De tonen in het Standaardmandarijn, de officiële spreektaal van China, worden in het hanyu pinyin aangegeven met een diakritisch teken op de klinkers; de 5e toon echter krijgt geen diakritisch teken.
ā, ē, ī, ō, ū de macron geeft de 1e toon aan.
á, é, í, ó, ú het accent aigu geeft de 2e toon aan.
ǎ, ě, ǐ, ǒ, ǔ de háček of caron geeft de 3e toon aan.
à, è, ì, ò, ù het accent grave geeft de 4e toon aan.
De tonen worden ook vaak aangegeven met cijfers, daar het typen van een diakritisch teken soms nogal tijdrovend is. Het cijfer komt dan overeen met de toon.
Er worden binnen het Standaardmandarijn vijf tonen onderscheiden:
1.De eerste is een lange, hoge toon. Te herkennen, in het pinyin, aan de macron (ā, ē, ī, ō, ū) of aan het cijfer 1.
2.De tweede toon begint op normale toonhoogte en stijgt tot de hoogte van de eerste toon. Te herkennen, in het pinyin, aan het accent aigu (á, é, í, ó, ú) of aan het cijfer 2.
3.De derde toon is een lage toon die eerst daalt waarna hij stijgt tot de beginhoogte van de tweede toon. Te herkennen, in het pinyin, aan de háček of caron (ǎ, ě, ǐ, ǒ, ǔ) of aan het cijfer 3.
4.De vierde toon is een korte, scherp dalende toon, die start op het niveau van de eerste toon en eindigt ergens rond het diepste punt van de tweede toon. Te herkennen, in het pinyin, aan het accent grave (à, è, ì, ò, ù) of aan het cijfer 4.
5.De vijfde toon is een neutrale toon zonder specifiek patroon. De toonhoogte wordt beïnvloed door de tonen van de voorgaande en de volgende toon. Sprekers van het Mandarijn verwijzen naar deze toon als de nultoon. Deze wordt in het pinyin niet met een diakritish teken of cijfer aangeduid.
NB: Sommigen tellen deze vijfde toon niet mee en zeggen dat het Mandarijn maar vier tonen telt.
Deze tonen kunnen ertoe leiden dat één lettergreep (in dit voorbeeld "ma") vijf verschillende betekenissen kan hebben al naargelang de toon waarop hij uitgesproken wordt. Hieruit mag men niet afleiden dat één toon ook maar één betekenis kan hebben, wel integendeel. Zo heeft ma3 (zie hieronder) naast de betekenis "paard" nog minstens 7 andere courante betekenissen. Vanzelfsprekend krijg je voor elke betekenis wel een ander karakter. Zo betekent bijvoorbeeld ma1 niet alleen "moeder", maar ook "vegen", "schemering", "aanspreektitel voor een oudere dame" enz. Chinezen maken uit de toonhoogte én uit de context op over welke "ma" het precies gaat.
ma1 betekent moeder
ma2 betekent hennep
ma3 betekent paard
ma4 betekent uitschelden
ma5 aan het einde van een zin functioneert als een vraagpartikel.
De verschillen in toonhoogte laten de spreker toe de (niet geheel grammaticaal correcte) zin "ma1ma ma4 ma3 de5 ma2 ma5?" oftewel "Is moeder de hennep van het paard aan het uitschelden?" te bouwen. (Māma mà mǎ de má ma? 媽媽罵馬的麻嗎？/妈妈骂马的麻吗？)
Mandarijn is met zijn vier tonen een van de eenvoudigere Chinese talen. Sommige dialecten, zoals Yue (Kantonees) en Minnanyu, kennen 6 of nog meer tonen.
Binnen de Chinese talen zijn er inmiddels verschillende manieren om de taal te schrijven: met traditionele karakters (fantizi), met soms vrij complexe karakters; met vereenvoudigde karakters (jiantizi), waarbij veel complexe karakters gesimplificeerd zijn; en in een romanisatie of transliteratie, dat wil zeggen met het Latijnse alfabet.
Er zijn verschillende manieren om Chinees te translitereren. Voor Mandarijn werd vroeger vooral het Wade-Gilessysteem gebruikt, tegenwoordig gebruikt men op het vasteland van China Hanyu pinyin (ook wel kortweg pinyin genoemd), een systeem dat in 1958 is geïntroduceerd. Op Taiwan gebruikt men een mix van allerlei systemen, wat het lezen van bijvoorbeeld straatnaambordjes ernstig kan bemoeilijken. Voor andere dialecten dan het Mandarijn zijn er weer andere romanisatiesystemen.
Dacht ik meld het even.
Had ik altijd al willen weten, thanks Tong!
quote:Ni HaoOp maandag 14 juni 2010 17:00 schreef error_404 het volgende:
Goed topic!
Had ik altijd al willen weten, thanks Tong!
of wil ie gewoon graag de 400000 posts snel halen? (nog ong 5500 te gaan)