bedankt voor uw aandacht, groetjes thuis
Fotoboek van Dromenvangertjequote:Op zondag 24 april 2011 12:52 schreef chroestjov het volgende:
Een link zou handig zijn, maar het is vast een terechte klacht.
Groetjes DV en L-ascorbinezuur.
is dat al legaal?quote:Op zondag 24 april 2011 12:52 schreef PiRANiA het volgende:
De vraag is natuurlijk, zou je d'r kantelen?
quote:
Op Zoetermeer
Zoetermeer is een gemeente in de provincie Zuid-Holland in Nederland. De gemeente Zoetermeer maakt deel uit van het kaderwetgebied Haaglanden en telt 121.840 inwoners (31 december 2010, bron: CBS) op een grondgebied van 37.06 km².
In 1962 werd Zoetermeer aangewezen als groeikern van Den Haag. In korte tijd is het dorp Zoetermeer in inwoneraantal uitgegroeid tot de derde stad van de Nederlandse provincie Zuid-Holland. In de volksmond wordt de stad ook wel met een lichte zelfspot 'Sweet Lake City' genoemd, een vrije vertaling van haar naam om de bijzondere positie van deze stad zonder stadsrechten te benadrukken.
Geschiedenis
Van veenontginning tot boterdorp
Uit opgravingen van de Archeologische Werkgroep Zoetermeer blijkt dat in de 13e eeuw al sprake was van bewoning aan de Dorpsstraat in Zoetermeer. De vondst van een stuk hout in een daliegat nabij het woonhart bleek na onderzoek ongeveer 1000 jaar oud te zijn. Hoewel er bij de opgraving geen sporen van bewoning werden gevonden, heeft de gemeente de vondst gebruikt voor een publiciteitscampagne, Zoetermeer 1000 jaar, om de stad op de kaart te zetten.
De bewoning van Zoetermeer is waarschijnlijk ongeveer 1000 jaar geleden ontstaan aan de rand van de veenontginning in de buurt van het in de 17e eeuw drooggemalen Soetermeerse meer. Het veen werd afgestoken en zelfs onder water uitgebaggerd en als turf in omliggende steden als brandstof verkocht. Als gevolg van de veenontginning ontstonden grote waterpartijen. Vanaf de 17e eeuw zijn eerst het Soetermeerse meer (1616) en vervolgens de overige waterpartijen ingepolderd en verkaveld. De polder waar de huidige wijken Buytenwegh en De Leyens zich bevinden, werd in 1770 opnieuw drooggelegd.
In de Middeleeuwen treffen we bewoning aan in het "Lange Land" aan de "Groenwegh", gelegen tussen de Broekwegwetering en de Wallewetering. In de 13e eeuw begon de uitbreiding van de bewoning zich te concentreren op de huidige locatie van de Dorpsstraat. Door het afsteken van veen en door het inklinken van de drooggelegde grond waren grote delen van Zoetermeer onder de zeespiegel komen te liggen. Straten zoals de Dorpsstraat liggen hoger omdat het oorspronkelijke veen daar nooit is afgestoken. De Buurtvaart die de Dorpsstraat omsluit wordt in stand gehouden om het grondwater van de oude dorpskern op op peil te houden zodat de houten palen van de funderingen niet gaan rotten en het veen niet gaat inklinken.
De Leidsewallenwetering in het noorden en de Delftsewallenwetering in het zuiden vormden een belangrijke vaarroute tussen Leiden en Delft en vormden in het midden de scheiding tussen het katholieke Zoetermeer aan de westzijde van de Dorpsstraat en het overwegend hervormde Zegwaard aan de oostzijde. De gemeenschappelijke Dorpsstraat was de verbinding van Den Haag naar Gouda met herbergen om de reizende handelaren onderdak te bieden. Zoetermeer en de verbindingen over water hebben een belangrijke rol gespeeld bij de Slag bij Zoetermeer (Leidens ontzet).
De aansluiting van Zoetermeer op het spoorwegnet in 1868 kondigde het begin aan van de groei van Zoetermeer en Zegwaart. De Molenweg werd tot Stationsstraat omgedoopt toen het station 'Soetermeer-Zegwaart' in gebruik werd genomen. In de omgeving van het dorp werd door veel boeren boter geproduceerd, waardoor Zoetermeer wel het Boterdorp genoemd werd. Bekendheid kreeg Zoetermeer onder meer door Adriaan van Well die als kruidenier in 1932 De Spar begon. De arbeiderszoon Bernardus Brinkers stichtte aan het einde van de negentiende eeuw een margarinefabriek in Zoetermeer, die in een eeuw uitgroeide tot een vettenfabrikant van Europees formaat. Martin van der Hagen stichtte in 1896 een stoomzuivelfabriek die vijf jaar later de naam kreeg waaronder hij nog steeds wereldbekenheid geniet: Nutricia. Zoetermeer kreeg in de jaren 1930 naam als boterdorp met 50 boter- en margarineboeren waarvan de firma Van der Spek om zijn "Zoetermeerse Roem" bekendheid kreeg.
Van dorp tot stad
De huidige gemeente Zoetermeer is ontstaan uit de samenvoeging van de gemeenten seghwaert (kadastraal seghwaert) en Zoetermeer op 1 mei 1935.
Om aan de grote behoefte aan huisvesting te kunnen voldoen wordt in 1962 besloten Zoetermeer aan te wijzen als groeikern. De nieuwe stad zou ruim van opzet zijn met veel groen. Een voor Nederland uniek openbaarvervoerssysteem, de Zoetermeer Stadslijn, verbond in een stedelijke ringspoorlijn de verschillende buurten met 12 stations verspreid over de stad. Rondom elk station vinden we ook nu nog de wijkvoorzieningen en wijkwinkelcentra waardoor elke wijk grotendeels zelfvoorzienend is. De Zoetermeer Stadslijn is in 2006-2007 in het kader van het lightrailproject RandstadRail omgebouwd tot sneltramlijn.
Om meer werkgelegenheid te creëren werd in 1984 het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen, tegenwoordig Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, verplaatst van Den Haag naar Zoetermeer. Het gebouw langs de Europaweg was jarenlang het grootste gebouw qua vloeroppervlakte van Europa en bood onderdak aan 15.000 werkplekken. Het ministerie is weer terug naar Den Haag en het gebouw wordt nu gebruikt door de AIVD met 1200 werkplekken. Ook nu nog werken veel inwoners in Den Haag. Maar met de nieuwe werkgelegenheid binnen de grenzen van de gemeente wil Zoetermeer af van het imago van de slaapstad met alleen forensen en zich onder meer als centrum van ICT op de kaart zetten.
Zoetermeer maakte na 1962 een stormachtige groei door van een landelijke gemeente met een dorps karakter met niet meer dan 10.000 inwoners tot een stad met in 1991 al meer dan 100.000 inwoners. De traditionele agrarische economie verdween en het dialect stierf nagenoeg uit. Naar verwachting wonen in 2010 in Zoetermeer ca. 130.000 inwoners.
Palenstein (1965), Driemanspolder (1966), en Meerzicht (1969)
In de eerste nieuwbouwwijken Driemanspolder, Palenstein en Meerzicht verrezen veel galerijflats. Deze ruime en relatief goedkope flats, omgeven door groenvoorzieningen, moesten vooral jonge gezinnen trekken naar deze groeistad. In de andere wijken treft men vooral eengezinswoningen, laagbouw woningen met een eigen tuin aan.
Buytenwegh de Leyens (1974), Seghwaert (1976), Noordhove (1985)
De behoefte naar nieuwe woningen bleef groot. Vooral de laagbouw en eengezinswoningen bleken populair. In hoog tempo werden de wijken Seghwaert en Buytenwegh de Leyens gerealiseerd. Deze twee wijken kenmerken zich door het vele groen, De Leyens door het groen en het vele water waaronder de Broekwegwetering. Hoogbouw is in deze wijken vrijwel niet te vinden. In 1985 wordt de eerste paal geslagen voor de nieuwe wijk Noordhove, een laagbouwwijk grenzend aan de Zoetermeerse Plas.
Stadscentrum (1981)
In 1981 wordt begonnen met de bouw van het stadshart, dat het nieuwe winkelcentrum van de stad moest worden. Het krijgt een unieke opzet: magazijns, parkeren en een station op de begane grond, de winkelstraat op de eerste verdieping en boven de winkels woningen en kantoren. Zo moest een compacte en verkeersvrije winkelstraat ontstaan, die toch goed bereikbaar was per auto en openbaar vervoer. De woningen moeten er voor zorgen dat het centrum ook na winkelsluitingstijd levendig blijft.
Het Stadshart is in fases gebouwd. Fase 1; Westwaarts. Fase 2; Promenade. Fase 3 Passage, Noordwaarts, Zuidwaarts en Oostwaarts, Fase 4 Warande. In 2006 is de nieuwe uitbreiding van het Stadshart gereed gekomen, Spazio Shopping Space en eind 2007 start de 6e en laatste uitbreiding, Cadenza.
Rokkeveen (1987)
Als de voltooiing van de eerste fase van Noordhove nadert, start aan de zuidzijde van de A12 de bouw van Zoetermeers wijk: Rokkeveen. In 1992 vindt hier de land- en tuinbouwtentoonstelling Floriade plaats en de parken en het Balijbos in het westelijke deel van Rokkeveen zijn hier overblijfselen van.
In 2000 wordt besloten Noordhove verder uit te breiden in de richting van Benthuizen. Noordhove fase twee is veel gevarieerder qua opzet in vergelijking met de monotone bebouwing van Noordhove fase één. Er is veel ruimte voor koopwoningen in het duurdere segment en de uitgifte van vrije kavels.
Oosterheem (2000)
Nagenoeg tegelijk met Noordhove II start ook de bouw van Oosterheem. De bouw zou in het najaar 1999 officieel van start gaan. Omdat er geen Milieu Effect Rapport (MER) was opgesteld werden alle afgegeven bouwvergunningen op last van de rechter geschorst en werden de bouwwerkzaamheden pas in december 2000 weer hervat.
Midden door de wijk loopt een hoge druk CO2-leiding van OCAP, deels op een diepte van 1,5 meter. Naar de mogelijke gevolgen van een calamiteit zijn door TNO en het RIVM onderzoeken ingesteld. De conclusies werden echter niet overgenomen en de bouw werd oorspronkelijk zonder aanpassingen voortgezet. Pas bij het voorontwerp Verlengde Oosterheemlijn is bij Station BleiZo de leiding alleen daar ter plaatse op een diepte van 32 meter opnieuw aangelegd.
Als deze wijk af is, zal het met 30.000 inwoners en 8.500 woningen de grootste wijk van Zoetermeer zijn. De bouw is momenteel halverwege en zal naar verwachting rond einde 2010 klaar zijn. De wijk heeft ook een eigen aansluiting met 3 stations gekregen op de RandstadRail.
Toekomst
Zoetermeer stad bereikt met de bouw van Oosterheem ook in het noordoosten haar gemeentegrenzen. De polders in het noorden behoren tot het Groene Hart en mogen niet bebouwd worden. Een verdere uitbreiding van het bouwvolume en aantal woningen kan alleen worden gerealiseerd door hoogbouw, het overbouwen van wegen of ten koste van het schaarse groen. Het overkluizen en het overbouwen van de Europawegtunnel en de A12 worden nu onderzocht.
Momenteel (2008) wordt de toevlucht gezocht om locaties, waar een maatschappelijke bestemming of een bestemming als groenvoorziening op ligt, voor woningbouw in aanmerking te nemen. Als gevolg van deze keuze zal de planologische ruimte afnemen om de wijk aan te passen aan de behoefte en de dynamiek van de tijd.
De herontwikkeling van de oude stadswijken is momenteel de grootste uitdaging. Palenstein, inmiddels 40 jaar oud, is de eerste wijk die opnieuw zal worden ingericht. Hoogbouw maakt deels plaats voor laagbouw en er wordt gezocht naar een betere balans tussen het aantal sociale huurwoningen en duurdere vrije sector woningen.
Zoetermeer zou graag ten oosten van Rokkeveen nog een nieuwe woonwijk op het grondgebied van Bleiswijk willen bouwen. Er is in de plannen voor de Zuidplaspolder rekening gehouden met een verdere groei van Zoetermeer naar het oosten. Deze plannen zijn redelijk extreem en vergen een grote inspanning en investering. Vooral de gemeente Lansingerland ziet de uitbreidingsplannen van Zoetermeer als een bezwaar en wil in het gebied kassen bouwen.
Zoetermeer is in een kleine 40 jaar uitgegroeid tot een volwassen stad met 121.274 inwoners per 1 juli 2009. Een stad met alle voorzieningen maar ook met de grootstedelijke problemen die kenmerkend zijn voor deze tijd.
Kerngegevens Zoetermeer
Oppervlakte in hectare: 3.705
Inwoners: 121.580 (per 01-01-2010)
Woningen: 52.425 (per 01-03-2009)
Bevolkingsdichtheid per km² land: 3.545
Woningdichtheid per km² land: 1.416
Gemiddelde woonbezetting: 2,31
Bedrijven: 5.627 (01-01-2008)
Arbeidsplaatsen (vanaf 12 uur/week): 51.004 (01-01-2008)
waarvan aantal arbeidsplaatsen ICT-sector: 5.434
Beroepsbevolking: 57.000 personen (per 01-01-2009)
Aantal geregistreerde werkzoekenden zonder baan: 2.986 (30-06-2008)
Aantal scholen: 65 (per 1 januari 2006)
Hoger onderwijs: 1 (De Haagse Hogeschool, Academie voor ICT & Media)
Volwassenen Educatie: 3
Beroepsonderwijs: 3
Speciaal onderwijs: 10
Voortgezet speciaal onderwijs: 4
Speciaal voortgezet onderwijs: 1
Speciaal basisonderwijs: 5
Voortgezet onderwijs: 5 (scholen met meerdere locaties zijn eenmaal geteld)
Basisscholen: 44 (scholen met meerdere locaties zijn eenmaal geteld)
Verkeer en Vervoer
Zoetermeer ligt tussen Den Haag en Gouda aan de A12. De stad wordt ontsloten door een hoofdstructuur van een beperkt aantal wegen. Ook in de wijken is het aantal hoofdwegen die aansluiten op de hoofdstructuur beperkt. Hoewel dit principe de doorstroming bevordert blijkt het tijdens calamiteiten verlammend te kunnen werken. Veel aandacht is besteed aan de vele fietspaden die de verkeerswegen ongelijkvloers kruisen.
Zoetermeer wordt per spoor ontsloten door de spoorlijn Gouda-Den Haag Centraal met de stations Zoetermeer en Zoetermeer Oost.
De Zoetermeer Stadslijn, geopend in 1977, was een tweede spoorverbinding die de wijken onderling verbond. In 2006 en 2007 werd die lijn verbouwd tot een van de eerste lijnen van RandstadRail, dat een moderne OV-verbinding tussen Den Haag, Zoetermeer en Rotterdam is gaan vormen.
Aan de oostrand van Zoetermeer wordt een nieuw station BleiZo gebouwd, waarmee de wijk Oosterheem een betere aansluiting krijgt op de spoorlijn Gouda - Den Haag. De naam van het station is afgeleid van Bleiswijk en Zoetermeer, omdat het station op de grens van deze twee steden zou komen te liggen. Het station is onderdeel van het project Stedenbaan, een metroachtige verbinding van stoptreinen in de Randstad. Ook een verlenging van de Oosterheemlijn zal halteren bij dit station. Er is nog wel discussie over de gekozen plaats voor het station: precies boven een oude pijpleiding die vroeger voor brandstof werd gebruikt, maar nu voor hoge-druk CO2-opslag en -transport wordt ingezet. De bouw van het nieuwe station start eind 2008 of begin 2009, en het station is gereed in 2010.
Ten oosten van Zoetermeer loopt de HSL-Zuid, die geen halte heeft bij Zoetermeer. Er was wel een lobby om ook de HSL op station BleiZo te laten stoppen, maar van een halte is geen sprake geweest.
Zoetermeer ICT-Stad
In Zoetermeer zijn veel ICT gerelateerde bedrijven gevestigd. Het beleid van de gemeente is er onder meer op gericht ICT en andere hoogwaardige kennis-gerelateerde werkgelegenheid aan te trekken. Zoetermeer heeft een goede technische infrastructuur en was een van de eerste steden in Nederland met een glasvezelnetwerk. In Zoetermeer wonen ook veel mensen met een hoge opleiding en sinds een aantal jaar is hier de Haagse Hogeschool (HHS) - Academie voor ICT gehuisvest. Het gemeentebestuur investeert veel geld in computers en multimedia op de scholen.
In maart 2007, werd Zoetermeer de eerste Nederlandse gemeente met een stadhuis in de virtuele wereld Second Life. Via internet is ook het spel Virtual Zoetermeer te downloaden, wat lijkt op een soort SimCity. Door het uitblijven van succes is er ook kritiek op kosten van deze initiatieven. De bestuurlijke informatieverstrekking aan burgers door de gemeente via internet, zoals bijvoorbeeld ten aanzien van bestemmingsplannen, blijft als gevolg van deze speelse experimenten achter ten opzichte van de meerderheid van de gemeenten in Nederland.
Natuur en Recreatie
Zoetermeer is een groene gemeente en ligt midden in het Groene Hart. Hierdoor is Zoetermeer omringd door prachtige polderlandschappen en aan de oostzijde het Rotte gebied. Door het relatief hoge percentage eengezinswoningen is er veel privé-groen en daarnaast zijn de woonwijken ruim van opzet, met veel ruimte voor openbaar groen. In elke wijk zijn één of meerdere wijkparken te vinden. Tot slot zijn er de grote stadsparken, met veel natuur, sport- en recreatievoorzieningen.
Westerpark
Het Westerpark ligt, zoals de naam al doet vermoeden, aan de westzijde van Zoetermeer. Het park is verdeeld in deelgebieden, elk met hun eigen karakter. Zo is er een bosgebied, een bloemenweide, een plassengebied, de natuurtuin en niet te vergeten de sportvelden.
Er is veel ruimte voor kleine recreatie. Door het park lopen drie fiets- en wandelroutes, er is een trimbaan en er is een ruiterpad aangelegd. In het park is ook veel water te vinden, geschikt voor kleine recreatie als vissen, waterfietsen, roeien en kanoën.
In het Westerpark is ook een bowlingcentrum gevestigd, waar tevens bootjes en waterfietsen te huur zijn. Naast het bowlingcentrum ligt een grote speeltuin, die tegen betaling te bezoeken is. Aan het einde van de Heuvelweg is Burggolf gevestigd, een 18 holes golfbaan.
Aan de kant van de A12 zijn de sportvelden gelegen, met ruimte voor onder meer handboogschieten en voetbal.
Noord AA
De Noord AA is het grootste en belangrijkste recreatiegebied van Zoetermeer. Het gebied ligt rondom de Zoetermeerse Plas, in de volksmond meestal Noord AA-plas genoemd. Aan de noordzijde van de Zoetermeerse plas liggen het Noord AA-strand en restaurant AA-zicht. Een deel van het AA-strand is bestemd voor naaktrecreatie. Aan het Lange Land zijn een surfschool, een drakenbootvereniging, waterscoutsvereniging en een zeilschool gevestigd. Eenmaal per jaar vinden hier de Dutch Dragons-drakenbootraces plaats. Op het strand vindt elk jaar het Rastaplasfestival plaats. Rond een uitloper van de plas, de Broekwegwetering zijn woningen gebouwd. Bij de ophaalbrug wordt regelmatig gevist en 's zomers veel gezwommen. Het water van plas en wetering is buitengewoon schoon. Sinds 2000 is het gebied uitgebreid met de Noordhovense plas en de Benthuizer plas.
Van Tuyllpark
Het van Tuyllpark is voornamelijk een sport- en evenementenpark. Hier zijn diverse voetbalvelden, tennisbanen, een atletiekbaan, hockeyvelden en honkbalvelden te vinden. Ook het subtropische binnen- en buitenzwembad Aquapark 't Keerpunt is hier gevestigd en de scouting John McCormick in clubhuis de Chute. In oktober 2006 kwam Dutch Water Dreams (DWD) gereed met een Olympische wildwaterbaan en het waveboardcentrum. De schaats- en evenementenhal Silverdome is aan de westzijde van het park te vinden met het parkeerterrein dat wordt gebruikt bij grote evenementen en de halfjaarlijkse kermis.
Het van Tuyllpark ligt in het zuidoostelijk deel van het bestemmingsplan Kwadrant. In dit deel van het Kwadrant komen diverse grote vrijetijdsvoorzieningen.
Buytenpark
De oude vuilstortplaats aan de westzijde van de stad is afgedekt met een laag grond en omgetoverd tot een recreatiegebied. Het is een heuvelachtig gebied en de vegetatie bestaat voornamelijk uit gras en weideland. In het gebied lopen Galloway runderen vrij rond. Door het heuvelachtige terrein is het gebied erg geschikt voor survivaltochten en mountainbiken. Hierin voorziet Ayers Rock, het klim en survivalcentrum van Zoetermeer. Een andere grote publiekstrekker is SnowWorld Zoetermeer, de overdekte skipiste met echte sneeuw. Hier komen jaarlijks zo'n 1,2 miljoen bezoekers.
Balijbos
Aan de rand van de wijk Rokkeveen ligt het Balijbos. Het Balijbos en het wijkpark in Rokkeveen zijn beiden overblijfselen van de Floriade die in 1992 in Zoetermeer is gehouden. Het Balijbos maakt nu deel uit van de Groen-Blauwe Slinger, dat de groengebieden in de regio met elkaar verbindt. Als het bos volledig af is, strekt het van Zoetermeer, tot Pijnacker en Delft.
Natuurpark
De Stichting Natuurpark Zoetermeer (S.N.Z.) is van plan een groot opvangcentrum voor papegaaien, reptielen en eventuele andere dieren te bouwen in Zoetermeer. De SNZ heeft zeven locaties op het oog voor de bouw. Als het aan de stichting zelf ligt, valt de keuze op het Westerpark. De locatie die aanvankelijk haar voorkeur had, achter Intratuin aan de Voorweg, is komen te vervallen. Behalve het Westerpark zijn ook onder meer het Balijbos, een terrein langs de hogesnelheidslijn (H.S.L.), het Bentwoud en de Meerpolder in beeld. Het opvangcentrum wordt geen dierentuin, maar is wel te bezoeken als educatief centrum.
Reptielen Zoo Serpo, die eerder bekend maakte zich ook in het natuurpark te willen vestigen, is inmiddels afgehaakt.
Nieuwe Driemanspolder
Ingesloten tussen de gemeentes Zoetermeer, Voorburg en Den Haag ligt de Nieuwe Driemanspolder. De Nieuwe Driemanspolder is een diepe polder met een oppervlakte van ongeveer 300 hectare. Het is een voormalige veenpolder, die tot de kleilaag is ontveend. Het kwelwater is (nog) zoet en voedselrijk en met de waterberging worden de kwelstromen onderdrukt. De seizoenswaterberging voorziet in een permanente watervoorraad voor droge perioden. In het kader van de Groenblauwe slinger, die verstedelijking in dit gebied een halt toe roept, krijgt de Nieuwe Driemanspolder naar verwachting vanaf 2010 vier nieuwe functies: recreatiegebied, natuurgebied, seizoenswaterberging en gecontroleerde hoogwaterberging. Voor de waterberging in de polder is het streefbeeld van de betrokken waterschappen een gebied, dat vergelijkbaar is met de Oostvaardersplassen. Het gebied moet geschikt zijn voor permanente zoetwaterberging (90-150 hectare). Daarnaast moet de capaciteit van de berging naar schatting eens in de vijf tot vijfentwintig jaar gedurende maximaal tien dagen vergroot kunnen worden tot 225 hectare voor de gecontroleerde hoogwaterberging. Bij een te hoge waterstand kan de boezem op deze manier tijdelijk ontlast worden.
Hoewel er inmiddels bestuurlijk draagvlak is voor de inrichting van de Nieuwe Driemanspolder, is de inrichting van de polder nog niet in uitvoering. De MER-studie voor dit gebied wordt in 2006 afgerond. Parallel aan de studie loopt de vrijwillige aankoop van de grond en de voorbereiding van de wijziging van het bestemmingsplan. Na de MER kan het bestemmingsplan naar verwachting snel aangepast worden. In 2006 is de definitieve inrichtingsvariant gereed. Naar verwachting zal de inrichting in 2010 klaar zijn.
Bentwoud
Het Bentwoud is een nieuw aan te leggen bosgebied tussen Zoetermeer en Waddinxveen. Het bos vormt een groene buffer tussen de bestaande steden, de nieuw te bouwen stad in de Zuidplaspolder met 100.000 inwoners en het Groene Hart.
Het Bentwoud wordt 1300 hectare (13 km2) groot. Het bos is opgebouwd uit verschillende deelgebieden. Een deelgebied is bedoeld voor recreatie: hier komen verharde paden en bijvoorbeeld een bezoekerscentrum, een speeltuin en een restaurant. In het middendeel wordt een golfbaan van 100 ha (1 km2) gerealiseerd. In een ander deelgebied zal de natuur voorop staan bij de inrichting. Dit deel van het bos is toegankelijk voor recreatie maar wordt ingericht voor houtproductie en als natuurgebied. Een deel van het bos wordt met bomen aangeplant en de verdere ontwikkeling wordt aan de natuur overgelaten. In het bos worden diverse fietsroutes aangelegd en kanoroutes die aansluiten op de Rottemeren.
De ontwikkeling van het Bentwoud verloopt moeizaam. Veel boeren in het gebied weigeren hun grond af te staan, omdat zij vinden dat er een te lage grondprijs wordt geboden. Anderen zijn van mening dat het gebied zijn agrarische karakter moet behouden en dat landbouw van economisch belang is voor het gebied.
sinds kort volgens mijquote:
fuck yeahquote:
De vraag is natuurlijk, zou je d'r kantelen?
kantelenquote:
De vraag is natuurlijk, zou je d'r kantelen?
Wie denk jij wel niet dat je bent, broekie?quote:Op zondag 24 april 2011 12:56 schreef VoornaamAchternaam het volgende:
Ze heeft mij zitten smeken om geen topic over haar te openen, komt deze randdebiel aanzetten...
Geven, doen, schenken...quote:
quote:
[..]
Wie denk jij wel niet dat je bent, broekie?
doppen, purrenquote:
Het gaat om de mensen die reageren met idioot lange berichten..quote:
Het is gewoon een lekkere gekke meid, lekker gek. Laat haar.
François-Édouard Picot (Parijs, 10 oktober 1786 - Parijs, 15 maart 1868) was een Frans kunstschilder.
François-Édouard Picot was de zoon van François-André Picot, brodeur in dienst van Napoleon Bonaparte. Hij genoot een kunstzinnige opleiding en bracht zijn jeugd door te midden van kunstenaars die voor Napoleon werkten. Op veertienjarige leeftijd trad hij toe tot het atelier van Léonor Mérimée, secretaris van de Académie des Beaux-Arts en kreeg hij les van François-André Vincent. Verder kreeg hij les van Ingres. Hij won in 1811 een tweede prijs in het concours om de Prix de Rome. In 1813 won hij de eerste prijs ging studeren aan de Villa Medici. Zijn eerste bekende werk is uit 1813, Rencontre d'Énée et de Vénus près de Carthage, tegenwoordig te zien in het Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België.
François-Édouard Picot schilderde in 1817 het doek Amor y Psyche, waarmee hij een gouden medaille won en dat aangekocht werd door de hertog van Orléans. In 1824 stelde hij opnieuw tentoon op de Parijse salon, met onder andere Raphael et la Fornarine. Hij ontving hierna een onderscheiding van het Légion d'honneur.
Hij schilderde twee plafonds van zalen in het Louvre, destijds het musée Charles X, waarvan één in het Egyptisch museum voorstellend lEtude et le Genie. Voor Lodewijk Filips I van Frankrijk schilderde hij verschillende doeken voor het paleis van Versailles, waaronder de Inname van Calais (1838).
Hij schilderde vele religieuze voorstellingen in opdracht van kerken zoals de Dood van Saffira voor de Saint-Sulpice, Genoveva van Parijs doet haar kuisheidsgelofte voor de Saint-Merri, voor de Sainte-Clotilde, de Saint-Denis-du-Saint-Sacrement, de Saint-Vincent-de-Paul waarbij hij samenwerkt met Jean-Hippolyte Flandrin en Pierre-Nicolas Brisset. Hij schilderde een voorstelling van de Heilige Maagd voor de Notre-Dame-de-Lorette voor de gelijknamige kapel, die contrasteert met de meer traditionele religieuze voorstellingen van Jacques Louis David in dezelfde kerk. Buiten Parijs werkt hij voor de kathedraal van Lyon en voor de kathedraal Saint-Louis de la Rochelle.
In 1836 werd hij toegelaten als lid van de Académie des Beaux-Arts.
Precies.quote:Op zondag 24 april 2011 13:03 schreef dockx het volgende:
[..]
Het gaat om de mensen die reageren met idioot lange berichten..
dat zijn mensen die wanhopig om haar aandacht vragen..quote:
[..]
Het gaat om de mensen die reageren met idioot lange berichten..
Oh ok. Dan heb ik een vergissing gemaakt.quote:
[..]
Het gaat om de mensen die reageren met idioot lange berichten..
Interessant stukquote:
Niets mis mee.
Zoetermeer
Zoetermeer is een gemeente in de provincie Zuid-Holland in Nederland. De gemeente Zoetermeer maakt deel uit van het kaderwetgebied Haaglanden en telt 121.840 inwoners (31 december 2010, bron: CBS) op een grondgebied van 37.06 km².
In 1962 werd Zoetermeer aangewezen als groeikern van Den Haag. In korte tijd is het dorp Zoetermeer in inwoneraantal uitgegroeid tot de derde stad van de Nederlandse provincie Zuid-Holland. In de volksmond wordt de stad ook wel met een lichte zelfspot 'Sweet Lake City' genoemd, een vrije vertaling van haar naam om de bijzondere positie van deze stad zonder stadsrechten te benadrukken.
Geschiedenis
Van veenontginning tot boterdorp
Uit opgravingen van de Archeologische Werkgroep Zoetermeer blijkt dat in de 13e eeuw al sprake was van bewoning aan de Dorpsstraat in Zoetermeer. De vondst van een stuk hout in een daliegat nabij het woonhart bleek na onderzoek ongeveer 1000 jaar oud te zijn. Hoewel er bij de opgraving geen sporen van bewoning werden gevonden, heeft de gemeente de vondst gebruikt voor een publiciteitscampagne, Zoetermeer 1000 jaar, om de stad op de kaart te zetten.
De bewoning van Zoetermeer is waarschijnlijk ongeveer 1000 jaar geleden ontstaan aan de rand van de veenontginning in de buurt van het in de 17e eeuw drooggemalen Soetermeerse meer. Het veen werd afgestoken en zelfs onder water uitgebaggerd en als turf in omliggende steden als brandstof verkocht. Als gevolg van de veenontginning ontstonden grote waterpartijen. Vanaf de 17e eeuw zijn eerst het Soetermeerse meer (1616) en vervolgens de overige waterpartijen ingepolderd en verkaveld. De polder waar de huidige wijken Buytenwegh en De Leyens zich bevinden, werd in 1770 opnieuw drooggelegd.
In de Middeleeuwen treffen we bewoning aan in het "Lange Land" aan de "Groenwegh", gelegen tussen de Broekwegwetering en de Wallewetering. In de 13e eeuw begon de uitbreiding van de bewoning zich te concentreren op de huidige locatie van de Dorpsstraat. Door het afsteken van veen en door het inklinken van de drooggelegde grond waren grote delen van Zoetermeer onder de zeespiegel komen te liggen. Straten zoals de Dorpsstraat liggen hoger omdat het oorspronkelijke veen daar nooit is afgestoken. De Buurtvaart die de Dorpsstraat omsluit wordt in stand gehouden om het grondwater van de oude dorpskern op op peil te houden zodat de houten palen van de funderingen niet gaan rotten en het veen niet gaat inklinken.
De Leidsewallenwetering in het noorden en de Delftsewallenwetering in het zuiden vormden een belangrijke vaarroute tussen Leiden en Delft en vormden in het midden de scheiding tussen het katholieke Zoetermeer aan de westzijde van de Dorpsstraat en het overwegend hervormde Zegwaard aan de oostzijde. De gemeenschappelijke Dorpsstraat was de verbinding van Den Haag naar Gouda met herbergen om de reizende handelaren onderdak te bieden. Zoetermeer en de verbindingen over water hebben een belangrijke rol gespeeld bij de Slag bij Zoetermeer (Leidens ontzet).
De aansluiting van Zoetermeer op het spoorwegnet in 1868 kondigde het begin aan van de groei van Zoetermeer en Zegwaart. De Molenweg werd tot Stationsstraat omgedoopt toen het station 'Soetermeer-Zegwaart' in gebruik werd genomen. In de omgeving van het dorp werd door veel boeren boter geproduceerd, waardoor Zoetermeer wel het Boterdorp genoemd werd. Bekendheid kreeg Zoetermeer onder meer door Adriaan van Well die als kruidenier in 1932 De Spar begon. De arbeiderszoon Bernardus Brinkers stichtte aan het einde van de negentiende eeuw een margarinefabriek in Zoetermeer, die in een eeuw uitgroeide tot een vettenfabrikant van Europees formaat. Martin van der Hagen stichtte in 1896 een stoomzuivelfabriek die vijf jaar later de naam kreeg waaronder hij nog steeds wereldbekenheid geniet: Nutricia. Zoetermeer kreeg in de jaren 1930 naam als boterdorp met 50 boter- en margarineboeren waarvan de firma Van der Spek om zijn "Zoetermeerse Roem" bekendheid kreeg.
Van dorp tot stad
De huidige gemeente Zoetermeer is ontstaan uit de samenvoeging van de gemeenten seghwaert (kadastraal seghwaert) en Zoetermeer op 1 mei 1935.
Om aan de grote behoefte aan huisvesting te kunnen voldoen wordt in 1962 besloten Zoetermeer aan te wijzen als groeikern. De nieuwe stad zou ruim van opzet zijn met veel groen. Een voor Nederland uniek openbaarvervoerssysteem, de Zoetermeer Stadslijn, verbond in een stedelijke ringspoorlijn de verschillende buurten met 12 stations verspreid over de stad. Rondom elk station vinden we ook nu nog de wijkvoorzieningen en wijkwinkelcentra waardoor elke wijk grotendeels zelfvoorzienend is. De Zoetermeer Stadslijn is in 2006-2007 in het kader van het lightrailproject RandstadRail omgebouwd tot sneltramlijn.
Om meer werkgelegenheid te creëren werd in 1984 het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen, tegenwoordig Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, verplaatst van Den Haag naar Zoetermeer. Het gebouw langs de Europaweg was jarenlang het grootste gebouw qua vloeroppervlakte van Europa en bood onderdak aan 15.000 werkplekken. Het ministerie is weer terug naar Den Haag en het gebouw wordt nu gebruikt door de AIVD met 1200 werkplekken. Ook nu nog werken veel inwoners in Den Haag. Maar met de nieuwe werkgelegenheid binnen de grenzen van de gemeente wil Zoetermeer af van het imago van de slaapstad met alleen forensen en zich onder meer als centrum van ICT op de kaart zetten.
Zoetermeer maakte na 1962 een stormachtige groei door van een landelijke gemeente met een dorps karakter met niet meer dan 10.000 inwoners tot een stad met in 1991 al meer dan 100.000 inwoners. De traditionele agrarische economie verdween en het dialect stierf nagenoeg uit. Naar verwachting wonen in 2010 in Zoetermeer ca. 130.000 inwoners.
Palenstein (1965), Driemanspolder (1966), en Meerzicht (1969)
In de eerste nieuwbouwwijken Driemanspolder, Palenstein en Meerzicht verrezen veel galerijflats. Deze ruime en relatief goedkope flats, omgeven door groenvoorzieningen, moesten vooral jonge gezinnen trekken naar deze groeistad. In de andere wijken treft men vooral eengezinswoningen, laagbouw woningen met een eigen tuin aan.
Buytenwegh de Leyens (1974), Seghwaert (1976), Noordhove (1985)
De behoefte naar nieuwe woningen bleef groot. Vooral de laagbouw en eengezinswoningen bleken populair. In hoog tempo werden de wijken Seghwaert en Buytenwegh de Leyens gerealiseerd. Deze twee wijken kenmerken zich door het vele groen, De Leyens door het groen en het vele water waaronder de Broekwegwetering. Hoogbouw is in deze wijken vrijwel niet te vinden. In 1985 wordt de eerste paal geslagen voor de nieuwe wijk Noordhove, een laagbouwwijk grenzend aan de Zoetermeerse Plas.
Stadscentrum (1981)
In 1981 wordt begonnen met de bouw van het stadshart, dat het nieuwe winkelcentrum van de stad moest worden. Het krijgt een unieke opzet: magazijns, parkeren en een station op de begane grond, de winkelstraat op de eerste verdieping en boven de winkels woningen en kantoren. Zo moest een compacte en verkeersvrije winkelstraat ontstaan, die toch goed bereikbaar was per auto en openbaar vervoer. De woningen moeten er voor zorgen dat het centrum ook na winkelsluitingstijd levendig blijft.
Het Stadshart is in fases gebouwd. Fase 1; Westwaarts. Fase 2; Promenade. Fase 3 Passage, Noordwaarts, Zuidwaarts en Oostwaarts, Fase 4 Warande. In 2006 is de nieuwe uitbreiding van het Stadshart gereed gekomen, Spazio Shopping Space en eind 2007 start de 6e en laatste uitbreiding, Cadenza.
Rokkeveen (1987)
Als de voltooiing van de eerste fase van Noordhove nadert, start aan de zuidzijde van de A12 de bouw van Zoetermeers wijk: Rokkeveen. In 1992 vindt hier de land- en tuinbouwtentoonstelling Floriade plaats en de parken en het Balijbos in het westelijke deel van Rokkeveen zijn hier overblijfselen van.
In 2000 wordt besloten Noordhove verder uit te breiden in de richting van Benthuizen. Noordhove fase twee is veel gevarieerder qua opzet in vergelijking met de monotone bebouwing van Noordhove fase één. Er is veel ruimte voor koopwoningen in het duurdere segment en de uitgifte van vrije kavels.
Oosterheem (2000)
Nagenoeg tegelijk met Noordhove II start ook de bouw van Oosterheem. De bouw zou in het najaar 1999 officieel van start gaan. Omdat er geen Milieu Effect Rapport (MER) was opgesteld werden alle afgegeven bouwvergunningen op last van de rechter geschorst en werden de bouwwerkzaamheden pas in december 2000 weer hervat.
Midden door de wijk loopt een hoge druk CO2-leiding van OCAP, deels op een diepte van 1,5 meter. Naar de mogelijke gevolgen van een calamiteit zijn door TNO en het RIVM onderzoeken ingesteld. De conclusies werden echter niet overgenomen en de bouw werd oorspronkelijk zonder aanpassingen voortgezet. Pas bij het voorontwerp Verlengde Oosterheemlijn is bij Station BleiZo de leiding alleen daar ter plaatse op een diepte van 32 meter opnieuw aangelegd.
Als deze wijk af is, zal het met 30.000 inwoners en 8.500 woningen de grootste wijk van Zoetermeer zijn. De bouw is momenteel halverwege en zal naar verwachting rond einde 2010 klaar zijn. De wijk heeft ook een eigen aansluiting met 3 stations gekregen op de RandstadRail.
Toekomst
Zoetermeer stad bereikt met de bouw van Oosterheem ook in het noordoosten haar gemeentegrenzen. De polders in het noorden behoren tot het Groene Hart en mogen niet bebouwd worden. Een verdere uitbreiding van het bouwvolume en aantal woningen kan alleen worden gerealiseerd door hoogbouw, het overbouwen van wegen of ten koste van het schaarse groen. Het overkluizen en het overbouwen van de Europawegtunnel en de A12 worden nu onderzocht.
Momenteel (2008) wordt de toevlucht gezocht om locaties, waar een maatschappelijke bestemming of een bestemming als groenvoorziening op ligt, voor woningbouw in aanmerking te nemen. Als gevolg van deze keuze zal de planologische ruimte afnemen om de wijk aan te passen aan de behoefte en de dynamiek van de tijd.
De herontwikkeling van de oude stadswijken is momenteel de grootste uitdaging. Palenstein, inmiddels 40 jaar oud, is de eerste wijk die opnieuw zal worden ingericht. Hoogbouw maakt deels plaats voor laagbouw en er wordt gezocht naar een betere balans tussen het aantal sociale huurwoningen en duurdere vrije sector woningen.
Zoetermeer zou graag ten oosten van Rokkeveen nog een nieuwe woonwijk op het grondgebied van Bleiswijk willen bouwen. Er is in de plannen voor de Zuidplaspolder rekening gehouden met een verdere groei van Zoetermeer naar het oosten. Deze plannen zijn redelijk extreem en vergen een grote inspanning en investering. Vooral de gemeente Lansingerland ziet de uitbreidingsplannen van Zoetermeer als een bezwaar en wil in het gebied kassen bouwen.
Zoetermeer is in een kleine 40 jaar uitgegroeid tot een volwassen stad met 121.274 inwoners per 1 juli 2009. Een stad met alle voorzieningen maar ook met de grootstedelijke problemen die kenmerkend zijn voor deze tijd.
Kerngegevens Zoetermeer
Oppervlakte in hectare: 3.705
Inwoners: 121.580 (per 01-01-2010)
Woningen: 52.425 (per 01-03-2009)
Bevolkingsdichtheid per km² land: 3.545
Woningdichtheid per km² land: 1.416
Gemiddelde woonbezetting: 2,31
Bedrijven: 5.627 (01-01-2008)
Arbeidsplaatsen (vanaf 12 uur/week): 51.004 (01-01-2008)
waarvan aantal arbeidsplaatsen ICT-sector: 5.434
Beroepsbevolking: 57.000 personen (per 01-01-2009)
Aantal geregistreerde werkzoekenden zonder baan: 2.986 (30-06-2008)
Aantal scholen: 65 (per 1 januari 2006)
Hoger onderwijs: 1 (De Haagse Hogeschool, Academie voor ICT & Media)
Volwassenen Educatie: 3
Beroepsonderwijs: 3
Speciaal onderwijs: 10
Voortgezet speciaal onderwijs: 4
Speciaal voortgezet onderwijs: 1
Speciaal basisonderwijs: 5
Voortgezet onderwijs: 5 (scholen met meerdere locaties zijn eenmaal geteld)
Basisscholen: 44 (scholen met meerdere locaties zijn eenmaal geteld)
Verkeer en Vervoer
Zoetermeer ligt tussen Den Haag en Gouda aan de A12. De stad wordt ontsloten door een hoofdstructuur van een beperkt aantal wegen. Ook in de wijken is het aantal hoofdwegen die aansluiten op de hoofdstructuur beperkt. Hoewel dit principe de doorstroming bevordert blijkt het tijdens calamiteiten verlammend te kunnen werken. Veel aandacht is besteed aan de vele fietspaden die de verkeerswegen ongelijkvloers kruisen.
Zoetermeer wordt per spoor ontsloten door de spoorlijn Gouda-Den Haag Centraal met de stations Zoetermeer en Zoetermeer Oost.
De Zoetermeer Stadslijn, geopend in 1977, was een tweede spoorverbinding die de wijken onderling verbond. In 2006 en 2007 werd die lijn verbouwd tot een van de eerste lijnen van RandstadRail, dat een moderne OV-verbinding tussen Den Haag, Zoetermeer en Rotterdam is gaan vormen.
Aan de oostrand van Zoetermeer wordt een nieuw station BleiZo gebouwd, waarmee de wijk Oosterheem een betere aansluiting krijgt op de spoorlijn Gouda - Den Haag. De naam van het station is afgeleid van Bleiswijk en Zoetermeer, omdat het station op de grens van deze twee steden zou komen te liggen. Het station is onderdeel van het project Stedenbaan, een metroachtige verbinding van stoptreinen in de Randstad. Ook een verlenging van de Oosterheemlijn zal halteren bij dit station. Er is nog wel discussie over de gekozen plaats voor het station: precies boven een oude pijpleiding die vroeger voor brandstof werd gebruikt, maar nu voor hoge-druk CO2-opslag en -transport wordt ingezet. De bouw van het nieuwe station start eind 2008 of begin 2009, en het station is gereed in 2010.
Ten oosten van Zoetermeer loopt de HSL-Zuid, die geen halte heeft bij Zoetermeer. Er was wel een lobby om ook de HSL op station BleiZo te laten stoppen, maar van een halte is geen sprake geweest.
Zoetermeer ICT-Stad
In Zoetermeer zijn veel ICT gerelateerde bedrijven gevestigd. Het beleid van de gemeente is er onder meer op gericht ICT en andere hoogwaardige kennis-gerelateerde werkgelegenheid aan te trekken. Zoetermeer heeft een goede technische infrastructuur en was een van de eerste steden in Nederland met een glasvezelnetwerk. In Zoetermeer wonen ook veel mensen met een hoge opleiding en sinds een aantal jaar is hier de Haagse Hogeschool (HHS) - Academie voor ICT gehuisvest. Het gemeentebestuur investeert veel geld in computers en multimedia op de scholen.
In maart 2007, werd Zoetermeer de eerste Nederlandse gemeente met een stadhuis in de virtuele wereld Second Life. Via internet is ook het spel Virtual Zoetermeer te downloaden, wat lijkt op een soort SimCity. Door het uitblijven van succes is er ook kritiek op kosten van deze initiatieven. De bestuurlijke informatieverstrekking aan burgers door de gemeente via internet, zoals bijvoorbeeld ten aanzien van bestemmingsplannen, blijft als gevolg van deze speelse experimenten achter ten opzichte van de meerderheid van de gemeenten in Nederland.
Natuur en Recreatie
Zoetermeer is een groene gemeente en ligt midden in het Groene Hart. Hierdoor is Zoetermeer omringd door prachtige polderlandschappen en aan de oostzijde het Rotte gebied. Door het relatief hoge percentage eengezinswoningen is er veel privé-groen en daarnaast zijn de woonwijken ruim van opzet, met veel ruimte voor openbaar groen. In elke wijk zijn één of meerdere wijkparken te vinden. Tot slot zijn er de grote stadsparken, met veel natuur, sport- en recreatievoorzieningen.
Westerpark
Het Westerpark ligt, zoals de naam al doet vermoeden, aan de westzijde van Zoetermeer. Het park is verdeeld in deelgebieden, elk met hun eigen karakter. Zo is er een bosgebied, een bloemenweide, een plassengebied, de natuurtuin en niet te vergeten de sportvelden.
Er is veel ruimte voor kleine recreatie. Door het park lopen drie fiets- en wandelroutes, er is een trimbaan en er is een ruiterpad aangelegd. In het park is ook veel water te vinden, geschikt voor kleine recreatie als vissen, waterfietsen, roeien en kanoën.
In het Westerpark is ook een bowlingcentrum gevestigd, waar tevens bootjes en waterfietsen te huur zijn. Naast het bowlingcentrum ligt een grote speeltuin, die tegen betaling te bezoeken is. Aan het einde van de Heuvelweg is Burggolf gevestigd, een 18 holes golfbaan.
Aan de kant van de A12 zijn de sportvelden gelegen, met ruimte voor onder meer handboogschieten en voetbal.
Noord AA
De Noord AA is het grootste en belangrijkste recreatiegebied van Zoetermeer. Het gebied ligt rondom de Zoetermeerse Plas, in de volksmond meestal Noord AA-plas genoemd. Aan de noordzijde van de Zoetermeerse plas liggen het Noord AA-strand en restaurant AA-zicht. Een deel van het AA-strand is bestemd voor naaktrecreatie. Aan het Lange Land zijn een surfschool, een drakenbootvereniging, waterscoutsvereniging en een zeilschool gevestigd. Eenmaal per jaar vinden hier de Dutch Dragons-drakenbootraces plaats. Op het strand vindt elk jaar het Rastaplasfestival plaats. Rond een uitloper van de plas, de Broekwegwetering zijn woningen gebouwd. Bij de ophaalbrug wordt regelmatig gevist en 's zomers veel gezwommen. Het water van plas en wetering is buitengewoon schoon. Sinds 2000 is het gebied uitgebreid met de Noordhovense plas en de Benthuizer plas.
Van Tuyllpark
Het van Tuyllpark is voornamelijk een sport- en evenementenpark. Hier zijn diverse voetbalvelden, tennisbanen, een atletiekbaan, hockeyvelden en honkbalvelden te vinden. Ook het subtropische binnen- en buitenzwembad Aquapark 't Keerpunt is hier gevestigd en de scouting John McCormick in clubhuis de Chute. In oktober 2006 kwam Dutch Water Dreams (DWD) gereed met een Olympische wildwaterbaan en het waveboardcentrum. De schaats- en evenementenhal Silverdome is aan de westzijde van het park te vinden met het parkeerterrein dat wordt gebruikt bij grote evenementen en de halfjaarlijkse kermis.
Het van Tuyllpark ligt in het zuidoostelijk deel van het bestemmingsplan Kwadrant. In dit deel van het Kwadrant komen diverse grote vrijetijdsvoorzieningen.
Buytenpark
De oude vuilstortplaats aan de westzijde van de stad is afgedekt met een laag grond en omgetoverd tot een recreatiegebied. Het is een heuvelachtig gebied en de vegetatie bestaat voornamelijk uit gras en weideland. In het gebied lopen Galloway runderen vrij rond. Door het heuvelachtige terrein is het gebied erg geschikt voor survivaltochten en mountainbiken. Hierin voorziet Ayers Rock, het klim en survivalcentrum van Zoetermeer. Een andere grote publiekstrekker is SnowWorld Zoetermeer, de overdekte skipiste met echte sneeuw. Hier komen jaarlijks zo'n 1,2 miljoen bezoekers.
Balijbos
Aan de rand van de wijk Rokkeveen ligt het Balijbos. Het Balijbos en het wijkpark in Rokkeveen zijn beiden overblijfselen van de Floriade die in 1992 in Zoetermeer is gehouden. Het Balijbos maakt nu deel uit van de Groen-Blauwe Slinger, dat de groengebieden in de regio met elkaar verbindt. Als het bos volledig af is, strekt het van Zoetermeer, tot Pijnacker en Delft.
Natuurpark
De Stichting Natuurpark Zoetermeer (S.N.Z.) is van plan een groot opvangcentrum voor papegaaien, reptielen en eventuele andere dieren te bouwen in Zoetermeer. De SNZ heeft zeven locaties op het oog voor de bouw. Als het aan de stichting zelf ligt, valt de keuze op het Westerpark. De locatie die aanvankelijk haar voorkeur had, achter Intratuin aan de Voorweg, is komen te vervallen. Behalve het Westerpark zijn ook onder meer het Balijbos, een terrein langs de hogesnelheidslijn (H.S.L.), het Bentwoud en de Meerpolder in beeld. Het opvangcentrum wordt geen dierentuin, maar is wel te bezoeken als educatief centrum.
Reptielen Zoo Serpo, die eerder bekend maakte zich ook in het natuurpark te willen vestigen, is inmiddels afgehaakt.
Nieuwe Driemanspolder
Ingesloten tussen de gemeentes Zoetermeer, Voorburg en Den Haag ligt de Nieuwe Driemanspolder. De Nieuwe Driemanspolder is een diepe polder met een oppervlakte van ongeveer 300 hectare. Het is een voormalige veenpolder, die tot de kleilaag is ontveend. Het kwelwater is (nog) zoet en voedselrijk en met de waterberging worden de kwelstromen onderdrukt. De seizoenswaterberging voorziet in een permanente watervoorraad voor droge perioden. In het kader van de Groenblauwe slinger, die verstedelijking in dit gebied een halt toe roept, krijgt de Nieuwe Driemanspolder naar verwachting vanaf 2010 vier nieuwe functies: recreatiegebied, natuurgebied, seizoenswaterberging en gecontroleerde hoogwaterberging. Voor de waterberging in de polder is het streefbeeld van de betrokken waterschappen een gebied, dat vergelijkbaar is met de Oostvaardersplassen. Het gebied moet geschikt zijn voor permanente zoetwaterberging (90-150 hectare). Daarnaast moet de capaciteit van de berging naar schatting eens in de vijf tot vijfentwintig jaar gedurende maximaal tien dagen vergroot kunnen worden tot 225 hectare voor de gecontroleerde hoogwaterberging. Bij een te hoge waterstand kan de boezem op deze manier tijdelijk ontlast worden.
Hoewel er inmiddels bestuurlijk draagvlak is voor de inrichting van de Nieuwe Driemanspolder, is de inrichting van de polder nog niet in uitvoering. De MER-studie voor dit gebied wordt in 2006 afgerond. Parallel aan de studie loopt de vrijwillige aankoop van de grond en de voorbereiding van de wijziging van het bestemmingsplan. Na de MER kan het bestemmingsplan naar verwachting snel aangepast worden. In 2006 is de definitieve inrichtingsvariant gereed. Naar verwachting zal de inrichting in 2010 klaar zijn.
Bentwoud
Het Bentwoud is een nieuw aan te leggen bosgebied tussen Zoetermeer en Waddinxveen. Het bos vormt een groene buffer tussen de bestaande steden, de nieuw te bouwen stad in de Zuidplaspolder met 100.000 inwoners en het Groene Hart.
Het Bentwoud wordt 1300 hectare (13 km2) groot. Het bos is opgebouwd uit verschillende deelgebieden. Een deelgebied is bedoeld voor recreatie: hier komen verharde paden en bijvoorbeeld een bezoekerscentrum, een speeltuin en een restaurant. In het middendeel wordt een golfbaan van 100 ha (1 km2) gerealiseerd. In een ander deelgebied zal de natuur voorop staan bij de inrichting. Dit deel van het bos is toegankelijk voor recreatie maar wordt ingericht voor houtproductie en als natuurgebied. Een deel van het bos wordt met bomen aangeplant en de verdere ontwikkeling wordt aan de natuur overgelaten. In het bos worden diverse fietsroutes aangelegd en kanoroutes die aansluiten op de Rottemeren.
De ontwikkeling van het Bentwoud verloopt moeizaam. Veel boeren in het gebied weigeren hun grond af te staan, omdat zij vinden dat er een te lage grondprijs wordt geboden. Anderen zijn van mening dat het gebied zijn agrarische karakter moet behouden en dat landbouw van economisch belang is voor het gebied.
De geschiedenis van Zutphen bestrijkt meer dan 1700 jaar. In die tijd is het uitgegroeid van een Germaanse nederzetting, via een belangrijk machtscentrum rond 1000 en een succesvolle handelsstad rond 1300 tot een middelgrote stad anno nu. De stad kreeg stadsrechten aan het einde van de twaalfde eeuw en trad toe tot de Hanze. Het Wapen van Zutphen draagt nog altijd de symbolen van een hanzestad.
In 2005 is de voormalige naastgelegen gemeente Warnsveld gefuseerd met Zutphen.
Zutphen ontstond in de Romeinse tijd als Germaanse nederzetting op een rivierduinencomplex. De plaats is al meer dan 1700 jaar continu bewoond en is een van de oudste steden van Nederland. De naam Zutphen is ontstaan uit Zuid-venne, een rivierduinencomplex tussen drassige weidegrond. De nederzetting bleef in de vroege Middeleeuwen op het huidige 's-Gravenhof bestaan, dit in tegenstelling tot veel andere woonplaatsen in de Volksverhuizingentijd. Na de incorporatie van de IJsselstreek bij het Frankische rijk rond 800 werd Zutphen een grafelijk bestuurlijk centrum.
In de late 9e eeuw werd Zutphen verwoest bij vikingaanvallen, waarna aan het einde van die eeuw een ronde ringwal werd opgericht met drie grachten eromheen: een 20 meter brede U-vormige gracht, een spitse smalle gracht erbuiten en op 11 meter hierbuiten een derde V-vormige gracht, deze laatste 5 meter breed en 2 meter diep. De loop van de markten Groenmarkt, Houtmarkt en Zaadmarkt zijn nog een deel van die voormalige ringwal en gracht. In het midden van de 11e eeuw werd Zutphen enige tijd een vorstelijke residentie en werd er een palts gebouwd met een grote kapittelkerk, de huidige Sint Walburgiskerk. Sinds 1046 was de bisschop van Utrecht landsheer van het Zutphense graafschap en de burg. In de loop van de late 11e eeuw en de vroege 12e eeuw wisten de graven van Zutphen steeds meer macht naar zich toe te trekken. Onder de Gelderse graven werd de grafelijke stad (sinds 1138 via huwelijk in Gelderse handen gekomen) snel groter en economisch belangrijker.
Graaf Hendrik I van Gelre en Zutphen (1138-1181) liet een nieuwe nederzetting van handelaren en ambachtslui buiten de ringwalburg van een eigen omwalling voorzien. De wal bevatte twee tufstenen poorten en zeven of acht torens van hetzelfde uit Duitsland aangevoerde steensoort. Dat gaf de stad de allure van de bisschoppelijke steden Deventer en Utrecht. In dit stadsgebied vestigde de graaf een eigen hof dat in 1293 geschonken werd aan de Dominicanen.
Berkelpoort
Deze locatie lag goed op de kaart bij de kooplieden, en Zutphen groeide snel en werd een van de Hanzesteden. Tussen 1191 en 1196 kreeg Zutphen stadsrechten toegewezen door graaf Otto van Gelre (1181-1207). Veel Gelderse steden (waaronder Arnhem, Doesburg, Doetinchem, Harderwijk, Lochem en Hattem, maar niet Nijmegen, Zevenaar en Huissen) ontleenden hun later verleende stadsrechten aan die van Zutphen. De stad werd ommuurd in de 13e eeuw en uitgebreid met de in de 13e eeuw door de graaf gestichte Nieuwstad. In 1284 vond in Zutphen een grote stadsbrand plaats. Zutphens gouden eeuw was de 14e eeuw. Zutphen werd de hoofdstad van de Graafschap Zutphen. De stad nam onder meer deel aan de Oostzeehandel.
Tijdens de pestepidemie in 1349 werden alle joodse inwoners van Zutphen[1], alsmede van de andere steden aan de IJssel vermoord. Men geloofde dat de joden achter de epidemie zaten; zij zouden het water hebben vergiftigd. De werkelijke oorzaak dat er onder de joden minder slachtoffers vielen was dat zij strikte, door hun geloof voorgeschreven hygiënische regels hanteerden, waaronder het regelmatig wassen van de handen.
Zutphen heeft gedurende enkele honderden jaren het stedelijke muntrecht gehad, maar actief gemunt is er slechts in vier muntperioden: 1478-1480, 1582-1583, 1604-1605 en 1687-1692. In eerdere perioden is ook door de Zutphense graven te Zutphen gemunt (Otto I de Rijke, ca. 1070-1090 en Hendrik I, circa 1150-1181, en Otto I (1181-1207), en later door de hertogen van Gelre (1499) en de provincie 1582-1583)).
De 16e eeuw bracht moeilijke tijden voor Zutphen door de opkomst van andere steden en de Tachtigjarige Oorlog met de Spanjaarden. Na de roerige Gelderse Oorlogen in de eerste decennia van de 16e eeuw werden de vestingwerken van Zutphen gemoderniseerd, maar dat mocht niet baten. Op 10 juni 1572 werd de stad ingenomen door een zwager van Willem van Oranje, graaf Willem van den Berg. Hij verdreef de Spanjaarden, die echter op 17 november 1572 de stad onder Don Frederik, de zoon van de hertog van Alva, terugveroverden en honderden inwoners executeerden, het 'Bloedbad van Zutphen'.
Kaart van Zutphen in 1649
Er volgden jaren van wisselende bezetting en belegeringen. Het grootste deel van de bevolking trok weg of werd vermoord. In 1591 werd de stad heroverd door Maurits van Nassau, tijdens het Beleg van Zutphen. Daarmee begon een lange periode van Zutphen als vestingstad en garnizoensstad. In 1672 (Rampjaar) werd Zutphen veroverd door het Franse leger. De Walburgiskerk werd opnieuw ingericht voor de katholieke eredienst maar werd na het vertrek van de Fransen weer teruggegeven aan de protestanten.
Kort na 1700 werd de vesting Zutphen uitgebreid naar ontwerp van Menno van Coehoorn en aan het eind van de 18e eeuw uitgebreid met de linies van Wambuis en Hoorn. Er kwam een nieuwe gordel van lunetten en hoornwerken die het vijandelijk geschut nog verder van de stad moest houden. Zutphen was honderden jaren lang ingeklemd in haar vestingwerken. De bevolking groeide gestaag van 7500 inwoners in 1795 naar meer dan 15.000 in 1860 op slechts 40 hectare grond binnen de muren. De ruimtegroei begon pas weer toen in 1874 de vesting Zutphen werd opgeheven, en de muren om de stad verwijderd konden worden. Enkele delen van de vestingwerken zijn nog zichtbaar, zoals het Bourgonjebolwerk aan de IJsselkade, ook bekend als 'de Bult van Ketjen'.
Tegenwoordig zijn in het centrum van Zutphen nog vele sporen te vinden van deze tijd, zoals van de ommuring: de Drogenapstoren uit 1444, de Bourgonjetoren uit 1457, de Kruittoren van begin 14e eeuw, de Spaanse Poort (een barbacane-voorpoort van de oude Nieuwstadspoort uit 1537) en diverse waltorens aan de Bornhovestraat en Armenhage (13e eeuw). Daarnaast zijn er ook nog grote stukken stadsmuur te vinden, waaronder een stuk bij de Drogenapstoren, en een stuk bij de Berkelpoort uit het begin van de 14e eeuw met resten van twee waltorens. De middeleeuwse binnenstad van Zutphen herbergt achter de veelal jongere gevels een grote hoeveelheid bakstenen huizen uit de late Middeleeuwen. Vele tientallen dateren zelfs tot en met de kapconstructie van voor 1400. Er zijn drie middeleeuwse kerken (zie verder) en resten van diverse kloosters en hospitalen.
In 1927 werd het Wijnhuisfonds opgericht, dat sindsdien meer dan 80 panden heeft opgekocht en gerestaureerd. Gerestaureerde panden worden verhuurd; de opbrengst wordt weer gebruikt om andere gebouwen te restaureren.
[bewerken]Geografie
Satellietfoto Zutphen en omgeving
[bewerken]Topografie
Zutphen ligt in het noorden van de provincie Gelderland. De stad is gelegen aan de rivier de IJssel aan de monding van de Berkel. In sommige gevallen wordt Zutphen tot de streek de Achterhoek gerekend, dit is echter niet altijd het geval.
Nabijgelegen plaatsen zijn Apeldoorn, Arnhem, Doesburg, Doetinchem en Deventer.
[bewerken]Aangrenzende gemeenten
Zutphen grenst, met de klok mee, aan de gemeenten Lochem in het noordoosten, Bronckhorst in het zuiden, Brummen in het zuidwesten en Voorst in het noordwesten.
Aangrenzende gemeenten
Voorst Lochem
Brummen Bronckhorst
[bewerken]Cultuur
[bewerken]Bijzondere bouwwerken en pleinen
Vanwege het grote aantal historische gebouwen met een toren wordt Zutphen ook regelmatig aangeduid als Torenstad. Omdat er in het centrum van Zutphen weinig tot geen moderne hoogbouw staat zijn de historische torenspitsen van onderstaande gebouwen goed zichtbaar en vormen zo de skyline van Zutphen. De titel Torenstad wordt vaak gebruikt in reclameuitingen om toeristen te trekken.
[bewerken]Religieuze architectuur
Walburgiskerk
De Walburgiskerk werd gesticht en gebouwd als Romaanse kapittelkerk omstreeks 1050, verbouwd in romano-gotische Keulse stijl in 1200-1270, daarna vergroot in de 14e, 15e en vroege 16e eeuw tot een grote hallenkerk, een voorbeeld van rijke Nederrijnse gotiek. In de toren hangen zes klokken die nog altijd met de hand geluid worden, op zaterdagavond vanaf 18.00 uur en vóór de kerkdiensten. In de viering hangt het Angelusklokje, dat dagelijks te horen is.
Bij de kerk hoort sinds 1561 de Librije, een bibliotheek met 750 oude folianten die vastgeketend zijn op eeuwenoude lectrijnen, lessenaars, om diefstal te voorkomen. Behalve de Librije zijn er nog maar twee andere 'kettingbibliotheken' bewaard gebleven, in het Italiaanse Cesena en het Engelse Hereford. De Librije is gesticht als een 'openbare' bibliotheek voor welgestelde Zutphenaren, en tegenwoordig een belangrijke collectie van voornamelijk 15e-17e-eeuwse boeken.
De Broederenkerk is een grote vroeg-14e-eeuwse kloosterkerk van de Dominicaner orde (predikheren). De Broederenkerk is tegenwoordig in gebruik als Openbare Bibliotheek, en is in recente jaren uitgebreid gerestaureerd. Op de kerk staat een dakruitertorentje uit 1771, waarin het poortersklokje hangt dat nog altijd luidt tussen 21.50 en 22.00 uur waarna (tot 1853) de poorten van de stad werden gesloten. Tevens luidt de klok dagelijks 1 minuut om 18.00 uur ter herinnering aan de gevallenen in de Tweede Wereldoorlog.
De Nieuwstadskerk huisvest nu de katholieke Sint Johannes de Doper, in de Middeleeuwen bekend als Onze Lieve Vrouwe op de Nieuwstad. Gesticht als parochiekerk omstreeks 1250 van de nieuwe stadsstichting. De oudste kern (middenschip) met onderste deel van de toren dateert uit de late 13e eeuw. Uitbreidingen hadden plaats tussen 1439 en 1442 (verhoging en naaldspits toren), 1455-1459 (koor) en 1480 en 1530 (verbouwing tot hallenkerk met noorder- en zuiderzijbeuk). Het is de enige kerk met vier originele middeleeuwse luidklokken.
[bewerken]Civiele architectuur
Wijnhuistoren
De Drogenapstoren is gebouwd in 1444-1446 als stadspoort (Saltpoort = zoutpoort) en werd in 1465 weer dichtgemetseld; sindsdien staat hij bekend als toren in plaats van als poort. Stadsmuzikant Tonis Drogenap woonde er rond 1555 en gaf de toren zijn huidige naam. Van 1888 tot 1927 was de Drogenapstoren in gebruik als watertoren.
De Wijnhuistoren is de toren van het Wijnhuis (waag, herberg, stadswacht en wijnhuis), gefaseerd gebouwd tussen 1618 en 1642 door stadsbouwmeester Emond Hellenraet onder invloed van Hendrick de Keyser. In 1644 maakten de gebroeders Pieter en François Hemony, wier atelier toen in Zutphen was gevestigd, voor deze toren het eerste zuiver gestemde carillon ter wereld. De Stichting "Vrienden van het Carillon" organiseert in de zomermaanden een reeks van concerten
De Bourgonjetoren is een geschutstoren uit 1457 met muren van bijna vier meter dik, gebouwd tijdens de Gelders-Bourgondische oorlog. Dominee Johannes Florentius Martinet schreef omstreeks 1770 in het uit 1741 daterende theekoepeltje op de toren zijn wereldberoemde Katechismus der Natuur.
De Berkelpoort is onderdeel van de stadsmuur, aan de oostelijke kant van de middeleeuwse stad. Poort over de kleine rivier de Berkel. De waterpoort verbindt de oude stad en de Nieuwstad en is gebouwd rond 1320. Het werd in de Middeleeuwen 'Bovenberg' genoemd. De westelijke tegenhanger werd in 1772 gesloopt.
[bewerken]Overige bezienswaardigheden
Aan de Groenmarkt, Houtmarkt en de Zaadmarkt staat een aantal statige panden. Hier woonden in de 18de en 19de eeuw welgestelde burgers en kooplieden.
In de uiterwaarden van de IJssel staat de enige Amerikaanse windmotor van de provincie Gelderland.
[bewerken]Rijksmonumenten
De stad neemt met ruim 450 rijksmonumenten en ruim 500 gemeentelijk monumenten de eerste plaats in onder de Gelderse monumentensteden. In Nederland is Zutphen een van de belangrijkste historische stadskernen (beschermd stadsgezicht) met een bijzonder groot aantal middeleeuwse, vooral 14e-eeuwse, huizen. De in de laatste 20 jaar opgedane bouwhistorische kennis over deze huizen komt helaas niet tot uiting in de rijksbeschrijvingen van de Zutphense monumenten (zie lijst van rijksmonumenten, met de stand van kennis van 1966). Lijst van rijksmonumenten in Zutphen (gemeente)
[bewerken]Musea
Zutphen heeft een aantal musea, waaronder:
het Grafisch Museum Zutphen, waarin een complete drukkerij van rond de vorige eeuwwisseling inclusief een handboekbinderij te vinden is.
het Museum Henriette Polak, een museum voor Nederlandse figuratieve kunst uit de twintigste eeuw, vernoemd naar Henriëtte Polak-Schwarz
het Stedelijk Museum Zutphen, een cultuurhistorisch museum dat de geschiedenis van de stad Zutphen en omgeving in beeld brengt.
[bewerken]Evenementen
Op Koninginnedag worden er in de binnenstad veel activiteiten georganiseerd door de Stichting Koninginnedag Zutphen. In mei vindt ieder jaar de Meimarkt plaats.
Iedere zomer worden op vier opeenvolgende woensdagen de Zomerfeesten gehouden, met muziekpodia (rock, dance etc.) door het gehele centrum. Op de derde dag van de Zomerfeesten is er traditioneel een amateurwielerwedstrijd op een parcours door het centrum.
In augustus vindt de jaarlijkse kunstmarkt plaats. Begin september komen dweilorkesten naar de Zutphense Dweildag, om op diverse locaties in het centrum te spelen.
Op de derde zondag van september vindt het Chocoladefestival plaats. Tijdens dit festival is dan in de binnenstad van alles te zien op het gebied van chocolade. Zo zijn er demonstraties van bonbonmaken, koken met chocolade, schilderen en beeldhouwen met chocolade. Er wordt zelfs chocolade-bier gebrouwen en bij de horeca zijn verschillende gerechten te verkrijgen die bereid zijn met chocolade. Dit alles wordt omlijst met muziek en optredens van verschillende artiesten.
Ook is er jaarlijks in oktober de nationale bokbierdag. De markt van Zutphen is dan één groot café met allerlei soorten bokbier. Tegenwoordig heeft ook de Hanze-stadsbrouwerij van Zutphen zijn eigen bokbier.
[bewerken]Sport
Op 31 augustus 2009 is de tweede etappe van de Ronde van Spanje in Zutphen van start gegaan.
Eén van de lokale sportverenigingen is tafeltennisclub TTV Torenstad, dat in 1984 landskampioen werd en meerdere nationale bekers won.
[bewerken]Antroposofische stad
Sinds de komst van een antroposofische huisarts in 1953 is de stad Zutphen steeds meer een centrum van de antroposofische beweging in Oost-Nederland geworden. Circa 10 tot 15 procent van de inwoners is antroposoof of voelt zich tot de antroposofische beweging aangetrokken. Zutphen heeft zich ontwikkeld tot een Steiner-stad met drie vrije scholen voor basisonderwijs en een voor voortgezet onderwijs met vwo, havo, en mbo-t. Ook is er een beroepsopleiding op antroposofische basis. Verder zijn er antroposofische winkels, tehuizen en een groot aantal alternatieve genezers gevestigd. Zutphen heeft een antroposofische woonwijk met naar bekende antroposofen genoemde straten. Zelfs het stadhuis is door een antroposofische architect verbouwd. In 2003 kwam burgemeester Arnold Gerritsen met het idee de stad te voorzien van het label antroposofische stad als een aanvulling op het oude Zutphen justitiestad.[2][3][4]
[bewerken]Politiek en bestuur
Gemeentehuis (oude vestiging)
[bewerken]Samenstelling gemeenteraad
De gemeenteraad van Zutphen bestaat uit 29 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1994:
Gemeenteraadszetels
Partij 1994 1998 2002 2006 2010
PvdA 7 7 7 8 6
VVD 3 4 4 4 4
Stadspartij Zutphen-Warnsveld* 2 2 4 4 6**
CDA 4 4 4 4 2
GroenLinks 2 3 2 3 3
D66 4 1 2 2 3
SP 1 2 2 3 2
ChristenUnie - - - 1 1
Burgerbelang Zutphen-Warnsveld - - - - 2
Fractie Berg/Siebelink - - - - 2
Totaal 23 23 25 29 29
* Deed in 2002 mee onder de naam Leefbaar Zutphen.
** Op 29 december 2010 stapten fractievoorzitter Berg en vicefractievoorzitter Siebelink uit de fractie, beiden gaan zelfstandig verder als raadslid.
Rechtbank Zutphen: achterzijde
[bewerken]Rechtspraak
Zutphen is vandaag de dag een belangrijk juridisch centrum. Een rechtbank, het opleidingsinstituut voor de rechterlijke macht (Studiecentrum Rechtspleging; SSR), regionaal opleidingscentrum en (praktijk)trainingscentrum voor de politie, de politie-academie (voor rechercheurs) en een internationaal politie-conferentiecentrum in Huis 't Velde (in Warnsveld, 2 km van Zutphen), JPC De Sprengen (jeugdige deliquenten) en de Penitentiaire Inrichting Ooyerhoek (meerderjarige deliquenten), onderdeel van PI Achterhoek.
Daarnaast draagt de aanwezigheid van vele ondersteunende juridische diensten en een groot aantal advocatenkantoren bij aan de naam van Zutphen op dit gebied.
[bewerken]Stedenbanden
Zutphen heeft jumelages met de volgende steden:
Shrewsbury (Verenigd Koninkrijk), sinds 1977
Satu Mare (Roemenië), sinds 1972
Tartu (Estland), sinds 1990
Horstmar (Duitsland), sinds 1991 (overgenomen van de voormalige gemeente Warnsveld)
Voorts is er sinds 1986 een vriendschapsband met Villa Sandino (Nicaragua).
[bewerken]Vervoer
Station Zutphen
Station Zutphen, waar twaalf treinen per uur vertrekken, is een spoorwegknooppunt. Er zijn twee treinen per uur naar Winterswijk, Hengelo-Oldenzaal, Deventer-Zwolle, Apeldoorn, en vier treinen per uur naar Arnhem-Nijmegen.
Zutphen ligt circa tien kilometer ten zuiden van de A1, onder Deventer, en is een knooppunt van provinciale wegen: de N348 (Arnhem-Zutphen-Deventer-Ommen), N345 (Apeldoorn), N346 (Hengelo), N314 (Doetinchem), N319 (Winterswijk) en N826 (Laren).
Binnen de stad zijn een aantal stadsbuslijnen, waarvan de exploitatie in handen ligt van Arriva. Naast stadsbuslijnen 80, 83 en 89 verzorgen ook lokale bussen zoals lijn 81 (Zutphen - Eefde - Gorssel - Deventer) en lijn 54 (Zutphen - Eefde - Almen - Laren) openbaar vervoer voor met name de noordelijke delen van Zutphen.
[bewerken]Bestuurlijke indeling
Enkele jaren geleden heeft de gemeente Zutphen de indeling van de wijken volledig gewijzigd door wijken samen te voegen en andere namen te geven. Zo is de wijk 'Noordveen' ontstaan waaronder de gehele noordelijke stad met o.a. het Deventerwegkwartier en Voorsteralleekwartier zou vallen. De grote meerderheid van de Zutphenaren heeft echter nog nooit van het begrip 'Noordveen' gehoord. Tussen het centrum en De Hoven ligt de rivier de IJssel; toch zijn deze wijken tot een 'wijk' gecombineerd. Warnsveld, een apart dorp, wordt door de gemeente nu als 'wijk' gerekend.
[bewerken]Traditionele wijkindeling
Centrum
Leesten
Zuidwijken
De Hoven
Deventerwegkwartier
Staatsliedenkwartier (inclusief zeeheldenbuurt)
Componistenbuurt (Helbergen)
Warnsveldsewegkwartier
De Mars
Voorsteralleekwartier
[bewerken]Huidige wijkindeling
Centrum/De Hoven
Leesten
Noordveen
Waterkwartier
Zuidwijken
Het dorp Warnsveld heeft een aparte status met een eigen dorpsraad (dorpsraad Warnsveld).
[bewerken]Overige kernen
Warnsveld, sinds 1 januari 2005 onderdeel van de Gemeente Zutphen, circa 9000 inwoners
Bronsbergen, kleine buurtschap ten zuiden van Zutphen op een rivierduinencomplex aan de IJssel
Warken, ten oosten van het dorp Warnsveld; kleine buurtschap
[bewerken]Bekende inwoners
[bewerken]Geboren
Koenraad van Zutphen (11e eeuw), hertog van Beieren
Gerard Zerbolt van Zutphen (1367-1398), theoloog, auteur Modern Devoot
Samuel Pitiscus (30 maart 1637), geschiedschrijver (overleden 1 februari 1727 te Utrecht)
B.H. Lulofs (1787), schrijver en dichter (overleden 1849, Groningen)
W.J. Thieme (9 maart 1805), bekende boekhandelaar en uitgever, (overleden op 7 april 1867 te Zutphen)
Jacob Dirk van Herwerden (1806), kunstschilder (overleden 1879 te Den Haag)
Jacob Dam (8 oktober 1824), advocaat-procureur en politicus (o.a. wethouder van Zutphen, overleden 29 juni 1875 te Bad Neuenahr Duitsland)
Elisabeth Bax (17 maart 1831), oprichtster van het Sarepta Hofje in Zutphen (overleden 20 augustus 1917 te Zutphen, in haar eigen Sarepta Hofje)
Willem Thieme (25 juli 1834), boekhandelaar en uitgever, (overleden op Java)
Willem-Jan Holsboer (23 augustus 1834), oprichter van de Rhätische Bahn (RhB), grootste particuliere spoorwegonderneming van Zwitserland (overleden 1898, Davos, Zwitserland)
Theo Mann-Bouwmeester (19 april 1850), actrice (overleden 18 april 1939)
Jan Brandts Buys (12 september 1868), Nederlands-Oostenrijks componist (overleden te Salzburg, 1933)
Margo Scharten-Antink (7 september 1869), schrijfster (overleden Florence, 1957)
Marius Adrianus Brandts Buys jr. (29 november 1874), musicus en dirigent (overleden 1944)
Lambertus Doedes (4 juli 1878), zeiler en medaillewinnaar Olympische Spelen 1928 (overleden 17 mei 1955 te Den Haag)
Henriëtte Polak-Schwarz (7 november 1893), humanistisch bestuurder, firmant en mecenas (overleden 12 april 1974 te Amsterdam)
Joop Westerweel (25 november 1899), verzetsstrijder (overleden 11 augustus 1944 te Vught)
C.E. Pothast-Gimberg (19 januari 1900), kinderboekenschrijfster (overleden 15 november 1975, Sneek)
Jo Spier (26 juni 1900), tekenaar/illustrator (overleden 21 mei 1978, Santa Fe, VS)
Tetje Heeringa (14 maart 1905), sociaal-geografe (overleden 19 februari 1995, Renkum)
Dolf van der Scheer (18 april 1909), langebaanschaatser (overleden 31 augustus 1966)
Gerrit Willem Kastein (25 juni 1910), arts en verzetsheld (overleden 1943, Den Haag)
Robert van Gulik (9 augustus 1910), diplomaat en auteur (overleden 24 september 1967, Den Haag)
Jan Frederik Hartsuiker (26 augustus 1913) jurist (overleden 23 juni 2003, Amsterdam)
Willem Wittkampf (13 augustus 1924), journalist, interviewer, auteur (overleden 10 oktober 1992 te Amsterdam)
Herman Kip (2 februari 1925), boer en kunstschilder (overleden 1 januari 2006 te Zutphen)
Willy Lohmann (7 mei 1936), striptekenaar
Jan Rozeboom (1945), beeldend kunstenaar (overleden 6 januari 1982 te Filiatra in Griekenland)
Marlous Fluitsma (12 december 1946), actrice
Kees Luesink, (21 januari 1953), burgemeester Doesburg
Jos Alberts (24 januari 1960), (prof)wielrenner
Hester Macrander (10 december 1960), cabaretière
Frank du Mosch (25 december 1962), journalist en presentator
Paul de Krom (10 februari 1963), politicus, Tweede Kamerlid VVD
Inge Diepman (19 september 1963), televisiepresentatrice bij de VARA
Marjolein Macrander (10 februari 1965), actrice
Hans Kelderman (22 maart 1966), olympisch roeier
Hans Mirck (8 april 1970), dichter
Mitchell van der Gaag (22 oktober 1971), ex-voetballer, nu voetbaltrainer
Ruben Klaver (21 juli 1972), ex-voetballer Heracles en FC Eindhoven
Hendrik Jan Lovink (7 januari 1973), muzikant en oprichter van Jovink en de Voederbietels
Reinder Hendriks (26 april 1973), ex-voetballer De Graafschap en Willem II
Henri Schoeman (1983),judoka
Mirte Roelvink (23 november 1985), voetbalster
Mark Bloemendaal (16 juni 1988), ex-voetballer bij FC Eindhoven en Go Ahead Eagles
[bewerken]Onbekend
Ludwig van Beethoven (augustus 1772), componist. Sinds 1836 doet het verhaal de ronde dat hij de derde Ludwig zou zijn, geboren in 1772, en de doopakte van een overleden broertje (* Bonn 1770) zou hebben meegekregen, terwijl zijn ouders op dat moment in Zutphen verbleven. Hierover schreef de heer van Marsdijk een brief naar de burgemeester van Bonn. Het verhaal is echter nooit bewezen.
[bewerken]Woonachtig (geweest)
Irene ten Voorde, televisiepresentatrice
Hadjar Benmiloud, schrijfster, columniste en radiopresentatrice
Henk Kamp, Minister van Sociale Zaken
Harm Edens, presentator en comedy-schrijver
H.C. ten Berge, schrijver
Marleen de Pater-van der Meer, burgemeester, politica en ex-Tweede Kamerlid
Rico Bulthuis (1911-2009), schrijver, poppenspeler, illustrator
Annelies Verstand-Bogaert, politica, oud-burgemeester van Zutphen en ex-staatssecretaris van emancipatie-zaken
Ton Luijten, publicist. Stadsdichter 2009/2010
Henk Koenders, voetballer bij BV De Graafschap en Go Ahead Eagles
Mirjam Hooman-Kloppenburg, tafeltennisspeelster
Arnold Gerritsen, burgemeester Zutphen
Kees Luesink, burgemeester Doesburg
Annie Brouwer-Korf, politica en oud-burgemeester Zutphen, Amersfoort en Utrecht
Jan Jacob Roeters van Lennep, burgemeester
Wim van der Meij, etser, kunstenaar
Rik Sebens, voetballer bij BV De Graafschap
Esther Stam , judoka
Dina Braaksma ,kunstenares bekend van steendruk Paddestoelen (1947)
Nina Hoekman , damkampioen
Jan Fokkelman , literaire hebraïcus
Juan Baptista de Tassis, Spaans kolonel en gouverneur
Co Hagedoorn (1921-2010), zanger
[bewerken]Overleden te Zutphen
Philip Sidney op 17 oktober 1586, gedichtenschrijver, Londen
W.J. Thieme ,7 april 1867, bekende boekhandelaar en uitgever
Uri Nooteboom ,12 april 1945, hoofdrecteur De Gelderlander, schrijver
Paul Rodenko ,9 juni 1976, dichter, criticus, essayist en vertaler
Rico Bulthuis (1911-2009), schrijver, poppenspeler,illustrator
Jan Jacob Roeters van Lennep (1918-2008), burgemeester van Zutphen en Ruinen
Wiet Verschure (1924-2009), ondernemer, wethouder van Zutphen, dijkgraaf
Herman Kip (1925-2006), boer en kunstschilder
Henry van Beurden (1959-2007), rockzanger
Ferdi Elsas (1942-2009), crimineel
Co Hagedoorn (1921-2010), zanger (hits: openingsliedjes voor tv serie Ivanhoe en Bonanza)
Marleen Deurvorst (1945-2010), kunstenares
Bob Marley was a hero figure, in the classic mythological sense. His departure from this planet came at a point when his vision of One World, One Love -- inspired by his belief in Rastafari -- was beginning to be heard and felt. The last Bob Marley and the Wailers tour in 1980 attracted the largest audiences at that time for any musical act in Europe.
Bob's story is that of an archetype, which is why it continues to have such a powerful and ever-growing resonance: it embodies political repression, metaphysical and artistic insights, gangland warfare and various periods of mystical wilderness. And his audience continues to widen: to westerners Bob's apocalyptic truths prove inspirational and life-changing; in the Third World his impact goes much further. Not just among Jamaicans, but also the Hopi Indians of New Mexico and the Maoris of New Zealand, in Indonesia and India, and especially in those parts of West Africa from wihch slaves were plucked and taken to the New World, Bob is seen as a redeemer figure returning to lead this.
In the clear Jamaican sunlight you can pick out the component parts of which the myth of Bob Marley is comprised: the sadness, the love, the understanding, the Godgiven talent. Those are facts. And although it is sometimes said that there are no facts in Jamaica, there is one more thing of which we can be certain: Bob Marley never wrote a bad song. He left behind the most remarkable body of recorded work. "The reservoir of music he has left behind is like an encyclopedia," says Judy Mowatt of the I-Threes. "When you need to refer to a certain situation or crisis, there will always be a Bob Marley song that will relate to it. Bob was a musical prophet."
The tiny Third World country of Jamaica has produced an artist who has transcended all categories, classes, and creeds through a combination of innate modesty and profound wisdom. Bob Marley, the Natural Mystic, may yet prove to be the most significant musical artist of the twentieth century.
Bob Marley gave the world brilliant and evocative music; his work stretched across nearly two decades and yet still remains timeless and universal. Bob Marley & the Wailers worked their way into the very fabric of our lives.
"He's taken his place alongside James Brown and Sly Stone as a pervasive influence on R & B", says the American critic Timothy White, author of the acclaimed Bob Marley biography CATCH A FIRE: THE LIFE OF BOB MARLEY. "His music was pure rock, in the sense that it was a public expression of a private truth."
It is important to consider the roots of this legend: the first superstar from the Third World, Bob Marley was one of the most charismatic and challenging performers of our time and his music could have been created from only one source: the street culture of Jamaica.
The days of slavery are a recent folk memory on the island. They have permeated the very essence of Jamaica's culture, from the plantation of the mid-nineteenth century to the popular music of our own times.
Although slavery was abolished in 1834, the Africans and their descendants developed their own culture with half-remembered African traditions mingled with the customs of the British.
This hybrid culture, of course, had parallels with the emerging black society in America. Jamaica, however, remained a rural community which, without the industrialisation of its northern neighbour, was more closely rooted to its African legacy.
By the start of the twentieth century that African heritage was given political expression by Marcus Garvey, a shrewd Jamaican preacher and entrepreneur who founded the Universal Negro Improvement Association (UNIA). The organisation advocated the creation of a new black state in Africa, free from white domination. As the first step in this dream, Garvey founded the Black Star Line, a steamship company which, in popular imagination at least, was to take the black population from America and the Caribbean back to their homeland of Africa.
A few years later, in 1930, Ras Tafari Makonnen was crowned Emperor of Ethiopia and took a new name, Haile Selassie, The Emperor claimed to be the 225th ruler in a line that stretched back to Menelik, the son of Solomon and Sheba.
The Marcus Garvey followers in Jamaica, consulting their New Testaments for a sign, believed Haile Selassie was the black king whom Garvey had prophesied would deliver the Negro race. It was the start of a new religion called Rastafari.
Fifteen years later, in Rhoden Hall to the north of Jamaica, Bob Marley was born. His mother was an eighteen-year-old black girl called Cedella Booker while his father was Captain Norval Marley, a 50-year-old white quartermaster attached to the British West Indian Regiment.
The couple married in 1944 and Robert Nesta Marley was born on February 6, 1945. Norval Marley's family, however, applied constant pressure and, although he provided financial support, the Captain seldom saw his son who grew up in the rural surroundings of St. Ann to the north of the island.
For country people in Jamaica, the capital Kingston was the city of their dreams, the land of opportunity. The reality was that Kingston had little work to offer, yet through the Fifties and Sixties, people flooded to the city. The newcomers, despite their rapid disillusion with the capital, seldom returned to the rural parishes. Instead, they squatted in the shanty towns that grew up in western Kingston, the most notorious of which was Trench town (so named because it was built over a ditch that drained the sewage of old Kingston.)
Bob Marley, barely into his teens, moved to Kingston in the late Fifties. Like many before them, Marley and his mother eventually settled in Trenchtown. His friends were other street youths, also impatient with their place in Jamaican society. One friend in particular was Neville O'Riley Livingston, known as Bunny, with whom Bob took his first hesitant musical steps.
The two youths were fascinated by the extraordinary music they could pick up from American radio stations. In particular there was one New Orleans station broadcasting the latest tunes by such artists as Ray Charles, Fats Domino, Curtis Mayfield and Brook Benton. Bob and Bunny also paid close attention to the black vocal groups, such as the Drifters, who were extremely popular in Jamaica.
When Bob quit school he seemed to have but one ambition: music. Although he took a job in a welding shop, Bob spent all his free time with Bunny, perfecting their vocal abilities. They were helped by one of Trench Town's famous residents, the singer Joe Higgs who held informal lessons for aspiring vocalists in the tenement yards. It was at one of those sessions that Bob and Bunny met Peter McIntosh, another youth with big musical ambitions.
In 1962 Bob Marley auditioned for a local music entrepreneur called Leslie Kong. Impressed by the quality of Bob's vocals, Kong took the young singer into the studio to cut some tracks, the first of which, called "Judge Not", was released on Beverley's label. It was Marley's first record. The other tunes -- including "Terror" and "One Cup of Coffee" -- received no airplay and attracted little attention. At the very least, however, they confirmed Marley's ambition to be a singer. By the following year Bob had decided the way forward was with a group. He linked up with Bunny and Peter to form The Wailing Wailers.
The new group had a mentor, a Rastafarian hand drummer called Alvin Patterson, who introduced the youths to Clement Dodd, a record producer in Kingston. In the summer of 1963 Dodd auditioned The Wailing Wailers and, pleased with the results, agreed to record the group.
It was the time of ska music, the hot new dance floor music with a pronounced back-beat. Its origins incorporated influences from Jamaica's African traditions but, more immediately, from the heady beats of New Orleans' rhythm & blues disseminated from American radio stations and the burgeoning sound systems on the streets of Kingston. Clement - Sir Coxsone - Dodd was one of the city's finest sound system men.
The Wailing Wailers released their first single, "Simmer Down", on the Coxsone label during the last weeks of 1963. By the following January it was number one in the Jamaican charts, a position it held for the next two months. The group -- Bob, Bunny and Peter together with Junior Braithwaite and two back-up singers, Beverly Kelso and Cherry Smith -- were big news.
"Simmer Down" caused a sensation in Jamaica and The Wailing Wailers began recording regularly for Coxsone Dodd's Studio One Company. The groups' music also found new themes, identifying with the Rude Boy street rebels in the Kingston slums. Jamaican music had found a tough, urban stance.
Over the next few years The Wailing Wailers put out some thirty sides that properly established the group.
Despite their popularity, the economics of keeping the group together proved too much and the three other members -- Junior Braithwaite, Beverly Kelso and Cherry Smith -- quit. Bob's mother, Cedella, had remarried and moved to Delaware in the United States where she had saved sufficient money to send her son an air ticket. The intention was for Bob to start a new life. But before he moved to America, Bob met a young girl called Rita Anderson and, on February 10, 1966, they were married.
Marley's stay in America was short-lived. He worked just enough to finance his real ambition: music. In October 1966 Bob Marley, after eight months in America, returned to Jamaica. It was a formative period in his life. The Emperor Haile Selassie had made a state visit to Jamaica in April that year. By the time Bob re-settled in Kingston the Rastafarian movement had gained new credence.
Marley was increasingly drawn towards Rastafari. In 1967 Bob's music reflected his new beliefs. Gone were the Rude Boy anthems; in their place was a growing commitment to spiritual and social issues, the cornerstone of his real legacy.
Marley joined up with Bunny and Peter to re-form the group, now known as The Wailers. Rita, too, had started a singing career, having a big hit with "Pied Piper", a cover of an English pop song. Jamaican music, however, was changing. The bouncy ska beat had been replaced by a slower, more sensual rhythm called rock steady.
The Wailers new commitment to Rastafarianism brought them into conflict with Coxsone Dodd and, determined to control their own destiny, the group formed their own record label, Wail 'N' Soul. Despite a few early successes, however, the Wailers' business naivete proved too much and the label folded in late 1967.
The group survived, however, initially as songwriters for a company associated with the American singer Johnny Nash who, the following decade, was to have an international smash with Marley's "Stir It Up". The Wailers also met up with Lee Perry, whose production genius had transformed recording studio techniques into an art form.
The Perry/Wailers combination resulted in some of the finest music the band ever made. Such tracks as "Soul Rebel", "Duppy Conqueror", "400 Years" and "Small Axe" were not only classics, but they defined the future direction of reggae.
In 1970 Aston 'Family Man' Barrett and his brother Carlton (bass and drums respectively) joined the Wailers. They had been the rhythm nucleus of Perry's studio band, working with the Wailers on those ground-breaking sessions. They were also unchallenged as Jamaica's hardest rhythm section, a status that was to remain undiminished during the following decade. The band's reputation was, at the start of the Seventies, an extraordinary one throughout the Caribbean. But internationally the Wailers were still unknown.
In the summer of 1971 Bob accepted an invitation from Johnny Nash to accompany him to Sweden where the American singer had taken a filmscore commission. While in Europe Bob secured a recording contract with CBS which was also, of course, Nash's company. By the spring of 1972 the entire Wailers were in London, ostensibly promoting their CBS single "Reggae on Broadway". Instead they found themselves stranded in Britain.
As a last throw of the dice Bob Marley walked into the Basing Street Studios of Island Records and asked to see its founder Chris Blackwell. The company, of course, had been one of the prime movers behind the rise of Jamaican music in Britain; indeed Blackwell had launched Island in Jamaica during the late fifties.
By 1962, however, Blackwell had realised that, by re-locating Island to London, he could represent all his Jamaican rivals in Britain. The company was re-born in May, 1962, selling initially to Britain's Jamaican population centered mostly in London and Birmingham.
The hot ska rhythm, however, quickly became established as a burgeoning dance floor beat with the then growing Mod culture and, in 1964, Blackwell produced a worldwide smash with 'My Boy Lollipop', a pop/ska tune by the young Jamaican singer Millie.
Through the Sixties Island had grown to become a major source of Jamaican music, from ska and rock steady to reggae. The company had also embraced white rock music, with such bands and artists as Traffic, Jethro Tull, King Crimson, Cat Stevens, Free and Fairport Convention so, when Bob Marley made his first moves with Island in 1971, he was connecting with the hottest independent in the world at that time.
Blackwell knew of Marley's Jamaican reputation. The group was offered a deal unique in Jamaican terms. The Wailers were advanced £4000 to make an album and, for the first time, a reggae band had access to the best recording facilities and were treated in much the same way as, say, their rock group contemporaries. Before this deal, it was considered that reggae sold only on singles and cheap compilation albums. The Wailers' first album "Catch A Fire" broke all the rules: it was beautifully packaged and heavily promoted. It was the start of a long climb to international fame and recognition.
Years later the acclaimed reggae dub poet Linton Kwesi Johnson, commenting on "Catch A Fire", wrote: "A whole new style of Jamaican music has come into being. It has a different character, a different sound. . . what I can only describe as International Reggae. It incorporates elements from popular music internationally: rock and soul, blues and funk. These elements facilitated a breakthrough on the international market."
Although "Catch A Fire" was not an immediate hit, it made a considerable impact on the media. Marley's hard dance rhythms, allied to his militant lyrical stance, came in complete contrast to the excesses of mainstream rock. Island also decided The Wailers should tour both Britain and America; again a complete novelty for a reggae band.
Marley and the band came to London in April 1973, embarking on a club tour which hardened The Wailers as a live group. After three months, however, the band returned to Jamaica and Bunny, disenchanted by life on the road, refused to play the American tour. His place was taken by Joe Higgs, The Wailers' original singing teacher.
The American tour drew packed houses and even included a weekend engagement playing support to the young Bruce Springsteen. Such was the demand that an autumn tour was also arranged with seventeen dates as support to Sly & The Family Stone, then the number one band in black American music.
Four shows into the tour, however, The Wailers were taken off the bill. It seems they had been too good; support bands should not detract from the main attraction. The Wailers nevertheless made their way to San Francisco where they broadcast a live concert for the pioneering rock radio station, KSAN.
The bulk of that session was finally made available in February 1991, when Island released the commemorative album, "Talkin' Blues".
In 1973 The Wailers also released their second Island album, "Burnin'", an LP that included new versions of some of the band's older songs: "Duppy Conqueror", for instance, "Small Axe" and "Put It On" -- together with such tracks as "Get Up Stand Up" and "I Shot The Sheriff". The latter, of course, was a massive worldwide hit for Eric Clapton the following year, even reaching number one in the U.S. singles' chart.
In 1974 Marley spent much time of his time in the studio working on the sessions that eventually provided "Natty Dread", an album that included such fiercely committed songs as "Talkin' Blues", "No Woman No Cry", "So Jah Seh", "Revolution", "Them Belly Full (But We Hungry)" and "Rebel Music (3 o'clock Roadblock)". By the start of the next year, however, Bunny and Peter had quit the group; they were later to embark on solo careers (as Bunny Wailer and Peter Tosh) while the band was re-named Bob Marley & The Wailers.
"Natty Dread" was released in February 1975 and, by the summer, the band was on the road again. Bunny and Peter's missing harmonies were replaced by the I-Threes, the female trio comprising Bob's wife Rita together with Marcia Griffiths and Judy Mowatt. Among the concerts were two shows at the Lyceum Ballroom in London which, even now, are remembered as highlights of the decade.
The shows were recorded and the subsequent live album, together with the single "No Woman No Cry", both made the charts. Bob Marley & The Wailers were taking reggae into the mainstream. By November, when The Wailers returned to Jamaica to play a benefit concert with Stevie Wonder, they were obviously the country's greatest superstars.
"Rastaman Vibration", the follow-up album in 1976, cracked the American charts. It was, for many, the clearest exposition yet of Marley's music and beliefs, including such tracks as "Crazy Baldhead", "Johnny Was", "Who the Cap Fit" and, perhaps most significantly of all, "War", the lyrics of which were taken from a speech by Emperor Haile Selassie.
Its international success cemented Marley's growing political importance
in Jamaica, where his firm Rastafarian stance had found a strong resonance with the ghetto youth.
By way of thanking the people of Jamaica, Marley decided on a free concert, to be held at Kingston's National Heroes Park on December 5, 1976. The idea was to emphasise the need for peace in the slums of the city, where warring factions had brought turmoil and murder.
Just after the concert was announced, the government called an election for December 20. The campaign was a signal for renewed ghetto war and, on the eve of the concert, gunmen broke into Marley's house and shot him.
In the confusion the would-be assassins only wounded Marley, who was hastily taken to a safe haven in the hills surrounding Kingston. For a day he deliberated playing the concert and then, on December 5, he came on stage and played a brief set in defiance of the gunmen.
It was to be Marley's last appearance in Jamaica for nearly eighteen months. Immediately after the show he left the country and, during early 1977, lived in London where he recorded his next album, Exodus.
Released in the summer of that year, Exodus properly established the band's international status. The album remained on the UK charts for 56 straight weeks, and its three singles - "Exodus", "Waiting in Vain" and "Jammin" - were all massive sellers. The band also played a week of concerts at London's Rainbow Theatre; their last dates in the city during the seventies.
In 1978 the band capitalised on their chart success with "Kaya", an album which hit number four in the UK the week after release. That album saw Marley in a different mood; a collection of love songs and, of course, homages to the power of ganja. The album also provided two chart singles, "Satisfy My Soul" and the beautiful "Is This Love".
There were three more events in 1978, all of which were of extraordinary significance to Marley. In April, he returned to Jamaica to play the One Love Peace Concert in front of the Prime Minister Michael Manley and the Leader of the Opposition Edward Seaga.
He was then invited to the United Nations in New York to receive the organisation's Medal of Peace. At the end of the year Bob also visited Africa for the first time, going initially to Kenya and then on to Ethiopia, spiritual home of Rastafari.
The band had earlier toured Europe and America, a series of shows that provided a second live album, "Babylon By Bus". The Wailers also broke new ground by playing in Australia, Japan and New Zealand: truly international style reggae.
"Survival", Bob Marley's ninth album for Island Records, was released in the summer of 1979. It included "Zimbabwe", a stirring anthem for the soon-to-be liberated Rhodesia, together with "So Much Trouble In The World", "Ambush In The Night" and "Africa Unite"; as the sleeve design, comprising the flags of the independent nations, indicated, "Survival" was an album of pan-African solidarity.
At the start of the following year -- a new decade -- Bob Marley & The Wailers flew to Gabon where they were to make their African debut. It was not an auspicious occasion, however, when the band discovered they were playing in front of the country's young elite. The group, nevertheless, was to make a quick return to Africa, this time at the official invitation to the government of liberated Zimbabwe to play at the country's Independence Ceremony in April, 1980. It was the greatest honour ever afforded the band, and one which underlined the Wailer's importance in the Third World.
The band's next album, "Uprising", was released in May 1980. It was an instant hit, with the single, "Could You Be Loved" a massive worldwide seller. Uprising also featured "Coming In From the Cold", "Work" and the extraordinary closing track, "Redemption Song".
The Wailers embarked on a major European tour, breaking festival records throughout the continent. The schedule included a 100,000-capacity crowd in Milan, the biggest show in the band's history. Bob Marley & The Wailers, quite simply, were the most important band on the road that year and the new Uprising album hit every chart in Europe. It was a period of maximum optimism and plans were being made for an American tour, in company with Stevie Wonder, that winter.
At the end of the European tour Marley and the band went to America. Bob played two shows at Madison Square Garden but, immediately afterwards, was taken seriously ill.
Three years earlier, in London, Bob hurt a toe while playing football. The wound had become cancerous and was belatedly treated in Miami, yet it continued to fester. By 1980 the cancer, in its most virulent form, had begun to spread through Marley's body.
He fought the disease for eight months, taking treatment at the clinic of Dr. Joseph Issels in Bavaria. Issels' treatment was controversial and non-toxic and, for a time anyway, Bob's condition seemed to stabilise.
Eventually, however, the battle proved too much. At the start of May, Bob Marley left Germany for his Jamaican home, a journey he did not complete.
He died in a Miami hospital on Monday May 11, 1981.
The previous month, Marley had been awarded Jamaica's Order Of Merit, the nation's third highest honour, in recognition of his outstanding contribution to the country's culture.
On Thursday May 21, 1981, the Hon. Robert Nesta Marley O.M. was given an official funeral by the people of Jamaica. Following the service - attended by both the Prime Minister and the Leader of the Opposition - Marley's body was taken to his birthplace at Nine Mile, on the north of the island, where it now rests in a mausoleum. Bob Marley was 36-years-old. His legend, however, has conquered the years.
FotoBoekquote:
je moet toch wat?quote:
Hou eensop krijg er spontaan scroll rsi van stelletje fobohosselaars
Sterf.
Biografija [uredi]
Mladost [uredi]
Godine 1928. porodica Izetbegovi se seli iz Bosanskog ¦amca u Sarajevo, gdje Izetbegovi zavr¨ava mu¨ku realnu gimnaziju. Za vrijeme ¨kolovanja 1940. godine prikljuuje se antikomunistikoj organizaciji Mladi muslimani u Sarajevu. Tokom Drugog svjetskog rata bavi se humanitarnim radom pomaganja izbjeglih i prognanih civila, ¨titei i skrivajui progonjene Bo¨njake, te saniranja d¸amijskih ru¨evina. 1946. godine godine biva uhap¨en pod sumnjom da je imao znaajnog udjela u utemeljenju islamskog asopis Mud¸ahid u kojem su publicirane ope teme o islamu, kao i zbog pripadnosti organizaciji Mladi muslimani. Osuen je na kaznu zatvora od tri godine. Nakon izlaska iz zatvora studira poljoprivredu i od 1954. godine pravo, kog zavr¨ava u roku od dvije godine.
Politika karijera [uredi]
Nakon odslu¸ene kazne, Izetbegovi zavr¨ava studije na Pravnom fakultetu u Sarajevu i radi kao pravni savjetnik za vi¨e jugoslovenskih firmi. 1970. godine, pi¨e Islamsku deklaraciju - opu raspravu o politici i islamu. Upravo ta studija, napisana ¨ezdesetih godina pro¨log stoljea, bit e esto uzimana kao dokaz o Izetbegovievoj politikoj naklonjenosti islamskom fundamentalizmu. Islamska deklaracija biva zabranjena u Jugoslaviji i mogue ju je bilo nabaviti samo ilegalnim putem. Do 1980. godine. godina kada izlazi njegova druga knjiga Islam izmeu Istoka i Zapada, Islamska deklaracija je u Jugoslaviji skoro nepoznata. U drugoj knjizi poku¨ava definirati polo¸aj bosanskih Muslimana, islama, meu ostalim idejama, te razlike izmeu evropske i islamske kulture. Zbog Islamske deklaracije, na politikom procesu 1983. godine, optu¸en je, zajedno sa dvanaest muslimanskih intelektualaca, za planiranje stvaranja islamske dr¸ave i osuen na 14 godina zatvora. Mada u knjizi se ne spominje niti Bosna i Hercegovina, niti Jugoslavija, Deklaracija je bila jedan od znaajnih dokaza na sudu. Nakon politikih promjena u Jugoslaviji, izlazi na slobodu nakon pet godina 1988. godine. Tokom ovoga vremena, njegovi spisi Bilje¨ke iz zatvora: 1983-88, bivaju uspje¨no proturene izvan zatvora i kasnije objavljene. Pisane od Izetbegovia dok je bio zatvoren, Bilje¨ke iz zatvora: 1983-88. su analiza najmonijih evropskih ideologija 20. vijeka, ukljuujui tu komunizam, fa¨izam, kapitalizam i njihovu relaciju prema islamu.
Rat u BiH [uredi]
1990. godine Izetbegovi, sa Fikretom Abdiem, Adilom Zulfikarpa¨iom i jo¨ nekolicinom politiara osniva Stranku demokratske akcije (SDA). Zbog tada¨njeg prijedloga zakona o zabrani politikih partija sa nacionalnim predznakom, SDA nema nacionalno definirani naziv, za razliku od druge dvije novoosnovane partije u Bosni i Hercegovini Hrvatske demokratske zajednice (HDZ) i Srpske demokratske stranke (SDS). Na izborima 1990. godine za skup¨tinu SR BiH izborima za lana sedmolanog predsjedni¨tva SR BiH, Stranka demokratske akcije osvaja 35,85 % i time najvei broj glasova. Prvo mjesto na predsjednikim izborima osvaja Fikret Abdi, ali nakon internih diskusija u partiji, Abdi ustupa mjesto predsjednika predsjedni¨tva SR BiH Izetbegoviu. Nakon otcjepljenja i progla¨avanja samostalnosti Slovenije i Hrvatske od Jugoslavije 1991. godine, Izetbegovi vidi mjesto Bosne i Hercegovine u ostatku Jugoslavije, u jednoj tzv. zdravoj federaciji, koja bi politikom reorganizacijom, naslijedila biv¨u dr¸avu. Sve do odluka nekoliko vlada evropskih dr¸ava Evropske Unije 15. januara 1992. godine, o politikom priznanju Slovenije i Hrvatske, Izetbegovi poku¨ava izbjei kritiku velikosrpske politike prema Bosni i Hercegovini. Politiki nespretno ignorisanje sukoba i razaranja sela Ravna kod Trebinja, izjavom "...da to nije na¨ rat...", Predsjedni¨tvo BiH poku¨ava izbjei otvorene sukobe sa JNA i srpskim politiarima iz tada¨njeg Predsjedni¨tva Jugoslavije. Ratom u Sloveniji i Hrvatskoj, te jaanjem vojnih aktivnosti Jugoslavenske narodne armije (JNA) i na teritoriju Bosne i Hercegovine, dolazi do odluke o referendumu za nezavisnost Bosne i Hercegovine. Na referendumu odr¸anom 29. februara i 1.marta 1992. godine oko 90% Hrvata i Bo¨njaka u opinama gdje je na izborima pobijedila stranka SDA ili HDZ, glasa za samostalnost, dok se u opinama gdje je nakon izbora 1990. godine pobijedila Srpska demokratska stranka ili Srpski pokret obnove (SPO), referendum bojkotuju.
Bibliografija [uredi]
* Islamska deklaracija , 1970. godine
* Islam izmeu Istoka i Zapada, 1980. godine
* Govori i pisma , SDA, 1994.
* Rat i mir u Bosni i Hercegovini, biblioteka Posebna izdanja, vijee Kongresa bo¨njakih intelektualaca, 1998. godine
* Moj bijeg u slobodu: Bilje¨ke iz zatvora 1983-1988, Biblioteka Refleksi, Svjetlost, 1999. godine
* Sjeanja, autobiografski zapis, 2000. godine
wat dacht je van oostblokkerquote:Op zondag 24 april 2011 13:19 schreef RickoKun het volgende:
Ik zou echt heel hard in haar willen komen maar dat mag niet van haar
flauw zegquote:
Ik zou echt heel hard in haar willen komen maar dat mag niet van haar
Is zij dat dan in d'r UI?quote:
[..]
wat dacht je van oostblokker
Ja, die UI heb ik gemaakt namelijk.quote:
in ruil voor seks?quote:
Zo. Das eruit
nu jij gepost hebt welquote:
Op okquote:
Op quote:
Nee voor een filmpje.quote:
[]
* 1
* 2
* 3
* 4
* 5
* 6
* 7
[]
. -- (--), ""; , "". . , , .
[]
1979. 1989. . , ( ), , , .[1] " ... ." [2] , The Living Daylights III. , , , .
, ; - ( ) , , , [3]. 1988, -.
, , . . , . , .[4].
, "". , . .
, 4.000 . . , . 300 , , . . , , . 10.000 , , [4].
, . , , , -, . ( ). , 10.000 , , , . , -- -- . ; [4].
- . , - . , . .
. , .
, . , () .
, . .
1989. , 1992. , , , 1996. 2001. , .
[]
Vista-xmag.png
, . " ", . . , , [5]. , . , - , , [6].
[]
, ( ) . , .
[]
1. ^ http://www.democracynow.org/article.pl?sid=04/06/10/1425222
2. ^ http://www.reagan.utexas.edu/resource/speeches/1982/31082c.htm
3. ^ Maktab al-Khidamat; www.globalsecurity.org
4. ^ 4,0 4,1 4,2 The Path to Victory and Chaos: 1979-92 - Library of Congress country studies ( 31, 2007)
5. ^ . The Hidden Army Of Radical Islam, Sky News 04. 02. 2007.
6. ^ http://www.trajkovic.rs/komentari/20.05.2004.html
[]
*
* Olivier Roy, Islam and Resistance in Afghanistan
[]
Wanhopige fokautisten.