zit druk ik er eiers onder.

Even afhankelijk van hoeveel hennetjes we volgend voorjaar (over) blijken te hebben kopen we volgend jaar van die eendags-twentse-hoenders bij die jij (Miss_Isis dus) gevonden hebt ^O^
Wat een timing hebben ze toch he? Kun je (als je genoeg eieren hebt) meteen nog een lading in je broedmachien gooien om aan te vullen wat de kip zelf uitbroed. Hopen op veel gezonde kuikentjes straks ^O^
"If cats looked like frogs we'd realize what nasty, cruel little bastards they are." ~ Terry Pratchett.
Kom eens kijken F&F / Op de Beestenboerderij, Deel III!
pi_113838447
Ik heb gisteravond nog een lading broedeieren gehaald uit Marum.
Als de kip vandaag nog steeds broeds is, krijgt ze die onder zich.
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
pi_113844478
Ben benieuwd! En hopelijk betere resultaten dan over drie weken, met eieren van andere kippen :)
"If cats looked like frogs we'd realize what nasty, cruel little bastards they are." ~ Terry Pratchett.
Kom eens kijken F&F / Op de Beestenboerderij, Deel III!
pi_113847862
De kuikens, nu 2 dagen oud:


En de kip is goed broeds, dus die zit nu in een apart broedhok binnen de kippenren, in een kattenreismandje:

Er zit ook nog een deksel overheen, zodat ze mooi in het schemerduister zit, maar dat fotografeert zo stom. Dan zie je een kist met een deksel :+.

En nu maar hopen inderdaad dat we over 3 weken goede resultaten hebben. Ze zit op 8 eieren, als ze daar 4 kuikens van weet te maken, zoals wij nu met de broedmachine 4 uit 8, dan ben ik dik tevreden.
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
pi_113848461
Handig hokje zo, de kip heeft het goed voor elkaar zo te zien. Nou maar hopen dat ze een stuk of wat mooie kuikentjes weet te produceren :)
"If cats looked like frogs we'd realize what nasty, cruel little bastards they are." ~ Terry Pratchett.
Kom eens kijken F&F / Op de Beestenboerderij, Deel III!
pi_113862410
Wat een prachtige kuikjes. O+
pi_113893088
#%$#%$-kip }:|
Gistermiddag na de plas- en poeppauze wou ze niet meer terug dat kattemandje in. Ze hield nog liever op met broeden. Dus nou liggen de eieren in de broedmachine. En natuurlijk, zodra mevrouw kip uit het speciale hokje was stiefelde ze naar het nest kalkeieren om zich met een domme zucht neer te vleien en stupide willoos en broeds te gaan zitten zijn.
Dus nou liggen daar ook zeven eieren onder.

oO<
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
pi_113893265
:D Fijn, een kip met een eigen willetje!

Maar, silver lining, straks niet 8 maar wellicht zelfs 15 kuikens én een kloek waar je ze alle 15 bij kwijt kunt ;)
"If cats looked like frogs we'd realize what nasty, cruel little bastards they are." ~ Terry Pratchett.
Kom eens kijken F&F / Op de Beestenboerderij, Deel III!
  zondag 8 juli 2012 @ 17:17:41 #125
43653 sigme
Veraan
pi_113932308
Eigenlijk denk ik dat als de kip nu rustig blijft zitten -we hebben haar nu in haar eigen legnest in het broedhok gezet- we haar de 8 gekochte eieren geven en de eieren die nu onder haar liggen weghalen.
3 maal daags eieren keren is namelijk best een gedoe, en belangrijker: de broedmachine zoemt zo, dag en nacht.

Een van de latere eieren is nog uitgekomen! Gisteravond aangepikt, midden in de nacht gepeld, vanochtend onder een warmtelamp gelegd.
Zo zag het er vanmiddag uit:


En zojuist, toen het nieuwe kuiken even bij de 3(!) dagen oudere kuikens moest (het is geen perspectiefvertekening :+):


Nu zit het nieuwe kuiken weer apart, maar nu heeft de nieuwe de warmteplaat en de 4 grote loeders de lamp.
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
abonnement Unibet Coolblue Bitvavo
Forum Opties
Forumhop:
Hop naar:
(afkorting, bv 'KLB')