Als zoete koek wordt aangenomen dat alcohol dik maakt. De Nederlandse overheid haakt daarop in en overweegt in voorlichtingscampagnes de waarschuwing op te nemen dat drank lelijk en dik maakt. Wat blijkt? Meerjarig onderzoek in Noord - Frankrijk liet zien dat matig alcoholgebruik niets te maken heeft met gewicht.
En de gewichtige Spaanse Raad van Wetenschappelijk Onderzoek stelt dat dagelijks tot twee liter bier geen gevolgen heeft voor het lichaamsgewicht. Vrouwen die dagelijks tot vijf glazen nuttigen, hebben zelfs een lager gewicht. Mannen veranderen ook bij grote variatie in alcoholinname niet van lichaamsgewicht. Als koolhydraten in de voeding vervangen worden door alcohol, daalt het lichaamsgewicht zelfs.
De verklaring is dat de energie die in alcoholische drankenzit,minder efficiënt wordt benut; deze verlaat het lichaam grotendeels. ongebruikt. Belangrijk om te onthouden is,dat bij een normale afwisselende voedingen een normaal bewegingspatroon het onzin is bang te zijn dat een alcoholisch drankje dik maakt. Toch is de gedachte onuitroeibaar dat alcohol dik maakt. Daarom zocht de Universiteit van Wageningen dat nog een keer uit.
Het ging om de invloed van alcohol op de eetlust en hoeveel men dan eet. Tijdens de lunch mochten 52 hongerlappen zoveel eten als ze wilden. Ervoor kregen ze een glas bier of wijn, gemeentepils, druivensap of een vruchtendrankje met eiwit of met room of helemaal niets.
In vergelijking met water of helemaal niets, aten ze na een aperitief sneller en iets langer door, hadden minder snel genoeg en werkten zo meer energie naar binnen. Waar niet op gelet was, was dat de lunch met anderen samen genuttigd werd en dat het wellicht daarom extra gezellig werd. Wetenschappers spreken dan over 'sociale facilitatie'; ze bedoelen in gewoon Nederlands: zien eten doet eten.
Omdat bovendien met alcohol mensen gemakkelijker en intensiever met elkaar omgaan, verklaart dit waarom langer en ook meer gegeten werd. Inderdaad, voor mensen met eetlustproblemen, zoals sommige ouderen omdat met de leeftijd smaak en geur achteruitgaan, is het plezierig te beseffen dat een aperitiefje de trek kan vergroten. Ook komt een aperitiefje het genot van de smaak en reuk ten goede, en nog meer in gezelschap van anderen. Mocht men toch bang zijn te veel te hebben gegeten, dan is er het digestief, letterlijk spijsverterend. Vergeet dat, neem het vooral om na te genieten!
Vette calorieën Bij het woord calorie denken velen aan overgewicht en vet. Ook bij een drankje heeft men die gedachte. Volstrekt onjuist! Een gram alcohol telt 7 kcal.; dat is minder dan vet, waarvan 1 gram 9 kcal. telt. Koolhydraten hebben 4 kcal. per gram. Een standaard drankje bevat tien gram alcohol, dat is 70 kcal. De overige calorieën in een drankje zitten in andere bestanddelen, voornamelijk suikers (tabel!). 'Light' ofwel suikervrije alcoholproducten zijn nog niet op de markt.
Tabel: Afname sterfterisico in % bij een consumtietoename
van 1 liter alcohol per capitaRisicoprofiel: ___________________________sterk | matig | licht | zwak
van 5 naar 6 liter (van 1,4 naar 1,6 glas/dag _____-7,8 | -4,6 | -2,6 | -1,5
van 10 naar 11 liter (van 2,7 naar 3,0 glas/dag ___ -3,7 | -2,5 | -2,2 | -2,1
van 15 naar 16 liter (van 4,1 naar 4,3 glas/dag ___-1,5 | -1,2 | -1,0 | -0,9
Een drankje heeft meestal minder calorieën dan een willekeurig sapje of hapje. Een glas druivensap bevat 150 kcal., appelsap 95 kcal., een portie 'magere' vruchtenyoghurt 165 kcal., een snee roggebrood met boter en kaas 360 kcal.
'Vet-angst' en 'diktevrees' maken dat mensen overbezorgd zijn over wat ze eten en drinken, het leidt tot krampachtigheid. Durf te leven! Wees wat onbezorgder en makkelijker. Het lichaam heeft een soort voedingsthermostaat die aangeeft wanneer en hoeveel er gegeten dient te worden; daarom is het gewicht van de meeste mensen redelijk constant.
Denkt men dit automatisch verlopende, natuurlijke mechanisme beter zelf te kunnen regelen, dan lukt dat niet, simpel omdat ononderbroken aandacht schenken aan het zelf regelen, niet vol is te houden. Even de controle kwijt en gecontroleerd, regelmatig, matig gebruik ontaardt in onregelmatig en onmatig eten en drinken, het beruchte snel-veel-drinken ofwel 'binge' -drinken.
God in Frankrijk Nogmaals: angst om door matig, verantwoord alcoholgebruik zwaarder te worden, is volstrekt ongegrond en gaat ten koste van het genot ervan. Bovendien leidt het tot superchagrijnigheid en depressiviteit, wat leidt tot hart- en vaatziekten. De Fransen hebben daar opvallend weinig last van; hoe doen ze dat in godsnaam? Volgens Eurostat, het statistisch bureau van de Europese Gemeenschap, had in 2000 eenderde van de Griekse en Spaanse mannen overgewicht.
Vrouwen in Griekenland en Portugal hebben duidelijk overgewicht (31 procent te vet) op hun zusters in Denemarken (16 procent) en België (18 procent). Overgewicht is een risico voor hart- en vaatziekten, maar... hoe zuidelijker in Europa, hoe lager de sterfte aan hart- en vaatziekten. Ook in Frankrijk zelf is dit het geval.
In Noord-Frankrijk overlijden veel meer mensen tussen de 35 en 64 jaar aan hart- en vaatziekten dan in Oost- en Zuid-Frankrijk. Ook ligt het percentage mannen tussen de 35 en 64 jaar dat lijdt aan hart- en vaatziekten in het zuiden 23 procent lager, bij vrouwen zelfs 44 procent. Dit komt doordat het aantal risicofactoren van hart- en vaatziekten per persoon - depressie, weinig lichaamsbeweging, zittend leven, verkeerde vetten,onregelmatig leven, enzovoort - van noord naar zuid afneemt. Dat geldt trouwens voor heel Europa!
Wat betreft depressie: één op de zes mensen op het Engelse platteland is depressief, in Ierland één op de acht, in Noorwegen en Finland tussen de één op de elf tot zestien, maar in Spanje slechts één op de veertig! De lage sterftecijfers in het zuiden werden altijd verklaard vanuit het zogeheten mediterrane dieet. Maar het mediterrane voedselpakket is eigenlijk helemaal verkeerd in begrippen van een goede gezondheid.
Het is rijk aan verkeerde vetten, het cholesterolniveau van de Fransen is hoger, ze joggen minder, roken volop, eigenlijk doen ze alles wat god in Frankrijk verboden heeft. Moet dit gezien worden als hét voorbeeld van een ongezonde lijfstijl of als hét voorbeeld van een leefstijl die plezierig is, met weinig depressie, en daardoor gezond is?
Inderdaad, hoe meer naar het zuiden hoe meer de mensen de zon kunnen zien schijnen, ze zijn ontspannener, wat zorgelozer dan in het (over)bezorgde en opgefokte noorden en... ze weten hoe van een glaasje te genieten.
Een grondige analyse van 51 uitstekende onderzoeken gaf aan dat het beschermende effect van alcohol op hart- en vaatziekten groter was in het mediterrane gebied dan daar buiten. In de betreffende landen werd voor mannen het grootste beschermende effect gevonden bij vijf glazen verdeeld over de dag; bescherming was er tot dagelijks veertien glazen. Buiten de mediterrane gebieden lagen deze cijfers respectievelijk op twee en acht glazen.
Buiten de zuidelijke landen is men blijkbaar uit het oog verloren dat het genieten van een droogje en een natje bijdraagt aan kwaliteit van leven en niet alleen om de dorst te lessen en het lichaam van energie te voorzien. Leven is meer dan overleven!
Als met het opgeheven vingertje geleerd is aandacht alleen te richten op wat voedzaam en gezond is, dan is het niet vreemd dat ongeveer eenderde van de bevolking zich zich schuldig voelt bij een gebakje of chocolade en dat 25 procent zegt te zondigen bij een wijntje, biertje of borrel, omdat 'het niet mag' van de dokter, de calorieëntabel of van Margriet! Mens, durf te leven. Proost!